Exfoliative dermatitis
Exfoliative dermatitis
Exfoliative dermatitis
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
12<br />
<strong>Exfoliative</strong> <strong>dermatitis</strong><br />
ความนํา<br />
แนวทางการดูแลรักษาโรคผิวหนังเปน<br />
ความเห็นรวมกันของกลุมผูรูที่ปฏิบัติการดูแล<br />
รักษาผูปวย แนวทางที่วางไวนี้เพื่อใชเปนแนวทาง<br />
ในการดูแลรักษาผูปวย มิใชกฎตายตัวที่ตอง<br />
ปฏิบัติการรักษาตามที่เขียนไวทุกประการ ทั้งนี้<br />
เพราะ ผูปวยแตละรายมีปญหาที่แตกตางกัน การ<br />
วางแนวทางการรักษานี้เปนการสรางมาตรฐาน<br />
และพัฒนาการดูแลรักษาโรคผิวหนัง เพื่อให<br />
ประชาชนที่มาพบแพทยไดรับความมั่นใจวาจะ<br />
ไดรับการดูแลรักษาที่ดี<br />
คณะผูจัดทําขอสงวนสิทธิ์ในการนําไปใช<br />
อางอิงทางกฎหมายโดยไมผานการพิจารณาจาก<br />
ผูทรงคุณวุฒิ หรือผูเชี่ยวชาญในแตละกรณี<br />
นิยาม<br />
<strong>Exfoliative</strong> <strong>dermatitis</strong> หมายถึง ภาวะการ<br />
อักเสบของผิวหนังทําใหเกิดผื่นผิวหนังแดง<br />
รวมกับมีสะเก็ดลอกทั่วรางกาย กระจายมากกวา<br />
90% ของพื้นที่ผิวหนังทั่วรางกาย การหลุดลอก<br />
ของผิวหนังจํานวนมากนี้จะทําใหผูปวยสูญเสียน้ํา<br />
และโปรตีนจํานวนมาก อาจรุนแรงถึงภาวะช็อก<br />
ได<br />
สาเหตุ<br />
เชื่อวาเปนปฏิกิริยาที่เกิดจาก 3 สาเหตุ คือ<br />
ยา โรคผิวหนังที่เปนอยูเดิม หรือโรคภายในรางกาย<br />
โดยเฉพาะมะเร็ง แตบางรายไมทราบสาเหตุ การ<br />
ลอกของผิวหนังเกิดจากเซลลของผิวหนังมีการ<br />
แบงตัวมากขึ้น และผลัดเปลี่ยนเซลลเร็วขึ้น<br />
การวินิจฉัย<br />
1. ลักษณะทางคลินิก<br />
1.1 ลักษณะผื่นผิวหนัง มีผื่นแดงทั่วรางกาย<br />
(erythroderma) รวมกับมีสะเก็ดลอกเปนแผน ๆ<br />
บริเวณกวางมากกวา 90% ของพื้นที่ผิวหนัง<br />
ผิวหนังที่ฝามือฝาเทาหลุดลอก เล็บเสียหรือหลุด<br />
อาจพบผมรวงรวมดวยมีสะเก็ดที่หนังศีรษะไม<br />
พบผื่นในบริเวณเยื่อบุ ในรายที่เปนผื่นมานานที่ตา<br />
อาจพบ ectropion เนื่องจากผิวหนังดึงรั้งเปลือกตา<br />
1.2 อาการแสดงทางระบบอื่น อาการทาง<br />
ระบบตาง ๆ ของรางกายเปนผลจากการลอกของ<br />
ผิวหนังเปนบริเวณกวาง เชน การสูญเสียน้ําและ<br />
เกลือแร ทําใหเกิดช็อกได การสูญเสียโปรตีนทาง<br />
ผิวหนัง เกิดภาวะโปรตีนในเลือดต่ํา การสูญเสีย<br />
ความรอนทางผิวหนัง ทําใหรางกายไมสามารถ<br />
ควบคุมอุณหภูมิได<br />
1.3 ตรวจหาสาเหตุของโรค<br />
1.3.1 ประวัติไดรับยา ไดแก ยาแกปวด<br />
ยาปฏิชีวนะ เชน ยาซัลฟา, เพนนิซิลิน, ยา NSAIDs,<br />
