Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
PFOBNF
Yfcnjzott Herjdjlcndj gjlujnjdktyj ghb exfcnbb cktle.ob[ gfhkfvtynfhbtd^<br />
rjnjhst zdkz.ncz ljk;yjcnysvb kbwfvb Rjvbntnf<br />
Vt;gfhkfvtyncrjuj Cj.pf gj djghjcfv hf,jns gfhkfvtynjd^ gj<br />
ghfdjdsv djghjcfv b ghfdfv xtkjdtrf b xktyfvb Rjvbntnf VGC gj<br />
cjltqcndb. cj,k.ltybz Vt;leyfhjlyjuj uevfybnfhyjuj ghfdf% u-;f
Ghtlbckjdbt<br />
D2001 ujle jnvtxftncz 50-z ujljdobyf cj lyz ghbyznbz Rjydtywbb<br />
Jhufybpfwbb J,]tlbytyys[ Yfwbq j cnfnect ,t;tywtd& Ghbyznbt Rjydtywbb<br />
cnfkj pfvtnyjq dt[jq yf genb ecnfyjdktybz cnfylfhnjd gj j,hfotyb.<br />
c ,t;tywfvb& Jyf drk.xbkf d ct,z jcyjdyst gjyznbz ht;bvf pfobns ,t;tywtd b<br />
ghjljk;ftn jcnfdfnmcz gj ctq ltym rhfteujkmysv rfvytv ’njuj ht;bvf&<br />
Rjydtywbz ,skf ghbyznf 28 b.kz 1951 ujlf c wtkm. ghtjljktybz gjcktlcndbq<br />
Dnjhjq vbhjdjq djqys e;t gjckt yfcnegktybz ‘[jkjlyjq djqys\& Hfphf,jnxbrb<br />
Rjydtywbb ,skb djjleitdktys ntv^ xnj vbhjdjt cjj,otcndj dpzkj yf ct,z<br />
j,zpfntkmcndj yt ljgecnbnm gjdnjhtybz nt[ gthtvtotybq k.ltq b nt[ nhfdv^<br />
rjnjhst ,skb dspdfys ghtcktljdfybtv b hfpheitybtv d ujls djqys& Yj d<br />
gjcktle.obt ltcznbktnbz Rjydtywbz ghbj,htkf ukj,fkmyjt pyfxtybt^ f<br />
Ghjnjrjk 1967 ujlf r ytq hfcibhbk cathe tt ghbvtytybz gj vtht hjcnf xbckf<br />
gthtvtotyys[ kbw dj dctv vbht& D ’njv b cjcnjbn tt ghbpyfyysq uevfybnfhysq<br />
[fhfrnth^ rjnjhsq j,tcgtxbdftn ytps,ktvjcnm tt jcyjdjgjkfuf.ob[<br />
rjywtgwbq&<br />
Cktletn^ jlyfrj^ ghbpyfnm^ xnj pf ghjitlibt gznmltczn ktn vbh cnfk<br />
cdbltntktv pyfxbntkmys[ ghtj,hfpjdfybq^ rjnjhst ,hjcf.n cthmtpysq dspjd<br />
cgjcj,yjcnb ujcelfhcnd jndtnbnm yf ghj[jlzobt d yfcnjzott dhtvz gthtvtotybz<br />
k.ltq& Ytghtrhfof.obtcz frns yfcbkbz b cbcntvfnbxtcrbt yfheitybz<br />
ghfd xtkjdtrf dj vyjub[ xfcnz[ vbhf gjhj;lf.n dct ,jktt b ,jktt<br />
nhelyst cbnefwbb^ rjulf k.lb dsye;ltys gjrblfnm cdjb hjlyst vtcnf&<br />
Vtyz.ofzcz ghbhjlf djjhe;tyys[ rjyakbrnjd b [fhfrnth gthtvtotybz<br />
k.ltq^ cthmtpyst jgfctybz d jnyjitybb ‘ytrjynhjkbhetvjq\ vbuhfwbb d<br />
’gj[e ukj,fkbpfwbb dct d ,jkmitq cntgtyb cnfyjdzncz xfcnm. njq chtls^ d<br />
rjnjhjq ljk;yf jceotcndkznmcz pfobnf ,t;tywtd& Ytpfrjyysq ghjdjp k.ltq<br />
xthtp uhfybwe^ pkjegjnht,ktybz d htfkbpfwbb ghjwtleh ghtljcnfdktybz<br />
e,t;bof b nhelyjcnb d j,hfotybb c ntvb kbwfvb^ boeobvb e,t;bof^ rjnjhst<br />
yt gjkexbkb pfobns^ zdkz.ncz ljgjkybntkmysvb afrnjhfvb^ eceue,kz.obvb<br />
gjkj;tybt ltk& Dj vyjub[ htubjyf[ vbhf cnhfys^ ghtljcnfdkz.obt e,t;bot^<br />
dshf;f.n j,tcgjrjtyyjcnm gj gjdjle njuj^ xnj yt htitys ytrjnjhst<br />
lfdybiybt ghj,ktvs ,t;tywtd^ djghjcs ujhjlcrb[ ,t;tywtd b ytpfrjyyjq<br />
vbuhfwbb^ pfvtnyjuj lbc,fkfycf d hfpltktybb ,htvtyb b jndtncndtyyjcnb^ f<br />
nfr;t gj gjdjle hfcneob[ hfc[jljd gj ghbtve b cjlth;fyb. ,t;tywtd b kbw^<br />
boeob[ e,t;bof&<br />
Tckb Rjydtywb. b jcgfhbdf.n gj hzle df;ys[ djghjcjd^ jyf^ ntv yt vtytt^<br />
ljrfpfkf cdj. ub,rjcnm b ;bpytcnjqrjcnm& "nj j,]zcyztncz ntv^ xnj Rjydtywbz<br />
1951 ujlf ytctn d ct,t ghfdjdjt^ gjkbnbxtcrjt b ’nbxtcrjt pyfxtybt^ rjnjhjt<br />
ds[jlbn pf ghtltks tt rjyrhtnys[ ajhvekbhjdjr% ghfdjdjt pyfxtybt d njv^<br />
xnj jyf jghtltkztn jcyjdyst yjhvs^ yf jcyjdt rjnjhs[ vj;tn ghtlghbybvfnmcz<br />
rfrjt-yb,elm ghbywbgbfkmyjt ltqcndbt* gjkbnbxtcrjt pyfxtybt d njv^<br />
xnj jyf ghtljcnfdkztn ltqcndbntkmyj eybdthcfkmye. jcyjde lkz cjnhelybxtcndf<br />
vt;le ujcelfhcndfvb b hfpltktybz vt;le ybvb jndtncndtyyjcnb pf<br />
dsye;ltyyjt gthtctktybt k.ltq* ’nbxtcrjt pyfxtybt d njv^ xnj jyf zdkztncz<br />
tlbycndtyysv d cdjtv hjlt pfzdktybtv 144 ujcelfhcnd^ rjnjhst d yfcnjzott<br />
dhtvz ghbcjtlbybkbcm r Rjydtywbb^ j cdjtv j,zpfntkmcndt pfobofnm ghfdf<br />
ytrjnjhs[ yfb,jktt ezpdbvs[ b j,tpljktyys[ k.ltq&<br />
Vt;gfhkfvtyncrbq Cj.p e;t d ntxtybt lkbntkmyjuj dhtvtyb dshf;ftn cdj.<br />
jpf,jxtyyjcnm gj gjdjle celm,s ,t;tywtd& D cdjb[ htpjk.wbz[ VGC<br />
yfcnjzntkmyj ghbpsdftn ujcelfhcndf ghbcjtlbybnmcz r Rjydtywbb b bvgkt-
vtynbhjdfnm ghbyznst vt;leyfhjlyst ljrevtyns gj ,t;tywfv& Rhjvt njuj^ jy<br />
ybrjulf yt ghtrhfofk cdjb[ ghbpsdjd rj dctv gfhkfvtynfv dytcnb cdjq drkfl d<br />
ltkj erhtgktybz vt;leyfhjlyjuj ht;bvf pfobns ,t;tywtd gentv ,jktt<br />
yfcnjqxbdjq b ’aatrnbdyjq htfkbpfwbb Rjydtywbb yf ghfrnbrt&<br />
Rfr pfrjyjlfntkb^ gfhkfvtynfhbb vjuen cjltqcndjdfnm ghbcjtlbytyb. r<br />
Rjydtywbb 1951 ujlf b Ghjnjrjke 1967 ujlf r ytq^ f nfr;t r lheubv<br />
cjjndtncnde.obv vt;leyfhjlysv b htubjyfkmysv cjukfitybzv^ rjnjhst<br />
tot yt hfnbabwbhjdfys& Jyb nfr;t vjuen hfphf,jnfnm b ghbyznm yfwbjyfkmyjt<br />
pfrjyjlfntkmcndj gj ,t;tywfv^ rjnjhjt cjjndtncndetn vt;leyfhjlyjve ghfde<br />
b cnfylfhnfv^ b cktlbnm pf tuj bvgktvtynfwbtq&<br />
Lfyyjt Herjdjlcndj zdkztncz htpekmnfnjv cjnhelybxtcndf vt;le<br />
Vt;gfhkfvtyncrbv Cj.pjv --- dctvbhyjq jhufybpfwbtq gfhkfvtynjd cnhfy<br />
vbhf --- b EDR< JJY^ jhufybpfwbtq^ gjkexbditq vfylfn Jhufybpfwbb<br />
J,]tlbytyys[ Yfwbq yf pfobne ,t;tywtd b jrfpfybt bv gjvjob d gjbcrt<br />
htitybq b[ nz;tkjuj gjkj;tybz& Gjlujnjdktyyjt ldevz ’rcgthnfvb EDR<<br />
JJY (u-;f Rtqn Zcnhfv b u-;f Vfhbkby Fibhjy) d ntcyjv cjnhelybxtcndt c<br />
nhtvz jgsnysvb gfhkfvtynfhbzvb (u-;f
Cjlth;fybt<br />
Ddtltybt ..................................................................................... 5<br />
Ukfdf 1<br />
Ukfdf 2<br />
Ukfdf 3<br />
Ukfdf 4<br />
Ghfdjdfz jcyjdf vt;leyfhjlyjq cbcntvs<br />
pfobns ,t;tywtd ................................................. 8<br />
Hjkm EDR< JJY .................................................. 21<br />
Ghbpyfybt ,t;tywtd ............................................ 41<br />
Vt;leyfhjlyfz pfobnf yf ghfrnbrt ....................... 63<br />
Ukfdf 5<br />
Ukfdf 6<br />
Ukfdf 7<br />
J,tcgtxtybt fkmnthyfnbd pflth;fyb. b<br />
pfobnf ,t;tywtd jn lbcrhbvbyfwbb ....................... 80<br />
Ghbcjtlbytybt r vt;leyfhjlysv ljujdjhfv<br />
b ghbyznbt bcgjkybntkmyjuj pfrjyjlfntkmcndf ........ 98<br />
Abyfycbhjdfybt .................................................. 112<br />
Ghbkj;tybt 1<br />
Ghbkj;tybt 2<br />
Ghbkj;tybt 3<br />
Nbgjdst ljujdjhs j ghbcjtlbytybb<br />
b ghfdjghttvcndt ................................................ 117<br />
Ukjccfhbq nthvbyjd^ cdzpfyys[<br />
c pfobnjq ,t;tywtd ............................................. 123<br />
Flhtcf Ghtlcnfdbntkmcnd EDR< JJY<br />
d cnhfyf[ vbhf .................................................... 135<br />
Lkz cghfdjr ................................................................................. 143
Ddtltybt<br />
Dntxtybt dtrjd k.lb dj dctv vbht jrfpsdfkb ujcntghbbvcndj<br />
bcgeufyysv b enjvktyysv cnhfyybrfv^ rjnjhst cnfkb ;thndfvb<br />
ghtcktljdfybz b yfcbkbz& "ne uevfybnfhye. nhflbwb. ghtljcnfdktybz<br />
e,t;bof ctqxfc vj;yj dbltnm yf ’rhfyf[ ntktdbpjhjd dj dct[<br />
cnhfyf[ vbhf^ rjulf djqyf b rhegyjvfcinf,yjt ghtcktljdfybt k.ltq<br />
gjhj;lf.n vbkkbjys ,t;tywtd b dyenhtyyt gthtvtotyys[ kbw& Jlyfrj<br />
lf;t njulf^ rjulf k.lb ghjljk;f.n ,t;fnm bp-pf euhjps b[ ;bpyb b<br />
cdj,jlt^ ghfdbntkmcndfv gj hzle ghbxby cnfyjdbncz dct nhelytt<br />
ghbdtcnb d cjjndtncndbt cdjb gj,e;ltybz b j,zpfntkmcndf gj jrfpfyb.<br />
uevfybnfhyjq gjvjob^ gjnht,yjcnb cdjb[ cnhfy b gjkbnbxtcrbt htfkmyjcnb&<br />
D yfxfkt 21-uj dtrf pfobnf ,t;tywtd jpyfxftn dshf;tybt<br />
cjkblfhyjcnb c ntvb k.lmvb d vbht^ rjnjhst cnfkrbdf.ncz c yfb,jkmitq<br />
euhjpjq lkz cdjtq ;bpyb^ f nfr;t gjbcr jndtnjd yf nt djghjcs^ c<br />
rjnjhsvb cnfkrbdftncz vt;leyfhjlyfz cbcntvf^ rjnjhfz ,skf cjplfyf<br />
bvtyyj lkz b[ htitybz&<br />
Gfhnyths gj pfobnt<br />
Jndtncndtyyjcnm pf pfobne ,t;tywtd ytcen d jcyjdyjv ujcelfhcndf& D<br />
ntxtybt 50 ktn cj lyz cdjtuj j,hfpjdfybz Dth[jdysq rjvbccfh JJY gj<br />
ltkfv ,t;tywtd (EDR< JJY) hf,jnftn d ntcyjv cjnhelybxtcndt c<br />
ghfdbntkmcndfvb cnhfy^ dscnegf.obvb d rfxtcndt gfhnythjd gj ghtljcnfdktyb.<br />
pfobns& D rf;ljv htubjyt vbhf ghfdbntkmcndf dtkbrjleiyj<br />
ghtljcnfdkzkb e,t;bot ,t;tywfv b gjpdjkzkb bv jcnfdfnmcz yf<br />
cdjtq nthhbnjhbb lj yfcnegktybz ,kfujghbznys[ eckjdbq lkz b[<br />
,tpjgfcyjuj b ljcnjqyjuj djpdhfotybz yf hjlbye& Ghfdbntkmcndf<br />
gjpdjkzkb EDR< JJY jceotcndkznm cdj. ltzntkmyjcnm yf nthhbnjhbb<br />
b[ cnhfy b jrfpsdfkb abyfycjde. gjllth;re ,t;tywfv rfr gj kbybb<br />
cdjb[ cj,cndtyys[ ghjuhfvv gj jrfpfyb. gjvjob ,t;tywfv^ nfr b gentv<br />
abyfycbhjdfybz jgthfwbq EDR< JJY gj pfobnt b jrfpfyb. gjvjob<br />
,t;tywfv&<br />
q<br />
q<br />
q<br />
q<br />
Jrjkj 22 vbkkbjyjd k.ltq yf gznb rjynbytynf[<br />
ye;lfkbcm d 2000 ujle d vt;leyfhjlyjq pfobnt&<br />
Gj bvt.obvcz cnfnbcnbxtcrbv lfyysv^ jrjkj<br />
50^8 ghjwtynjd yfctktybz^ gjlgflf.otuj gjl rjvgtntywb.<br />
EDR< JJY^ cjcnfdkzkb ;tyobys&<br />
Ghbvthyj 41 ghjwtyn yfctktybz^ gjlgflf.otuj gjl<br />
rjvgtntywb. EDR< JJY^ ,skj vjkj;t 18 ktn b<br />
12 ghjwtynjd --- vjkj;t 5 ktn&<br />
Yf zydfhm 2001 ujlf EDR< JJY ghtljcnfdkzkj pfobne<br />
b gjvjom ghbvthyj 5^2 vbkkbjyfv dyenhtyyt gthtvtotyys[<br />
kbw dj dctv vbht&<br />
5
Dct ,jkmitt xbckj cnhfy dj dctv vbht ghbukfifkb ,t;tywtd yf<br />
gjcnjzyyjt vtcnj;bntkmcndj yf cdjtq nthhbnjhbb& Ghtljcnfdkzz bv<br />
ghfdj yf yfnehfkbpfwb.^ ptvk. b#bkb lfdfz bv ghfdj yf pfrjyyjt<br />
nheljecnhjqcndj^ ghfdbntkmcndf cnhfy e,t;bof b cnhfy gthtctktybz<br />
htifkb nfrbv j,hfpjv ghj,ktvs nt[ ,t;tywtd^ rjnjhst yt vjukb<br />
gjkexbnm pfobne e ct,z yf hjlbyt bkb ;t d cnhfyt gthdjuj e,t;bof&<br />
Ghfdjdfz jcyjdf ht;bvf vt;leyfhjlyjq pfobns ,t;tywtd ,skf<br />
cjplfyf ujcelfhcndfvb& D ntxtybt vyjub[ ktn ujcelfhcndf gjlndth;lfkb<br />
cdjb j,zpfntkmcndf pfobofnm ,t;tywtd^ ghbcjtlbyzzcm r Rjydtywbb<br />
1951 ujlf j cnfnect ,t;tywtd^ rjnjhfz zdkztncz jcyjdjgjkfuf.obv<br />
ljrevtynjv gj pfobnt ,t;tywtd& Rjydtywbz^ rjnjhfz ,skf hfphf,jnfyf<br />
ujcelfhcndfvb^ gthtxbckztn ghfdf b j,zpfyyjcnb ,t;tywtd^ f nfr;t<br />
j,zpfntkmcndf ujcelfhcnd^ rjnjhst gjlgbcfkb tt& Yf ctynz,hm 2001 ujlf<br />
141 ujcelfhcndj ghbcjtlbybkjcm r Rjydtywbb b#bkb Ghjnjrjke r ytq&<br />
Rhjvt njuj^ 57 ghfdbntkmcnd^ rjnjhst zdkz.ncz xktyfvb Bcgjkybntkmyjuj<br />
Rjvbntnf EDR< JJY^ gjvjuf.n d hfphf,jnrt gjkbnbrb d j,kfcnb<br />
pfobns ,t;tywtd b ghjdtltybb vthjghbznbq gj jrfpfyb. bv gjvjob&<br />
Pfobnf gjl euhjpjq<br />
D nj dhtvz rfr d gjcktlybt gznmltczn ktn vt;leyfhjlyjt cjj,otcndj<br />
j,sxyj ,scnhj htfubhjdfkj yf rhbpbcs d vbht^ gjhj;lf.obt ,t;tywtd^<br />
d gjcktlybt ujls vs dblbv gjzdktybt ytrjnjhs[ nhtdj;ys[ ntyltywbq&<br />
