Page 1 ا > ) ( Page 2 Page 3 3 ا پ ر از ب و ا ا و . ا. او ء ر ا ا داه . ا از رو ن ا ...

Page 1 ا > ) ( Page 2 Page 3 3 ا پ ر از ب و ا ا و . ا. او ء ر ا ا داه . ا از رو ن ا ... Page 1 ا > ) ( Page 2 Page 3 3 ا پ ر از ب و ا ا و . ا. او ء ر ا ا داه . ا از رو ن ا ...

05.02.2015 Views

162 تفاوتهای واقعی جهان خارجیاند که مشروط به ماهيت قوه ادراکی من نيستند...‏ اگر اين چنان بود ‏(اگر نظريه کانت درباره انگاری بودن زمان و مکان صحت داشت)،‏ ما نمیتوانستيم هيچ چيزی درباره جهان خارج از خود بدانيم،‏ حتی اين که وجود دارد."‏ ‏(ترجمه روسی،‏ صفحات (٣۴ – ٣٣ کل مکتب فويرباخ،‏ مارکس و انگلس چنين از کانت به چپ،‏ به رد کامل تمامی ايدهآليسم و آگنوستیسيسم چرخيد.‏ اماّ‏ ماخيستهای ما گرايش ارتجاعی در فلسفه را،‏ ماخ و آوناريوس را دنبال نمودند که کانت را از ديدگاه هيوم و برکلی انتقاد کردند.‏ البته اين حق مقدس هر شخص،‏ و به خصوص هر روشنفکريست که از هر مرتجع ايدئولوژيکی که دوست دارد،‏ پيروی کند.‏ اماّ‏ وقتی کسانی که به نحوی ريشهای رابطه خود را با اصول مارکسيسم در فلسفه بريدهاند،‏ از مسائل طفره میروند و آنها را مغشوش میکنند،‏ و به ما اطمينان میبخشند که آنها ‏"نيز"‏ در فلسفه مارکسيستاند؛ که ‏"تقريباً"‏ با مارکس در توافقاند و تنها کمی او را ‏"تکميل"‏ کردهاند اين وضع اصلاً‏ خوشآيند نيست.‏ ٢- چگونه يوشکويچ ‏"امپريوسمبوليست"،‏ چرنف ‏"امپريوکريتيسيست را به ريشخند گرفت – آقای ب.‏ يوشکويچ مینويسد:‏ ‏["اين طبيعتاً‏ خنده آور است ببينيم که چگونه آقای چرنف میخواهد از ميخائيلفسکی پوزيتيويستِ‏ آگنوستيک ، و دنباله روی کُمت و اسپنسر،‏ پيش قراولی برای ماخ و آوناريوس بسازد."‏ در وهله اول آن چه اين جا جالب است،‏ جهل حيرت آور آقای يوشکويچ است.‏ او مثل همه روشيلوفها،‏ اين جهل را زير نمايشی از کلمات و اسامی استادانه پنهان میکند.‏ قطعه نقل شده مربوط به پاراگرافی است درباره رابطه ماخيسم و مارکسيسم.‏ و اگر چه آقای يوشکويچ به عهده میگيرد که به اين موضوع بپردازد،‏ نميداند که برای انگلس ‏(همان طور که برای هر ماترياليستی)‏ طرفداران خط هيومی و خط کانتی به طور مساوی آگنوستيکاند.‏ بنابراين رو در رو قرار دادن آگنوستیسيسم در کل با ماخيسم،‏ وقتی خود ماخ اعتراف میکند که يک پيرو هيوم است،‏ به سادگی اثبات اين است که شخص در فلسفه جاهل است.‏ عبارت ‏"پوزيتيويسم (Comtes) [ ‏(همان جا،‏ ٧٣) A A- ترجمه مترجم:‏ آقای ب.‏ يوشکويچ مینويسد:‏ ‏"البته جالب است ببينيم آقای چرنف چه طور سعی میکند پوزيتيويست آگنوستيک،‏ پيرو کنت واسپنسر،‏ ميخائيلفسکی را پيشروی ماخ و آوناريوس بسازد."‏ ‏(همان جا،‏ ٧٣) "Es ist natuerlich lächerlich zu sehen, wie Herr Tchernow aus Michailowski, dem Agnostischen Positivisten, dem Anhänger Comtes und Spencers einen Vorlaeufer von Mach und Avenarius machen möchte." (l.c. S. 73) S. 202