allopurinol โดยไดรับยาประมาณ 1 - 14 วัน<br />
(อาจเร็วหรือชากวานี้ได) บงวาสาเหตุนาจะมาจาก<br />
การแพยา<br />
1.3.2 โรคผิวหนังที่เกิดรวมดวยอาจ<br />
ทราบ หรือยังไมเคยทราบมากอน แตตรวจ<br />
รางกายพบรอยโรค ไดแก atopic <strong>dermatitis</strong>,<br />
psoriasis, contact <strong>dermatitis</strong>, seborrheic<br />
<strong>dermatitis</strong><br />
สถาบันโรคผิวหนัง
13<br />
<strong>Exfoliative</strong> <strong>dermatitis</strong><br />
History & Physical exam<br />
Supportive treatment<br />
- check fluid-electrolyte<br />
- high protein diet<br />
- antihistamine<br />
- septic precaution<br />
- topical emollient<br />
- topical steroid<br />
รุนแรง<br />
- หยุดยา<br />
- Systemic<br />
steroid<br />
Special treatment<br />
ตามสาเหตุ<br />
แพยา โรคผิวหนัง โรคมะเร็ง Idiopathic<br />
ไมรุนแรง<br />
- หยุดยา<br />
- รักษา<br />
ตามอาการ<br />
- ตรวจเพิ่มเติม<br />
ตามขอบงชี้<br />
- รักษาตาม<br />
ชนิดของโรค<br />
- ตรวจเพิ่มเติม<br />
ตามขอบงชี้<br />
- รักษาตาม<br />
ชนิดของโรค<br />
- รักษาตาม<br />
อาการ<br />
1.3.3 โรคมะเร็ง มีประวัติบงชี้ถึง<br />
โรคมะเร็ง เชน เบื่ออาหาร น้ําหนักลดมาก ซีด<br />
ตัวเหลือง ตาเหลือง เปนตน ตรวจพบตอม<br />
น้ําเหลือง ตับ มามโต มะเร็งที่พบไดแก<br />
Cutaneous T cell lymphoma, leukemia หรือ<br />
มะเร็งของอวัยวะอื่นๆในรางกาย<br />
2. การวินิจฉัยทางหองปฏิบัติการ ขึ้นกับ<br />
ประวัติ และผลการตรวจรางกายวาสงสัยสาเหตุ<br />
กลุมใด (ดูตามแผนภูมิ) เชน<br />
2.1 ตรวจหาสาเหตุของโรค<br />
2.1.1 หาสาเหตุโรคทางผิวหนังทาง<br />
หองปฏิบัติการ เชน KOH, Tzanck smear, Gram's<br />
stain หรือ ตัดชิ้นเนื้อเพื่อตรวจทางพยาธิสภาพ<br />
ตามความเหมาะสม<br />
2.1.2 ถาสงสัยวาสาเหตุเกิดจากยาและ<br />
จากโรคมะเร็งใหพิจารณาการตรวจทาง<br />
หองปฏิบัติการตามความเหมาะสมเปนราย ๆ ไป<br />
เพื่อวินิจฉัยโรคและภาวะแทรกซอนของผูปวย<br />
2.2 ตรวจสภาวะทั่วไปของผูปวย เชน CBC,<br />
urinalysis, electrolyte, Liver function test, Chest<br />
x-ray เปนตน<br />
การรักษามาตรฐาน (Standard treatment)<br />
1. ถาอาการรุนแรงควรรับไวในโรงพยาบาล<br />
สถาบันโรคผิวหนัง
14<br />
2. ใหหยุดยาทุกชนิดที่ไมจําเปน<br />
3. ดูแลตามอาการโดยเฉพาะ fluid, electrolyte,<br />
protein balance ถาผูปวยมีอาการคันใหยา<br />
antihistamine ตามความเหมาะสม<br />
