Page 1 ا > ) ( Page 2 Page 3 3 ا پ ر از ب و ا ا و . ا. او ء ر ا ا داه . ا از رو ن ا ...

208
الکتريسته به جای آن و غيره که افراد بسياری را به بيراهه میکشاند.‏ ‏"ماده دارد محو میشود"‏
يعنی حدودی که ما تا کنون در درون آن ماده را شناختهايم در حال از ميان رفتناند و معرفت ما
در حال عميقتر شدن؛ همين طور خواص ماده که سابقاً‏ مطلق،‏ تغيير ناپذير و اولی ‏(نفوذ نا
پذيری،‏ جبر ،(Trägheit=Inertia) جرم و غيره)‏ به نظر میرسند در حال محو شدناند و
اکنون نشان میدهند که نسبی و تنها حالات معينی از مادهاند.‏ چون تنها ‏"خاصيت"‏ ماده که
ماترياليسم فلسفی به باز شناسی آن مقيد است،‏ خاصيت واقعيت عينی بودن،‏ خارج از ذهن ما
وجود داشتن است.‏
خطای ماخيسم در کل مثل خطای فيزيک نوين ماخی آن است که بر اين مبنای ماترياليسم
فلسفی و تمايز بين ماترياليسم متافيزيکی و ماترياليسم ديالکتيک چشم میپوشد.‏ بازشناسی
عناصر تغيير ناپذير،‏ ‏"جوهر تغيير ناپذير اشياء"‏ و غيره ماترياليسم نيست،‏ بلکه ماترياليسم
متافيزيکی يعنی ماترياليسم ضد ديالکتيکی است.‏ به همين دليل است که ژ.‏ ديتژگن تأکيد کرد که
‏"موضوع علم بی پايان است."‏ که نه تنها بی نهايت بلکه ‏"کوچکتر از اتم"‏ نيز غير قابل اندازه
گيری،‏ تا به آخر شناخت ناپذير،‏ پايان ناپذير است.‏ ‏"چون طبيعت در کليه اجزای خود هيچ آغاز
به همين
و پايانی ندارد."‏
دليل است که انگلس کشف آليزارين در قطران زغال سنگ را مثال زد و از ماترياليسم
مکانيکی انتقاد کرد.‏ برای آن که سئوال را به تنها شکل درست،‏ يعنی از ديدگاه ماترياليسم
ديالکتيک مطرح کنيم بايد بپرسيم:‏ آيا الکترونها،‏ اتر و غيره به عنوان واقعيتهای عينی خارج
از ذهن انسان وجود دارند يا خير؟ دانشمندان نيز بايد بدون تعارف به اين سئوال جواب بدهند.‏ و
همواره به آن پاسخ مثبت میدهند،‏ درست همان طور که بدون تعارف قبول میکنند که طبيعت
مقدم بر انسان و مقدم بر ماده ارگانيک وجود داشته است.‏ بنابراين سئوال به نفع ماترياليسم بيان
شده است.‏ چون همان طور که ديدهايم مفهوم ماده از نظر تئوری شناخت به طور تلويحی چيزی
نيست مگر واقعيت عينی که مستقل از ذهن انسان وجود دارد و توسط آن منعکس میگردد.‏
اماّ‏ ماترياليسم ديالکتيک بر خصيصه تقريبی و نسبی هر تئوری علمی درباره ساختمان
ماده و خواص آن تأکيد میورزد؛ بر نبودن مرزهای مطلق در طبيعت ، بر دگرگونی ماده
متحرک از يک حالت به حالتی ديگر که از نظر ما با آن ناسازگار است و غيره اصرار
میورزد.‏ هر چه قدر از ديدگاه ‏"عقل سليم"‏ دگرگونی اتر بی وزن،‏ به ماده با وزن و بالعکس
عجيب به نظر میرسد،‏ هر چه قدر نبودن هر نوع ديگری از جرم در الکترون مگر جرم
الکترو مغناطيسی ‏"عجيب"‏ به نظر آيد،‏ هر چه قدر اين واقعيت که قوانين مکانيکی حرکت تنها
به يک حوزه واحد از پديدههای طبيعی محدودند و تحت تسلط قوانين عميقتر پديدههای الکترو
مغناطيسی هستند خارقالعاده باشند و غيره اين همه چيزی نيست مگر تائيدی بر ماترياليسم
ديالکتيک.‏ فيزيک نوين عمدتاً‏ به اين خاطر به ايدهآليسم درغلطيده است که فيزيکدانان،‏
ديالکتيک نمیدانستند.‏ آنها با ماترياليسم متافيزيکی ‏(به مفهوم انگلسی کلمه و نه به مفهوم
پوزيتيويستی يعنی هيومی آن)‏ و ‏"خصوصيت مکانيک"‏ يک بعدی آن جنگيدند و در انجام آن
بچه را هم با آب لگن دور ريختند.‏ آنها در نفی تغيير ناپذيری عناصر و خواص ماده که تا کنون
Schriften") ،"Kleinere philosophische صفحات – ٣٠ (٢٢٩
–