Page 1 ا > ) ( Page 2 Page 3 3 ا پ ر از ب و ا ا و . ا. او ء ر ا ا داه . ا از رو ن ا ...

فصل چهارم 157
٨٦
چاک دادند و خاک بر سر ريختند.‏ آنان فرياد زدند کمک،‏ اين يک ترکيب نامشروع از
ماترياليسم و کانتگرائی است!‏
وقتی من اطمينان دادنهای ماخيستهایمان را میخوانم که آنها از کانت استوارتر و
کاملتر از هر ماترياليست کهنهای انتقاد کردند،‏ هميشه چنين به نظرم ميرسد که گوئی
پوريشکويچ به گروه ما ملحق شد و فرياد زد:‏ من از دموکراتهای مشروطه خواه استوارتر و
کاملتر از شما آقايان مارکسيست انتقاد کردم!‏ هيچ سئوالی در اين نيست،‏ آقای پوريشکويچ،‏
آدمهای از نظر سياسی استوار میتوانند دموکراتهای مشروطه طلب را از ديدگاههای کام ‏ًلا
مخالف نقد کنند و خواهند کرد،‏ اماّ‏ از همه اينها گذشته نبايد فراموش کرد که شما از
دموکراتهای مشروطه طلب به خاطر آن که زياده از حد دموکرات بودند،‏ انتقاد کرديد،‏ در
حالی که ما از آنها به خاطر اين که به اندازه کافی دمکرات نبودند انتقاد کرديم!‏ ماخيستها از
کانت به خاطر آن که خيلی ماترياليست است انتقاد میکنند،‏ در حالی که ما از او به خاطر آن که
به اندازه کافی ماترياليست نيست انتقاد میکنيم.‏ ماخيستها کانت را از راست انتقاد میکنند،‏ ما
از چپ.‏
شولتز هيومی و فيشيه ايدهآليست ذهنی میتوانند مثالهائی از منقدين دست اول در تاريخ
فلسفه کلاسيک آلمان باشند.‏ همان طور که ديديم آنها سعی میکنند عناصر ‏"رئاليست"‏ را از
کانتگرائی محو کنند.‏ درست همان طور که شولتز و فيشته از کانت انتقاد کردند.‏
امپريوکريتيسيستهای هيومی و ايدهآليستهای ذهنیگرای ذاتگرا نيز از نئوکانتیهای نيمه دوم
قرن نوزدهم آلمان انتقاد کردند،‏ خطای هيوم و برکلی در يک لباس تا اندازهای نو دوباره ظاهر
میشود.‏ ماخ و آوناريوس از کانت انتقاد کردند نه به خاطر آن که بررسی او درباره شيئ
فیالنفسه به اندازه کافی رئاليستی،‏ به اندازه کافی ماترياليستی نبود،‏ بلکه به خاطر آن که او
وجود آن را فرض کرده بود؛ نه به خاطر آن که او از استنتاج عليت و ضرورت در طبيعت از
واقعيت عينی خودداری کرد،‏ بلکه به خاطر آن که او اصلاً‏ عليت و ضرورت ‏(بجز شايد
ضرورت ‏"منطقی"‏ مطلق)‏ را فرض کرد.‏ ذاتگرايان نيز با امپريوکريتيسيستها يکی بودند و
از کانت از ديدگاهی هيومی و برکلیگرا انتقاد میکردند.‏ به عنوان مثال لکلر در سال ١٨٧٩ در
نوشتهای که در آن ماخ را به عنوان يک فيلسوف برجسته ستود،‏ کانت را برای ‏"نا استواری و
گردن نهادن به رئاليسم"‏ که در مفهوم ‏"شيئ فیالنفسه"،‏ اين ‏"پس مانده ظاهری رئاليسم مبتذل"‏
بيان شده،‏ سرزنش کرد.‏ ) usw. Der Realismus der modernen Naturwissenschaft,
"(gepfefferter)
(S. 6
کند.‏
لکلر ماترياليسم را ‏"رئاليسم مبتذل"‏ میخواند تا آنرا ‏"تند و تيزتر
لکلر مینويسد:‏ ‏"به عقيده ما،‏ کليه آن بخشهای تئوری کانتی که به سمت رئاليسم مبتذل کشيده
میشوند بايد به عنوان نا استواریها و محصولات نا مشروع ،(Zwitterhaft) از نقطه نظر
ايدهآليستی،‏ محو و از ميان برداشته شوند."‏ ‏(صفحه ۴١) ‏"نا استواریها و تضادهای تئوری
انتقادگرائی ايدهآليستی با بقايای هنوز
شناخت کانتی ‏(تا اندازهای)‏ ترکيب
(Verquickung)