Cnhfys^ rjnjhst rjulf-nj dtkbrjleiyj jnrhsdfkb cdjb ldthb ,t;tywfv^<br />
dct ,jkmit crkjyz.ncz r njve^ xnj,s pfrhsnm b[ bp-pf ,jzpyb dpznm yf<br />
ct,z ,tcchjxye. jndtncndtyyjcnm^ gjjohtybz ytrjynhjkbhetvjq vbuhfwbb<br />
b ytpfrjyyjuj ghjdjpf k.ltq bkb ;t bp-pf jgfctybz gjcnfdbnm gjl<br />
euhjpe cdj. yfwbjyfkmye. ,tpjgfcyjcnm& Afrnbxtcrbt b dblbvst<br />
pkjegjnht,ktybz d cbcntvf[ ghtljcnfdktybz e,t;bof^ f nfr;t ytrjynhjkbhetvst<br />
gthtvtotybz k.ltq nfr;t pfcnfdbkb ytrjnjhst cnhfys<br />
,jktt yfcnjhj;tyyj jnyjcbnmcz r kbwfv^ [jlfnfqcnde.obv j ghbpyfybb<br />
b[ ,t;tywfvb^ jgfcfnmcz pf nj^ xnj bvt.obtcz htcehcs yt bcgjkmpe.ncz<br />
d ljcnfnjxyjq vtht hflb nt[^ rnj jcj,tyyj ye;lftncz d gjvjob&<br />
jnjhst e;t j,hfofkbcm pf gjkextybtv cnfnecf ,t;tywf d lheujq<br />
cnhfyt^ yt gbnfkb ybrfrb[ bkk.pbq gjkexbnm tuj jn yb[& Ytrjnjhst<br />
hfccvfnhbdf.n pflth;fybt rfr ’aatrnbdysq cgjcj, rjynhjkz pf<br />
ytktufkmyj ghbtp;f.obvb k.lmvb ytpfdbcbvj jn gjkextyyjuj bvb<br />
cnfnecf e,t;bof yf dhtvz^ d ntxtybt rjnjhjuj bltn ghjdthrf b[<br />
kbxyjcnb^ jwtybdftncz cntgtym euhjps yfwbjyfkmyjq ,tpjgfcyjcnb^<br />
rjnjhe. jyb vjuen ghtlcnfdkznm^ b nt[ ’ktvtynjd^ yf rjnjhs[ jcyjdfyj<br />
b[ ghjitybt j gjkextybb cnfnecf ,t;tywtd& Cxbnftncz^ xnj pflth;fybt<br />
gjvjuftn bp,fdbnmcz jn nt[ k.ltq^ e rjnjhs[ ytn ybrfrb[ jcyjdfybq<br />
jcnfdfnmcz yf nthhbnjhbb cnhfys&<br />
Ytrjnjhst cnhfys e,t;bof d vbht ghjzdkz.n dct ,jkmie.<br />
jpf,jxtyyjcnm gj gjdjle ’rjyjvbxtcrb[ b cjwbfkmys[ pfnhfn yf<br />
ghtljcnfdktybt e,t;bof b xfcnbxyj ufhvjybpbhe.n cdjb cbcntvs<br />
jghtltktybz cnfnecf ,t;tywtd lkz bcghfdktybz ytcjjndtncndbq^ rjnjhst<br />
dsntrf.n bp hfpkbxyjuj ehjdyz ghtljcnfdkztvs[ ,t;tywfv ghfd&<br />
Ytrjnjhst ghfdbntkmcndf-ljyjhs gsnf.ncz cjrhfnbnm hfc[jls gj cdjbv<br />
cj,cndtyysv cbcntvfv gj ghbtve ,t;tywtd b hfccvjnhtyb. [jlfnfqcnd<br />
j ghtljcnfdktybb cnfnecf ,t;tywf b jlyjdhtvtyyj d ntxtybt lkbntkmyjuj<br />
gthbjlf dhtvtyb jrfpsdf.n gjvjom ,jkmijve xbcke ,t;tywtd d<br />
lheub[^ vtytt ,jufns[ cnhfyf[& Hfpdbdf.obtcz ;t cnhfys endth;lf.n^<br />
xnj ,htvz ghtljcnfdktybz e,t;bof hfpltkztncz ythfdyjvthyj% d nj<br />
dhtvz rfr jyb cfvb lf.n ghb.n nsczxfv b byjulf vbkkbjyfv ,t;tywtd^<br />
,jktt ,jufnst cnhfys juhfybxbdf.n ljcneg yf cdjb nthhbnjhbb b<br />
cjrhfof.n j,]tvs gjvjob cnhfyfv gthdjuj e,t;bof& EDR< JJY cfvj<br />
bcgsnsdftn abyfycjdst pfnhelytybz b ,skj dsye;ltyj cjrhfnbnm cdjq<br />
gthcjyfk b ghjuhfvvs&<br />
Df;yfz hjkm gfhkfvtynfhbtd<br />
D ’njv ckj;yjv vbht gfhkfvtynfhbb vjuen csuhfnm df;ye.^ rk.xtde.<br />
hjkm d pfobnt ,t;tywtd b d gjbcrt htitybq b[ ghj,ktv&<br />
Rfr k.lb^ rjnjhst cjplf.n j,otcndtyyjt vytybt b ghbybvf.n htitybz^<br />
gfhkfvtynfhbb vjuen j,hfnbnmcz r cdjbv bp,bhfntkzv c ghjcm,jq<br />
ghjzdkznm ,jkmitt edf;tybt r ,t;tywfv b gjllth;fnm ghjdtltybt<br />
byajhvbhjdfyyjuj j,ce;ltybz djghjcjd^ cdzpfyys[ c pfobnjq ,t;tywtd&<br />
Rfr kbwf^ jndtxf.obt pf ,.l;tnyst fccbuyjdfybz^ gfhkfvtynfhbb<br />
vjuen j,tcgtxbnm cjjndtncnde.ott b ’rjyjvbxtcrb ’aatrnbdyjt abyfycbhjdfybt<br />
rfr yfwbjyfkmys[ cbcntv gj pfobnt ,t;tywtd^ nfr b EDR<<br />
JJY^ rjnjhjt zdkztncz tlbycndtyysv vt;leyfhjlysv futyncndjv^<br />
gjkexbdibv vfylfn yf ghtljcnfdktybt pfobns ,t;tywfv b cjltqcndbt<br />
gjbcre htitybq b[ ghj,ktv d ljkujchjxyjq gthcgtrnbdt&<br />
Rfr pfrjyjlfntkb^ gfhkfvtynfhbb vjuen cjltqcndjdfnm ghbcjtlbytyb. r<br />
Rjydtywbb 1951 ujlf b Ghjnjrjke 1967 ujlf r ytq^ f nfr;t r lheubv<br />
cjjndtncnde.obv vt;leyfhjlysv b htubjyfkmysv cjukfitybzv^ rjnjhst<br />
jyb tot yt hfnbabwbhjdfkb& Jyb vjuen nfr;t hfphf,jnfnm b ghbyznm<br />
yfwbjyfkmyjt pfrjyjlfntkmcndj gj ,t;tywfv^ rjnjhjt ,s cjjndtncndjdfkj<br />
vt;leyfhjlyjve ghfde b cnfylfhnfv^ f nfr;t cktlbnm pf tuj<br />
bcgjkytybtv& n<br />
7
Ukfdf 1<br />
Ghfdjdfz jcyjdf vt;leyfhjlyjq<br />
cbcntvs pfobns ,t;tywtd<br />
Yf ujcelfhcndf[ kt;bn jndtncndtyyjcnm pf pfobne cdjb[ uhf;lfy&<br />
Rjulf ghfdbntkmcndf yt ;tkf.n bkb yt vjuen pfobnbnm cdjb[<br />
uhf;lfy^ k.lb vjuen cnhflfnm d nfrjq cntgtyb jn cthmtpys[<br />
yfheitybq b[ ghfd^ xnj jyb dsye;ltys ,elen gjrblfnm cdjb hjlyst<br />
vtcnf b lf;t cdjb ctvmb^ xnj,s yfqnb e,t;bot d lheujq cnhfyt&<br />
Gjcrjkmre^ gj jghtltktyb.^ ghfdbntkmcndf b[ cnhfy ghjbc[j;ltybz<br />
,jkmit yt pfobof.n jcyjdyst ghfdf ,t;tywtd^ njulf yf cwtye dcnegftn<br />
vt;leyfhjlyjt cjj,otcndj c wtkm. j,tcgtxtybz edf;tybz ’nb[ jcyjdys[<br />
ghfd&<br />
Gjckt Dnjhjq vbhjdjq djqys Utythfkmyfz Fccfv,ktz Jhufybpfwbb<br />
J,]tlbytyys[ Yfwbq cjplfkf Eghfdktybt Dth[jdyjuj rjvbccfhf JJY<br />
gj ltkfv ,t;tywtd (EDR< JJY)& EDR< JJY gjkexbkj vfylfn yf<br />
jceotcndktybt pfobns ,t;tywtd b gjbcr ljkujchjxys[ htitybq b[<br />
ghj,ktv& Eghfdktybt jceotcndkztn cdj. ltzntkmyjcnm d hfvrf[<br />
vt;leyfhjlyjuj ghfdf b cnfylfhnjd^ rjnjhst drk.xf.n d ct,t Dctj,oe.<br />
Ltrkfhfwb. ghfd xtkjdtrf^ xtnsht :tytdcrbt Rjydtywbb (1949)<br />
gj vt;leyfhjlyjve uevfybnfhyjve ghfde^ f nfr;t ,jkmijt rjkbxtcndj<br />
vt;leyfhjlys[ b htubjyfkmys[ ljujdjhjd b ltrkfhfwbq^ zdkz.ob[cz<br />
j,zpfntkmysvb b ytj,zpfntkmysvb lkz b[ exfcnybrjd^ d rjnjhs[<br />
hfccvfnhbdf.ncz rjyrhtnyst gjnht,yjcnb ,t;tywtd&<br />
Vt;leyfhjlyst frns b cnfylfhns<br />
‚ Rjydtywbz 1951 ujlf j cnfnect ,t;tywtd<br />
Rjydtywbz 1951 ujlf j cnfnect ,t;tywtd^ zdkztncz jcyjdjq<br />
vt;leyfhjlyjuj ghfdf ,t;tywtd& Rjydtywbz j cnfnect ,t;tywtd<br />
jghtltkztn gjyznbt ‘,t;tytw\ (cvjnhbnt dcnfdre yb;t) b ecnfyfdkbdftn<br />
vbybvfkmyst cnfylfhns gj j,hfotyb. c kbwfvb^ rjnjhst vjuen<br />
eljdktndjhznm rhbnthbzv cnfnecf ,t;tywf&<br />
Gjcrjkmre Rjydtywbz hfphf,fnsdfkfcm chfpe gjckt Dnjhjq vbhjdjq<br />
djqys^ tt jghtltktybt ,t;tywf rfcftncz kbw^ rjnjhst yf[jlzncz dyt<br />
cnhfys cdjtuj ghjbc[j;ltybz b zdkz.ncz ,t;tywfvb d htpekmnfnt<br />
cj,snbq^ ghjbcitlib[ lj 1 zydfhz 1951 ujlf& Rjulf d rjywt 1950-[ b<br />
yfxfkt 1960-[ ujljd jnvtxfkbcm yjdst rhbpbcs^ gjhj;lf.obt<br />
,t;tywtd^ cnfkj ytj,[jlbvsv hfcibhbnm rfr dhtvtyyjq^ nfr b utjuhfabxtcrbq<br />
j[dfn Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd& Nfrbv j,hfpjv ,sk<br />
hfphf,jnfy b ghbyzn Ghjnjrjk r Rjydtywbb&<br />
8
Rnj zdkztncz ,t;tywtv$<br />
Gj Rjydtywbb 1951 ujlf^ rfcf.otqcz cnfnecf ,t;tywtd^ ,t;tywtv zdkztncz<br />
kbwj^ rjnjhjt%<br />
q<br />
q<br />
q<br />
bvttn dgjkyt j,jcyjdfyyst jgfctybz cnfnm ;thndjq ghtcktljdfybz<br />
bp-pf cdjtq%<br />
- hfcs<br />
- dthjbcgjdtlfybz<br />
- uhf;lfycndf<br />
- ghbyflkt;yjcnb r jghtltktyyjq cjwbfkmyjq uheggt bkb<br />
- gjkbnbxtcrb[ e,t;ltybq<br />
Yf[jlbncz dyt cnhfys cdjtq uhf;lfycrjq ghbyflkt;yjcnb b<br />
Yt vj;tn gjkmpjdfnmcz pfobnjq ’njq cnhfys bkb yt ;tkftn gjkmpjdfnmcz<br />
nfrjq pfobnjq dcktlcndbt nfrb[ jgfctybq&<br />
Rjydtywbz Jhufybpfwbb fahbrfycrjuj tlbycndf (JFT) gj rjyrhtnysv<br />
fcgtrnfv ghj,ktv ,t;tywtd d Fahbrt --- htubjyfkmysq ljujdjh^ ghbyznsq<br />
d 1969 ujle --- dytckf ljgjkytybt d jghtltktybt gjyznbz ‘,t;tytw\^ lfyyjt<br />
d Rjydtywbb 1951 ujlf^ b drk.xbkf jlyj ,jktt j,]trnbdyjt gjkj;tybt^ f<br />
bvtyyj%<br />
q<br />
K.,jt kbwj^ dsye;ltyyjt gjrbyenm cdj. cnhfye dcktlcndbt dytiytq<br />
fuhtccbb^ jrregfwbb^ byjcnhfyyjuj ujcgjlcndf bkb cj,snbq^ cthmtpyj<br />
yfheif.ob[ j,otcndtyysq gjhzljr d rfrjq-nj xfcnb cnhfys bkb dj<br />
dctq cnhfyt tuj ghjbc[j;ltybz bkb uhf;lfycrjq ghbyflkt;yjcnb&<br />
D 1984 ujle yf cdjtv Rjkkjrdbevt ghtlcnfdbntktq ghfdbntkmcnd cnhfy<br />
Kfnbycrjq Fvthbrb b bpdtcnyst .hbcns ghbyzkb Rfhnf[tycre. Ltrkfhfwb.&<br />
Rfr b Rjydtywbz JFT^ ’nf Ltrkfhfwbz lj,fdkztn jlyj ,jktt<br />
j,]trnbdyjt gjkj;tybt r jghtltktyb. gjyznbz ‘,t;tytw\ d Rjydtywbb<br />
1951 ujlf%<br />
q<br />
Kbwf^ rjnjhst ,tuen bp cdjb[ cnhfy ‘gjcrjkmre b[ ;bpyb^ ,tpjgfcyjcnb<br />
bkb cdj,jlt euhj;fkb dctj,ott yfcbkbt^ byjcnhfyyfz fuhtccbz^<br />
dyenhtyybt rjyakbrns^ vfccjdst yfheitybz ghfd xtkjdtrf bkb lheubt<br />
j,cnjzntkmcndf^ ghbdtlibt r cthmtpyjve yfheityb. j,otcndtyyjuj<br />
gjhzlrf\& n<br />
Cvjnhbnt nfr;t Ukfde 4^<br />
Bvt.n kb jyb ghfdj yf cnfnec ,t;tywf% ytcrjkmrj rjyrhtnys[ ltk&<br />
9
‚ Ghjnjrjk 1967 ujlf^ rfcf.obqcz cnfnecf ,t;tywtd<br />
Ghjnjrjk 1967 ujlf^ rfcf.obqcz cnfnecf ,t;tywtd^ zdkztncz jnltkmysv<br />
ljrevtynjv^ [jnz jy b cjcnfdkztn c Rjydtywbtq 1951 ujlf jlyj wtkjt&<br />
Ghjnjrjk cybvftn dhtvtyyst b utjuhfabxtcrbt juhfybxtybz^ cjlth;fobtcz<br />
d jghtltktybb gjyznbz ‘,t;tytw\ d Rjydtywbb 1951 ujlf&<br />
Rjydtywbz b Ghjnjrjk j cnfnect ,t;tywtd hfccvfnhbdf.n nhb jcyjdys[<br />
ntvs%<br />
q<br />
q<br />
q<br />
Jcyjdyjt jghtltktybt gjyznbz ‘,t;tytw\ dvtcnt c nthvbyfvb ‘gjkj;tybz<br />
j ghtrhfotybb cnfnecf ,t;tywf\ b ‘gjkj;tybz j, bcrk.xtybb\&<br />
Ghfdjdjq cnfnec ,t;tywtd d b[ cnhfyf[ e,t;bof^ b[ ghfdf b j,zpfyyjcnb^<br />
drk.xfz ghfdj yf pfobne jn ghbyelbntkmyjuj djpdhfotybz (refoulement)<br />
yf nthhbnjhb.^ ult b[ ;bpym bkb cdj,jlf ,elen gjcnfdktys gjl euhjpe<br />
(cvjnhbnt dcnfdre gj ghbyelbntkmyjve djpdhfotyb.^ cnh& 14)&<br />
J,zpfyyjcnb ujcelfhcnd^ drk.xfz cjnhelybxtcndj c EDR< JJY d dsgjkytybb<br />
tuj aeyrwbq b jrfpfybt tve gjvjob d dsgjkytybb tuj ljkuf gj<br />
jceotcndktyb. rjynhjkz pf ghbvtytybtv gjkj;tybq Rjydtywbb&<br />
Ghbcjtlbyzzcm r Ghjnjrjke^ ujcelfhcndf ,then yf ct,z j,zpfntkmcndj<br />
ghbvtyznm ,jkmibycndj cnfnmtq Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd (cnfnmb 2<br />
-34) gj jnyjityb. rj dctv kbwfv^ gjlgflf.obv gjl jghtltktybt<br />
,t;tywf^ rfr jyj lfyj d Ghjnjrjkt& Jlyfrj ,jkmibycndj ujcelfhcnd<br />
ghtlgjxkj ghbcjtlbybnmcz b r Rjydtywbb^ b r Ghjnjrjke& Ntv cfvsv<br />
ujcelfhcndf gjlndth;lf.n^ xnj j,f ljujdjhf zdkz.ncz rk.xtdsvb d<br />
vt;leyfhjlyjq cbcntvt pfobns ,t;tywtd&<br />
‘Rjyathtywbz ghbpsdftn dct gfhkfvtyns b ghfdbntkmcndf jcjpyfnm cdj.<br />
jndtncndtyyjcnm pf pfobne ,t;tywtd b ghbybvfnm ;thnd gjkbnbxtcrjuj<br />
ghtcktljdfybz^ rfr ’nj jghtltktyj d Rjydtywbb 1951 ujlf j cnfnect<br />
,t;tywtd\&<br />
78-z Rjyathtywbz Vt;gfhkfvtyncrjuj Cj.pf^ jrnz,hm 1987<br />
‘Bcgjkybntkmysq Rjvbntn dyjdm gjlndth;lftn^ xnj Rjydtywbz 1951 ujlf j<br />
cnfnect ,t;tywtd b Ghjnjrjk 1967 ujlf jcnf.ncz jcyjdjq vt;leyfhjlyjuj<br />
ht;bvf pfobns ,t;tywtd\&<br />
Pfrk.xtybt @ 87(f) Bcgjkybntkmyjuj Rjvbntnf EDR< JJY^ 1999<br />
10
Jndtncndtyyjcnm ujcelfhcnd-exfcnybrjd<br />
Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd<br />
D rfxtcndt j,otuj ghbywbgf vt;leyfhjlyjuj ghfdf rf;lsq ltqcnde.obq<br />
ljujdjh zdkztncz j,zpfntkmysv lkz tuj exfcnybrjd b ljk;ty lj,hjcjdtcnyj<br />
bvb bcgjkyznmcz& Cnhfys^ rjnjhst hfnbabwbhjdfkb Rjydtywb.<br />
j cnfnect ,t;tywtd^ j,zpfys pfobofnm ,t;tywtd yf cdjtq nthhbnjhbb d<br />
