Hazar World - Sayı: 24 - Kasım 2014

02.12.2014 Views

METZAMOR / METZADA sından var olan potansiyel tehlikeyi ortadan kaldırmıyor. Her ne kadar yeni nesil nükleer santralin kurulması pozitif bir adım olsa da uzun bir fay hattının geçtiği bu bölgenin nükleer santral kurulumu açısından ideal bir yer olmadığı oldukça açık. Ukrayna’daki Çernobil felaketi ile tanışan Türkiye, benzer bir felaketi Metzamor ile de yaşamak istemiyor. Yeni nesil nükleer santrallerin yaşattığı tehlike ile Çernobil ve Metzamor gibi eski nesil nükleer santrallerin oluşturduğu tehlikenin aynı olmadığı, 2011 yılında Japonya’da meydana gelen Fukuşima kazası ile ispatlandı. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) Fukuşima ve Çernobil’i tehlike bazında aynı 7 oranı ile derecelendirse de Çernobil sağlık ve çevre üzerinde geniş etkilere yol açan bir radyasyon yayılımına neden olmuştu. Fukuşima’da ise radyasyon salınımının, Çernobil’dekinin %5 ila 10’u arasında olduğu tahmin ediliyor. Bu da gösteriyor ki nükleer santrallerin başına aynı felaket gelse bile sahip oldukları teknolojilere göre aynı felaket senaryosunu oluşturmuyorlar. GEÇMIŞINDE 5 YIL SÜREYLE KAPALI KALAN METZAMOR NÜKLEER SANTRALI’NIN NE KADAR TEHLIKELI OLABILECEĞI BILINMIYOR. DANGER LEVEL OF METZAMOR NUCLEAR PLANT, WHICH WAS INACTIVE FOR 5 YEARS, IS UNKNOWN. TÜRKİYE SÜREKLİ ÖLÇÜMLER YAPIYOR Metzamor Nükleer Enerji Santrali’nin Türkiye’ye olan bu yakınlığı sınır illerini de tedirgin ediyor. Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) Ağrı, Iğdır, Doğubayazıt ve Kars gibi Ermenistan sınırındaki tüm il ve ilçelerde kurulan nükleer sızıntılara karşı erken uyarı sistemleri sayesinde sürekli ölçüm yapıyor. Bu ölçümlere göre radyoaktivite açısından tehlikeli sınırın aşıldığı tespit edilmese de özellikle Iğdır’da kanser vakalarının arttığı halk tarafından sıklıkla dile getiriliyor. 2011 yılında yaşanılan Van Depremi’nde bile ilk akla gelen tehlikelerden biri Metzamor Santrali’nden sızıntı olup olmayacağıydı. Bu konuda da devreye giren TAEK, tehlikeli bir durumun olmadığı yönünde bir açıklama yaparak çevre illerdeki halkın rahatlamasını sağladı. Ancak durum gösteriyor ki depremin Metzamor’un olduğu yerin dışında, Türkiye’de bile gerçekleşiyor olması santrale dair kaygıları sürekli olarak sıcak tutacak. Bir tarafta uluslararası baskılar ve bu ölüm saçan santralin kapatılması için teklif edilen destekler bir tarafta da Ermenistan’ın santralin ömrünü 2026’lara çıkartma planları yer alıyor. Arada kalanlar ise çevre ülkeler ile birlikte Ermenistan halkının güvenliği. 4. nesil nükleer santrallerin mevcut olduğu günümüzde Ermenistan bazı mali yükümlülüklerin altına girmemek için 1. nesil nükleer santral olan Metzamor’u daha fazla yaşatmak için direniyor. Hem kendi halkının hem de çevre ülkelerexpects Armenia to have a similar attitude to eliminate this problem. But even if Armenia discards Metzamor, it is still planning to build a new nuclear plant in the same region, which will prolong the potential danger for Turkey. Though building a new generation nuclear plant is a positive step, it is obvious that this region through which a long fault line passes is not the ideal place for constructing a nuclear power plant. Turkey experienced the Chernobyl disaster in Ukraine, and it does not want to experience a similar disaster with Metzamor. The danger posed by new generation and old generation nuclear power plants such as Chernobyl and Metzamor is not the same, which has already been proven with the Fukushima accident occurred in Japan in 2011. Although International Atomic Energy Agency (IAEA) ranked both Fukushima and Chernobyl with 7 points, the same rate of danger, Chernobyl has caused a radiation emission leading to major effects on health and environment. As for Fukushima, radiation emission has been estimated between 5-10% of Chernobyl’s. Even if the same disaster would happen in these nuclear plants, they do not develop the same disaster scenario with the technology they have. TURKEY CONSTANTLY MAKES ASSESSMENTS Metzamor Nuclear Power Plant’s proximity to Turkey is a concern for nearby provinces. Turkish Atomic Energy Authority (TAEK) is constantly making assessments in early warning systems against nuclear leakage in all districts and provinces located at Armenian borders, such as Ağrı, Iğdır, Doğubayazıt and 28 KASIM 2014 SAYI 24 - NOVEMBER 2014 ISSUE 24

