Kurumsal Yönetim Dergisi 15

Güven Çemberi ile işler büyümez
mi? Büyür, hem de
katlanarak büyür. Girişimci
işin her an başında olduğu için
kontrol mekanizmasının hem
kontrolörü, hem mekanizması
hem de işin başı olarak işin
büyümesine büyük emek verir:
Ailesinden, çocuklarından, sevdiklerinden
çalarak, özel hayatına
zaman ayırmadan, kendi
yarattığı değeri daha da büyütmek
için kendini helak eder.
Güven Çemberi’nin büyüme
aşamasında Girişimciye katkısı
olmaz diyemeyiz ama onlar
daha ziyade takip eden görev
adamı rolündedirler. Girişimci
sabah erkenden işe gelir, yerlerin
temizliğini kontrol eder,
bir yerlerde toz bulursa kendi
siler, müşteriler ile kendi konuşur,
tedarikçileri kendi arar, her
an operasyonun içindedir, her
bilgiye hemen ulaşır, her şeyi
sorgular, iş yerini en son kendisi
terk eder ve her ışığın kapatıldığından
emin olur. Kısacası
herkes istim üzerinde işini yapmak
zorundadır.
Zaman geçtikten sonra işler
daha çok büyür ve Güven
Çemberi’nin dışından bazı kişilerde
şirketin içine girer. İşler
büyümüştür ama eski dinamiği
yoktur, eski devinim yoktur.
Müteşebbis düşünmeye başlar.
Bir şeyler yapmak lazım demeye
başlar ama nasıl sorusuna bir
türlü cevap veremez.
Bu noktada girişimcinin,
yaratılan değerden dolayı kazandığı
maddi güç ile beraber
çevresi değişir. Dünyada neler
oluyor diye bakmaya başlar:
Kendi gibi girişimci ruha sahip
birileri de zamanında yaşamış
ama şimdi kendileri hayatta
olmadıkları halde kurdukları
işler halen ayakta veya bazılarınınki
değil.
Evrene negatif enerji yollamamak
amacı ile şu anda ayakta
bulunan, kökleri yüzyıldan
daha fazla olan bazı aile şirketlerini
sıralamak gerekirse çok
uzun bir liste olacaktır. Ama biz
bu listeyi kısa tutalım: Siemens,
Johnson & Johnson, American
Express, HSBC, Levi Straus, Deloitte,
Carlsberg, Cadbury gibi.
En eski ve bugüne dek gelmiş
Aile Şirketleri arasında yüzyıldan
daha fazla zamandır yaşamına
devam eden Türk şirketleri
de var; Hacı Bekir Lokumları
(1777), Avedis Zilciyan (1623),
Çemberlitaş Hamamı (1584).
Maalesef liste çok uzun değil.
Girişimci, Hakkın rahmetine
ulaşmadan veya daha fazla
el ayaktan çekilmeden önce,
her şeyden feragat ederek kurduğu
Hayatının Eserinin devamlılığı
için adımlar atmayı
düşünmeye başlar. Yukarıda
bahsettiğim gibi bu adımlar gerek
Türkiye’de gerek Dünya’da
atılmıştır ve çoğu da başarısız
olmuştur; devam eden Aile
Şirketi sayısı azdır ve büyük
ihtimal artık Aile Şirketi kimliğinin
dışına çıkmıştır, çıkmak
zorunda kalmıştır.
Büyük bir grubu kuran bir
müteşebbisimizin kafasında
şu soru var: “Acaba biz evlatlarımıza
ve bizden sonra gelen
nesillere bir servet mi bırakmak
istiyoruz, bir işletme mi bırakmak
istiyoruz? Eğer servet bı-
Güven Çemberi,
müteşebbisin “Eleman
Bulma Acentesi”
haline gelir:
“Askerlik arkadaşı
lise mezunudur,
Muhasebe Müdürü
olur.” “Kaynın yeğeni
oto sanayide
çalışmıştır, Otomasyon
Sorumlusu
olur.”
rakmak istiyorsak, kazanacağız,
kazanacağız bir gün ebediyete
intikal edeceğiz. Geriye kalan
tapularımızı ve servetimizi
evlad-i ayalimiz paylaşacaklar.
Eğer bir işletme bırakmak istiyorsak,
o takdirde evladımız,
kuzenlerimiz, ailemizi bir tarafa
bırakarak, bunu kurallarına
göre örgütleyip kurallarına göre
yönetmeyi ve bir sistemi kalıcı
hale getirmeyi hedeflemeliyiz.
Planlamalıyız.”
Planlamak yani girişimcinin,
ailenin veya aile şirketinin bir
planı, stratejisi olması herhalde
makus talihin dönmesi yani
yarattığı “Hayatının Eserinin”
nesiller boyunca devamlılığını
sağlamak için ilk adım, bir başlangıç
noktası. Daha sonra dirayetli
bir şekilde bu stratejiyi
detaylandırmak ve uygulamak
gerekiyor.
Girişimcilere düşünmeleri
için bir soru ile sonlandırayım:
Stratejinin yaratılması ve
uygulanması için gerekli zaman
için sabır siz de var mı? Bu süreyi
“harcanacak, boşa geçecek
zaman” olarak mı görüyorsunuz?
Yoksa bu sizin için tıpkı
üretim hattınıza yapmanız gereken
“yatırım” gibi kaçınılmaz
ve gerekli mi?
Stratejinizi yaratmamak ve
uygulamamaktan doğabilecek
riskleri, iş hayatındaki diğer
risklere eklemeyin. Hayatınızın
Eseri tarih sayfalarına sizin
yüzünden gömülmesin, ileride
yazılacak denemelerde yüzyıllık
şirketler listesindeki yerini
alabilsin.
Çeviride hata yapmışsam
yabancı dil bilenler daha iyi çevirisini
yapsın diye yazıyorum:
“It is not only for what we
do that we are held responsible,
but also for what we do not do.”
“Sadece yaptıklarımız için
değil yapmadıklarımız için de
sorumluyuz” demiş Sayın Oscar
Wilde.
Ertan Türkmen
Kariyerine 1991 yılında
Coopers&Lybrand (C&L),
İstanbul Ofisi’nde başlamış,
1995-1997 yılları arasında
C&L Varşova Ofisi’nde ve
1997-2001 yılları arasında
PricewaterhouseCoopers
New York Ofisi’nde denetim
müdürü olarak görev almıştır.
Hızlı Tüketim Ürünleri, Otomotiv,
İnşaat, Ziraat, Sigorta
ve Bankacılık sektörlerinde
birçok şirketin Bağımsız Denetim,
İç Denetim, Özelleştirme,
Birleşme ve Satın Alma
(M&A), Pricewaterhouse-
Coopers&Lybrand Birleşmesi
de dâhil olmak üzere birçok
projede sorumluluk üstlenmiştir.
2008’den bugüne
dek ulusal veya uluslararası
danışmanlık şirketleri ile
beraber veya serbest olarak
Bilişim, Hızlı Tüketim Ürünleri,
Turizm, İnşaat, Otomotiv,
Yeme/İçme ve diğer sektörlerde
danışman olarak
stratejik planlama, değişim
yönetimi, yeniden yapılandırılma,
süreç kurulumu, yönetim
muhasebesi altyapısının
kurulumu, kurumsal finans,
M&A konularında hizmet
vermektedir.
İLKBAHAR 2012 TKYD / 67