cjjndtncndbb c tt eckjdbzvb&<br />
Ujcelfhcndf-exfcnybrb Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd b Ghjnjrjke r ytq<br />
ljk;ys ghbvtyznm cktle.obt tt gjkj;tybz%<br />
q<br />
q<br />
q<br />
Cjnhelybxtcndj c EDR< JJY --- cnfnmz 35 Rjydtywbb b cnfnmz II<br />
Ghjnjrjkf cjlth;fn j,zpfntkmcndf ujcelfhcnd-exfcnybrjd cjnhelybxfnm<br />
c EDR< JJY d dsgjkytybb tuj aeyrwbq b^ d xfcnyjcnb^<br />
cjltqcndjdfnm dsgjkytyb. tuj j,zpfyyjcntq gj rjynhjk. pf ghbvtytybtv<br />
gjkj;tybq ’nb[ ljujdjhjd&<br />
Byajhvfwbz j yfwbjyfkmyjv pfrjyjlfntkmcndt --- Ujcelfhcndf-exfcnybrb<br />
Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd cjukfif.ncz cjj,ofnm Utythfkmyjve<br />
Ctrhtnfh. JJY ntrcns pfrjyjd b gjcnfyjdktybq^ rjnjhst jyb<br />
vjuen ghbybvfnm d wtkz[ j,tcgtxtybz ghbvtytybz yfcnjzotq Rjydtywbb&<br />
Jcdj,j;ltybt jn dpfbvyjcnb --- Rjulf d cjjndtncndbb c pfrjyjv cnhfys<br />
ghtljcnfdktybt rfrjuj-kb,j ghfdf byjcnhfyyjve uhf;lfybye pfdbcbn<br />
jn ghtljcnfdktybz nfrjuj ;t ghfdf cnhfyjq tuj uhf;lfycrjq ghbyflkt;yjcnb<br />
(dpfbvyjcnm)^ nfrjt gjkj;tybt yt ljk;yj ghbvtyznmcz d<br />
jnyjitybb ,t;tywtd& Gjyznbt ‘dpfbvyjcnm\ yt ghbvtyztncz d jnyjitybb<br />
r ,t;tywfv^ gjcrjkmre jyb yt gjkmpe.ncz pfobnjq cnhfys<br />
cdjtq yfwbjyfkmyjq ghbyflkt;yjcnb& n<br />
11
‚ Ujcelfhcndf-exfcnybrb Rjydtywbb 1951 ujlf *^ rfcf.otqcz<br />
cnfnecf ,t;tywtd b#bkb Ghjnjrjkf 1967 ujlf<br />
144 ujcelfhcndf yf zydfhm 2003 ujlf ( * Rjydtywbz dcnegbkf d cbke 22 fghtkz 1954 ujlf)<br />
Fdcnhfkbz<br />
Fdcnhbz<br />
Fpth,fql;fy<br />
Fk,fybz<br />
Fk;bh<br />
Fyujkf<br />
Fynbuef b
Htubjyfkmyst pfrjys b cnfylfhns<br />
‚ Rjydtywbz 1969 ujlf Jhufybpfwbb Fahbrfycrjuj<br />
Tlbycndf (JFT) gj rjyrhtnysv fcgtrnfv ghj,ktv<br />
,t;tywtd d Fahbrt<br />
Rjyakbrns^ rjnjhst cjghjdj;lfkb jrjyxfybt rjkjybfkmyjq ’gj[b d<br />
Fahbrt^ dspdfkb hzl rhegyjvfcinf,ys[ gthtldb;tybq ,t;tywtd& "nb<br />
gthtldb;tybz yfctktybz gjlnjkryekb r hfphf,jnrt b ghbyznb. yt njkmrj<br />
Ghjnjrjkf 1967 ujlf j cnfnect ,t;tywtd^ yj b Rjydtywbb 1969 ujlf<br />
Jhufybpfwbb Fahbrfycrjuj Tlbycndf gj rjyrhtnysv fcgtrnfv ghj,ktv<br />
,t;tywtd d Fahbrt& Jnvtxfz^ xnj Rjydtywbz 1951 ujlf j cnfnect<br />
,t;tywtd ‘ghtlcnfdkztn cj,jq jcyjdyjq b eybdthcfkmysq ljrevtyn^<br />
jghtltkz.obq cnfnec ,t;tywtd\^ Rjydtywbz JFT zdkztncz yf yfcnjzobq<br />
vjvtyn tlbycndtyysv ghfdjdsv htubjyfkmysv ljrevtynjv gj<br />
,t;tywfv^ j,zpfntkmysv lkz tuj exfcnybrjd&<br />
Djpvj;yj^ yfb,jktt df;yjq xfcnm. Rjydtywbb JFT zdkztncz jghtltktybt<br />
d ytq ,t;tywf (cvjnhbnt dcnfdre yf cnhfybwt 9)&<br />
Rjydtywbz JFT bcgjkmpetn<br />
jghtltktybt gjyznbz ‘,t;tytw\^<br />
lfyyjt d Rjydtywbb 1951<br />
ujlf^ yj drk.xftn ,jktt j,]trnbdyjt<br />
gjkj;tybt% k.,jt<br />
kbwj^ dsye;ltyyjt gjrbyenm<br />
cdj. cnhfye dcktlcndbt<br />
‘dytiytq fuhtccbb^ jrregfwbb^<br />
byjcnhfyyjuj ujcgjlcndf<br />
bkb cj,snbq^ cthmtpyj<br />
yfheif.ob[ j,otcndtyysq<br />
gjhzljr d rfrjq-nj xfcnb cnhfys<br />
bkb dj dctq cnhfyt tuj ghjbc[j;ltybz<br />
bkb uhf;lfycrjq<br />
ghbyflkt;yjcnb\&<br />
Ujcelfhcndf-exfcnybrb<br />
Rjydtywbb JFT gj ,t;tywfv<br />
Gj cjcnjzyb. yf fghtkm 2002 ujlf<br />
(dcnegbkf d cbke 29 b.yz 1974 ujlf)<br />
Fk;bh^ Fyujkf^
Ghbywbg ytdscskrb(non-refoulement)<br />
Ghfdj ,t;tywf yf pfobne ghjnbd ghbyelbntkmyjuj djpdhfotybz^ bkb<br />
refoulement^ pfrhtgktyj d Rjydtywbb 1851 ujlf^ rfcf.otqcz cnfnecf<br />
,t;tywtd%<br />
‘ Ljujdfhbdf.obtcz ujcelfhcndf yt ,elen ybrjbv j,hfpjv dscskfnm bkb<br />
djpdhfofnm ,t;tywtd yf uhfybwe cnhfys^ ult b[ ;bpyb bkb cdj,jlt<br />
euhj;ftn jgfcyjcnm dcktlcndbt b[ hfcs^ htkbubb^ uhf;lfycndf^ ghbyflkt;yjcnb<br />
r jghtltktyyjq cjwbfkmyjq uheggt bkb gjkbnbxtcrb[ e,t;ltybq\<br />
Cnfnmz 33(1)&<br />
Dscskrf nfr;t pfghtotyf d ghzvjq ajhvt bkb gentv njkrjdfybz d<br />
Rjydtywbb ghjnbd gsnjr b lheub[ ;tcnrb[^ ,tcxtkjdtxys[ bkb eyb;f.ob[<br />
ljcnjbycndj dbljd j,hfotybz bkb yfrfpfybz (cnfnmz 3)^ xtndthnjq<br />
:tytdcrjq Rjydtywbb 1949 ujlf (cnfnmz 45^ geyrn 4)^ Vt;leyfhjlyjv<br />
gfrnt j uhf;lfycrb[ b gjkbnbxtcrb[ ghfdf[ (cnfnmz 7)^ Ltrkfhfwbb j<br />
pfobnt dct[ kbw jn yfcbkmcndtyyjuj bcxtpyjdtybz (cnfnmz 8) b d Ghbywbgf[<br />
’aatrnbdyjuj ghtleght;ltybz b hfccktljdfybz dytpfrjyys[^ ghjbpdjkmys[<br />
b cevvfhys[ rfpytq (Ghbywbg 5)&<br />
Rhjvt njuj^ dscskrf pfghtotyf d ghzvjq ajhvt bkb gentv njkrjdfybz d<br />
hzlt htubjyfkmys[ ljrevtynjd gj ghfdfv xtkjdtrf^ drk.xfz Tdhjgtqcre.<br />
Rjydtywb. j pfobnt ghfd xtkjdtrf b jcyjdys[ cdj,jl (cnfnmz 3)^<br />
Fvthbrfycre. Rjydtywb. j ghfdfv xtkjdtrf (cnfnmz 22)^ Rjydtywb.<br />
JFT gj ,t;tywfv (cnfnmz II) b Rfbhcre. Ltrkfhfwb. j pfobnt ,t;tywtd b<br />
gthtvtotyys[ kbw d fhf,crjv vbht (cnfnmz 2)&<br />
Ibhjrj ghbpyftncz^ xnj ghbywbg pfghtotybz dscskrb zdkztncz xfcnm.<br />
j,sxyjuj vt;leyfhjlyjuj ghfdf& "nj jpyfxftn^ xnj ujcelfhcndf^ rjnjhst<br />
yt zdkz.ncz exfcnybrfvb Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd^ ljk;ys edf;fnm<br />
ghbywbg ytdscskrb&<br />
Gj Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd b d cjjndtncndbb c j,sxysv<br />
vt;leyfhjlysv ghfdjv ujcelfhcndf j,zpfys edf;fnm ghbywbg ytdscskrb&<br />
Rjulf ’njn ghbywbg yfheiftncz bkb ;t tcnm euhjpf tuj yfheitybz^<br />
EDR< JJY ecnfyfdkbdftn rjynfrn c cjjndtncnde.obvb dkfcnzvb b^ ghb<br />
ytj,[jlbvjcnb^ byajhvbhetn j,otcndtyyjcnm j nfrjv yfheitybb& D<br />
ytrjnjhs[ ckexfz[ kbwf^ rjnjhst cnfkrbdf.ncz c euhjpjq dscskrb^ vjuen<br />
j,hfnbnmcz pf gjvjom. r cjjndtncnde.obv jhufyfv gj pfobnt ghfd<br />
xtkjdtrf^ nfrb[ rfr Rjvbntn ghjnbd gsnjr (cvjnhbnt ccskre yf nfrbt<br />
jhufys gj pfobnt ghfd xtkjdtrf yf cnhfybwt 17)& n<br />
14
jnjhjv j,ce;lfkcz djghjc vt;leyfhjlyjq pfobns ,t;tywtd d htubjyt& Yf<br />
’njq dcnhtxt ,sk ghbyzn ljrevtyn^ rjnjhsq cnfk bpdtcnty rfr Rfhnf[tycrfz<br />
Ltrkfhfwbz& D Ltrkfhfwbb cjlth;bncz htrjvtylfwbz^ xnj,s jghtltktybt<br />
,t;tywf^ bcgjkmpetvjt dj dct[ cnhfyf[ htubjyf^ drk.xfkj d ct,t jghtltktybt<br />
,t;tywf gj Rjydtywbb 1951 ujlf j cnfnect ,t;tywtd b kbw^ rjnjhst<br />
,t;fkb bp cdjb[ cnhfy ‘gjcrjkmre b[ ;bpyb^ ,tpjgfcyjcnb bkb cdj,jlt<br />
euhj;fkb dctj,ott yfcbkbt^ byjcnhfyyfz fuhtccbz^ dyenhtyybt rjyakbrns^<br />
vfccjdst yfheitybz ghfd xtkjdtrf bkb lheubt j,cnjzntkmcndf^ ghbdtlibt<br />
r cthmtpyjve yfheityb. j,otcndtyyjuj gjhzlrf\&<br />
{jnz Rfhnf[tycrfz Ltrkfhfwbz yt zdkztncz j,zpfntkmyjq c ghfdjdjq njxrb<br />
phtybz lkz ujcelfhcnd^ gjlgbcfdib[ tt^ ,jkmibycndj cnhfy Kfnbycrjq<br />
Fvthbrb ghbvtyz.n lfyyjt d ytq jghtltktybt gjyznbz ‘,t;tytw\ d cdjtq<br />
ghfrnbrt* ytrjnjhst bp yb[ drk.xbkb ’nj jghtltktybt d cdjt yfwbjyfkmyjt<br />
pfrjyjlfntkmcndj& Ltrkfhfwbz ,skf jlj,htyf Jhufybpfwbtq fvthbrfycrb[<br />
ujcelfhcndf (JFU)^ Utythfkmyjq Fccfv,kttq JJY b rjycekmnfnbdysv<br />
Bcgjkybntkmysv Rjvbntnjv EDR< JJY&<br />
Htpjk.wbb Utythfkmyjq Fccfv,ktq JJY% Ltrkfhfwbz<br />
1967 ujlf j nthhbnjhbfkmyjv e,t;bot<br />
D 1967 ujle Utythfkmyfz Fccfv,ktz JJY ghbyzkf Ltrkfhfwb. j<br />
nthhbnjhbfkmyjv e,t;bot& Ltrkfhfwbz dyjdm gjdnjhztn^ xnj ghtljcnfdktybt<br />
e,t;bof zdkztncz vbhysv b uevfybnfhysv frnjv^ rjnjhsq yt<br />
vj;tn hfccvfnhbdfnmcz ybrfrbv lheubv ujcelfhcndjv rfr ytlhe;tk.,ysq<br />
frn b jnvtxftn^ xnj cnhfyf e,t;bof ljk;yf cfvf lfdfnm jwtyre<br />
pfzdktyb. k.,juj xtkjdtrf c ghjcm,jq j ghtljcnfdktybb tve e,t;bof&<br />
E,t;bot<br />
‘Rf;lsq xtkjdtr bvttn ghfdj bcrfnm e,t;bof jn ghtcktljdfybz d lheub[<br />
cnhfyf[ b gjkmpjdfnmcz ’nbv e,t;botv\&<br />
Dctj,ofz Ltrkfhfwbz ghfd xtkjdtrf^ cnfnmz 14(1)<br />
D Rjydtywbb JFT^ Rfhnf[tycrjq Ltrkfhfwbb b Ltrkfhfwbb JJY j<br />
nthhbnjhbfkmyjv e,t;bot ghbpyftncz^ xnj ghtljcnfdktybt e,t;bof zdkztncz<br />
uevfybnfhysv b ytgjkbnbxtcrbv frnjv& Ckjdj ‘e,t;bot\ yt jghtltkztncz d<br />
vt;leyfhjlyjv ghfdt^ yj jyj cnfkj pjynbxysv nthvbyjv lkz dctq cbcntvs<br />
pfobns^ ghtljcnfdkztvjq cnhfyfvb ,t;tywfv yf cdjtq nthhbnjhbb& E,t;bot<br />
jpyfxftn^ gj rhfqytq vtht^ jcyjdye. pfobne^ --- n&t&^ pfghtotybt ghbyelbntkmyjuj<br />
djpdhfotybz (dscskrb) ,t;tywtd yf uhfybws cnhfy^ ult b[ ;bpyb bkb<br />
cdj,jlt euhj;ftn jgfcyjcnm --- yf jghtltktyysq gthbjl dhtvtyb b ghtljcnfdktybt<br />
djpvj;yjcnb ,t;tywfv jcnfdfnmcz d ghbybvf.otq cnhfyt lj nt[ gjh^<br />
gjrf yt ,eltn yfqltyj htitybt lkz yb[ dyt cnhfys e,t;bof& Dj vyjub[<br />
cnhfyf[ ’nj jpyfxftn ytxnj ,jkmitt --- drk.xtybt ghfd^ jghtltktyys[ d<br />
Rjydtywbb 1951 ujlf^ b lf;t lheub[^ ,jktt ibhjrb[ ghfd& n<br />
15
Pfrk.xtybz Bcgjkybntkmyjuj Rjvbntnf EDR< JJY<br />
Bcgjkybntkmysq Rjvbntn EDR< JJY lftn htrjvtylfwbb Dth[jdyjve<br />
rjvbccfhe gj bcgjkytyb. tuj#tt aeyrwbq (cvjnhbnt Ukfde 2)& T;tujlyst<br />
pfrk.xtybz^ ghbybvftvst Bcgjkybntkmysv Rjvbntnjv^ cjcnfdkz.n<br />
xfcnm cnhernehs ht;bvf vt;leyfhjlyjq pfobns ,t;tywtd& Jyb jcyjdfys<br />
yf ghbywbgf[ Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd^ hfphf,fnsdf.ncz b<br />
ghbybvf.ncz yf jcyjdt rjyctycecf lkz htitybz jghtltktyys[ djghjcjd<br />
pfobns& Pfrk.xtybz Bcgjkybntkmyjuj Rjvbntnf ghtlcnfdkz.n<br />
cj,jq cjukfitybt^ rjnjhjt ljcnbuf.n ,jktt xtv 50 cnhfy^ ghjzdkz.ob[<br />
bynthtc r celm,t ,t;tywtd b bvt.ob[ jgsn hf,jns gj pfobnt ,t;tywtd&<br />
"nb b lheubt cnhfys xfcnj ccskf.ncz yf pfrk.xtybz Bcgjkybntkmyjuj<br />
Rjvbntnf ghb hfphf,jnrt cdjb[ pfrjyjd b gjkbnbrb&<br />
Ghfdf^ buhf.obt df;ye. hjkm d pfobnt ,t;tywtd<br />
Cgtwbfkmyst ghjwtlehs JJY gj ghfdfv<br />
xtkjdtrf^ ljcnegyst ,t;tywfv<br />
bkb gjllth;bdf.obt ,t;tywtd%<br />
Rjvbccbz Jhufybpfwbb J,]tlbytyys[ Yfwbq gj ghfdfv xtkjdtrf^ d cjcnfd<br />
rjnjhjq d[jlzn ghtlcnfdbntkb 53 cnhfy^ hfphf,jnfkf hfpkbxyst vt[fybpvs<br />
gj bpextyb. ntvfnbxtcrb[ djghjcjd gj ghfdfv xtkjdtrf b hfccktljdfyb.<br />
gjkj;tybz c ghfdfvb xtkjdtrf d cnhfyf[ vbhf& Jnkbxbntkmyjq<br />
xthnjq ’nb[ cgtwbfkmys[ ghjwtleh zdkztncz nj^ xnj jyb gjpdjkz.n<br />
ghtlghbybvfnm ltqcndbz ytpfdbcbvj jn njuj^ zdkztncz kb rfrjt-kb,j<br />
ujcelfhcndj exfcnybrjv vt;leyfhjlys[ ljujdjhjd gj ghfdfv xtkjdtrf<br />
bkb ytn& Gj dctv cgtwbfkmysv ghjwtlehfv ghtlecvjnhtyj^ xnj yf<br />
t;tujlye. ctccb. Rjvbccbb^ ghjdjlbvjq d :tytdt^ ghtlcnfdkz.ncz<br />
htpekmnfns bccktljdfybz cjjndtncnde.otuj gjkj;tybz c ghfdfvb xtkjdtrf&<br />
Gj ytrjnjhsv bp yb[ vj;yj j,hfnbnmcz cj chjxysv ghbpsdjv yf<br />
cnhjuj uevfybnfhyjq jcyjdt bcghfdbnm ceotcnde.ott gjkj;tybt& Xnj<br />
rfcftncz ,t;tywtd^ vj;yj ghbyznm dj dybvfybt cktle.ott%<br />
Cgtwbfkmyst ljrkflxbrb bkb cgtwbfkmyst jhufys Rjvbccbb JJY vjuen<br />
j,hfnbnmcz r ghfdbntkmcndfv cnhfy cltkfnm dct djpvj;yjt lkz pfobns<br />
,t;tywtd^ kbw^ boeob[ e,t;bof^ bkb dyenhtyyt gthtvtotyys[ kbw jn<br />