فصل چهارم 163 آگنوستيک"‏ نيز مهمل است،‏ چون طرفداران هيوم در واقع خود را پوزيتيويست میخوانند.‏ آقای يوشکويج که پتزولت را معلم خود قرار داده،‏ بايد میدانست که پتزولت قطعاً‏ امپريوکريتیسيسم را به عنوان پوزيتيويسم در نظر میگيرد.‏ و بالاخره به ميان آوردن اسامی آگوست کُمت و هربرت اسپنسر باز مهمل است،‏ چرا که مارکسيسم نه آن چه را که يک پوزيتيويست را از ديگری چدا میکند،‏ بلکه آن چه را که در هر دو مشترک است و آن چه را که يک فيلسوف را به جای ماترياليست پوزيتيويست میسازد،‏ رد میکند.‏ ورشيلوف ما به اين نمايش کلمات نياز داشت تا خواننده خود را ‏"خواب کند"،‏ او را با صداهای عجيب کلمات گيج کند،‏ توجه او را از اصل مطلب به جزئيات تهی منحرف کند،‏ و اصل مطلب تفاوت ريشهای بين ماترياليسم و جريان وسيع پوزيتيويسم است که اوگوست کنت،‏ هربرت اسپنسر،‏ ميخائيلفسکی،‏ تعداد زيادی از نوکانتگراها و ماخ و آوناريوس را دربر دارد.‏ اصل مطلب به دقت توسط انگلس در لودويگ فويرباخ بيان شده است،‏ جائی که او کليه کانتگراها و هيومگراهای آن دوره ‏(يعنی سالهای هشتاد قرن گذشته)‏ را در اردوگاه تحتالفظی لافزن)‏ و غيره جای میدهد.‏ اين که اين التقاطگرايان مفلوک توصيف را در مورد چه کسی میتوان و بايد به کار برد مسئلهای است که ورشيلوفهای ما دوست نداشتند به آن فکر کنند،‏ چون آنها عاجز از فکر کردناند.‏ يک مقايسه روشن کننده میآوريم.‏ انگلس هم در سال و هم در سال موقع صحبت کردن از کانتیها و هيومیها در کل،‏ اسمی نمیبرد.‏ انگلس به تنها کتابی که اشاره میکند،‏ نوشتهء اشتارکه درباره فويرباخ است که انگلس آن را تحليل میکند.‏ انگلس میگويد:‏ ‏"اشتارکه رنج بسيار میبرد تا از فويرباخ در مقابل حملات و نظريات استادان پر سر و صدا که امروز در آلمان فيلسوف خوانده میشوند،‏ دفاع کند.‏ برای کسانی که به اين چيز بعد از زايمان فلسفه کلاسيک آلمان علاقمندند،‏ اين موضوع مهمی است؛ برای خود اشتارکه ممکن است اين لازم بوده باشد.‏ ليکن ما به خواننده رحم میکنيم."‏ ‏("لودويگ فويرباخ"،‏ صفحه ٢۵) انگلس ميخواست ‏"به خواننده رحم کند"‏ يعنی،‏ سوسيال دموکراتها را از يک آشنائی دل پذير با پرگويان هرزهای که خود را فيلسوف میخوانند نجات دهد.‏ اين ‏"چيزهای پس از زايمان"‏ به چه کسی برمیگردد؟ کتاب اشتارکه ‏(ن.‏ ث.‏ اشتارکه،‏ ‏"لودويک فويرباخ"،‏ اشتوتگارت،‏ ١٨٨۵) را باز میکنيم و اشارات دائم به طرفداران هيوم و کانت را میيابيم.‏ اشتارکه،‏ فويرباخ را از اين دو گرايش جدا میکند.‏ اشتارکه در اين ارتباط از ا.‏ ريل،‏ ويندلباند و ا.‏ لانگ نقل قول میآورد ‏(صفحه و غيره در کتاب اشتارکه)‏ ‏"مفهوم انسانی جهان"‏ آوناريوس را که در سال انتشار يافت باز میکنيم،‏ و در صفحه چاپ اول آلمانی میخوانيم:‏ ‏"نتيجه نهائی تحليل ما با آن چه ديگر بررسی کنندگان به آن رسيدهاند،‏ به عنوان مثال ا.‏ لاس،‏ ا.‏ ماخ،‏ ا.‏ ريل،‏ و.‏ و.‏ واندت اگر چه نه مطلقاً"‏ ١٨ ،٣ ٨٩ – ٩١ ١٨٩٢ ١٨٩١ = :Flohknacker) ١٨٨٨ ٩٠ ١٢٧ ،١٩ – ١٢٠

