67 Anica Gorgievska Institute and Museum – Bitola ... - ICOM-SEE

kvadratni i toa: : severen korab -150m, severen
aneks ( kapela so predvorje-48m), naos 184m,
ju`en aneks-31m, ju`en korab-35m. i izvr{ena
e rekonzervacija na malternata podloga vo
naosot ( isto~na polovina-370m). .
Vo 2001 godina rabotite bea naso~eni vrz
mozai~nite povr{ini na Episkopskata
rezidencija so vkupna povr{ina od okolu 250
metri kvadratni.
So ogled na toa {to najgolemite
konzervatorski intervencii se napraveni za
vreme traeweto na proektot na Fare
programata za razvoj na kulturata vo
Makedonija, vo narednite redovi }e zboruvame
za izvedbata na ovoj Proekt, odnosno }e
dademe slika za tekot na rabotite vrz
mozai~nite povr{ini od Golemata bazilika 7 .
Po~etni organizacioni postapki
Organizacionite postapki bea
sosredote~eni vo tri glavni fazi;
1. Podigawe na starata pesok
Ona {to mora{e najprvo da se napravi
be{e otstranuvaweto na starata dotraena
pesok od ovie mozai~ni povr{ini. Ne treba
posebno da napomenuvame deka so ogled na toa
{to ovaa pesok e od pred 20, 30 - 40 godini,
taka da vremeto- najgolemiot neprijatel , si go
napravi svoeto. Vegetacijata zagospodarila
(sl.5) . Nasekade izniknale trevki i
koren~iwa, a na nekoi mesta i pogolemi
koreni, vrz koi mora{e da se dejstvuva po
biolo{ki pat, se so edna cel da ne dojde do
kornewe na kam~iwata zaedno so korovot,
odnosno trevkite. Korenite od svoja strana
pak ispu{taat kiselini koi deluvaat
razoruva~ki vrz malterot.
1. Sanirawe na mozaicite
Posle otkrivaweto na mozai~nite
povr{ini se pristapi kon opservacija vrz
o{tetuvawata. Za `al Na{a op{ta
konstatacija be{e deka o{tetuvawata se
daleku pogolemi od predviduvawata.
Se sudrivme so dvojni o{tetuvawa;
o{tetuvawa, ili odlepuvawa na mozaicite od
sopstvenata podloga i o{tetuvawa na
mozaicite od konzerviranata podloga. (sl. 6 )
So konzervatorskite intervencii najprvo
se dejtvuva{e vrz ona {to e najsuptilnomozaikot
vo severniot aneks- pokonkretno
kapela so predvorje na Golemata bazilika. Se
raboti za mozaik raboten so izrazito sitni
kam~iwa so ne`na struktura.
- Se pristapi kon sanirawe na
potklobu~uvawata,- {uplivi podprostori na
mozaikot.
- Neobi~no sitnite kam~iwa se razni{ale,
napukale, nekoi stanale tro{ni i stoea
slobodno - nevrzani za podlogata, a nekoi
sosema ispadnale i gi nema{e (sl.7 )Vedna{
istite se fiksiraa, se inektiraa, a vrz nekoi
se napravija nekoi neophodni retu{i.
- Konstatiravme i odvojuvawe na spojot na
zidot so mozai~nata podloga. Voedno ,
mozaikot kako neraskinliv del od
arhitekturata se op{i za zidovite i toa po
sistem na starata tehnika (sl. 8)
Konzervatorskite intervencii na
severniot korab na Golemata bazilika se
odvivaa vo nekolku nasoki;
- Vo ramkite na proektot za arheolo{ki
istra`uvawa koj te~e{e vo isto vreme, pokraj
drugoto na na{e golemo zadovolstvo pod
postoe~kiot konzerviran mozaik vo severniot
aneks otkrivme drug postar (sl.9)
Konstatirano e deka mozaikot vo severniot
korab pak imal ju`na bordura, koja vo nekoe
vreme e otkinata od nego. Pogolemi
konzervatorski intervencii se napraveni
tokmu tuka- se napravi obele`uvawe na
bordurata od 70 sm I se imitira po primerot
na starata koja e vidliva na dve mesta. So ovaa
aktivnost vsu{nost se istretira celata ju`na
ivica na mozaikot, se do severniot stilobat.
Se dejstvuva{e vrz puknatinite koi gi
ima{e na pove}e mesta.
- Sekoj propadnat ( razoren) tro{en malter
se koregira, so {to se zacvrsti samiot mozaik
za sopstvenata i konzerviranata podloga.
7
Anica \or|ievska - sovetnik konzervator - rakovoditel na proektot, Mom~ilo Petrovski - univerzitetski
profesor - stru~en konsultant, Engin Nasuh - stru~en sorabotnik, Efto Dimovski - konzervator mozai~ar, Gorgi
Dimovski - pomo{nik konzervator, Nikola Dimovski - tehni~ki dokumentator
76 [
CONDITION OF THE CULTURAL
AND NATURAL HERITAGE IN THE BALKAN REGION