Page 1 ا > ) ( Page 2 Page 3 3 ا پ ر از ب و ا ا و . ا. او ء ر ا ا داه . ا از رو ن ا ...

فصل پنجم 203
اينجا بايد حرف ‏"پوزيتيويست"‏ گران قدر را قطع کنيم.‏ واضح است که او فلسفه
ماترياليستی فيزيک سنتی را توصيف میکند اماّ‏ نمیخواهد شيطان ‏(ماترياليسم را به اسم صدا
کند.‏ ماترياليسم بايد به نظر يک هيومی متافيزيک،‏ جزم،‏ تخطی از مرزهای تجربه و غيره
برسد.‏ ری طرفدار هيوم که هيچ چيز از ماترياليسم نمیداند،‏ ابداً‏ درکی از ديالکتيک و فرق بين
ماترياليسم ديالکتيکی و ماترياليسم متافيزيکی به معنی انگلسی کلمه ندارد.‏ بنابراين به عنوان
مثال رابطه بين حقيقت مطلق و نسبی مطلقاً‏ برای ری مبهم است.‏
انتقاد از مکانيسم سنتی که طی کل نيمه دوم قرن نوزدهم صورت گرفت،‏ مقدمه واقعيت
هستی شناسانه مکانيسم را به خاک سپرد.‏ بر اساس اين انتقادات،‏ يک مفهوم فلسفی از فيزيک
پايه گذاری گرديد که تقريبًا در پايان قرن نوزدهم در فلسفه هم سنت شد.‏ علم چيزی نبود مگر
يک فرمول سمبوليک و يک روش علامت گذاری ،reperage) ايجاد علائم،‏ مارکها،‏ نشانها)‏
و از آن جا که روشهای علامت گذاری بنا بر مکاتب فرق میکرد،‏ به زودی معلوم شد که تنها
آن چيزی علامت گذاری میشود که قبلا توسط انسان برای علامت گذاری ‏(يا نشان گذاری)‏ در
نظر گرفته شده باشد.‏ (faconne) علم برای کسانی که از روی تفنن به آن میپردازند کار
هنری شد،‏ کار هنری برای فايده پرستان:‏ ‏[نقطه نظری که انسان به طور طبيعی کلاً‏ به عنوان
نفی امکان علم شروع به ارائهاش نمود.‏ يک علم به عنوان فقط وسيله مصنوعی،‏ برای تأثير بر
طبيعت،‏ به عنوان يک تکنيک سود رسانی ساده،‏ حق ندارد خود را علم بنامد،‏ اگر انسان نخواهد
مفهوم لغات را عوض نمايد.‏ گفتن اين که علم نمیتواند چيزی باشد مگر چنان وسيله
مصنوعی برای عمل،‏ رد علم به مفهوم کامل کلمه است.‏
سقوط مکانيسم سنتی يا دقيقتر انتقادی که سقوط ‏(مکانيسم م)‏ تابع آن بود به اين قول
انجاميد که علم خود نيز سقوط کرده است.‏ از امکان ناپذيری جانبداری صاف و ساده از مکانيسم
سنتی،‏ امکان ناپذيری علم استنباط میشد."‏ ‏(صفحات ١۶
و مؤلف میپرسد:‏ ‏"آيا بحران حاضر در فيزيک يک اتفاق موقتی و خارجی در تکامل علم
است يا آن که علم خود تغيير قيافه میدهد و قطعاً‏ راهی را که تا کنون پيموده رها میکند؟...‏
اگر علوم ‏(فيزيکی و شيميائی)‏ که اساساً‏ در تاريخ رهائی بخش بودهاند،‏ در اين بحران فرو
ريزند،‏ که آنها را به وضع يک دستورالعمل صرف از نظر تکنيکی مفيد تقليل میدهد و آنها
را از ديدگاه معرفت بر طبيعت از اهميت ساقط میکند،‏ آن گاه نتيجه بايد يک انقلاب کامل در
(
–
(١٧ –
[
A
..."
-A
ترجمه مترجم:‏ نظراتی که به درستی میشد عموماً‏ به عنوان نفی امکان علم تفسير کرد،‏ علمی که يک
مصنوع خالص برای عمل بر طبيعت است،‏ يک تکنيک فايده پرستانه است،‏ حق ندارد بدون آن که کلمه را
تحريف کند خود را علم بخواند.‏
Ein Standpunkt, denn man natürlicherweise allgemein als Verneinung der
Möglichkeit der Wissenschaft auszulegen begann. Ein Wissenschaft als bloßes
künstliches Mittel, um auf die Natur einzuwirken, als einfache utilitarische Technik,
hat kein Recht, sich Wissenschaft zu nennen, wenn mann den Sinn der Wörter nicht
entstellen will. S. 255