翻譯與創作:邁向佛經翻譯問題的省思Translation as ... - 中國文哲研究所
翻譯與創作:邁向佛經翻譯問題的省思Translation as ... - 中國文哲研究所
翻譯與創作:邁向佛經翻譯問題的省思Translation as ... - 中國文哲研究所
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
※ 中 國 翻 譯 史 專 輯 ( 上 )※<br />
翻 譯 與 創 作 :<br />
邁 向 佛 經 翻 譯 問 題 的 省 思<br />
廖 桂 蘭<br />
*<br />
一 、 研 究 緣 起<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
1999 <br />
1 <br />
* 廖 桂 蘭 , 臺 北 海 洋 技 術 學 院 講 師 。<br />
1<br />
Cf. Introduction to VIMALAKĪRTINIRDEŚA and JÑĀNĀLOKĀLAṂKĀRA, ed. Study Group on Buddhist<br />
• 87 •
中 國 文 哲 研 究 通 訊 第 二 十 二 卷 • 第 一 期 中 國 翻 譯 史 專 輯 ( 上 )<br />
2 <br />
<br />
3 <br />
4 <br />
<br />
(650)<br />
<br />
<br />
<br />
5 <br />
<br />
二 、 譯 本 開 創 繼 起 的 生 命<br />
(Walter Benjamin, 1892-1940) <br />
<br />
(Franz Kafka,1883-1924) <br />
<br />
<br />
2<br />
3<br />
4<br />
5<br />
Sanskrit Literature (Tokyo: Taisho University Press, 2004), pp. 69-71.<br />
<br />
2002 235<br />
<br />
Nag<strong>as</strong>hima Jundo, intro., VIMALAKĪRTINIRDEŚA: A Sanskrit Edition, ed. Study Group on Buddhist<br />
Sanskrit Literature (Tokyo: Taisho University Press, 2006), p. xv.<br />
Ibid., p. xvi. <br />
<br />
3101424255158113128144183 <br />
(406) <br />
<br />
1978<br />
128144183<br />
• 88 •
中 國 翻 譯 史 專 輯 ( 上 )<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
(188) <br />
(222-229) <br />
<br />
(291) (303)<br />
(406)<br />
<br />
(650) 6 <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
(645-663) 7 <br />
<br />
<br />
8 <br />
6<br />
2005 31-32<br />
7<br />
2001 212-223<br />
8 1983 <br />
50 723a-723b<br />
• 89 •
中 國 文 哲 研 究 通 訊 第 二 十 二 卷 • 第 一 期 中 國 翻 譯 史 專 輯 ( 上 )<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
三 、 翻 譯 差 異 與 創 意<br />
<br />
sukhāvatīvyūhaḥ<br />
sukhāvatī vyūhaḥ <br />
<br />
<br />
<br />
(acintyaguṇaparikīrtanam sarvabuddhaparigrahaṃ) <br />
acintyaguṇa<br />
buddhakṣetra<br />
<br />
<br />
<br />
vajracchedikā prajñāpāramitā vajra <br />
chedikāprajñāpāramitā <br />
tā<br />
<br />
<br />
• 90 •
中 國 翻 譯 史 專 輯 ( 上 )<br />
翻 譯 與 創 作 : 邁 向 佛 經 翻 譯 問 題 的 省 思<br />
vimalakīrtinirdeśavimala<br />
kīrtinirdeśa <br />
(foreignization) <br />
vimalakīrti la ti<br />
<br />
9 <br />
(domestication) <br />
<br />
<br />
<br />
sutra<br />
<br />
<br />
vimala vima<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
“Buddhakṣetrapariśuddhinidānaparivartaḥ prathamaḥ” <br />
Buddha <br />
kṣetrapariśuddhinidānaparivartaḥ<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
頁 6: %- o- GA-8A%- ;R%-- .$- 0- \J%- $8A:A-=J:-!J- .%- 0R:R,<br />
<br />
9<br />
註 11: IA-、GA-、$A-、;A-<br />
(403) <br />
<br />
2 55 10<br />
頁 7:z- 3R:A-=J:-!J-S$- 0:R,<br />