162<br />

تف<strong>ا</strong><strong>و</strong>ته<strong>ا</strong>ی <strong>و</strong><strong>ا</strong>قعی جه<strong>ا</strong><strong>ن</strong> خ<strong>ا</strong><strong>ر</strong>جی<strong>ا</strong><strong>ن</strong>د که مش<strong>ر</strong><strong>و</strong>ط <strong>ب</strong>ه م<strong>ا</strong>هيت ق<strong>و</strong>ه <strong>ا</strong>د<strong>ر</strong><strong>ا</strong>کی م<strong>ن</strong> <strong>ن</strong>يست<strong>ن</strong>د...‏ <strong>ا</strong>گ<strong>ر</strong> <strong>ا</strong>ي<strong>ن</strong> چ<strong>ن</strong><strong>ا</strong><strong>ن</strong><br />

<strong>ب</strong><strong>و</strong>د ‏(<strong>ا</strong>گ<strong>ر</strong> <strong>ن</strong>ظ<strong>ر</strong>يه ک<strong>ا</strong><strong>ن</strong>ت د<strong>ر</strong><strong>ب</strong><strong>ا</strong><strong>ر</strong>ه <strong>ا</strong><strong>ن</strong>گ<strong>ا</strong><strong>ر</strong>ی <strong>ب</strong><strong>و</strong>د<strong>ن</strong> زم<strong>ا</strong><strong>ن</strong> <strong>و</strong> مک<strong>ا</strong><strong>ن</strong> صحت د<strong>ا</strong>شت)،‏ م<strong>ا</strong> <strong>ن</strong>میت<strong>و</strong><strong>ا</strong><strong>ن</strong>ستيم هيچ<br />

چيزی د<strong>ر</strong><strong>ب</strong><strong>ا</strong><strong>ر</strong>ه جه<strong>ا</strong><strong>ن</strong> خ<strong>ا</strong><strong>ر</strong>ج <strong>ا</strong>ز خ<strong>و</strong>د <strong>ب</strong>د<strong>ا</strong><strong>ن</strong>يم،‏ حتی <strong>ا</strong>ي<strong>ن</strong> که <strong>و</strong>ج<strong>و</strong>د د<strong>ا</strong><strong>ر</strong>د."‏ ‏(ت<strong>ر</strong>جمه <strong>ر</strong><strong>و</strong>سی،‏ صفح<strong>ا</strong>ت<br />

