Pobierz publikację - KSNG Nazwy geograficzne - Główny UrzÄ d ...

Belgia, Dania, Portugalia, Austria, Sofia, Etiopia, Gambia,
etc., although when we pronounce them we hear [b«l°ja],
[dŸÊja], [p£rtugŸλja], etc. At the same time, after c, s, z we
write j, e.g. Chorwacja, Francja, Rosja, Tunezja.
In Polish, palatal consonants are marked in various ways
(cf. Table 2), for instance:
a) separate marks of the alphabet ś, ź, ć, dź, ń are used
only in front of a consonant letter and word-finally,
e.g. śnieg (‘snow’), źródło (‘source’), ćma (‘moth’),
dźwig (‘crane’), Śniardwy, Świteź, Dźwina, Poznań;
b) in front of vowels a, e, o, u, ę, ą, an appropriate letter
without a diacritic mark is used and i as a sign of palatalization
is added, e.g. siano (‘hay’), ziąb (‘chill’),
cień (‘shadow’), dzień (‘day’), bania (‘bulb’), Ciasna,
Działdowo, Siedlce, Ziębice, Małkinia;
c) in front of i, palatalization is not marked separately
at all, though it is pronounced, e.g. sito (‘sieve’), zimno
(‘coldness’), cicho (‘silently’), dziw (‘wonder’), niwa
(‘field’), Sitnik, Cimochy, Zimnica, Dziwnów, Konin.
Rules similar to the rules enumerated in points b) and c)
are binding for palatal [c], [°] and palatalized versions of
consonants not indicated in Tables 1 and 2: ch [ç], p [p,],
b [b,], f [f,], w [v,], m [m,], l [λ], as, for example, in: kielich
(‘goblet’), gięty (‘bent’), chichot (‘giggle’), histeria
(‘hysteria’), piwo (‘beer’), bity (‘beaten’), film (‘movie’),
wianek (‘chaplet’), miły (‘nice’), lipa (‘linden’), Giżycko,
Białka, Piaski, Miastko, Wiązowna, Podlipie. According
to these rules, also the palatalized variants are spelled with
t [t,], d [d,], r [r,], which appear in loanwords, e.g. partia
(‘party’), gildia (‘guild’), teoria (‘theory’), Osetia, Finlandia,
Austria.
2.4.1. Rules of Polish spelling of geographical names
Aside from the general spelling rules, there are also
conventional ways of spelling proper nouns and words
derived from them. This especially concerns the usage of
capital letters and hyphenated spelling.
2.4.1.1. Capital and small letters
The rules of using capital and small letters in Polish orthography
are conventional (cf. chapter 2.4.). The spelling
in this scope is controlled by the Polish rules of orthography
included in spelling dictionaries and dictionaries of
correct usage of Polish.
One- and many-word geographical names in Polish orthography
are spelled with a capital letter, e.g. Przemyśl,
Kraków, Dąbrowa Górnicza, Dolny Śląsk, Wigry, Wielki Staw
Gąsienicowy, Tatry, Giewont, Na Kleśniskach, U Wierzbki.
Prepositions being an integral part of the given proper
name constitute an exception because we write them with
a small letter if they are not at the beginning of the noun,
przed literą spółgłoskową i w wygłosie, np. śnieg, źródło,
ćma, dźwig, Śniardwy, Świteź, Dźwina, Poznań;
b) przed literą samogłoskową a, e, o, u, ę, ą stosuje się
odpowiednią literę bez znaku diakrytycznego oraz
dodaje i jako znak miękkości, np. siano, ziąb, cień,
dzień, bania, Ciasna, Działdowo, Siedlce, Ziębice,
Małkinia;
c) przed i miękkość nie jest w ogóle osobno zaznaczana,
chociaż wymawiana, np. sito, zimno, cicho, dziw,
niwa, Sitnik, Cimochy, Zimnica, Dziwnów, Konin.
Podobne zasady, jak w punktach b) i c) obowiązują dla
miękkich [c], [°] oraz nie ujętych w tabelach 1 i 2 miękkich
wariantów spółgłosek: ch [ç], p [p,], b [b,], f [f,], w [v,],
m [m,], l [λ], jak np. w kielich, gięty, chichot, histeria,
piwo, bity, film, wianek, miły, lipa, Giżycko, Białka, Piaski,
Miastko, Wiązowna, Podlipie. Według tych zasad zapisuje
się również miękkie warianty t [t,], d [d,], r [r,], które
występują w zapożyczonych wyrazach, np. partia, gildia,
teoria, Osetia, Finlandia, Austria.
2.4.1. Zasady polskiej pisowni nazw geograficznych
Oprócz ogólnych zasad ortograficznych istnieją konwencjonalne
sposoby zapisywania nazw własnych i wyrazów
od nich utworzonych. W szczególności dotyczy to
stosowania wielkich liter i pisowni z łącznikiem.
2.4.1.1. Wielkie i małe litery
Zasady użycia wielkich i małych liter w ortografii polskiej
mają charakter konwencjonalny (zob. 2.4.). Pisownię
w tym zakresie regulują polskie przepisy ortograficzne
zawarte w słownikach ortograficznych i poprawnościowych.
Jednowyrazowe i wielowyrazowe nazwy geograficzne
w polskiej ortografii pisane są wielką literą, np. Przemyśl,
Kraków, Dąbrowa Górnicza, Dolny Śląsk, Wigry, Wielki
Staw Gąsienicowy, Tatry, Giewont, Na Kleśniskach,
U Wierzbki.
Wyjątek stanowią przyimki wchodzące w skład nazwy
własnej, które piszemy małą literą, jeśli nie stoją na po-
17