www.hazarworld.com deki halkların yaşamını ve geleceğini tehlikeye atan bu santralin acilen kapatılması hem AB ve ABD’nin hem de Türkiye’nin en önemli isteği. Kars. Even though these assessments have not found any excess in the dangerous radioactivity limit, people in Iğdır indicate that cancer cases have increased in their city. During the 2011 Van earthquake, the first concern was the possible leakage threat in Metzamor Power Plant. By expressing that there is no danger related to the plant, TAEK relieved the public in neighboring provinces. But it is obvious that, the worries will always remain in the case of an earthquake near Metzamor, or even in Turkey. While there is an increasing pressure in the international community to shut down this plant, Armenia is planning to prolong the lifetime of the plant until 2026. However, throughout these discussions, the safety of people in Armenia and neighboring countries is ignored. Today fourth generation nuclear power plants are available, but Armenia insists on keeping the first generation plant Metzamor alive for a longer period just in order to relieve some financial burden. Shutting down this plant is the most significant desire of Turkey, EU and USA as it endangers the lives and future of the public in Armenia and in neighboring countries. MUHAFAZA KAZANI NEDIR? Nükleer reaktörü çevreleyen çelik veya kurşunla güçlendirilmiş bir yapıdır. Radyasyon kaçağını engeller ve özellikle acil durumlar için tasarlanmıştır. Reaktörün dördüncü ve son bariyeri olarak görev yapar. Birçok nükleer kazada kritik rol üstlenir. WHAT IS CONTAINMENT VESSEL? Containment vessel is a reinforced steel or lead structure enclosing a nuclear reactor. It is particularly designed for emergency situations to prevent any radiation leakage. It works as the fourth and last barrier of the reactor. It assumes a critical role in potential nuclear accidents. STEVE THOMAS ENERJI POLITIKASI PROFESÖRÜ VE ARAŞTIRMA DIREKTÖRÜ GREENWICH ÜNIVERSITESI STEVE THOMAS PROFESSOR OF ENERGY POLICY AND DIRECTOR OF RESEARCH UNIVERSITY OF GREENWICH Bu tesis, Basınçlı Su Reaktörünün Rus eşdeğeri olan WWER reaktörünün ilk tasarım jenerasyonuna aittir. Bu jenerasyona ait diğer tüm reaktörler, tasarımda güvenliğe ilişkin, örneğin depolama ile ilgili eksikliklerin tespit edilmesi sebebiyle kapatılmıştır (Rusya, Bulgaristan, Slovakya). Ermenistan’da yaşanan depremin ardından 5 yıl kapalı kalmış ve bu süre içinde tesiste bazı iyileştirmeler yapılmıştır. Ancak tesisteki mevcut şartların güvenlik endişelerini ne kadar karşıladığı ve tesisin depremlere karşı ne kadar dayanıklı hale getirildiği konusunda bir şey söyleyemeyeceğim. Yük faktörüne göre değerlendirildiğinde, tesisin güvenilirliği 1995 yılından bu yana nispeten düşüktür. Bunun şebeke ve tesis sorunlarıyla ne kadar ilişkili olduğunu bilmem mümkün değil. Bana göre tesisin tasarımı kapsamlı bir incelemeye tabi tutulmalı, normal işletim ömründen çok daha uzun bir süre çalışabilmesi için gereken tasarım standartlarını yeterli düzeyde karşılayıp karşılamadığı belirlendikten sonra işletim ömrü uzatılmalıdır. This plant was basically of the first design generation of the WWER reactor, the Russian equivalent of the Pressurised Water Reactor. All of the other reactors of this design have now been closed (Russia, Bulgaria, Slovak Rep) in most cases because the perceived safety shortcomings of the design, for example, the containment. It was closed for about 5 years after the earthquake in Armenia and during some of that time, some upgrades were undertaken, but how far these meet the safety concerns and how far they improve the resistance of the plant to earthquakes, I cannot judge. Its reliability since 1995 has been relatively poor as judged by the load factor. How far this is due to grid problems and how far to the problems with the plant is impossible for me to know. I think life-extension should only take place after a comprehensive review of the design of the plant and whether it is sufficiently close to current design standards to warrant a significantly longer operating life than originally expected. HAZAR WORLD 29

