Pobierz publikację - KSNG Nazwy geograficzne - Główny UrzÄ d ...

II. Polish geographical names
1. Types of geographical names
Geographical names (toponyms) are names of objects on
the Earth. These objects can be natural (like for example
continents, islands, mountains, mountain ranges, valleys
and gorges, seas, gulfs, rivers, lakes, etc.) and made by
the human being (like for example cities, towns, villages,
states, streets, squares, etc.).
In terms of the type of objects three main types of geographical
names can be distinguished:
Choronyms: names of countries and regions, e.g. Polska,
Niemcy, Argentyna, Chiny, Mazowsze, Bawaria,
Panonia, Polesie, etc.; the names of administrative units
can also be included here.
Oikonyms: names of objects inhabited by people (villages,
towns, housing developments).
Anoikonyms: names of object uninhabited by people.
In the group of anoikonyms a number of subtypes of geographical
names can be distinguished:
1) hydronyms: names of water objects (oceans, seas,
rivers, ponds, waterfalls, etc.);
2) oronyms: names of mountain objects and other features
of the landscape (mountains, mountain ranges, mountain
chains, hills, mounds, peaks, passes, valleys, gorges, etc.;
sometimes names of islands, peninsulas, lowlands, plains,
uplands, sea coasts, capes, etc. are also included here);
3) hodonyms (odonyms): names of a traffic route features
(streets, roads, bridges, ect.).
Names used by small communicative groups, usually
referring to small objects in villages (fields, meadows,
forests, pits, swamps, mounds, etc.) are called microtoponyms
(previously all names of small objects were considered
microtoponyms); a group of such names has been singled
out not because of the character of a given object but
because of the users of the language. A special group belonging
here constitutes urbanonyms, i.e. names of urban
objects. They include oikonyms (e.g. names of quarters,
housing developments and buildings) and anoikonyms
(e.g. names of streets, bridges, parks).
2. Origins of geographical names in Poland
Geographical names in Poland are of various origins.
They were created in various periods, some of them appeared
even before Slavs as a linguistic group has been
II. Polskie nazwy geograficzne
1. Typy nazw geograficznych
Nazwy geograficzne (toponimy) to nazwy obiektów na
Ziemi: naturalnych (jak kontynenty, wyspy, góry i pasma
górskie, doliny i wąwozy, morza, zatoki, rzeki, jeziora itp.)
i stworzonych przez człowieka (jak miasta, wsie, państwa,
ulice, place itp.).
Ze względu na rodzaj obiektu można wyróżnić trzy
główne typy nazw geograficznych:
Choronimy: nazwy krajów i krain, np. Polska, Niemcy,
Argentyna, Chiny, Mazowsze, Bawaria, Panonia, Polesie
itd.; zaliczyć tu także można nazwy jednostek administracyjnych.
Ojkonimy: nazwy obiektów zamieszkanych przez ludzi
(wsie, miasta, osiedla itp.).
Anojkonimy: nazwy odnoszące się do obiektów nie zamieszkanych
przez ludzi. W grupie anojkonimów można
wyodrębnić zaś kilka podtypów nazw geograficznych:
1) hydronimy: nazwy obiektów wodnych (oceanów,
mórz, rzek, jezior, stawów, zatok, wodospadów itp.);
2) oronimy: nazwy obiektów górskich i innych form
rzeźby (gór, pasm górskich, łańcuchów górskich, wzgórz,
pagórków, szczytów, przełęczy, kotlin, dolin i wąwozów
itp., czasami zaliczane są tu również nazwy wysp, półwyspów,
nizin, równin, wysoczyzn, wyżyn, wybrzeży, przylądków
itp.);
3) hodonimy (odonimy): nazwy obiektów komunikacyjnych
(ulic, dróg, mostów itp.).
Nazwy używane przez niewielkie grupy komunikatywne,
zazwyczaj odnoszące się małych obiektów wiejskich
(pól, łąk, lasów, dołów, bagien, pagórków itp.) to mikrotoponimy
(dawniej za mikrotoponimy uważane były
wszystkie nazwy małych obiektów); grupa tych nazw
została wyodrębniona nie z uwagi na charakter obiektu,
ale użytkowników języka. Szczególną grupę stanowią tu
urbonimy lub urbanonimy, czyli nazwy obiektów miejskich.
Obejmuje ona zarówno nazwy zaliczane do ojkonimów
(np. nazwy dzielnic, osiedli, budynków), jak i anojkonimów
(np. nazwy ulic, mostów, parków).
2. Pochodzenie nazw geograficznych w Polsce
Nazwy geograficzne w Polsce mają różnorodne pochodzenie.
Powstawały w różnych okresach, niektóre z nich
nawet przed wyodrębnieniem się Słowian jako grupy języ-
29