• 91 •<br />
頁 14:o=- 0R:A-=R%-,R.- .%- .2%-K$- =- ($- 0- 2^R$-0:A-KA
中 國 文 哲 研 究 通 訊 第 二 十 二 卷 • 第 一 期 中 國 翻 譯 史 專 輯 ( 上 )<br />
10 <br />
<br />
<br />
11 <br />
<br />
“acintyopāyakauśalyaparivarto nāma<br />
dvitīyaḥ”<br />
acintya upāyakauśalya<br />
parivartaḥ nāma dvitīyaḥ <br />
<br />
<br />
devatāparivartaḥ ṣaṣṭhaḥ<br />
<br />
devatā ṣaṣṭhaḥ <br />
<br />
sarv<strong>as</strong>atvāḥ <br />
sarv<strong>as</strong>atvāḥ<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
10 Vimalakīrtinirdeśa: Transliterated Sanskrit Text Collated with Tibetan and Chinese Translation (<br />
), ed. Study Group on Buddhist Sanskrit Literature (Tokyo: Taisho University<br />
Press, 2004), p. 1.<br />
11 <br />
頁 6: %- o- GA-8A%- ;R%-- .$- 0- \J%- $8A:A-=J:-!J- .%- 0R:R,<br />
註 11: IA-、GA-、$A-、;A-<br />
、 、 、<br />
頁 7:z- 3R:A-=J:-!J-S$- 0:R,<br />
• 92 •<br />
- <br />
2004<br />
19
中 國 翻 譯 史 專 輯 ( 上 )<br />
翻 譯 與 創 作 : 邁 向 佛 經 翻 譯 問 題 的 省 思<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
12 <br />
13 <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
註 11: IA-、GA-、$A-、;A-<br />
<br />
<br />
<br />
頁 6: %- o- GA-8A%- ;R%-- .$- 0- \J%- $8A:A-=J:-!J- .%- 0R:R,<br />
頁 7:z- 3R:A-=J:-!J-S$- 0:R,<br />
<br />
<br />
<br />
頁 14:o=- 0R:A-=R%-,R.- .%- .2%-K$- =- ($- 0- 2^R$-0:A-KA
中 國 文 哲 研 究 通 訊 第 二 十 二 卷 • 第 一 期 中 國 翻 譯 史 專 輯 ( 上 )<br />
<br />
(buddha) (buddhi) <br />
budh<br />
buddhadharma <br />
tathāgatagotra <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
atha vimalakīrtir licchavis tān bodhisatvān āmantrayate sma :<br />
( 支 謙 譯 ) 於 是 維 摩 詰 問 眾 菩 薩 曰<br />
( 羅 什 譯 ) 爾 時 維 摩 詰 謂 眾 菩 薩 言<br />
( 玄 奘 譯 ) 時 無 垢 稱 普 問 眾 中 諸 菩 薩 曰<br />
<br />
sma<br />
<br />
(mañjuśrīḥ) <br />
<br />
<br />
<br />
pratibhātu satpuruṣāḥ katamo bodhisatvānām dvayadharmamukhapraveśaḥ |<br />
( 支 謙 譯 ) 諸 正 士 所 樂 菩 薩 不 二 入 法 門 者 , 為 何 謂 也 。<br />
( 羅 什 譯 ) 諸 仁 者 , 云 何 菩 薩 入 不 二 法 門 , 各 隨 所 樂 說 之 。<br />
( 玄 奘 譯 ) 云 何 菩 薩 善 能 悟 入 不 二 法 門 , 仁 者 皆 應 任 己 辯 才 各 隨 樂 說 。 時 眾<br />
會 中 有 諸 菩 薩 各 隨 所 樂 次 第 而 說 。<br />
yan na jātaṃ notpannaṃ na t<strong>as</strong>ya kaścid bhaṅgaḥ |<br />
不 起 不 生 , 則 無 有 二 。<br />
• 94 •
中 國 翻 譯 史 專 輯 ( 上 )<br />
翻 譯 與 創 作 : 邁 向 佛 經 翻 譯 問 題 的 省 思<br />
法 本 不 生 , 今 則 無 滅 。<br />
若 諸 菩 薩 了 知 諸 法 本 來 無 生 , 亦 無 有 滅 。<br />
anutpādadharmakṣāntipratilambho ’dvayapraveśaḥ |<br />
得 不 起 法 忍 者 , 是 不 二 入 。(530c)<br />
得 此 無 生 法 忍 , 是 為 入 不 二 法 門 。(550b-550c)<br />
證 得 如 是 無 生 法 忍 , 是 為 悟 入 不 二 法 門 。(577a)<br />
yan na jātaṃ<br />
notpannaṃ <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
14 <br />
15 <br />
<br />
16 <br />
<br />
(Derrida) (supplement)<br />
(Tej<strong>as</strong>wini Niranjana) <br />