yfheitybz ghfd xtkjdtrf bkb d jndtn yf endth;ltybz j ceotcndjdfybb<br />
nfrb[ yfheitybq&<br />
Rjulf ;t htxm bltn j ytbp,t;yjv yfheitybb ghbywbgf non-refoulement^<br />
j,hfotybt d ytrjnjhs[ ckexfz[ r cktle.obv egjkyjvjxtyysv yf nj<br />
kbwfv vj;tn ,snm jcj,tyyj ytj,[jlbvsv%<br />
q Cgtwbfkmysq ljrkflxbr JJY gj gsnrfv<br />
q Cgtwbfkmysq ljrkflxbr JJY gj cevvfhysv rfpyzv<br />
q Hf,jxfz uheggf JJY gj yfcbkmcndtyysv bcxtpyjdtybzv<br />
Gfhkfvtynfhbb vjuen ghbvtyznm d cdjtq hf,jnt dsiterfpfyyst<br />
cgtwbfkmyst ghjwtlehs b dyjcbnm cdjq drkfl d b[ lfkmytqitt hfpdbnbt<br />
gentv%<br />
q Ghtljcnfdktybz byajhvfwbb gj cjjndtncnde.obv ghjwtlehfv j<br />
gjkj;tybb ,t;tywtd^ kbw^ boeob[ e,t;bof^ b dyenhtyytt gthtvtotyys[<br />
kbw<br />
q J,hfotybz c ghjcm,jq r cjjndtncnde.obv egjkyjvjxtyysv gj<br />
ntvfv j kbxyjv dvtifntkmcndt^ rjulf jnltkmyjt kbwj bkb uheggf<br />
kbw ljk;ys ,snm dsckfys d rfre.-kb,j cnhfye d yfheitybt ghbywbgf<br />
ytdscskrb bkb jyb ghjbpdjkmyj pflth;fys& Cktletn gjvybnm^ xnj<br />
nfrfz cbnefwbz vj;tn hfccvfnhbdfnmcz njkmrj cnhfyjq bkb egjkyjvjxtyysv<br />
jhufyjv^ bvt.obv vfylfn yf hfccvjnhtybt ckexftd<br />
euhjps yfheitybz cjjndtncnde.otuj ghfdf<br />
q J,hfotybz r cdjbv ghfdbntkmcndfv lkz ghbyznbz vth ghb gjkextybb<br />
pfghjcf yf ghtljcnfdktybt byajhvfwbb bkb ghb gjkextybb chjxyjuj<br />
j,hfotybz^ gjlfyyjuj d cjjndtncndbb cj cgtwbfkmysvb ghjwtlehfvb&<br />
n<br />
17
Vt;leyfhjlyjt uevfybnfhyjt ghfdj<br />
Vt;leyfhjlyjt uevfybnfhyjt ghfdj ghtlecvfnhbdftn^ xnj r ;thndfv<br />
djjhe;tyyjuj rjyakbrnf^ drk.xfz gthtvtotyys[ kbw^ cktletn jnyjcbnmcz<br />
c edf;tybtv^ pfobofnm b[ jn gjcktlcndbq djqys b<br />
,tcghbcnhfcnyj jrfpsdfnm bv gjvjom& Gjcrjkmre vyjubt ,t;tyws<br />
jrfpsdf.ncz d wtynht vt;leyfhjlys[ bkb dyenhtyyb[ djjhe;tyys[<br />
rjyakbrnjd^ vt;le ghfdjv ,t;tywtd b uevfybnfhysv ghfdjv xfcnj<br />
ceotcndetn ntcyfz cdzpm& Xtndthnfz :tytdcrfz Rjydtywbz j pfobnt<br />
uhf;lfycrjuj yfctktybz dj dhtvz djqys (1949) cjlth;bn cnfnm.^<br />
rjnjhfz rfcftncz rjyrhtnyj ,t;tywtd b gthtvtotyys[ kbw (cnfnmz 44)&<br />
Ghfdj ,t;tywtd b ghfdj ghfd xtkjdtrf%<br />
rfr jyb dpfbvjcdzpfys$<br />
Vt;leyfhjlyjt ghfdj ,t;tywtd zdkztncz xfcnm. ,jktt rhegyjq cbcntvs<br />
vt;leyfhjlyjuj ghfdf^ ghfd xtkjdtrf b vt;leyfhjlyjuj uevfybnfhyjuj<br />
ghfdf& Ghfdj d j,kfcnb ghfd xtkjdtrf ghtlcnfdkztn cj,jq ibhjre jcyjde^<br />
dyenhb rjnjhjq cktletn hfccvfnhbdfnm gjkj;tybz ghfdf ,t;tywtd&<br />
Vt;leyfhjlysq gfrn gj uhf;lfycrbv b gjkbnbxtcrbv ghfdfv nhfrnetncz<br />
rfr pfghtotybt djpdhfnf xtkjdtrf r gsnrfv& Rhjvt njuj^ gjxnb dct tuj<br />
gjkj;tybz ghbvtybvs r yt-uhf;lfyfv&<br />
q<br />
Rjydtywbz j ghfdf[ ht,tyrf^ exfcnybrjv rjnjhjq zdkztncz gjxnb<br />
rf;ljt ujcelfhcndj d vbht^ ghbvtyztncz gj jnyjityb. dj dctv ltnzv<br />
,tp rfrjq-kb,j lbcrhbvbyfwbb^ drk.xfz ltntq ,t;tywtd b kbw^<br />
boeob[ e,t;bof& D Rjydtywbb jcj,j jnvtxftncz^ xnj rf;lsq<br />
ht,tyjr^ boeobq cnfnecf ,t;tywf^ bvttn ghfdj yf pfobne b uevfybnfhye.<br />
gjvjom d cjjndtncndbb c ghfdfvb^ jghtltktyysvb d ’njq b<br />
lheub[ rjydtywbz[^ exfcnybrjv rjnjhs[ zdkztncz ujcelfhcndj& n<br />
Ljgjkybntkmysq Ghjnjrjk I (1977) ghtlecvfnhbdftn^ xnj ,t;tyws b kbwf<br />
,tp uhf;lfycndf ljk;ys gjkexfnm pfobne d cjjndtncndbb c gjkj;tybzvb<br />
xfcntq I b III Xtndthnjq :tytdcrjq Rjydtywbb&<br />
Yj uevfybnfhyjt ghfdj vj;tn pfobnbnm ,t;tywtd njkmrj njulf^ rjulf jyj<br />
ghbvtybvj gj jnyjityb. r ybv^ nj tcnm dj dhtvz vt;leyfhjlys[ bkb<br />
dyenhtyyb[ djjhe;tyys[ rjyakbrnjd& Tckb ,t;tytw ,t;bn jn djjhe;tyyjuj<br />
rjyakbrnf b yf[jlbn e,t;bot d lheujq cnhfyt^ rjnjhfz yt<br />
djdktxtyf d vt;leyfhjlysq bkb dyenhtyybq djjhe;tyysq rjyakbrn^ nj<br />
uevfybnfhyjt ghfdj r ytve yt ,eltn ghbvtyznmcz& (
‚ Ghbcjtlbytybt r vt;leyfhjlysv ljujdjhfv (cv& nfr;t Ukfde 6)<br />
Cktletn jrfpfnm gjllth;re ghfdbntkmcnde d ghbyznbb bv vth gj<br />
ghbcjtlbytyb. r Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd b Ghjnjrjke r ytq^ tckb<br />
jyj tot yt cltkfkj ’njuj&<br />
Cktletn nfr;t hfccvjnhtnm djghjc j ghbcjtlbytybb r vt;leyfhjlysv<br />
ljujdjhfv gj ghfdfv xtkjdtrf^ rjnjhst rfcf.ncz pfobns ,t;tywtd^<br />
jcj,tyyj r Rjydtywbb ghjnbd gsnjr^ Rjydtywbb j ghfdf[ ht,tyrf br<br />
ljujdjhfv gj vt;leyfhjlyjve uevfybnfhyjve ghfde&<br />
Yf htubjyfkmyjv ehjdyt^ gfhkfvtynfv fahbrfycrb[ cnhfy^ rjnjhst yt<br />
ghbcjtlbybkbcm r Rjydtywbb JFT^ cktletn hfccvjnhtnm djghjc ghbcjtlbytybz<br />
r ytq& Htubjyfkmyst ljujdjhs gj ghfdfv xtkjdtrf d Fahbrt^<br />
Tdhjgt^ Ctdthyjq b Kfnbycrjq Fvthbrt nfr;t cjlth;fn cnfylfhns gj<br />
pfobnt ,t;tywtd& Cnhfyfv ’nb[ htubjyjd cktletn hfccvjnhtnm djghjc j<br />
cdjtv ghbcjtlbytybb r ybv&<br />
‚ Gthtcvjnh jujdjhjr b juhfybxbntkmys[ njkrjdfybq<br />
Cktletn gthbjlbxtcrb ghjdjlbnm ghjdthre j,jcyjdfyyjcnb jujdjhjr b<br />
juhfybxbntkmys[ njkrjdfybq&<br />
Ghb jncencndbb rfrb[-kb,j ifujd d ’njv yfghfdktybb cj cnjhjys<br />
bcgjkybntkmyjq dkfcnb xktys gfhkfvtynjd vjuen j,hfnbnmcz c djghjcfvb<br />
r ghfdbntkmcnde bkb lf;t ghtlcnfdbnm cdjq pfrjyjghjtrn&<br />
‚ Ghbvtytybt vt;leyfhjlys[ cnfylfhnjd<br />
D ljgjkytybt r dsitegjvzyensv ljujdjhfv^ ghb hfphf,jnrt yfwbjyfkmyjq<br />
cbcntvs pfobns ,t;tywtd vj;yj bcgjkmpjdfnm ,jkmijt xbckj<br />
vt;leyfhjlys[ cnfylfhnjd^ drk.xfz Pfrk.xtybz Bcgjkybntkmyjuj<br />
Rjvbntnf EDR< JJY b herjdjlzobt ghbywbgs EDR< JJY gj hzle<br />
djghjcjd^ cdzpfyys[ c ,t;tywfvb&<br />
Ghtlcnfdbntkmcndf EDR< JJY vjuen gjvjxm gfhkfvtynfhbzv^ ghtljcnfdkzz<br />
bv byajhvfwb. gj ’nbv cnfylfhnfv b lfdfz cdjb rjvvtynfhbb<br />
gj ghtlkfuftvjve pfrjyjlfntkmcnde&<br />
‚ Gjjohtybt cjnhelybxtcndf c EDR< JJY<br />
Gfhkfvtynfhbb vjuen j,tcgtxbnm ghtljcnfdktybt b[ ghfdbntkmcndjv<br />
byajhvfwbb EDR< JJY j xbckt ,t;tywtd b eckjdbz[ b[ ghj;bdfybz yf<br />
nthhbnjhbb cnhfys^ j ghbvtytybb Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd^<br />
pfrjyjd^ gjcnfyjdktybq b ltrhtnjd d jnyjitybb ,t;tywtd& Gfhkfvtynfhbb<br />
vjuen nfr;t ghjcbnm EDR< JJY dscrfpfnm cdjt vytybt gj djghjcfv<br />
pfobns ,t;tywtd^ drk.xfz ghtlkfuftvst b hfccvfnhbdftvst pfrjyjghjtrns^<br />
hfccvfnhbdftvst celjv ltkf b dshf,jnre gjkbnbrb d jnyjitybb<br />
,t;tywtd&<br />
Nfr rfr EDR< JJY bvttn cdjb ghtlcnfdbntkmcndf gjxnb d 120 cnhfyf[<br />
vbhf (cv& Ghbkj;tybt 3)^ gfhkfvtynfhbb d ,jkmibycndt cnhfy vjuen<br />
cdzpfnmcz c ghtlcnfdbntkmcndjv EDR< JJY d cdjb[ cnjkbwf[& n<br />
20
Ukfdf 2<br />
Hjkm EDR< JJY<br />
EDR< JJY zdkztncz uevfybnfhyjq b ytgjkbnbxtcrjq jhufybpfwbtq^<br />
rjnjhfz gjkexbkf vfylfn Jhufybpfwbb J,]tlbytyys[ Yfwbq yf<br />
ghtljcnfdktybt pfobns ,t;tywfv b jrfpfybt bv gjvjob d gjbcrt<br />
htitybq b[ nz;tkjuj gjkj;tybz& Gjcrjkmre ghj,ktvf gthtvtotybz<br />
cnfkf tot ,jktt jcnhjq pf gjcktlybt gznmltczn ktn^ EDR< JJY nfr;t<br />
erhtgbkj cdjq gjntywbfk gj htityb. ’nb[ ghj,ktv& Eghfdktybt<br />
Dth[jdyjuj rjvbccfhf^ cjplfyyjt d 1950 ujle^ ghtdhfnbkjcm bp chfdybntkmyj<br />
yt,jkmijuj cgtwbfkbpbhjdfyyjuj jhufyf^ rjnjhsq cjplfdfkcz<br />
chjrjv yf nhb ujlf^ d jhufybpfwb. c gthcjyfkjv ,jktt xtv 4^000 xtkjdtr<br />
b ghtlcnfdbntkmcndfvb gjxnb d 120 cnhfyf[^ c ujljdsv ,.l;tnjv d 1<br />
vbkkbfhl ljkkfhjd CIF& Rhjvt ghtljcnfdktybz ghfdjdjq pfobns EDR<<br />
JJY jrfpsdftn ctqxfc b vfnthbfkmye. gjvjom d jcyjdys[ xhtpdsxfqys[<br />
cbnefwbz[ kb,j ytgjchtlcndtyyj^ kb,j xthtp futyncndf^ c rjnjhsvb<br />
jyj ecnfyjdbkj gfhnythcrbt jnyjitybz& Pf gznmltczn ktn cj lyz cdjtuj<br />
j,hfpjdfybz EDR< JJY ghtljcnfdbkj pfobne b jrfpfkj gjvjom ,jktt<br />
xtv 50 vbkkbjyfv k.ltq b ldf;ls gjkexbkj pf cdj. hf,jne Yj,tktdcre.<br />
ghtvb. vbhf&<br />
Yf vt;leyfhjlyjv ehjdyt EDR< JJY cjltqcndetn hfphf,jnrt b<br />
ghbyznb. vt;leyfhjlys[ cjukfitybq gj ,t;tywfv^ cktlbn pf cj,k.ltybtv<br />
ghfdbntkmcndfvb vt;leyfhjlyjuj ghfdf ,t;tywtd& Gthcjyfk<br />
EDR< JJY ghjgfufylbhetn vt;leyfhjlyjt ghfdj ,t;tywtd chtlb dct[<br />
kbw^ rjnjhst pfybvf.ncz djghjcfvb pfobns ,t;tywtd^ drk.xfz gjuhfybxyst<br />
djqcrf^ ;ehyfkbcnjd^ ytghfdbntkmcndtyyst jhufybpfwbb (YGJ)^<br />
.hbcnjd^ celtq b dscjrjgjcnfdktyys[ ujcelfhcndtyys[ cke;fob[&<br />
Yf vtcnyjv ehjdyt gthcjyfk EDR< JJY ghbybvftn hfpkbxyst vths gj<br />
pfobnt ,t;tywtd^ drk.xfz jrfpfybt gjvjob d xhtpdsxfqys[ cbnefwbz[*<br />
gthtyjc kfuthtq ,t;tywtd gjlfkmit jn gjuhfybxys[ hfqjyjd d wtkz[<br />
gjdsitybz ,tpjgfcyjcnb ,t;tywtd* ghtljcnfdktybt ;tyobyfv-<br />
,t;tyrfv djpvj;yjcnb dkbznm yf hfcghtltktybt ghjljdjkmcndbz b<br />
jrfpfybt cjwbfkmys[ eckeu* djccjtlbytybt hfpltktyys[ ctvtq* ghtljcnfdktybt<br />
,t;tywfv byajhvfwbb j gjkj;tybb ltk e yb[ yf hjlbyt c<br />
ntv^ xnj,s jyb vjukb ghbyznm j,jcyjdfyyjt htitybt j djpdhfotybb d<br />
cnhfye cdjtuj ghjbc[j;ltybz* ljrevtynbhjdfybt gjnht,yjcnb ,t;tywtd<br />
gthtctkbnmcz dj dnjhe. cnhfye e,t;bof* gjctotybt wtynhjd lkz<br />
pflth;fyys[ kbw* b ghtljcnfdktybt htrjvtylfwbq ghfdbntkmcndfv gj<br />
hfphf,jnrt gjkbnbrb b pfrjyjd j ,t;tywf[ b ghjdtltyb. ghfrnbxtcrjq<br />
hf,jns c ybvb&<br />
EDR< JJY botn ljkujchjxyst htitybz nz;tkjuj gjkj;tybz ,t;tywtd^<br />
gjvjufz bv htgfnhbbhjdfnmcz r ct,t yf hjlbye^ tckb ’njve<br />
,kfujghbzncnde.n cjplfdibtcz nfv eckjdbz^ byntuhbhjdfnmcz d cnhfyf[<br />
e,t;bof bkb ;t gthtctkbnmcz d lheubt cnhfys e,t;bof&<br />
21
Vfylfn EDR< JJY<br />
Rjydtywbz j cnfnect ,t;tywtd b Ghjnjrjk r ytq ghtljcnfdkz.n<br />
ujcelfhcndfv^ gjlgbcfdibv b[^ ghfdjde. jcyjde lkz pfobns ,t;tywtd&<br />
Cj cdjtq cnjhjys^ EDR< JJY gjkexbkj vfylfn yf ghtljcnfdktybt<br />
vt;leyfhjlyjq pfobns ,t;tywfv b gjbcr ljkujchjxys[ htitybq b[<br />
ghj,ktv^ bcgjkmpez lkz ’njuj Ecnfd^ ghbyznsq Utythfkmyjq Fccfv,kttq<br />
JJY d ltrf,ht 1950 ujlf&<br />
Ecnfd EDR< JJY jghtltkztn aeyrwbb Dth[jdyjuj rjvbccfhf^ drk.xfz<br />
tuj#tt gjkyjvjxbz gj pfobnt ,t;tywtd^ rfr jyb cajhvekbhjdfys<br />
c[j;bv j,hfpjv^ [jnz b ytcrjkmrj byfxt^ d Rjydtywbb j cnfnect<br />
,t;tywtd& Pf ghjitlibt ujls Utythfkmyfz Fccfv,ktz hfcibhbkf<br />
cathe rjvgtntywbb EDR< JJY^ b ctqxfc jyj ghtljcnfdkztn pfobne<br />
hfpkbxysv uheggfv k.ltq^ rjnjhst yt gjlgflf.n gjl ltqcndbt gjkj;tybq<br />
Rjydtywbb b Ghjnjrjkf& Ytrjnjhst bp ’nb[ k.ltq bpdtcnys rfr<br />
vfylfnyst ,t;tyws* lheubt zdkz.ncz ‘djpdhfotywfvb\^ kbwfvb ,tp<br />
uhf;lfycndf b^ d ytrjnjhs[ cbnefwbz[^ dyenhtyyt gthtvtotyysvb<br />
kbwfvb&<br />
Nfrbv j,hfpjv^ vfylfn EDR< JJY ctqxfc d pyfxbntkmyjq cntgtyb ibht<br />
gj chfdytyb. c j,zpfntkmcndfvb^ dpznsvb yf ct,z ujcelfhcndfvb^<br />
gjlgbcfdibvb Rjydtywb. b Ghjnjrjk& Jlyf bp ghj,ktv^ c rjnjhjq<br />
ctujlyz cnfkrbdf.ncz ,t;tyws b cnhfys^ ghtljcnfdkz.obt e,t;bot^<br />