4. เฝาระวังการติดเชื้อ โดยหมั่นทําการเพาะเชื้อ<br />
จากเลือด, ผิวหนัง, เสมหะ ปสสาวะและให<br />
ยาปฏิชีวนะตามผลการเพาะเชื้อ<br />
5. การดูแลผื่นผิวหนัง<br />
5.1 ทายาเพิ่มความชุมชื้นแกผิวหนัง เชน<br />
น้ํามันมะกอกหรือสารพวก emollients เชน<br />
vaseline, hydrophillic ointment ทาบอย ๆ วันละ<br />
หลาย ๆ ครั้ง<br />
5.2 หลีกเลี่ยงสิ่งที่จะทําใหผิวแหงมากขึ้น<br />
เชน สบูหรือครีมอาบน้ํา<br />
5.3 ยาทาคอรติโคสเตียรอยด (topical steroid)<br />
พิจารณาใหชนิด mild ถึง moderate strength<br />
ทาผิวหนังวันละ 2 ครั้ง<br />
หลังจากทายาแลวอาจจะเปดผิวหนังทิ้งไว<br />
หรือปดผิวหนังดวยผากอซก็ไดในกรณีที่ตองการ<br />
ใหยาถูกดูดซึมเขาผิวหนังไดมากขึ้น (occlusion)<br />
6. Systemic steroid ควรพิจารณาเปนรายๆไป<br />
เชน เปนรุนแรงมาก สาเหตุจากแพยา หรือ<br />
สาเหตุจากโรคผิวหนังที่ตอบสนองตอ<br />
steroid โดยใช prednisolone 0.5 มก. – 1 มก./<br />
กก./วัน และลดขนาดยาอยางรวดเร็วเมื่อผูปวย<br />
อาการดีขึ้น ถาผูปวยอาการไมดีขึ้นอาจเพิ่ม<br />
ขนาดยาไดตามความเหมาะสม<br />
7. ยา antimetabolites อาจพิจารณาใชไดในราย<br />
ที่ตองใช steroid ในขนาดยาสูงหรือไม<br />
สามารถลดขนาดยาได และในผูปวย exfoliative<br />
<strong>dermatitis</strong> จากบางสาเหตุ เชน psoriasis<br />
8. กรณีที่ผูปวยมีสาเหตุจากโรคทางระบบอื่น<br />
หรือ systemic ใหรักษาตามแนวทาง<br />
มาตรฐาน ของโรคนั้น ๆ และปรึกษาแพทย<br />
ตาม Subspecialty<br />
References<br />
1. Davis SA. Dermatologic emergencies. In:<br />
Saunders E, HO TM. Current emergency<br />
diagnosis and treatment. 4 th ed. U.S.A.:<br />
Appleton & Lange; 1992.<br />
2. Freedberg IM. <strong>Exfoliative</strong> <strong>dermatitis</strong>. In:<br />
Fitzpatrick’s dermatology in general<br />
medicine, vol. 1. 5 th ed. New York:<br />
McGraw-Hill; 1999. p.534-7.<br />
3. Burton JL. Eczema, lichenification, prurigo<br />
and erythroderma. In: Champion RH, Burton<br />
JL, Ebling FJG. Textbook of dermatology,<br />
vol. 1. 5 th ed. Oxford: Blackwell Scientific<br />
Publications; 1992. p.537-88.<br />
4. Wintroub BU, Stern RS. Cutaneous drug<br />
reactions. In: Fauci AS, et al. Harrison’s<br />
principles of internal medicine, vol. 1.<br />
14 th ed. New York: McGraw-Hill Companies;<br />
1998. p.304-10.<br />
สถาบันโรคผิวหนัง
Change language