(٣۴ – ٣٣<br />

کل مکت<strong>ب</strong> ف<strong>و</strong>ي<strong>ر</strong><strong>ب</strong><strong>ا</strong>خ،‏ م<strong>ا</strong><strong>ر</strong>کس <strong>و</strong> <strong>ا</strong><strong>ن</strong>گلس چ<strong>ن</strong>ي<strong>ن</strong> <strong>ا</strong>ز ک<strong>ا</strong><strong>ن</strong>ت <strong>ب</strong>ه چ<strong>پ</strong>،‏ <strong>ب</strong>ه <strong>ر</strong>د ک<strong>ا</strong>مل تم<strong>ا</strong>می <strong>ا</strong>يده<strong>ا</strong>ٓليسم <strong>و</strong><br />

<strong>ا</strong>ٓگ<strong>ن</strong><strong>و</strong>ستیسيسم چ<strong>ر</strong>خيد.‏ <strong>ا</strong>م<strong>ا</strong>ّ‏ م<strong>ا</strong>خيسته<strong>ا</strong>ی م<strong>ا</strong> گ<strong>ر</strong><strong>ا</strong>يش <strong>ا</strong><strong>ر</strong>تج<strong>ا</strong>عی د<strong>ر</strong> فلسفه <strong>ر</strong><strong>ا</strong>،‏ م<strong>ا</strong>خ <strong>و</strong> <strong>ا</strong>ٓ<strong>و</strong><strong>ن</strong><strong>ا</strong><strong>ر</strong>ي<strong>و</strong>س <strong>ر</strong><strong>ا</strong><br />

د<strong>ن</strong><strong>ب</strong><strong>ا</strong>ل <strong>ن</strong>م<strong>و</strong>د<strong>ن</strong>د که ک<strong>ا</strong><strong>ن</strong>ت <strong>ر</strong><strong>ا</strong> <strong>ا</strong>ز ديدگ<strong>ا</strong>ه هي<strong>و</strong>م <strong>و</strong> <strong>ب</strong><strong>ر</strong>کلی <strong>ا</strong><strong>ن</strong>تق<strong>ا</strong>د ک<strong>ر</strong>د<strong>ن</strong>د.‏ <strong>ا</strong>ل<strong>ب</strong>ته <strong>ا</strong>ي<strong>ن</strong> حق مقدس ه<strong>ر</strong> شخص،‏ <strong>و</strong><br />

<strong>ب</strong>ه خص<strong>و</strong>ص ه<strong>ر</strong> <strong>ر</strong><strong>و</strong>ش<strong>ن</strong>فک<strong>ر</strong>يست که <strong>ا</strong>ز ه<strong>ر</strong> م<strong>ر</strong>تجع <strong>ا</strong>يدئ<strong>و</strong>ل<strong>و</strong>ژيکی که د<strong>و</strong>ست د<strong>ا</strong><strong>ر</strong>د،‏ <strong>پ</strong>ي<strong>ر</strong><strong>و</strong>ی ک<strong>ن</strong>د.‏ <strong>ا</strong>م<strong>ا</strong>ّ‏<br />

<strong>و</strong>قتی کس<strong>ا</strong><strong>ن</strong>ی که <strong>ب</strong>ه <strong>ن</strong>ح<strong>و</strong>ی <strong>ر</strong>يشه<strong>ا</strong>ی <strong>ر</strong><strong>ا</strong><strong>ب</strong>طه خ<strong>و</strong>د <strong>ر</strong><strong>ا</strong> <strong>ب</strong><strong>ا</strong> <strong>ا</strong>ص<strong>و</strong>ل م<strong>ا</strong><strong>ر</strong>کسيسم د<strong>ر</strong> فلسفه <strong>ب</strong><strong>ر</strong>يده<strong>ا</strong><strong>ن</strong>د،‏ <strong>ا</strong>ز<br />