cjcnjbn d kbrdblfwbb ‘hfphsdf d pfobnt\^ rjnjhsq yf,k.lftncz d nfrb[<br />
cbnefwbz[^ rjulf EDR< JJY gsnftncz pfobnbnm kbw^ d jnyjitybb<br />
rjnjhs[ ujcelfhcndf^ yf nthhbnjhbb rjnjhs[ jyb yf[jlzncz^ yt ghbpyf.n<br />
ybrfrjq jndtncndtyyjcnb gj jnyjityb. r ybv gj rfrjve-kb,j bp<br />
ljrevtynjd gj ,t;tywfv&<br />
Chfdytybt Ecnfdf EDR< JJY b Rjydtywbb 1951 ujlf b<br />
Ghjnjrjkf 1967 ujlf<br />
Ecnfd zdkztncz rjycnbnewbtq EDR< JJY& Jy jghtltkztn aeyrwbb b<br />
rjvgtntywb. Dth[jdyjuj rjvbccfhf b drk.xftn jghtltktybt kbw^ jn bvtyb<br />
rjnjhs[ vj;tn ltqcndjdfnm Dth[jdysq rjvbccfh& Cgbcjr nfrb[ kbw ,sk<br />
hfcibhty d hfpkbxys[ htpjk.wbz[ Utythfkmyjq Fccfv,ktb JJY&<br />
Rjydtywbz 1951 ujlf j cnfnect ,t;tywtd zdkztncz vt;leyfhjlysv ljujdjhjv^<br />
j,zpfntkmysv lkz gjlgbcfdib[ tuj ujcelfhcnd& Jyf jghtltkztn ghfdf b<br />
j,zpfyyjcnb kbw^ rjnjhst ghbpyfys ,t;tywfvb d cjjndtncndbb c jghtltktybtv^<br />
cjlth;fobvcz d Rjydtywbb&<br />
Vfylfnyst ,t;tyws zdkz.ncz kbwfvb^ rjnjhs[ EDR< JJY hfccvfnhbdftn d<br />
rfxtcndt ,t;tywtd d cjjndtncndbb cj cdjbv Ecnfdjv bkb ;t gj ,jktt ibhjrjve<br />
vfylfne^ gjkextyyjve jn Utythfkmyjq Fccfv,ktb JJY& Jghtltktybt EDR<<br />
JJY cnfnecf ,t;tywf yt pfdbcbn jn njuj^ zdkztncz kb cnhfyf e,t;bof<br />
exfcnybrjv Rjydtywbb 1951 ujlf j cnfnect ,t;tywtd bkb Ghjnjrjkf r ytq&<br />
Rjydtywbjyyst ,t;tyws zdkz.ncz kbwfvb^ ghbpyfyysvb ,t;tywfvb dkfcnzvb<br />
ujcelfhcnd^ rjnjhst ghbcjtlbybkbcm r Rjydtywbb b#bkb Ghjnjrjke& D ’njv<br />
rfxtcndt jyb bvt.n jcyjdfybz nht,jdfnm nt ghfdf b kmujns^ rjnjhst ’nb<br />
ujcelfhcndf cjukfcbkbcm ghtljcnfdkznm ,t;tywfv& n<br />
22
Kbwf^ gjlgflf.obt gjl rjvgtntywb. EDR< JJY<br />
‘Kbwf^ gjlgflf.obt gjl rjvgtntywb. EDR< JJY\ zdkz.ncz kbwfvb^<br />
gjnht,yjcnm rjnjhs[ d pfobnt b gjvjob kt;bn d catht bynthtcjd EDR<<br />
JJY& D ’ne uhegge d[jlzn%<br />
q<br />
q<br />
q<br />
q<br />
q<br />
Kbwf ,tp uhf;lfycndf<br />
Kbwjv ,tp uhf;lfycndf zdkztncz kbwj^ rjnjhjt yt hfccvfnhbdftncz<br />
uhf;lfybyjv rfrjq-kb,j cnhfys gj tt ltqcnde.otve pfrjyjlfntkmcnde&<br />
Jy bkb jyf yt j,zpfntkmyj ljk;ys ,snm ,t;tywfvb& Dj dctv vbht tcnm<br />
vbkkbjys kbw ,tp uhf;lfycndf&<br />
D 1966 ujle Utythfkmyfz Fccfv,ktz JJY ghbpdfkf EDR< JJY jrfpfnm<br />
cjltqcndbt ghbcjtlbytyb. cnhfy r ldev vt;leyfhjlysv rjydtywbzv gj<br />
,tpuhf;lfycnde b ghtljcnfdbnm b[ ghfdbntkmcndfv nt[ybxtcre. b<br />
ghfdjde. gjvjom ghb hfphf,jnrt b[ pfrjyjlfntkmcndf j uhf;lfycndt&<br />
Nfrbv j,hfpjv^ EDR< JJY hf,jnftn c ghfdbntkmcndfvb gj hfphf,jnrt<br />
yfwbjyfkmyjuj pfrjyjlfntkmcndf^ gjvjuftn rjjhlbybhjdfnm cjplfdftvst<br />
ghfdjdst cbcntvs^ jrfpsdftn gjvjom b lftn rjycekmnfwbb gj<br />
jnltkmysv bkb uheggjdsv ckexfzv ,tpuhf;lfycndf b gjvjuftn dtcnb<br />
gthtujdjhs gj pfrk.xtyb. ljujdjhjd^ cdzpfyys[ c cjcnjzybtv<br />
,tpuhf;lfycndf&<br />
Hf,jnf EDR< JJY c kbwfvb ,tp uhf;lfycndf jcyjdfyf yf ghjxys[ cdzpz[<br />
vt;le gjyznbzvb ‘,tpuhf;lfycndj\ b ‘gthtvtotybt\& Yfghbvth%<br />
q<br />
q<br />
q<br />
Gthtvtotybt vj;tn dspsdfnm cjcnjzybt ,tpuhf;lfycndf (rjulf^ yfghbvth^<br />
pf gthtvtotybtv xtkjdtrf cktletn bkb jyj cjghjdj;lftncz gthtrhfbdfybtv<br />
nthhbnjhbfkmys[ uhfybw)&<br />
Gthtvtotybt vj;tn ,snm cktlcndbtv cjcnjzybz ,tpuhf;lfycndf (rjulf<br />
yfctktybt ,tp uhf;lfycndf b yfwbjyfkmys[ ghfd dsye;ltyj gjrblfnm<br />
vtcnf cdjtuj gjcnjzyyjuj ;bntkmcndf)&<br />
Cjcnjzybt ,tpuhf;lfycndf vj;tn ,snm ghtgzncndbtv yf genb hfphtitybz<br />
ghj,ktv ,t;tywtd rjulf^ yfghbvth^ cnhfys jnrfpsdf.ncz dyjdm ghbyznm<br />
,sdib[ ,t;tywtd gj ghbxbyt jncencndbz e yb[ uhf;lfycndf)&<br />
Ujcelfhcndf ljk;ys htibnm ghj,ktve ,tpuhf;lfycndf& Ghfdbntkmcndf<br />
ljk;ys ghtlghbyznm ifub^ ghtljndhfof.obt kbitybt bkb jnrfp jn<br />
ghtljcnfdktybz uhf;lfycndf wtksv ckjzv yfctktybz^ rjnjhst vjuen<br />
gjrfpfnm^ xnj e yb[ tcnm ltqcndbntkmyst b ghjxyst cdzpb c lfyyjq<br />
cnhfyjq b rjnjhst jcnfyencz ,tp uhf;lfycndf^ tckb lfyyjt ujcelfhcndj<br />
yt ghtlghbvtn cjjndtncnde.ob[ ltqcndbq&<br />
‘ Bcgjkybntkmysq Rjvbntn dyjdm gjlndth;lftn df;yjcnm ghfdf yf<br />
uhf;lfycndj b ghbpsdftn ujcelfhcndf ghbybvfnm dct ytj,[jlbvst vths gj<br />
ghtleght;ltyb. bkb cjrhfotyb. cbnefwbq ,tpuhf;lfycndf^ d njv xbckt<br />
gjchtlcndjv dyenhtyytuj pfrjyjlfntkmcndf b yflkt;fotuj ghbcjtlbytybz r<br />
Rjydtywbb 1954 ujlf j cnfnect fgfnhbljd b Rjydtywbb 1961 ujlf j cjrhfotybb<br />
,tpuhf;lfycndf\&<br />
Pfrk.xtybt @ 85(m) Bcgjkybntkmyjuj Rjvbntnf EDR< JJY^ 1998<br />
24
Ldt jcyjdyst vt;leyfhjlyst Rjydtywbb<br />
gj ,tpuhf;lfycnde<br />
Ghj,ktvf ,tpuhf;lfycndf ceotcndetn d jghtltktyys[ xfcnz[ vbhf b jyf<br />
jcj,tyyj jcnhj cnjbn d ckexft ltntq jn hjlbntktq cvtifyyjuj ,hfrf bkb<br />
ltntq^ rjnjhst hjlbkbcm yt d cnhfyt ghjbc[j;ltybz cdjb[ hjlbntktq^<br />
gjcrjkmre jyb yt dctulf vjuen j,zpfntkmyj gjkexbnm uhf;lfycndj njuj<br />
ujcelfhcndf^ d rjnjhjv jyb hjlbkbcm& Rfr b ,t;tywtd^ kbw ,tp uhf;lfycndf<br />
vjuen dsye;lfnm gjrbyenm cnhfye bp-pf njuj^ xnj jyb yt vjuen gjkexbnm<br />
cjjndtncnde.oe. pfobne& D 1994 ujle Bcgjkybntkmysq Rjvbntn EDR<<br />
JJY ghbpdfk EDR< JJY ecbkbnm hf,jne gj htityb. djghjcf j<br />
,tpuhf;lfycndt^ jrfpsdfz d njv xbckt b cjltqcndbt cnhfyfv d ghbcjtlbytybb<br />
r Rjydtywbzv 1954 b 1961 ujljd gj ,tpuhf;lfycnde^ ghjdjlbnm gjlujnjdre<br />
cgtwbfkbcnjd b cbcntvfnbxtcrb cj,bhfnm byajhvfwb. gj ’njq df;yjq<br />
ghj,ktvt& Dtleottcz d yfcnjzott dhtvz bccktljdfybt ghj,ktvs gjrfpsdftn^<br />
xnj vbkkbjys k.ltq d vbht vjuen ,snm kbwfvb ,tp uhf;lfycndf&<br />
Rjydtywbz 1954 ujlf j cnfnect fgfnhbljd gjvjuftn htuekbhjdfnm b gjdsifnm<br />
cnfnec kbw ,tp uhf;lfycndf^ gjvjuftn ufhfynbhjdfnm kbwfv ,tp uhf;lfycndf<br />
gjkmpjdfybt jcyjdysvb ghfdfvb b cdj,jlfvb ,tp lbcrhbvbyfwbb&<br />
Rjydtywbz 1961 ujlf j cjrhfotybb ,tpuhf;lfycndf jghtltkztn genb njuj^ rfr<br />
kbwf^ rjnjhst byfxt ,skb ,s ,tp uhf;lfycndf^ vjuen gjkexbnm bkb cj[hfybnm<br />
uhf;lfycndj ,kfujlfhz ecnfyjdktyyjq cdzpb c rfrbv-kb,j ujcelfhcndjv<br />
dcktlcndbt cdjtuj hj;ltybz bkb ghjbc[j;ltybz& D Rjydtywbb hfccvfnhbdf.ncz<br />
nfrbt djghjcs rfr ghtljcnfdktybt uhf;lfycndf^ enhfnf bkb jnrfp jn<br />
uhf;lfycndf^ kbitybt uhf;lfycndf b gthtyjc nthhbnjhbfkmys[ uhfybw&<br />
Gjlxthrbdftncz nfr;t b djghjc cj[hfytybz e;t gjkextyyjuj uhf;lfycndf&<br />
Ghbcjtlbytybt r Rjydtywbb 1954 ujlf lftn kbwfv ,tp uhf;lfycndf vyjubt bp<br />
nt[ ghfd^ rjnjhst ytj,[jlbvs bv lkz dtltybz yjhvfkmyjq ;bpyb& Ghbcjtlbytybt<br />
r Rjydtywbb 1961 ujlf gjvjuftn htibnm vyjubt ghj,ktvs^<br />
rjnjhst cdzpfys c ,tpuhf;lfycndjv& Jyf nfr;t cke;bn jhbtynbhjv lkz<br />
yfwbjyfkmyjuj pfrjyjlfntkmcndf&<br />
Uhf;lfycndj --- ’nj cnfnec^ rjnjhsq ghtljcnfdkztn xtkjdtre lheubt ghfdf&<br />
Rjydtywbz 1961 ujlf gj cjrhfotyb. ,tpuhf;lfycndf jnvtxftn^ xnj kbwj yt<br />
vj;tn ,snm kbityj uhf;lfycndf gj ghbpyfre tuj hfcs^ ’nybxtcrjuj<br />
ghjbc[j;ltybz^ dthjbcgjdtlfybz bkb gjkbnbxtcrb[ e,t;ltybq* jghtltkztn<br />
vths gj ghtljndhfotyb. enhfns uhf;lfycndf bp-pf gthtyjcf nthhbnjhbfkmys[<br />
uhfybw* ecnfyfdkbdftn ghfdbkf ghtljcnfdktybz uhf;lfycndf kbwfv^<br />
rjnjhst hjlbkbcm d rfrjq-kb,j cnhfyt b vjukb ,s jcnfnmcz ,tp uhf;lfycndf&<br />
Rjydtywbz ghtlecvfnhbdftn^ xnj ;fkj,s b ghtntypbb gj Rjydtywbb ,elen<br />
hfccvfnhbdfnmcz rfrbv-kb,j jhufyjv JJY& Nfrjq jhufy ybrjulf yt ,sk<br />
cjplfy^ yj Utythfkmyfz Fccfv,ktz JJY (htpjk.wbz 3274 XXIX) djpkj;bkf<br />
bcgjkytybt aeyrwbq ’njuj jhufyf yf EDR< JJY&<br />
‘<br />
25
Gj cjcnjzyb. yf ctynz,hm 2001 ujlf Rjydtywb. 1954 ujlf (jyf dcnegbkf d<br />
cbke 6 b.yz 1960 ujlf) gjlgbcfkb cktle.obt ujcelfhcndf% Fdcnhfkbz^<br />
Fpth,fql;fy^ Fk;bh^ Fynbuef b
^ dj vyjub[ ckexfz[^ ytfltrdfnysq [fhfrnth&
EDR< JJY bvttn ltkj c kbwfvb^ gthtvtotyysvb dyenhb cnhfys^ njkmrj<br />
ghb eljdktndjhtybb jghtltktyys[ rhbnthbtd^ ecnfyjdktyys[ Utythfkmyjq<br />
Fccfv,kttq JJY d 1993 ujle& EDR< JJY ljk;yf gjkexbnm lkz ’njuj%<br />
q<br />
q<br />
q<br />
q<br />
q<br />
q<br />
Pfghjc bkb gjkyjvjxbz Utythfkmyjq Fccfv,ktb bkb rfrjuj-yb,elm<br />
lheujuj ukfdyjuj rjvgtntynyjuj jhufyf JJY<br />
Cjukfcbt pfbynthtcjdfyyjuj ujcelfhcndf b^ gj djpvj;yjcnb^ lheub[<br />
exfcnybrjd rjyakbrnf<br />
Ljcneg r yfctktyb.^ gjcnhflfditve d htpekmnfnt rjyakbrnf<br />
Cjjndtncnde.oe. ,tpjgfcyjcnm lkz gthcjyfkf EDR< JJY b pfltqcndjdfyys[<br />
gfhnythjd<br />
Zcyj jghtltktyye. cntgtym jndtncndtyyjcnb b jnxtnyjcnb dvtcnt c<br />
gjkyjvjxbzvb dvtibdfnmcz ytgjchtlcndtyyj d ltkf pfobns kbw^ gthtvtotyys[<br />
dyenhb cnhfys<br />
Cjjndtncnde.obt htcehcs b gjntywbfk<br />
Cnhfntubz EDR< JJY jhbtynbhjdfyf yf gjbcr htitybq& Eghfdktybt<br />
Dth[jdyjuj rjvbccfhf ,eltn eltkznm gthdjjxthtlyjt dybvfybt exfcnb.<br />
d nfrb[ cbnefwbz[^ rjulf e;t ghbybvftncz bkb gkfybhetncz ghbyznm<br />
gjkbnbxtcrjt htitybt& EDR< JJY hf,jnftn d ntcyjv cjnhelybxtcndt c<br />
Rjjhlbyfnjhjv JJY gj jrfpfyb. xhtpdsxfqyjq gjvjob b lheubvb<br />
cjjndtncnde.obvb jhufybpfwbzvb lkz ljcnb;tybz tlbyjuj gjybvfybz<br />
rf;lsv cdjtq hjkb b jndtncndtyyjcnb ghb jrfpfybb gjvjob kbwfv^<br />
gthtvtotyysv dyenhb cnhfys&<br />
‚ Jwtyrb xbcktyyjcnb kbw^ gthtvtotyys[ dyenhb cnhfys^ gjlgflf.ob[<br />
gjl rjvgtntywb. EDR< JJY d 2000 ujle<br />
(gj cjcnjzyb. yf 31 ltrf,hz 2000 ujlf)<br />
Htubjy DGK Djpdhfnbdibtcz<br />
DGK<br />
Djcnjxyfz Tdhjgf 1^343^282 70^284<br />
>uj-Djcnjxyfz Tdhjgf 819^886 74^841<br />
>uj-Pfgflyfz Fpbz 758^625 0<br />
>;yfz Fpbz 706^514 0<br />
>;yfz Fvthbrf 525^000 0<br />
Djcnjxyfz Fahbrf 384^834 0<br />
b Fahbrfycrbq Hju<br />
>;yfz Fahbrf 257^508 0<br />
Pfgflyfz b Wtynhfkmyfz Fahbrf 86^539 213^361<br />
Dtkbrbt Jpthf (Fahbrf) 59^000 0<br />
Wtynhfkmyfz Fpbz 0 5^569<br />
Djcnjxyfz Fpbz # Nb[bq Jrtfy 0 5^000<br />
Dctuj 4^941^188 369^055<br />
Djpdhfnbdibtcz DGK% dyenhtyyt gthtvtotyyst kbwf^ djpdhfnbdibtcz d vtcnf cdjtuj<br />
ghjbc[j;ltybz d ntxtybt lde[ gjcktlybt ktn&<br />
Lfyyst wbahs ytj,zpfntkmyj ghtlcnfdkz.n j,ott xbckj DGK d cnhfyf[ lfyys[ htubjyjd&<br />
28
Vt;leyfhjlysq Rjvbntn Rhfcyjuj Rhtcnf b<br />
kbwf^ gthtvtotyyst dyenhb cnhfys<br />
D k.,jv ckexft^ rjulf kbwf^ gthtvtotyyst dyenhb cnhfys^ gjldthuf.ncz<br />
yfcbkb. d htpekmnfnt rjyakbrnjd bkb djkytybq^ Vt;leyfhjlysq rjvbntn<br />
Rhfcyjuj Rhtcnf ,eltn cxbnfnm cdjbv ljkujv ghbyznm frnbdyjt exfcnbt d<br />
jrfpfybb gjvjob d cjjndtncndbb cj cdjbv vfylfnjv b djpvj;yjcnzvb b d<br />
nfrjv j,]tvt^ d rjnjhjv tve gjpdjkz.n ltqcndjdfnm cjjndtncnde.obt<br />
jhufys dkfcnb b eckjdbz ,tpjgfcyjcnb& D utjuhfabxtcrjv gkfyt nfrjt exfcnbt<br />
vj;tn ds[jlbnm pf ghtltks pjys dtltybz frnbdys[ djtyys[ ltqcndbq^ nfr<br />
xnj VRRR htiftn djghjcs ghtljcnfdktybz pfobns kbwfv^ gthtvtotyysv<br />