METZAMOR / METZADA<br />

sından var olan potansiyel tehlikeyi ortadan<br />

kaldırmıyor. Her ne kadar yeni nesil nükleer<br />

santralin kurulması pozitif bir adım olsa da<br />

uzun bir fay hattının geçtiği bu bölgenin nükleer<br />

santral kurulumu açısından ideal bir yer<br />

olmadığı oldukça açık.<br />

Ukrayna’daki Çernobil felaketi ile tanışan<br />

Türkiye, benzer bir felaketi Metzamor ile de<br />

yaşamak istemiyor. Yeni nesil nükleer santrallerin<br />

yaşattığı tehlike ile Çernobil ve Metzamor<br />

gibi eski nesil nükleer santrallerin oluşturduğu<br />

tehlikenin aynı olmadığı, 2011 yılında<br />

Japonya’da meydana gelen Fukuşima kazası ile<br />

ispatlandı. Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı<br />

(IAEA) Fukuşima ve Çernobil’i tehlike bazında<br />

aynı 7 oranı ile derecelendirse de Çernobil<br />

sağlık ve çevre üzerinde geniş etkilere yol açan<br />

bir radyasyon yayılımına neden olmuştu.<br />

Fukuşima’da ise radyasyon salınımının,<br />

Çernobil’dekinin %5 ila 10’u arasında olduğu<br />

tahmin ediliyor. Bu da gösteriyor ki nükleer<br />

santrallerin başına aynı felaket gelse bile sahip<br />

oldukları teknolojilere göre aynı felaket senaryosunu<br />

oluşturmuyorlar.<br />

GEÇMIŞINDE 5 YIL<br />

SÜREYLE KAPALI<br />

KALAN METZAMOR<br />

NÜKLEER<br />

SANTRALI’NIN NE<br />

KADAR TEHLIKELI<br />

OLABILECEĞI<br />

BILINMIYOR.<br />

DANGER LEVEL OF<br />

METZAMOR<br />

NUCLEAR PLANT,<br />

WHICH WAS<br />

INACTIVE FOR 5<br />

YEARS, IS<br />

UNKNOWN.<br />

TÜRKİYE SÜREKLİ ÖLÇÜMLER YAPIYOR<br />

Metzamor Nükleer Enerji Santrali’nin<br />

Türkiye’ye olan bu yakınlığı sınır illerini de<br />

tedirgin ediyor. Türkiye Atom Enerjisi<br />

Kurumu (TAEK) Ağrı, Iğdır, Doğubayazıt ve<br />

Kars gibi Ermenistan sınırındaki tüm il ve ilçelerde<br />

kurulan nükleer sızıntılara karşı erken<br />

uyarı sistemleri sayesinde sürekli ölçüm yapıyor.<br />

Bu ölçümlere göre radyoaktivite açısından<br />

tehlikeli sınırın aşıldığı tespit edilmese de özellikle<br />

Iğdır’da kanser vakalarının arttığı halk<br />

tarafından sıklıkla dile getiriliyor. 2011 yılında<br />

yaşanılan Van Depremi’nde bile ilk akla gelen<br />

tehlikelerden biri Metzamor Santrali’nden<br />

sızıntı olup olmayacağıydı. Bu konuda da devreye<br />

giren TAEK, tehlikeli bir durumun olmadığı<br />

yönünde bir açıklama yaparak çevre illerdeki<br />

halkın rahatlamasını sağladı. Ancak<br />

durum gösteriyor ki depremin Metzamor’un<br />

olduğu yerin dışında, Türkiye’de bile gerçekleşiyor<br />