مس<strong>ا</strong>ئل طف<strong>ر</strong>ه می<strong>ر</strong><strong>و</strong><strong>ن</strong>د <strong>و</strong> <strong>ا</strong>ٓ<strong>ن</strong>ه<strong>ا</strong> <strong>ر</strong><strong>ا</strong> مغش<strong>و</strong>ش میک<strong>ن</strong><strong>ن</strong>د،‏ <strong>و</strong> <strong>ب</strong>ه م<strong>ا</strong> <strong>ا</strong>طمي<strong>ن</strong><strong>ا</strong><strong>ن</strong> می<strong>ب</strong>خش<strong>ن</strong>د که <strong>ا</strong>ٓ<strong>ن</strong>ه<strong>ا</strong> ‏"<strong>ن</strong>يز"‏ د<strong>ر</strong><br />

فلسفه م<strong>ا</strong><strong>ر</strong>کسيست<strong>ا</strong><strong>ن</strong>د؛ که ‏"تق<strong>ر</strong>ي<strong>ب</strong><strong>ا</strong>ً"‏ <strong>ب</strong><strong>ا</strong> م<strong>ا</strong><strong>ر</strong>کس د<strong>ر</strong> ت<strong>و</strong><strong>ا</strong>فق<strong>ا</strong><strong>ن</strong>د <strong>و</strong> ت<strong>ن</strong>ه<strong>ا</strong> کمی <strong>ا</strong><strong>و</strong> <strong>ر</strong><strong>ا</strong> ‏"تکميل"‏ ک<strong>ر</strong>ده<strong>ا</strong><strong>ن</strong>د<br />

<strong>ا</strong>ي<strong>ن</strong> <strong>و</strong>ضع <strong>ا</strong>صل<strong>ا</strong>ً‏ خ<strong>و</strong>ش<strong>ا</strong>ٓي<strong>ن</strong>د <strong>ن</strong>يست.‏<br />

٢- چگ<strong>و</strong><strong>ن</strong>ه ي<strong>و</strong>شک<strong>و</strong>يچ ‏"<strong>ا</strong>م<strong>پ</strong><strong>ر</strong>ي<strong>و</strong>سم<strong>ب</strong><strong>و</strong>ليست"،‏<br />

چ<strong>ر</strong><strong>ن</strong>ف ‏"<strong>ا</strong>م<strong>پ</strong><strong>ر</strong>ي<strong>و</strong>ک<strong>ر</strong>يتيسيست <strong>ر</strong><strong>ا</strong> <strong>ب</strong>ه <strong>ر</strong>يشخ<strong>ن</strong>د گ<strong>ر</strong>فت<br />

–<br />

<strong>ا</strong>ٓق<strong>ا</strong>ی <strong>ب</strong>.‏ ي<strong>و</strong>شک<strong>و</strong>يچ می<strong>ن</strong><strong>و</strong>يسد:‏ ‏["<strong>ا</strong>ي<strong>ن</strong> ط<strong>ب</strong>يعت<strong>ا</strong>ً‏ خ<strong>ن</strong>ده <strong>ا</strong>ٓ<strong>و</strong><strong>ر</strong> <strong>ا</strong>ست <strong>ب</strong><strong>ب</strong>ي<strong>ن</strong>يم که چگ<strong>و</strong><strong>ن</strong>ه <strong>ا</strong>ٓق<strong>ا</strong>ی چ<strong>ر</strong><strong>ن</strong>ف<br />

میخ<strong>و</strong><strong>ا</strong>هد <strong>ا</strong>ز ميخ<strong>ا</strong>ئيلفسکی <strong>پ</strong><strong>و</strong>زيتي<strong>و</strong>يستِ‏ <strong>ا</strong>ٓگ<strong>ن</strong><strong>و</strong>ستيک ، <strong>و</strong> د<strong>ن</strong><strong>ب</strong><strong>ا</strong>له <strong>ر</strong><strong>و</strong>ی کُمت <strong>و</strong> <strong>ا</strong>س<strong>پ</strong><strong>ن</strong>س<strong>ر</strong>،‏<br />