dyenhb cnhfys^ b afrnbxtcrb lheubv uhf;lfyfv ytpfdbcbvj jn njuj^ d rfrjq<br />
xfcnb cnhfys jyb vjuen yf[jlbnmcz&<br />
Rhbnthbtv exfcnbz VRRR zdkztncz tuj ghbcencndbt b frnbdyjt exfcnbt^ d<br />
gthde. jxthtlm^ d rjyrhtnys[ cbnefwbz[& Rfr ytqnhfkmysq gjchtlybr d<br />
ckexft djjhe;tyyjuj rjyakbrnf bkb ,tcgjhzlrjd^ VRRR ltkftn dct<br />
djpvj;yjt^ xnj,s ghtljcnfdbnm pfobne b gjvjom ;thndfv vt;leyfhjlys[<br />
b dyenhtyyb[ djjhe;tyys[ rjyakbrnjd^ dyenhtyyb[ ,tcgjhzlrjd b<br />
yfghz;tyyjcnb& D nfrb[ cbnefwbz[ VRRR eltkztn gthdjjxthtlyjt<br />
dybvfybt ntv^ rnj jcj,tyyj ye;lftncz d gjvjob^ d cjjndtncndbb c<br />
ghbywbgjv ,tcghbcnhfcnyjcnb& D ’njv jnyjitybb VRRR hfccvfnhbdftn<br />
rf;ljt kbwj^ gthtvtotyyjt dyenhb cnhfys^ ght;lt dctuj rfr uhf;lfycrjt<br />
kbwj^ rjnjhjt^ ,elexb nfrjdsv^ gjkexftn pfobne gj vt;leyfhjlyjve<br />
uevfybnfhyjve ghfde&<br />
Jxtym xfcnj kbwf^ gthtvtotyyst dyenhb cnhfys^ cnhflf.n jn cnhfiys[<br />
kbitybq^ xnj cnfdbn gjl djghjc b[ ds;bdfybt^ b jxtym xfcnj jyb<br />
gjldthuf.ncz ,jkmijq jgfcyjcnb^ rfr dj dhtvz gthtvtotybz^ nfr b d<br />
ntxtybt dhtvtyyjuj ghj;bdfybz yf yjdjv vtcnt& Gj’njve b xbckj<br />
gjub,f.ob[ chtlb kbw^ gthtvtotyys[ dyenhb cnhfys^ xfcnj ,sdftn<br />
pyfxbntkmysv^ jcj,tyyj chtlb abpbxtcrb jckf,ktyys[ kbw^ nfrb[ rfr<br />
ltnb^ gj;bkst k.lb bkb ,thtvtyyst ;tyobys& Nhelyjcnb b kbitybz^<br />
rjnjhst bcgsnsdf.n nt^ rnj jcnfkcz yf vtcnt^ bkb rjnjhst bcgsnsdf.n<br />
vtcnyst cjj,otcndf^ eckj;yz.n ghj,ktve&<br />
C extnjv jgfcyjuj gjkj;tybz^ d rjnjhjv yf[jlzncz kbwf^ gthtvtotyyst<br />
dyenhb cnhfys^ cnhflf.obt jn djtyys[ rjyakbrnjd --- f jyb cjcnfdkz.n<br />
jlye bp ukfdys[ rfntujhbq gthtvtotyys[ kbw b dj vyjub[ ckexfz[<br />
yf[jlzncz d j,cnfyjdrt yfb,jktt jgfcyjq lkz ;bpyb --- jyb xfcnj cnfyjdzncz<br />
ukfdyjq uheggjq yfctktybz^ yf rjnjhe. yfghfdktyf ltzntkmyjcnm VRRR&<br />
{jnz gj hzle ghbxby cnfnbcnbxtcrbt lfyyst gj kbwfv^ gthtvtotyysv<br />
dyenhb cnhfys^ jcnf.ncz ghb,kbpbntkmysvb^ VRRR cxbnftn^ xnj d 1999<br />
ujle jy jrfpfk gjvjom gjxnb gznb vbkkbjyfv xtkjdtr^ chtlb rjnjhs[<br />
,jkmie. xfcnm cjcnfdkzkb kbwf^ gthtvtotyyst dyenhb cnhfys& Nhblwfnm<br />
jlyf cnhfyf hfphf,fnsdfkf yf 2000 ujl ghjuhfvvs^ yfghfdktyyst yf<br />
pfobne b jrfpfybt gjvjob kbwfv^ gthtvtotyysv dyenhb cnhfys& n<br />
Cvjnhbnt Web-cfqn VRRR - www.icrc.org<br />
29
Gjvjom<br />
Gjvjom ghtljcnfdkztncz lkz eljdktndjhtybz abpbxtcrb[ b vfnthbfkmys[<br />
gjnht,yjcntq kbw^ gjlgflf.ob[ gjl rjvgtntywb. EDR< JJY& Jyf<br />
vj;tn drk.xfnm ghjlerns gbnfybz^ vtlbrfvtyns^ jlt;le^ rhjd^ ctvtyf b<br />
ctkmcrj[jpzqcndtyysq bycnhevtyn^ cjwbfkmyst eckeub^ eckeub gcb[jkjujd^<br />
cjplfybt bkb djccnfyjdktybt byahfcnhernehs^ yfghbvth irjk b<br />
ljhju& ‘Uevfybnfhyfz gjvjom\ jnyjcbncz r gjvjob^ ghtljcnfdkztvjq<br />
uevfybnfhysvb jhufybpfwbzvb d uevfybnfhys[ wtkz[^ nj tcnm d ytgjkbnbxtcrb[^<br />
ytrjvvthxtcrb[ b ytdjtyys[ wtkz[& D ghfrnbrt hf,jns EDR<<br />
JJY jrfpsdftvfz gjvjom gjllth;bdftn b ljgjkyztn pfobne&<br />
Rjulf ,jkmijt xbckj ,t;tywtd ghb,sdftn d ntxtybt rjhjnrjuj gthbjlf<br />
dhtvtyb^ df;yj ,scnhj ljcnfdbnm ghjlerns gbnfybz^ gfkfnrb^ vtlbrfvtyns<br />
b lheubt ghtlvtns gthdjq ytj,[jlbvjcnb& Vfnthbfkmyfz b<br />
nt[ybxtcrfz gjvjom vj;tn ,snm jrfpfyf cnhfyjq e,t;bof^ cjctlytq<br />
cnhfyjq bkb lheubvb cnhfyfvb-ljyjhfvb& C wtkm. ,scnhjuj htfubhjdfybz<br />
yf xhtpdsxfqyst j,cnjzntkmcndf^ EDR< JJY lth;bn yf crkflf[ d<br />
hzlt vtcn d vbht cjjndtncnde.obt pfgfcs&<br />
‘Rjyathtywbz ghbpsdftn ujcelfhcndf^<br />
dct[ exfcnybrjd djjhe;tyys[ rjyakbrnjd^<br />
jhufys JJY b lheubt jhufybpfwbb d chjxyjv<br />
gjhzlrt j,hfnbnm dybvfybt yf ghtljcnfdktybt<br />
pfobns b gjvjob yfb,jktt ezpdbvsv<br />
uheggfv ,t;tywtd b kbw^ gthtvtotyys[<br />
dyenhb cnhfys^ jcj,tyyj ;tyobyfv b ltnzv^<br />
rjnjhst vjuen gjldthufnmcz ctrcefkmyjve<br />
yfcbkb.^ uhe,jve j,hfotyb. bkb ’rcgkefnfwbb<br />
b gjldthufnmcz hbcre djjhe;tyys[<br />
rjyakbrnjd^ drk.xfz yfcbkmcndtyysq ghbpsd<br />
ltntq yf djtyye. cke;,e\&<br />
103-z Rjyathtywbz Vt;gfhkfvtyncrjuj Cj.pf^<br />
vfq 2000<br />
Ghb ghjdtltybb d gjcktlytt<br />
dhtvz jgthfwbq gj<br />
jrfpfyb. gjvjob<br />
,t;tywfv lkz ljcnfdrb<br />
uevfybnfhyjq gjvjob ytj,[jlbvj<br />
,skj bcgjkmpjdfnm<br />
nt[ybxtcrbq<br />
gjntywbfk djjhe;tyys[<br />
cbk ytrjnjhs[ cnhfy-ljyjhjd^<br />
Gjlj,yfz ghfrnbrf<br />
bcgjkmpetncz njkmrj d ckexft<br />
rhegyjvfcinf,ys[<br />
xhtpdsxfqys[ cbnefwbq b<br />
njkmrj d rhfqytv ckexft&<br />
Bp-pf cdjb[ vfcinf,jd b hfc[jljd jgthfwbb gj jrfpfyb. ’rcnhtyyjq<br />
gjvjob nht,e.n ljgjkybntkmys[ chtlcnd b jyb yt ghjdjlzncz pf cxtn<br />
chtlcnd^ rjnjhst vjukb ,s ,snm ghtljcnfdktys d hfcgjhz;tybt EDR<<br />
JJY&<br />
{jnz bcgjkmpjdfybt djjhe;tyys[ cbk lkz ljcnfdrb uevfybnfhyjq<br />
gjvjob cgfckj^ dyt dczrjuj cjvytybz^ ;bpym vyjub[ k.ltq^ jyj nfr;t<br />
gjlyzkj djghjcs j, jnyjitybz[ vt;le uevfybnfhysvb jhufybpfwbzvb b<br />
djtyysvb&<br />
EDR< JJY cxbnftn^ xnj jgthfwbb gj ljcnfdrt uevfybnfhyjq gjvjob<br />
ljk;ys jcnfdfnmcz uhf;lfycrbvb gj cdjtve [fhfrnthe&<br />
Ytj,[jlbvj edf;fnm ghbywbgs ,tcghbcnhfcnyjcnb b ytpfdbcbvjcnb jn<br />
gjkbnbxtcrb[ cjj,hf;tybq&<br />
30
Rfr pfobnf b gjvjom vjuen ljgjkyznm lheu lheuf<br />
D vjvtyn cdjtuj j,hfpjdfybz EDR< JJY ltqcndjdfkj ukfdysv j,hfpjv<br />
d Tdhjgt^ ult vfnthbfkmyfz gjvjom j,sxyj ghtljcnfdkzkfcm cnhfyfvb^<br />
ghtljcnfdbdibvb e,t;bot ,t;tywfv& Gjp;t^ gj vtht gjzdktybz d<br />
hfpdbdf.ob[cz cnhfyf[ vyjub[ ghj,ktv c ,t;tywfvb^ EDR< JJY^ ghb<br />
gjllth;rt vt;leyfhjlyjuj cjj,otcndf^ ,skj ghbpdfyj jrfpsdfnm<br />
vfnthbfkmye. gjvjom b pfobne ,t;tywfv b d ’nb[ cnhfyf[&<br />
‘Rjyathtywbz ghbpsdftn ghfdbntkmcndf b gfhkfvtyns hfccvjnhtnm vths gj<br />
ufhfynbhjdfyb. ,tpjgfcyjcnb gthtvtotyys[ kbw^ drk.xfz kbw^ gthtvtotyys[<br />
dyenhb cnhfys^ b b[ cj,cndtyyjcnb dj dhtvz b gjckt htgfnhbfwbb\&<br />
99-z Rjyathtywbz Vt;gfhkfvtyncrjuj Cj.pf^ fghtkm 1998<br />
Yf ghfrnbrt jrfpsdftvst pfobnf b gjvjom xfcnj dpfbvjcdzpfys&<br />
Gfkfnrb^ gjcnfdktyyst yf crjhe. here bp ujke,juj gkfcnbxtcrjuj<br />
vfnthbfkf EDR< JJY^ cnfkb kturj hfcgjpyfdftvsvb cbvdjkfvb pfobns<br />
d eckjdbz[ xhtpdsxfqys[ cbnefwbq jn
ghbcencndbt d jgfcys[ hfqjyf[ cfvj gj ct,t zdkztncz ajhvjq pfobns^ nfr<br />
rfr jyj vj;tn jpyfxfnm ltqcndtyyjt chtlcndj d ,jhm,t cj pkjegjnht,ktybzvb&<br />
Jrjkj 85 ghjwtynjd gthcjyfkf EDR< JJY^ rjnjhsq yfcxbnsdftn<br />
,jktt 4^000 xtkjdtr^ hf,jnf.n pf ghtltkfvb tuj inf,-rdfhnbhs d<br />
:tytdt& D ckexft rhegyjvfcinf,yjq xhtpdsxfqyjq cbnefwbb c ,t;tywfvb<br />
gthcjyfk EDR< JJY vj;tn ,snm pfltqcndjdfy d ntxtybt 72 xfcjd* yf nfrjq<br />
ckexfq gjlgbcfys cjukfitybz b c gfhnythcrbvb futyncndfvb gj ,scnhjve<br />
bcgjkmpjdfyb. b[ cj,cndtyyjuj gthcjyfkf&<br />
‚ Cnjkbws% ,kb;t r ntv^ rnj ghbybvftn htitybz<br />
Jceotcndkzz rjynhjkm pf bcgjkytybtv Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd^ xnj<br />
d[jlbn d tuj j,zpfyyjcnb^ EDR< JJY bvttn cdjb ghtlcnfdbntkmcndf d<br />
cnjkbwf[ vyjub[ cnhfy& EDR< JJY gjllth;bdftn cdzpm d jcyjdyjv c<br />
vbybcnthcndfvb byjcnhfyys[ ltk& Jlyfrj^ gjcrjkmre djghjcs pfobns<br />
,t;tywtd rfcf.ncz b vyjub[ lheub[ exht;ltybq^ EDR< JJY xfcnj<br />
cjnhelybxftn c vbybcnthcndfvb bkb eghfdktybzvb^ rjnjhst pfybvf.ncz<br />
djghjcfvb dyenhtyyb[ ltk^ exht;ltybzvb .cnbwbb b bvvbuhfwbb^ jhufybpfwbzvb<br />
gj pfobnt ghfd xtkjdtrf^ gjkbwbtq b djtyysvb&<br />
EDR< JJY nfr;t cjnhelybxftn c gfhkfvtynfhbzvb^ gthtlfdfz yf<br />
hfccvjnhtybt gfhkfvtyncrb[ rjvbntnjd hfpkbxyst vfnthbfks gj djghjcfv<br />
pfrjyjlfntkmcndf j ,t;tywf[& Jceotcndkzz rjynhjkm pf ghtlkfuftvsv<br />
pfrjyjv^ EDR< JJY vj;tn hf,jnfnm c gfhkfvtynfhbzvb b<br />
lj,bdfnmcz njuj^ xnj,s ghbybvftvsq pfrjy cjjndtncndjdfk<br />
vt;leyfhjlyjve ghfde ,t;tywtd b vt;leyfhjlysv cnfylfhnfv& Gfhkfvtynfhbb<br />
vjuen j,hfofnmcz r EDR< JJY pf hfp]zcytybtv rjyrhtnys[<br />
cbnefwbq c ,t;tywfvb d b[ cj,cndtyyjq cnhfyt bkb gj lheubv<br />
bynthtce.obv b[ djghjcfv&<br />
Bp-pf juhfybxtyys[ chtlcnd EDR< JJY yt bvttn cdjb[ ghtlcnfdbntkmcnd<br />
d rf;ljq cnjkbwt& Ntv yt vtytt^ e rf;ljq cnhfys tcnm gj,kbpjcnb<br />
ghtlcnfdbntkmcndj EDR< JJY* xfcnj EDR< JJY dscnegftn pf htubjyfkmysq<br />
gjl[jl r htityb. djghjcjd ,t;tywtd&<br />
Jhufys eghfdktybz<br />
‚ Utythfkmyfz Fccfv,ktz JJY<br />
Utythfkmyfz Fccfv,ktz JJY bp,bhftn Dth[jdyjuj rjvbccfhf gj<br />
ghtlcnfdktyb. Utythfkmyjuj Ctrhtnfhz j,sxyj chjrjv yf gznm ktn&<br />
Dth[jdysq rjvbccfh jnxbnsdftncz pf cdj. hf,jne gthtl Utythfkmyjq<br />
Fccfv,kttq JJY xthtp "rjyjvbxtcrbq b Cjwbfkmysq Cjdtn ("RJCJC)&<br />
‚ Dth[jdysq rjvbccfh<br />
D yfcnjzott dhtvz Dth[jdysv rjvbccfhjv zdkztncz u-y Heel K.,,thc^<br />
rjnjhsq ,sk bp,hfy yf ’njn gjcn Utythfkmyjq Fccfv,kttq d jrnz,ht<br />
2000 ujlf& U-y K.,,thc zdkztncz extysv b ,sdibv ujcelfhcndtyysv<br />
ltzntktv Yblthkfyljd^ jy ,sk ghtvmth-vbybcnhjv ’njq cnhfys c 1982<br />
gj 1994 ujls&<br />
32
‚ Bcgjkybntkmysq Rjvbntn<br />
Bcgjkybntkmysq Rjvbntn EDR< JJY^ d rjnjhsq d[jlzn ghtlcnfdbntkb<br />
cnhfy-xktyjd JJY^ ,sk j,hfpjdfy "RJCJC d 1958 ujle gj ghjcm,t<br />
Utythfkmyjq Fccfv,ktb JJY& Ukfdysvb pflfxfvb Bcgjkybntkmyjuj<br />
Rjvbntnf zdkz.ncz endth;ltybt ghjuhfvv gj jrfpfyb. gjvjob^ rjnjhst<br />
ghtlcnfdkztn Dth[jdysq rjvbccfh* ghtljcnfdktybt htrjvtylfwbq<br />
Dth[jdyjve rjvbccfhe gj bcgjkytyb. tuj#tt ecnfdys[ aeyrwbq^ jcj,tyyj<br />
d j,kfcnb vt;leyfhjlyjq pfobns^ b ghjdthrf dctq abyfycjdjq b<br />
flvbybcnhfnbdyjq ltzntkmyjcnb Eghfdktybz& Xktys Bcgjkybntkmyjuj<br />
Rjvbntnf bp,bhf.ncz "RJCJC& Bcgjkybntkmysq Rjvbntn ghjdjlbn cdjb<br />
t;tujlyst pfctlfybz d ntxtybt ytltkb d jrnz,ht^ d :tytdt* pfctlfybz<br />
gjcnjzyyjuj rjvbntnf ghjdjlzncz lj gznb hfp d ujl&<br />
Gfhnythcrbt jnyjitybz EDR< JJY c ujcelfhcndfvb<br />
‚ Bcgjkybntkmyst b flvbcnhfnbdyst jhufys<br />
Ghfdbntkmcndf cjnhelybxf.n c EDR< JJY^ ghtljcnfdkzz ,t;tywfv<br />
e,t;bot b hfphtifz bv jcnfdfnmcz yf cdjtq nthhbnjhbb& Vyjubt<br />
ghfdbntkmcndf nfr;t gjvjuf.n ,t;tywfv ecnhjbnmcz d cdjb[ cnhfyf[^<br />
ghtljcnfdkzz bv lkz ’njuj abyfycjde. gjvjom&<br />
EDR< JJY cjnhelybxftn c ghfdbntkmcndfvb^ jrfpsdfz bv gjvjxm d<br />
hfpltktybb jndtncndtyyjcnb pf pfobne ,t;tywtd^ b gjllth;bdftn<br />
ghfdbntkmcndf d hfphtitybb ghbxby^ gjhj;lf.ob[ gjnjrb ,t;tywtd&<br />
Rjulf dyenhtyybt rjyakbrns gjhj;lf.n ghj,ktvs c ,t;tywfvb d<br />
vt;leyfhjlyjv vfcinf,t^ dct cnhfys^ jcj,tyyj cjctlybt cnhfys^<br />
ljk;ys dpznm yf ct,z jndtncndtyyjcnm pf djccnfyjdktybt vbhf b<br />
,tpjgfcyjcnb d cnhfyt rjyakbrnf& Cnhfys e,t;bof ytcen yf ct,t cfvjt<br />