olması santrale dair kaygıları sürekli olarak<br />

sıcak tutacak.<br />

Bir tarafta uluslararası baskılar ve bu ölüm<br />

saçan santralin kapatılması için teklif edilen<br />

destekler bir tarafta da Ermenistan’ın santralin<br />

ömrünü 2026’lara çıkartma planları yer alıyor.<br />

Arada kalanlar ise çevre ülkeler ile birlikte<br />

Ermenistan halkının güvenliği. 4. nesil nükleer<br />

santrallerin mevcut olduğu günümüzde<br />

Ermenistan bazı mali yükümlülüklerin altına<br />

girmemek için 1. nesil nükleer santral olan<br />

Metzamor’u daha fazla yaşatmak için direniyor.<br />

Hem kendi halkının hem de çevre ülkelerexpects<br />

Armenia to have a similar attitude to<br />

eliminate this problem. But even if Armenia<br />

discards Metzamor, it is still planning to build a<br />

new nuclear plant in the same region, which<br />

will prolong the potential danger for Turkey.<br />

Though building a new generation nuclear<br />

plant is a positive step, it is obvious that this<br />

region through which a long fault line passes is<br />

not the ideal place for constructing a nuclear<br />

power plant. Turkey experienced the<br />

Chernobyl disaster in Ukraine, and it does not<br />

want to experience a similar disaster with<br />

Metzamor. The danger posed by new generation<br />

and old generation nuclear power plants<br />

such as Chernobyl and Metzamor is not the<br />

same, which has already been proven with the<br />

Fukushima accident occurred in Japan in 2011.<br />

Although International Atomic Energy Agency<br />

(IAEA) ranked both Fukushima and<br />

Chernobyl with 7 points, the same rate of danger,<br />

Chernobyl has caused a radiation emission<br />

leading to major effects on health and environment.<br />

As for Fukushima, radiation emission<br />

has been estimated between 5-10% of<br />

Chernobyl’s. Even if the same disaster would<br />

happen in these nuclear plants, they do not<br />

develop the same disaster scenario with the<br />

technology they have.<br />

TURKEY CONSTANTLY MAKES ASSESSMENTS<br />

Metzamor Nuclear Power Plant’s proximity to<br />

Turkey is a concern for nearby provinces.<br />

Turkish Atomic Energy Authority (TAEK) is<br />

constantly making assessments in early warning<br />

systems against nuclear leakage in all districts<br />

and provinces located at Armenian borders,<br />

such as Ağrı, Iğdır, Doğubayazıt and<br />

28 KASIM <strong>2014</strong> SAYI <strong>24</strong> - NOVEMBER <strong>2014</strong> ISSUE <strong>24</strong>

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!