<strong>پ</strong>يش ق<strong>ر</strong><strong>ا</strong><strong>و</strong>لی <strong>ب</strong><strong>ر</strong><strong>ا</strong>ی م<strong>ا</strong>خ <strong>و</strong> <strong>ا</strong>ٓ<strong>و</strong><strong>ن</strong><strong>ا</strong><strong>ر</strong>ي<strong>و</strong>س <strong>ب</strong>س<strong>ا</strong>زد."‏<br />

د<strong>ر</strong> <strong>و</strong>هله <strong>ا</strong><strong>و</strong>ل <strong>ا</strong>ٓ<strong>ن</strong> چه <strong>ا</strong>ي<strong>ن</strong> ج<strong>ا</strong> ج<strong>ا</strong>ل<strong>ب</strong> <strong>ا</strong>ست،‏ جهل حي<strong>ر</strong>ت <strong>ا</strong>ٓ<strong>و</strong><strong>ر</strong> <strong>ا</strong>ٓق<strong>ا</strong>ی ي<strong>و</strong>شک<strong>و</strong>يچ <strong>ا</strong>ست.‏ <strong>ا</strong><strong>و</strong> مثل همه<br />

<strong>ر</strong><strong>و</strong>شيل<strong>و</strong>فه<strong>ا</strong>،‏ <strong>ا</strong>ي<strong>ن</strong> جهل <strong>ر</strong><strong>ا</strong> زي<strong>ر</strong> <strong>ن</strong>م<strong>ا</strong>يشی <strong>ا</strong>ز کلم<strong>ا</strong>ت <strong>و</strong> <strong>ا</strong>س<strong>ا</strong>می <strong>ا</strong>ست<strong>ا</strong>د<strong>ا</strong><strong>ن</strong>ه <strong>پ</strong><strong>ن</strong>ه<strong>ا</strong><strong>ن</strong> میک<strong>ن</strong>د.‏ قطعه <strong>ن</strong>قل شده<br />

م<strong>ر</strong><strong>ب</strong><strong>و</strong>ط <strong>ب</strong>ه <strong>پ</strong><strong>ا</strong><strong>ر</strong><strong>ا</strong>گ<strong>ر</strong><strong>ا</strong>فی <strong>ا</strong>ست د<strong>ر</strong><strong>ب</strong><strong>ا</strong><strong>ر</strong>ه <strong>ر</strong><strong>ا</strong><strong>ب</strong>طه م<strong>ا</strong>خيسم <strong>و</strong> م<strong>ا</strong><strong>ر</strong>کسيسم.‏ <strong>و</strong> <strong>ا</strong>گ<strong>ر</strong> چه <strong>ا</strong>ٓق<strong>ا</strong>ی ي<strong>و</strong>شک<strong>و</strong>يچ <strong>ب</strong>ه عهده<br />

میگي<strong>ر</strong>د که <strong>ب</strong>ه <strong>ا</strong>ي<strong>ن</strong> م<strong>و</strong>ض<strong>و</strong>ع <strong>ب</strong><strong>پ</strong><strong>ر</strong>د<strong>ا</strong>زد،‏ <strong>ن</strong>ميد<strong>ا</strong><strong>ن</strong>د که <strong>ب</strong><strong>ر</strong><strong>ا</strong>ی <strong>ا</strong><strong>ن</strong>گلس ‏(هم<strong>ا</strong><strong>ن</strong> ط<strong>و</strong><strong>ر</strong> که <strong>ب</strong><strong>ر</strong><strong>ا</strong>ی ه<strong>ر</strong><br />

م<strong>ا</strong>ت<strong>ر</strong>ي<strong>ا</strong>ليستی)‏ ط<strong>ر</strong>فد<strong>ا</strong><strong>ر</strong><strong>ا</strong><strong>ن</strong> خط هي<strong>و</strong>می <strong>و</strong> خط ک<strong>ا</strong><strong>ن</strong>تی <strong>ب</strong>ه ط<strong>و</strong><strong>ر</strong> مس<strong>ا</strong><strong>و</strong>ی <strong>ا</strong>ٓگ<strong>ن</strong><strong>و</strong>ستيک<strong>ا</strong><strong>ن</strong>د.‏ <strong>ب</strong><strong>ن</strong><strong>ا</strong><strong>ب</strong><strong>ر</strong><strong>ا</strong>ي<strong>ن</strong> <strong>ر</strong><strong>و</strong> د<strong>ر</strong><br />