nz;rjt ,htvz dj dhtvz rhbpbcf c ,t;tywfvb^ gjcrjkmre ghtljcnfdktybt<br />
e,t;bof xfcnj jpyfxftn yfheitybt ;bpyb d hfqjyf[^ relf ghb,sdf.n<br />
,t;tyws& Yj ’nbv cnhfyfv yt ye;yj ,hfnm njkmrj yf ct,z dc.<br />
jndtncndtyyjcnm& Lheubt cnhfys^ rfr d htubjyt^ nfr b dyt tuj^ vjuen<br />
hfpltkbnm jndtncndtyyjcnm gentv ghtljcnfdktybz abyfycjdjq b vfnthbfkmyjq<br />
gjvjob lkz cjlth;fybz b pfobns ,t;tywtd& EDR< JJY<br />
gjvjuftn vj,bkbpjdfnm b yfghfdkznm nfre. gjvjom&<br />
D ytrjnjhs[ cnhfyf[ EDR< JJY gjvjuftn ghfdbntkmcndfv d hfccvjnhtybb<br />
[jlfnfqcnd kbw^ boeob[ e,t;bof (cvjnhbnt Ukfde 3)& Ajhvs b<br />
vfcinf,s exfcnbz EDR< JJY vjuen vtyznmcz d pfdbcbvjcnb jn eckjdbq b<br />
gjnht,yjcntq d rf;ljq jnltkmyjq cnhfyt&<br />
‚ Gfhkfvtyns<br />
Gfhkfvtyns b gfhkfvtynfhbb buhf.n rk.xtde. hjkm d hfphf,jnrt<br />
yfwbjyfkmyjq ghfdjdjq ,fps gj pfobnt ,t;tywtd b^ nfrbv j,hfpjv^<br />
zdkz.ncz df;ysvb gfhnythfvb EDR< JJY&<br />
D cnhfyf[^ rjnjhst tot yt ghbcjtlbybkbcm r Rjydtywbb j cnfnect<br />
,t;tywtd b Ghjnjrjke r ytq bkb r ldev vt;leyfhjlysv rjydtywbzv gj<br />
,tpuhf;lfycnde^ EDR< JJY cjltqcndetn ghbcjtlbytyb. r ybv&<br />
D cnhfyf[^ rjnjhst e;t ghbcjtlbybkbcm r ’nbv rjydtywbzv^ EDR< JJY<br />
gjlxthrbdftn ytj,[jlbvjcnm ghbvtytybz vt;leyfhjlys[ cnfylfhnjd<br />
33
gentv ghbyznbz cjjndtncnde.otuj pfrjyjlfntkmcndf b dsltktybz<br />
ytj,[jlbvs[ chtlcndf&<br />
‘Rjyathtywbz ghbpsdftn gfhkfvtynfhbtd r frnbdyjve cjnhelybxtcnde d<br />
htitybb ghj,ktvs ,t;tywtd gentv ghbyznbz pfrjyjd b gjcnfyjdktybq^<br />
rjnjhst cjlth;fn d ct,t ghbywbg hfpltktybz ,htvtyb\&<br />
102-z Rjyathtywbz Vt;gfhkfvtyncrjuj Cj.pf^ jrnz,hm 1999<br />
EDR< JJY vj;tn jpyfrjvbnm gfhkfvtynfhbtd b ghtljcnfdbnm bv<br />
vfnthbfks gj b[ ghjcm,t gj cbnefwbzv c ,t;tywfvb& Eghfdktybt<br />
ghbpsdftn gfhkfvtynfhbtd bcgjkmpjdfnm cdjt gjkj;tybt^ c ntv xnj,s<br />
j,hfnbnm dybvfybt yf wtyyjcnm njuj drkflf^ rjnjhsq ,t;tyws dyjczn d<br />
b[ cnhfys^ b cgjcj,cndjdfnm hjcne edf;tybz r ,t;tywfv rfr r k.lzv&<br />
EDR< JJY ecnfyjdbkj ntcyst hf,jxbt cdzpb c Vt;gfhkfvtyncrbv Cj.pjv<br />
(VGC)& EDR< JJY b VGC cjnhelybxf.n c ntv^ xnj,s gjvjxm gfhkfvtynfhbzv<br />
kexit gjyznm vt;leyfhjlye. cnhernehe pfobns ,t;tywtd b<br />
j,]zcybnm bv jndtncndtyyjcnm ujcelfhcnd b vfylfn EDR< JJY gj pfobnt<br />
,t;tywtd b gjbcre htitybz b[ ghj,ktv& "nb ldt jhufybpfwbb cjnhelybxf.n<br />
nfr;t b d ghtljcnfdktybb byajhvfwbb b htrjvtylfwbq gj njq df;yjq hjkb^<br />
rjnjhe. gfhkfvtynfhbb vjuen buhfnm d pfobnt ,t;tywtd^ b d hfccvjnhtybb<br />
njuj^ rfr jnltkmyst cnhfys b vt;leyfhjlyjt cjj,otcndj d wtkjv vjuen<br />
cghfdbnmcz c njq euhjpjq^ rjnjhfz cnjbn d yfcnjzott dhtvz gthtl<br />
vt;leyfhjlysv ht;bvjv pfobns ,t;tywtd&<br />
Vt;gfhkfvtyncrbq Cj.pf gthbjlbxtcrb pfzdkztn^ xnj Rjydtywbz j<br />
cnfnect ,t;tywtd b Ghjnjrjk r ytq zdkz.ncz df;ytqibvb ljrevtynfvb<br />
gj j,tcgtxtyb. pfobns ,t;tywtd^ b ghbpsdftn ujcelfhcndf^ rjnjhst<br />
tot yt ghbcjtlbybkbcm r ’nbv ljrevtynfv^ cltkfnm ’nj b dsgjkyznm<br />
dgjcktlcndbb cdjb j,zpfntkmcndf gj ybv& Htpjk.wbz^ ghbyznfz d vft<br />
2000 ujlf^ dshfpbkf cdj. gjllth;re ltqcndbzv JJY gj j,tcgtxtyb.<br />
cj,k.ltybz ghfd ,t;tywtd b gthtvtotyys[ kbw b ghbpdfkf gfhkfvtyns<br />
‘jceotcndkznm c EDR< JJY rjkktrnbdyst b yjdfnjhcrbt ltqcndbz &&& d<br />
wtkz[ erhtgktybz cnhernehs vt;leyfhjlyjq pfobns\&<br />
Ujljv gjp;t VGC erfpfk d cdjtq htpjk.wbb gj ghfplyjdfyb. gznbltcznjq<br />
ujljdobys cj lyz ghbyznbz Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd yf<br />
‘ytj,[jlbvjcnm hfphf,jnrb yjds[ gjl[jljd^ bycnhevtynjd b cnfylfhnjd<br />
lkz j,tcgtxtybz ghjljk;f.otqcz ;bpytcgjcj,yjcnb b df;yjcnb Rjydtywbb<br />
j cnfnect ,t;tywtd yf ajyt lbcreccbb gj vfcinf,ysv b<br />
pfnzyedibvcz cbnefwbzv c ,t;tywfvb* ,jkmib[ hfc[jljd gj cjlth;fyb.<br />
kbw^ boeob[ e,t;bof^ d ghjvsiktyyj hfpdbns[ cnhfyf[*<br />
,htvtyb^ rjnjhjt ytcen hfpdbdf.obtcz cnhfys^ ghbybvf.obt<br />
,t;tywtd^ b htfkmys[ bkb ghtlgjkfuftvs[ pkjegjnht,ktybq^ cjdthiftvsv<br />
d jnyjitybb kbw^ boeob[ e,t;bof\&<br />
Dshf;fz ‘nhtdjue gj gjdjle hfcneotuj xbckf ,t;tywtd dj dctv vbht b<br />
b[ nz;tkjuj gjkj;tybz^ f nfr;t hfcneotuj xbckf ghj,ktv^ c rjnjhsvb<br />
cnfkrbdftncz Eghfdktybt Dth[jdyjuj rjvbccfhf JJY gj ltkfv<br />
,t;tywtd (EDR< JJY)^ VGC ghbpdfk gfhkfvtynfhbtd ghjzdbnm bynthtc<br />
b dytcnb cdjq drkfl d erhtgktybt vt;leyfhjlyjuj ht;bvf pfobns<br />
,t;tywtd gentv erhtgktybz gjkj;tybq Rjydtywbb b tt ,jktt ’aatrnbdyjq<br />
bvgktvtynfwbb&<br />
34
‚ Celmb<br />
Celmb buhf.n df;ye. hjkm d pfobnt ,t;tywtd^ jcj,tyyj rjulf yfwbjyfkmyfz<br />
cbcntvf pfobns jcyjdfyf yf pfrjyt^ f yt njkmrj yf flvbybcnhfnbdyjv<br />
eghfdktybb& EDR< JJY gjvjuftn celmzv^ ghjdjlz lkz yb[ ext,yst<br />
ctvbyfhs gj gjdsityb. rdfkbabrfwbb d j,kfcnb vt;leyfhjlyjuj ghfdf<br />
,t;tywtd^ gj cbnefwbb c ghfdfvb xtkjdtrf d cnhfyf[ ghjbc[j;ltybz<br />
,t;tywtd& D ytrjnjhs[ ckexfz[ EDR< JJY vj;tn ghtlkj;bnm celmzv cdj.<br />
njxre phtybz gj rfrjve-yb,elm rjyrhtnyjve pfrjye^ djghjce bkb jnltkmyjve<br />
ltke^ xnj,s jrfpfnm gjvjom ghb dsytctybb celt,ys[ htitybq&<br />
EDR< JJY ntcyj cjnhelybxftn c Vt;leyfhjlyjq Fccjwbfwbtq celtq gj<br />
ghfde ,t;tywtd (IARLJ)& "nf Fccjwbfwbz gjvjuftn celmzv jcjpyfnm nt<br />
j,zpfntkmcndf^ rjnjhst cnhfys ,then yf ct,z gj Rjydtywbb j cnfnect<br />
,t;tywtd^ cnbvekbhetn bcgjkmpjdfybt celt,yjuj ghjwtccf ghb hfphtitybb<br />
cgjhjd d jnyjitybb ghfd pfzdbntktq-,t;tywtd^ gjvjuftn gjyznm<br />
ytpfdbcbvjcnm celtq d rjyntrcnt ghfdf ,t;tywtd d cnhfyf[ c yfhj;lf.otqcz<br />
ltvjrhfnbtq b hfpdbdf.ob[cz cnhfyf[ b lftn djpvj;yjcnm<br />
j,vtyznmcz byajhvfwbtq^ yfb,jktt gthcgtrnbdysvb<br />
vtnjlfvb b hfphf,fnsdfnm gjcktljdfntkmyst gjl[jls r njkrjdfyb. b<br />
ghbvtytyb. vt;leyfhjlyjuj ghfdf ,t;tywtd&<br />
Gfhnythcrbt jnyjitybz EDR< JJY c futyncndfvb<br />
JJY b lheubvb jhufybpfwbzvb<br />
EDR< JJY zdkztncz xfcnm. ctnb ajyljd^ ghjuhfvv^ cgtwbfkbpbhjdfyys[<br />
exht;ltybq b rjvbccbq Jhufybpfwbb J,]tlbytyys[ Yfwbq& EDR<<br />
JJY xfot dctuj ecnfyfdkbdftn gfhnythcrbt jnyjitybz c%<br />
q<br />
q<br />
q<br />
q<br />
q<br />
q<br />
Vbhjdjq ghjljdjkmcndtyyjq ghjuhfvvjq (VGG)^ gj kbybb rjnjhjq<br />
jrfpsdftncz uevfybnfhyfz ghjljdjkmcndtyyfz gjvjom<br />
Ltncrbv Ajyl JJY (>YBCTA)^ rjnjhsq gjvjuftn ghfdbntkmcndfv d<br />
dsgjkytybb ghjuhfvv gj erhtgktyb. pljhjdmz ltntq^ ghjuhfvv gj<br />
gbnfyb.^ j,hfpjdfyb.^ gjlujnjdrt b cjwbfkmysv eckeufv& >YBCTA<br />
nfr;t pfybvftncz djghjcfvb pfobns ytcjghjdj;lftvs[ ytcjdthityyjktnyb[<br />
ltntq b djccjtlbytybz ctvtq^ xktys rjnjhs[ vjukb ,snm<br />
hfp]tlbytys^ rjulf ,t;fkb bp cdjtq cnhfys<br />
Dctvbhyjq Jhufybpfwbtq plhfdjj[hfytybz (DJP)^ rjnjhfz yfghfdkztn b<br />
rjjhlbybhetn hf,jne d j,kfcnb plhfdjj[hfytybz b^ chtlb ghjxb[ dtotq^<br />
ghjdjlbn rjvgfybb ghbdbdjr b ,jhm,s cj CGBLjv<br />
Ghjuhfvvjq hfpdbnbz Jhufybpfwbb J,]tlbytyys[ Yfwbq (GHJJY)^<br />
rjnjhfz rjjhlbybhetn dct ghjuhfvvs hfpdbnbz JJY^ rjynhjkbhetn gkfys<br />
ljkujchjxyjuj hfpdbnbz gjckt xhtpdsxfqys[ cbnefwbq b buhftn df;ye.<br />
hjkm d dsgjkytybb ghjuhfvv byntuhfwbb b htbyntuhfwbb<br />
Eghfdktybtv Dth[jdyjuj rjvbccfhf JJY gj ghfdfv xtkjdtrf (EDRGX)^<br />
rjnjhjt buhftn dtleoe. hjkm d htitybb djghjcjd gj ghfdfv xtkjdtrf^<br />
rjjhlbybhetn ltqcndbz JJY gj pfobnt ghfd xtkjdtrf b htfubhetn yf<br />
cthmtpyst yfheitybz ghfd xtkjdtrf<br />
Eghfdktybt JJY gj rjjhlbyfwbb uevfybnfhyjq ltzntkmyjcnb (ERUL)^<br />
rjnjhjt rjjhlbybhetn jrfpfybt gjvjob JJY ghb uevfybnfhys[ rhbpbcf[^<br />
35
q<br />
q<br />
ghtdsif.ob[ gjntywbfkmyst djpvj;yjcnb b vfylfn k.,juj jnltkmyjuj<br />
exht;ltybz gj jrfpfyb. uevfybnfhyjq gjvjob<br />
Lheubv df;ysv gfhnythjv zdkztncz Vt;leyfhjlyfz jhufybpfwbb gj<br />
vbuhfwbb (VJV)^ rjnjhfz zdkztncz vt;ghfdbntkmcndtyysv jhufyjv^ yt<br />
d[jlzobv d cbcntve JJY& Jyf gjvjuftn jceotcndkznm gthtlfxe<br />
,t;tywtd^ gthtvtotyys[ b lheub[ kbw^ ye;lf.ob[cz d eckeuf[ yfwbjyfkmys[<br />
bkb vt;leyfhjlys[ vbuhfwbjyys[ cke;,<br />
EDR< JJY nfr;t cjnhelybxftn c nfrbvb htubjyfkmysvb jhufyfvb^ rfr<br />
Fahbrfycrbq Cj.p (FC)^ Jhufybpfwbz fvthbrfycrb[ ujcelfhcnd (JFU)^<br />
Cjdtn Tdhjgs (CT)^ Jhufybpfwbz gj ,tpjgfcyjcnb b cjnhelybxtcnde d<br />
Tdhjgt (J
‘Rjyathtywbz jlj,hztn ltzntkmyjcnm<br />
ytghfdbntkmcndtyys[ jhufybpfwbq^<br />
jrfpsdf.ob[<br />
uevfybnfhye.<br />
gjvjom ,t;tywfv b gthtvtotyysv<br />
kbwfv^ b gjlxthrbdftn^ xnj ujcelfhcndfv<br />
ytj,[jlbvj gjllth;fnm ’nb<br />
jhufybpfwbb\&<br />
78-z Rjyathtywbz Vt;gfhkfvtyncrjuj<br />
Cj.pf^ jrnz,hm 1987<br />
Lheubt nbgs xfcnys[ bkb htkbubjpys[<br />
jhufybpfwbq xfcnj jrfpsdf.n<br />
ghfdjde. gjvjom kbwfv^ boeobv<br />
e,t;bof^ bkb ghtlcnfdkz.n b[<br />
bynthtcs* gjctof.n wtynhs lkz<br />
pflth;fyys[ byjcnhfywtd* jrfpsdf.n<br />
gjvjom gthtctktyysv<br />
,t;tywfv* pfobof.n ghfdf jnltkmys[<br />
,t;tywtd b ghjgfufylbhe.n<br />
yfwbjyfkmyst pfrjys b<br />
ghjwtlehs^ rjnjhst gjvjuf.n b[ cnhfyfv cj,k.lfnm cdjb vt;leyfhjlyst<br />
j,zpfntkmcndf& YGJ yt j,zpfntkmyj vjuen bvtnm rjyrhtnyst<br />
vfylfns d hfvrf[ vt;leyfhjlys[ rjydtywbq lkz ghtljcnfdktybz<br />
pfobns ,t;tywfv& Ntv yt vtytt^ vyjubt YGJ jceotcndkz.n cdj.<br />
ltzntkmyjcnm d cjjndtncndbb cj cdjbvb wtkzvb b pflfxfvb^ rjnjhst<br />
j,zpsdf.n b[ ghtljcnfdkznm pfobne& Nfrbv j,hfpjv^ jyb jrfpsdf.n<br />
yfceoye. b wtyye. gjvjom^ rjnjhfz vj;tn d pyfxbntkmyjq vtht<br />
gjdscbnm ’aatrnbdyjcnm pfobns ,t;tywtd& n<br />
‘Rjyathtywbz gjlxthrbdftn df;yjcnm ,tpjgfcyjuj b ytjuhfybxtyyjuj<br />
ljcnegf uevfybnfhyjuj gthcjyfkf r uhf;lfycrbv kbwfv^ gjcnhflfdibv<br />
d htpekmnfnt djjhe;tyyjuj rjyakbrnf^ drk.xfz ,t;tywtd b kbw^<br />
gthtvtotyys[ dyenhb cnhfys^ f nfr;t pfobns jrfpsdftvjq bv uevfybnfhyjq<br />
gjvjob^ b ghbpsdftn ujcelfhcndf b pfbynthtcjdfyyst cnjhjys<br />
ghtlghbyznm dct djpvj;yst vths gj ufhfynbb ,tpjgfcyjcnb b cdj,jls<br />
gthtldb;tybz gthcjyfkf JJY b fccjwbbhjdfyys[ uevfybnfhys[ jhufybpfwbq\&<br />
103-z Rjyathtywbz Vt;gfhkfvtyncrjuj Cj.pf^ vfq 2000<br />
J,tcgtxtybt pfobns b gjbcr htitybq%<br />
xnj ds vj;tnt cltkfnm$<br />
Hfphf,jnfnm cjjndtncnde.oe. ghfdjde. ,fpe<br />
q Ds vj;tnt ghbukfcbnm EDR< JJY jrfpfnm dfv gjvjom d hfphf,jnrt yfwbjyfkmyjq<br />
ghfdjdjq ,fps lkz pfobns ,t;tywtd b gjbcrf htitybq b[ ghj,ktv&<br />
q Ds vj;tnt gjkexbnm rjvvtynfhbb EDR< JJY gj ghtlkfuftvsv pfrjyfv b<br />
j,tcgtxbnm jnhf;tybt njxrb phtybz EDR< JJY d k.,s[ ghtybz[ d gfhkfvtynt<br />
bkb ghb j,ce;ltybb df;ys[ djghjcjd pfobns&<br />
J,tcgtxbnm cjjndtncnde.ott abyfycbhjdfybt<br />
q Ds vj;tnt dsltkbnm ljcnfnjxyj chtlcnd lkz abyfycbhjdfybz cnherneh pfobns<br />