14 <br />
358<br />
15 8 55 58<br />
16 <br />
• 95 •
中 國 文 哲 研 究 通 訊 第 二 十 二 卷 • 第 一 期 中 國 翻 譯 史 專 輯 ( 上 )<br />
(more) 17 <br />
<br />
<br />
18 <br />
19 <br />
<br />
<br />
(Lawrence Venuti) <br />
20 (target<br />
language) <br />
<br />
<br />
<br />
21 <br />
<br />
<br />
22 <br />
<br />
<br />
17 2000 115<br />
18 2006 132<br />
19 131<br />
20 327-332。<br />
21 <br />
<br />
<br />
54 1055<br />
22 <br />
paṇḍaka <br />
<br />
Vimalakīrtinirdeśa: Transliterated Sanskrit Text Collated with Tibetan and<br />
Chinese Translation (), p. 259.<br />
• 96 •
中 國 翻 譯 史 專 輯 ( 上 )<br />
翻 譯 與 創 作 : 邁 向 佛 經 翻 譯 問 題 的 省 思<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
(E. Lamotte) <br />
<br />
23 <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
四 、 靈 活 翻 譯 的 奏 效<br />
<br />
<br />
23 (E. Lamotte) 1990 <br />
100-144<br />
• 97 •
中 國 文 哲 研 究 通 訊 第 二 十 二 卷 • 第 一 期 中 國 翻 譯 史 專 輯 ( 上 )<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
;<br />
<br />
<br />
<br />
24 <br />
25 <br />
<br />
<br />
Nida (dynamic equivalence) <br />
26 <br />
<br />
<br />
<br />
(translatum)<br />
Vermeer(Skopos theory) <br />
27 <br />
<br />
24 1995 441-449<br />
25 2000<br />
245<br />
26 2000 42-<br />
44<br />
27 69-71<br />
• 98 •
中 國 翻 譯 史 專 輯 ( 上 )<br />
翻 譯 與 創 作 : 邁 向 佛 經 翻 譯 問 題 的 省 思<br />
Schleiermacher 28 <br />
<br />
<br />
<br />
Vermeer <br />
29 (domestication) <br />
<br />
<br />
“kumāreṣu ca kumār<strong>as</strong>aṃmato rājabhogaiśvaryābhilāṣavinivarttan<br />
āya” (कुमारेषुचकुमारसम्मतोराजभोगइश्वर्याभिलाषविनिवर्त्तनाय) 30 <br />
<br />
<br />
(André Lefevere)<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
31 <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
28 Friedrich Schleiermacher, “On the Different Methods of Translation,” The Translation Studies Reader,<br />
ed. Lawrence Venuti (London and New York: Rouledge, 2000), p. 49.<br />
29 163<br />
30 Vimalakīrtinirdeśa: Transliterated Sanskrit Text Collated with Tibetan and Chinese Translation (<br />
), pp. 62-63.<br />
31 327-329<br />
• 99 •
頁 6: %- o- GA-8A%- ;R%-- .$- 0- \J%- $8A:A-=J:-!J- .%- 0R:R,<br />
註 11: IA-、GA-、$A-、;A-<br />
中 國 文 哲 研 究 通 訊 第 二 十 二 卷 • 第 一 期 中 國 翻 譯 史 專 輯 ( 上 )<br />
頁 7:z- 3R:A-=J:-!J-S$- 0:R,<br />
<br />
<br />
32 <br />
頁 14:o=- 0R:A- =R%-,R.- .%- .2%-K$- =- ($- 0- 2^R$-0:A- KA
中 國 翻 譯 史 專 輯 ( 上 )<br />
翻 譯 與 創 作 : 邁 向 佛 經 翻 譯 問 題 的 省 思<br />
(p<strong>as</strong>t p<strong>as</strong>sive participle) heard (pp.)<br />
<br />
(source language) <br />
<br />
34<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
“evam mayā śrutam” <br />
<br />
<br />
<br />
35 <br />
<br />
<br />