<strong>ر</strong><strong>و</strong> ق<strong>ر</strong><strong>ا</strong><strong>ر</strong> د<strong>ا</strong>د<strong>ن</strong> <strong>ا</strong>ٓگ<strong>ن</strong><strong>و</strong>ستیسيسم د<strong>ر</strong> کل <strong>ب</strong><strong>ا</strong> م<strong>ا</strong>خيسم،‏ <strong>و</strong>قتی خ<strong>و</strong>د م<strong>ا</strong>خ <strong>ا</strong>عت<strong>ر</strong><strong>ا</strong>ف میک<strong>ن</strong>د که يک <strong>پ</strong>ي<strong>ر</strong><strong>و</strong> هي<strong>و</strong>م<br />

<strong>ا</strong>ست،‏ <strong>ب</strong>ه س<strong>ا</strong>دگی <strong>ا</strong>ث<strong>ب</strong><strong>ا</strong>ت <strong>ا</strong>ي<strong>ن</strong> <strong>ا</strong>ست که شخص د<strong>ر</strong> فلسفه ج<strong>ا</strong>هل <strong>ا</strong>ست.‏ ع<strong>ب</strong><strong>ا</strong><strong>ر</strong>ت ‏"<strong>پ</strong><strong>و</strong>زيتي<strong>و</strong>يسم<br />

(Comtes)<br />

[ ‏(هم<strong>ا</strong><strong>ن</strong> ج<strong>ا</strong>،‏ ٧٣)<br />

A<br />

A- ت<strong>ر</strong>جمه مت<strong>ر</strong>جم:‏ <strong>ا</strong>ٓق<strong>ا</strong>ی <strong>ب</strong>.‏ ي<strong>و</strong>شک<strong>و</strong>يچ می<strong>ن</strong><strong>و</strong>يسد:‏ ‏"<strong>ا</strong>ل<strong>ب</strong>ته ج<strong>ا</strong>ل<strong>ب</strong> <strong>ا</strong>ست <strong>ب</strong><strong>ب</strong>ي<strong>ن</strong>يم <strong>ا</strong>ٓق<strong>ا</strong>ی چ<strong>ر</strong><strong>ن</strong>ف چه ط<strong>و</strong><strong>ر</strong> سعی میک<strong>ن</strong>د<br />

<strong>پ</strong><strong>و</strong>زيتي<strong>و</strong>يست <strong>ا</strong>ٓگ<strong>ن</strong><strong>و</strong>ستيک،‏ <strong>پ</strong>ي<strong>ر</strong><strong>و</strong> ک<strong>ن</strong>ت <strong>و</strong><strong>ا</strong>س<strong>پ</strong><strong>ن</strong>س<strong>ر</strong>،‏ ميخ<strong>ا</strong>ئيلفسکی <strong>ر</strong><strong>ا</strong> <strong>پ</strong>يش<strong>ر</strong><strong>و</strong>ی م<strong>ا</strong>خ <strong>و</strong> <strong>ا</strong>ٓ<strong>و</strong><strong>ن</strong><strong>ا</strong><strong>ر</strong>ي<strong>و</strong>س <strong>ب</strong>س<strong>ا</strong>زد."‏ ‏(هم<strong>ا</strong><strong>ن</strong><br />

ج<strong>ا</strong>،‏ ٧٣)<br />

"Es ist natuerlich lächerlich zu sehen, wie Herr Tchernow aus Michailowski, dem<br />

Agnostischen Positivisten, dem Anhänger Comtes und Spencers einen Vorlaeufer<br />

von Mach und Avenarius machen möchte." (l.c. S. 73) S. 202

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!