36 <br />
<br />
<br />
37 <br />
<br />
<br />
34 11 55 80<br />
35 50 334<br />
36 14 55 102<br />
37 <br />
<br />
<br />
• 101 •
中 國 文 哲 研 究 通 訊 第 二 十 二 卷 • 第 一 期 中 國 翻 譯 史 專 輯 ( 上 )<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
游 諸 四 衢 , 饒 益 眾 生 。 入 治 政 法 , 救 護 一 切 。 入 講 論 處 , 導 以 大 乘 。 入 諸 學<br />
堂 , 誘 開 童 蒙 。 入 諸 淫 舍 , 示 欲 之 過 。 入 諸 酒 肆 , 能 立 其 志 。<br />
sarvacatvaraśṛṇgāṭakeṣu ca saṃdṛśyate sarv<strong>as</strong>atvavainayikatāyai<br />
sarvadharmaśravaṇ<strong>as</strong>āṃkathyeṣu ca saṃdṛśyate hīnayānavicchandanāya<br />
mahāyāne samādāpanatayā |<br />
sarvalipiśālāsu cop<strong>as</strong>aṃkrāmati dārakaparipācanāya |<br />
sarvagaṇikākulāni ca praviśati kāmadoṣ<strong>as</strong>aṃdarśanāya |<br />
sarvakallavālagṛhāṇi ca praviśati smṛtisaṃprajanyop<strong>as</strong>thāpanāya | 38<br />
若 在 長 者 , 長 者 中 尊 , 為 說 勝 法 。 若 在 居 士 , 居 士 中 尊 , 斷 其 貪 著 。 若 在 剎<br />
利 , 剎 利 中 尊 , 教 以 忍 辱 。 若 在 婆 羅 門 , 婆 羅 門 中 尊 , 除 其 我 慢 。 若 在 大<br />
臣 , 大 臣 中 尊 , 教 以 正 法 。 若 在 王 子 , 王 子 中 尊 , 示 以 忠 孝 。(539b)<br />
śreṣṭhiṣu ca śreṣṭhisaṃmataḥ śreṣṭhadharmārocanatāyai |<br />
gṛhapatiṣu ca gṛhapatisaṃmataḥ sarvagrāhodgrahaparicchedāya |<br />
kṣatriyeṣu ca kṣatriy<strong>as</strong>aṃmataḥ kṣāntisauratyabalapratiṣṭhāpanāya |<br />
brāhmaṇeṣu ca brāhmaṇ<strong>as</strong>aṃmato mānamadadarpanirghātanāya |<br />
āmātyeṣu cāmāty<strong>as</strong>aṃmataḥ sarvarājakāry<strong>as</strong>ahadharmaniyojanāya |<br />
kumāreṣu ca kumār<strong>as</strong>aṃmato rājabhogāiśvaryābhilāṣavinivartanāya | 39<br />
<br />
sarva<br />
saṃdrśyateāy<strong>as</strong>aṃmataḥ<br />
<br />
40 <br />
38 Vimalakīrtinirdeśa: Transliterated Sanskrit Text Collated with Tibetan and Chinese Translation (<br />
), p. 60.<br />
39 Ibid., p. 62.<br />
40 Cf. Lawrence Venuti, “The Translator’s Unconscious,” Translation Studies: Perspectives on an Emerging<br />
• 102 •
中 國 翻 譯 史 專 輯 ( 上 )<br />
翻 譯 與 創 作 : 邁 向 佛 經 翻 譯 問 題 的 省 思<br />
<br />
<br />
(G. C. Spivak) <br />
41 <br />
<br />
<br />
天 竺 國 俗 , 甚 重 文 藻 。 其 宮 商 體 韻 , 以 入 弦 為 善 。 凡 覲 國 王 , 必 有 贊 德 。 見<br />
佛 之 儀 , 以 歌 詠 為 尊 , 經 中 偈 頌 , 皆 其 式 也 。 但 改 梵 為 秦 , 失 其 藻 蔚 , 雖 得<br />
大 意 , 殊 隔 文 體 , 有 似 嚼 飯 與 人 , 非 徒 失 味 , 乃 令 嘔 噦 也 。 42<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
(Benjamin) <br />
43 <br />
<br />
<br />
<br />
<br />
Discipline (Cambridge and New York: Cambridge University Press, 2002), p. 216.<br />
41 256<br />
42 14 55 100-<br />
1021998 42<br />
1988 96<br />
2000 17-18<br />
43 (Hannah Arendt) <br />
1998 65<br />
• 103 •
中 國 文 哲 研 究 通 訊 第 二 十 二 卷 • 第 一 期 中 國 翻 譯 史 專 輯 ( 上 )<br />
六 、 結 論<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
<br />
• 104 •