,t;tywtd d cdjtq cj,cndtyyjq cnhfyt b vj;tnt hfccvjnhtnm djghjc j dsltktybb<br />
chtlcnd lkz EDR< JJY& "nb chtlcndf jcj,tyyj wtyys^ rjulf b[ dsltkztn cnhfyf^<br />
rjnjhfz hfymit yt dsltkzkf chtlcnd EDR< JJY^ gjcrjkmre ’nj erfpsdftn yf<br />
hfcibhtybt j,]tvjd vt;leyfhjlyjq gjllth;rb^ jrfpsdftvjq Eghfdktyb.^ b<br />
ltkftn tuj ,jktt ytpfdbcbvsv d jceotcndktybb cdjtq ltzntkmyjcnb& ‘<br />
37
Gjvjxm EDR< JJY d jceotcndktybb rjynhjkz pf ghbvtytybtv Rjydtywbb j<br />
cnfnect ,t;tywtd<br />
q Ds vj;tnt gjvjxm EDR< JJY d jceotcndktybb rjynhjkz pf ghbvtytybtv<br />
Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywfv b Ghjnjrjkf r ytq^ ghtljcnfdkzz tve byajhvfwb.<br />
j xbckt ,t;tywtd b eckjdbz[ b[ ghj;bdfybz d cdjtq cnhfyt b byajhvfwb.<br />
j ltqcnde.ob[ d cnhfyt pfrjyf[ b ghjwtlehf[&<br />
q<br />
EDR< JJY ljk;yj bvtnm ljcneg r ,t;tywfv& Gj vtht ytj,[jlbvjcnb^ ds<br />
vj;tnt cjltqcndjdfnm njve^ xnj,s ghfdbntkmcndj hfphtibkj nfrjq ljcneg&<br />
Jceotcndkznm rjynhjkm pf ltzntkmyjcnm. ghfdbntkmcndf<br />
q Ds vj;tnt jceotcndkznm rjynhjkm pf ltzntkmyjcnm. ghfdbntkmcndf d jnyjitybb<br />
ghbvtytybz Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd b Ghjnjrjkf r ytq^ b^ chtlb ghjxb[<br />
dbljd ltzntkmyjcnb^ gentv gjctotybz vtcn ghj;bdfybz b kfuthtq ,t;tywtd& n<br />
‚ Kbwf^ gjlgflf.obt gjl rjvgtntywb. EDR< JJY<br />
gj cjcnjzyb. yf 31 ltrf,hz 2000 ujlf (wbahs vjuen vtyznmcz)<br />
‚ Kbwf^ gjlgflf.obt gjl rjvgtntywb. EDR< JJY^ gj<br />
rfntujhbzv (gj cjcnjzyb. yf 1 zydfhz 2000 u&)<br />
Htubjy
‚ Pfzdktybz c ghjcm,jq j ghtljcnfdktybb e,t;bof^ gjlfyyst d<br />
ytrjnjhs[ cnhfyf[ (d 1999 ujle)<br />
Cnhfyf Ukfdyst cnhfys ghjbc[j;ltybz Xbckj<br />
e,t;bof<br />
pfzdktybq<br />
Uthvfybz 1 >ujckfdbz^ Nehwbz^ Bhfr^ Faufybcnfy^ 95^110<br />
Bhfy^ Fpth,fql;fy^ Dmtnyfv^ Fhvtybz^<br />
Cbhbz^ Hjccbqcrfz Atlthfwbz^ ujckfdbz^ Cjvfkb^ Ihb-Kfyrf^ 71^150<br />
Rjhjktdcndj 2 Hjccbqcrfz Atlthfwbz^ Faufybcnfy^<br />
Nehwbz^ Rbnfq^ Gfrbcnfy^ Hevsybz^<br />
Gjkmif^ Bhfr<br />
Idtqwfhbz >ujckfdbz^ Bhfr^ ujckfdbz^ Cjvfkb^ 39^300<br />
Fpth,fql;fy^ Celfy^ Fyujkf^ Bhfy<br />
ujckfdbz^ Hevsybz 33^780<br />
Bnfkbz >ujckfdbz^ Bhfr 33^360<br />
Cjtlbytyyst Rbnfq^ Udfntvfkf^ Cfkmdfljh^ Vtrcbrf^ 31^740<br />
Infns Fvthbrb 3 Ufbnb^ Cjvfkb<br />
Ahfywbz Rbnfq^ >ujckfdbz^ LHR^ Nehwbz^ 30^910<br />
Ihb-Kfyrf^ Vfkb<br />
Rfyflf Ihb-Kfyrf^ Rbnfq^ Gfrbcnfy^ Dtyuhbz 29^390<br />
Fdcnhbz >ujckfdbz^ Bhfy^ Faufybcnfy^ Bhfr 20^100<br />
1& Bcrk.xfz pfzdktybz^ gjlfyyst d gjhzlrt gthtcvjnhf&<br />
2& Wbahs gjrfpsdf.n xbckj gjlfyys[ pfzdktybq^ D chtlytv yf jlyj pfzdktybt<br />
ghb[jlbncz 1^3 xtkjdtrf&<br />
3& Wbahs gjrfpsdf.n xbckj gjlfyys[ pfzdktybq& D chtlytv yf jlyj pfzdktybt<br />
ghb[jlbncz 1^45 xtkjdtrf&<br />
‚ Jcyjdyst gjnjrb lj,hjdjkmyj htgfnhbbhjdfdib[cz ,t;tywtd<br />
(d 1999 ujle^ gj vtcne ghb,snbz% ltcznm rhegytqib[ gjnjrjd)<br />
Relf Jnrelf Dctuj<br />
>ujckfdbz Fk,fybz^ ujck& Htcg& 755^450<br />
Vfrtljybz^ Uthvfybz^ Nehwbz^<br />
Idtqwfhbz^
Ukfdf 3<br />
Ghbpyfybt ,t;tywtd<br />
Cjdthitycndjdfybt vt;leyfhjlys[ cbcntv cdzpb b nhfycgjhnys[<br />
ctntq j,ktuxbkj gthtldb;tybt k.ltq vt;le cnhfyfvb b rjynbytynfvb&<br />
Bvt.n kb jyb ghfdj yf gjkextybt cnfnecf<br />
,t;tywf$<br />
Ytcrjkmrj cgtwbfkmys[ ckexftd<br />
q Vj;tn kb cjklfn ,snm ,t;tywtv$<br />
ujckfdbb^ gjcrjkmre njkmrj ,scnhjt jnghfdktybt cghfdtlkbdjuj ghfdjcelbz<br />
vj;tn ecnfyjdbnm gjlkbyysq vbh b ghbdtcnb r ghbvbhtyb. b^ nfrbv j,hfpjv^<br />
j,tcgtxbnm ghjxyst jcyjds lkz htgfnhbfwbb ,t;tywtd&<br />
‘<br />
42
q Vj;tn kb ;tyobyf^ gjldthuf.ofzcz nhfdkt bp-pf jnrfpf cvbhbnmcz c<br />
juhfybxtybzvb cjwbfkmyjuj gkfyf^ ,snm ,t;tywtv$<br />
Hfpevttncz^ xnj ;tyobys vjuen gjldthufnmcz ghtcktljdfyb. gj gjkbnbxtcrbv^<br />
’nybxtcrbv bkb htkbubjpysv cjj,hf;tybzv bp-pf cdjtq hfcs bkb ghbyflkt;yjcnb<br />
r hfpkbxysv cjwbfkmysv uheggfv& Rhjvt njuj^ EDR< JJY cxbnftn^ xnj k.,jt<br />
kbwj^ rjnjhjt cgfcftncz jn ;tcnjrb[ ajhv lbcrhbvbyfwbb bkb lheujq ajhvs<br />
,tcxtkjdtxyjuj j,hfotybz^ ghbhfdybdftvjt r ghtcktljdfyb.^ pf ytcj,k.ltybt<br />
cnhjub[ yjhv cjwbfkmyjuj rjltrcf^ bvttn dct jcyjdfybz yf gjkextybt cnfnecf<br />
,t;tywf& Nfrjt ghtcktljdfybt vj;tn bc[jlbnm jn rfrjuj-yb,elm ghfdbntkmcndtyyjuj<br />
jhufyf bkb^ ghb jncencndbb cjjndtncnde.otq pfobns cj cnjhjys ghfdbntkmcndf^<br />
jn ytujcelfhcndtyys[ exht;ltybq& Nfrbt ajhvs ctrcefkmyjuj yfcbkbz^ rfr<br />
bpyfcbkjdfybt^ vjuen ghtlcnfdkznm cj,jq ghtcktljdfybt&<br />
:tyobyf^ rjnjhfz jgfcftncz yfgfltybq yf ct,z bp-pf jnrfpf yjcbnm ghtlgbcfyye.<br />
jlt;le bkb bp-pf cdjtuj ;tkfybz cfvjq ds,hfnm ct,t cegheuf b ;bnm ytpfdbcbvj^<br />
vj;tn ltqcndbntkmyj ,snm ,t;tywtv& D 1984 ujle Tdhjgtqcrbq gfhkfvtyn dsytc<br />
jghtltktybt^ gj rjnjhjve ;tyoby^ cnfkrbdf.ob[cz c ;tcnjrbv bkb<br />
,tcxtkjdtxysv j,hfotybtv^ gjcrjkmre jyb zrj,s yfheif.n cjwbfkmyst j,sxfb<br />
b eckjdyjcnb^ cktletn hfccvfnhbdfnm rfr ghtlcnfdbntktq jghtltktyyjq cjwbfkmyjq<br />
uheggs ghb jghtltktybb b[ cnfnecf ,t;tywtd& Fdcnhfkbz^ Rfyflf^ Cjtlbytyyjt<br />
Rjhjktdcndj b Cjtlbytyyst Infns Fvthbrb hfphf,jnfkb bcxthgsdf.obt<br />
ghfdbkf d jnyjitybb ghtcktljdfybz gj utylthysv jcyjdfybzv* gj ’njve genb<br />
blen nfr;t Uthvfybz^ Yblthkfyls b Idtqwfhbz& EDR< JJY j,hfoftncz r lheubv<br />
cnhfyfv jabwbfkmyj ghbyznm nfre. ;t gjpbwb.&<br />
q Vj;tn kb ;tyobyf^ rjnjhfz jgfcftncz^ xnj jyf bkb tt vfkjktnyzz ljxm ,elen<br />
gjldthuyens rfktxfotq jgthfwbb yf ;tycrb[ gjkjds[ jhufyf[ gj djpdhfotybb d<br />
cnhfye cdjtuj ghjbc[j;ltybz^ ,snm ,t;tywtv$<br />
Ahfywbz^ Rfyflf b Cjtlbytyyst Infns Fvthbrb jabwbfkmyj ghbpyfkb^ xnj<br />
rfktxfofz jgthfwbz yf ;tycrb[ gjkjds[ jhufyf[ ghtlcnfdkztn cj,jq ajhve<br />
ghtcktljdfybz^ b xnj ;tyobys^ rjnjhst jgfcf.ncz nfrjq jgthfwbb d cdjb[<br />
cnhfyf[^ bvt.n j,jcyjdfyyjt jcyjdfybt lkz ghtljcnfdktybz bv cnfnecf ,t;tywtd&<br />
D jlyjv ytlfdyj hfccvfnhbdftvjv ckexft ;tyobyf^ rjnjhfz jgfcfkfcm ghtcktljdfybz<br />
d cdjtq cnhfyt bp-pf cdjtuj jnrfpf gjldthuyenm cdj. vfkjktny.. ljxm<br />
rfktxfotq jgthfwbb yf gjkjds[ jhufyf[^ ,skf ghbpyfyf ,t;tywtv& EDR< JJY<br />
ghbpsdftn lheubt cnhfys pfyznm nfre. ;t gjpbwb.&<br />
q Vj;tn kb kbwj^ rjnjhjt jgfcftncz ghtcktljdfybz bp-pf cdjtq ctrcefkmyjq<br />
jhbtynfwbb^ ,snm ,t;tywtv$<br />
Ujvjctrcefkbcns vjuen bvtnm ghfdj yf cnfnec ,t;tywf gj ghbpyfrfv ghtcktljdfybz<br />
bp-pf cdjtq ghbyflkt;yjcnb r jghtltktyyjq cjwbfkmyjq uheggt& Gjkbnbrf<br />
EDR< JJY cjcnjbn d njv^ xnj,s kbwf^ cnfkrbdf.obtcz c nhfdktq^ ,tcxtkjdtxysv<br />
jnyjitybtv bkb cthmtpyjq lbcrhbvbyfwbtq pf ujvjctrcefkbpv^ b xmb cnhfys yt<br />
vjuen bkb yt ;tkf.n pfobnbnm b[^ ghbpyfdfkbcm ,t;tywfvb&<br />
q Tcnm kb rfrbt herjdjlzobt erfpfybz d jnyjitybb ,tp,bktnys[ gfccf;bhjd^ bkb<br />
‘pfqwtd\^ bkb k.ltq^ cgfctyys[ yf vjht^ rjnjhst j,hfof.ncz c ghjcm,jq j<br />
gjkextybb e,t;bof$<br />
Rfgbnfys rjhf,ktq ytcen j,zpfyyjcnm gj vt;leyfhjlyjve ghfde cgfcfnm k.,jt<br />
kbwj d ckexft ,tlcndbz yf vjht& D ytrjnjhs[ ckexfz[^ nfrb[ rfr bc[jl dmtnyfvwtd<br />
yf kjlrf[^ ’nb kbwf zdkz.ncz kbwfvb^ boeobvb e,t;bof& Rfgbnfys rjhf,ktq<br />
vjuen nfr;t j,yfhe;bnm^ xnj yf ,jhne tcnm cghznfdibtcz ,tp,bktnyst gfccf;bhs^<br />
rjnjhst nj;t vjuen ,snm kbwfvb^ boeobvb e,t;bof&<br />
‘<br />
43
D jnyjitybb cghznfdib[cz yf rjhf,kt ,tp,bktnys[ kbw^ boeob[ e,t;bof^ ytn<br />
ybrfrb[ j,zpfntkmys[ r bcgjkytyb. vt;leyfhjlys[ rjydtywbq^ b ghfrnbrf jnyjitybz<br />
r nfrbv kbwfv vj;tn ,snm hfpyfz& EDR< JJY dscnegftn pf nj^ xnj,s ,tp,bktnysv<br />
gfccf;bhfv hfphtifkb^ rjulf ’nj djpvj;yj^ cjqnb yf ,thtu d gthdjv gjhne pf[jlf<br />
rjhf,kz^ ult vtcnysvb dkfcnzvb vju ,s ,snm jghtltkty b[ cnfnec ,t;tywtd&<br />
Tckb ujcelfhcndj gjhnf pf[jlf yt hfphtiftn ,tp,bktnyjve gfccf;bhe cjqnb yf<br />
,thtu^ f gjhn cktle.otuj pf[jlf rjhf,kz yf[jlbncz d ujcelfhcndt^ ult lkz tuj<br />
;bpyb tcnm jgfcyjcnm^ njulf nfrjt ltqcndbt hfdyjcbkmyj dscskrt& D nfrb[ ckexfz[<br />
cjnhelybrb EDR< JJY bvt.n erfpfybz gjgsnfnmcz ghjdtcnb cj,tctljdfybt c<br />
gfccf;bhjv yf ,jhne rjhf,kz& Tckb lfyyjt kbwj^ boeott e,t;bof^ ghbpyftncz<br />
,t;tywtv^ jyb ljk;ys jrfpfnm tve gjvjom d gjbcrt htitybz tuj celm,s --- j,sxyj<br />
’nj gthtctktybt d nhtnm. cnhfye& n<br />
Lkz pfobns ,t;tywtd ujcelfhcndj ljk;yj gjyznm^ rnj jyb nfrbt&<br />
Ujcelfhcndj ljk;yj evtnm jnkbxbnm nt[^ rnj ye;lftncz d vt;leyfhjlyjq<br />
pfobnt^ jn lheub[ kbw^ gsnf.ob[cz d]t[fnm yf tuj nthhbnjhb.& Rfr<br />
ujcelfhcndj ,eltn ’nj ltkfnm^ pfdbcbn jn njuj^ cvj;tn kb jyj bylbdblefkmyj<br />
hfccvfnhbdfnm [jlfnfqcndf c ghjcm,jq j ghtljcnfdktybb<br />
e,t;bof bkb ,eltn hfccvfnhbdfnm [jlfnfqcndf d uheggjdjv gjhzlrt^<br />
xnj ,jktt ghfrnbxyj d ckexft ghb,snbz k.ltq d ,jkmijv rjkbxtcndt&<br />
Cdzpm vt;le e,t;botv<br />
b ytdscskrjq (non-refoulement)<br />
Dctj,ofz Ltrkfhfwbz ghfd xtkjdtrf b Rjydtywbz j<br />
cnfnect ,t;tywtd<br />
Ghfdj yf gjbcr e,t;bof b gjkmpjdfybt bv ghbpyftncz d vt;leyfhjlyjv<br />
ghfdt ghfd xtkjdtrf b zdkztncz df;ysv d pfobnt ,t;tywtd& D 1992 ujle<br />
Bcgjkybntkmysq Rjvbntn EDR< JJY pfzdbk^ xnj ‘Bycnbnen e,t;bof^<br />
rjnjhsq dsntrftn ytgjchtlcndtyyj bp ghfdf yf gjbcr e,t;bof b<br />
gjkmpjdfybt bv^ rfr jyj jghtltktyj d cnfnmt 14(1) Dctj,otq<br />
Ltrkfhfwbb ghfd xtkjdtrf^ zdkztncz jlybv bp cfvs[ df;ys[ vt[fybpvjd<br />
gj vt;leyfhjlyjq pfobnt ,t;tywtd\ (Pfrk.xtybt @ 28(c))&<br />
E,t;bot cke;bn ldev wtkzv% jyj ghtljcnfdkztn jcyjde lkz pfobns b<br />
j,tcgtxbdftn gjbcr htitybq ghj,ktv ,t;tywtd&<br />
‘Vt;gfhkfvtyncrbq Cjdtn &&& ghbdtncndetn htpjk.wb. Utythfkmyjq<br />
Fccfv,ktb JJY^ ghbyzne. 4 ltrf,hz 2000 ujlf^ d rjnjhjq htityj^<br />
xnj^ yfxbyfz c 20 b.yz 2001 ujlf^ ltym 20 b.yz ,eltn jnvtxfnmcz rfr<br />
‘Dctvbhysq Ltym ,t;tywtd\^ b ghbpsdftn gfhkfvtyns ghjdjlbnm<br />
d ’njn ltym vthjghbznbz gj gjllth;rt ,t;tywtd\&<br />
Cjdtn Vt;gfhkfvtyncrjuj Cj.pf^ fghtkm 2001<br />
44
Ljgjkybntkmyfz pfobnf d hfvrf[ ghfdf ghfd<br />
xtkjdtrf<br />
D ljgjkytybt r gjkj;tyb. Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd j pfghtotybb<br />
dscskrb^ ghfdj ghfd xtkjdtrf jghtltkztn j,zpfntkmcndj yt dscskfnm<br />
ybrjuj^ rjve euhj;ftn jgfcyjcnm^ [jnz b ytcrjkmrj bysv zpsrjv&<br />
Rjydtywbz ghjnbd gsnjr^ rjnjhe. yf ctynz,hm 2001 ujlf gjlgbcfkj 131<br />
ujcelfhcndj^ pfghtoftn dsldjhtybt bkb djpdhfotybt d vtcnf^ ult<br />
xtkjdtre euhj;ftn jgfcyjcnm cnfnm ;thndjq gsnjr&<br />
‚ Ujcelfhcndf-exfcnybrb Rjydtywbb ghjnbd gsnjr<br />
b lheub[ ;tcnrb[^ ,tcxtkjdtxys[ bkb eyb;f.ob[<br />
ljcnjbycndj dbljd j,hfotybz b yfrfpfybz<br />
Dcnegbkf d cbke 26 b.yz 1987 ujlf<br />
Fdcnhfkbz^ Fdcnhbz^ Fpth,fql;fy^ Fk,fybz^ Fk;bh^ Fynbuef b
Rfrbt ghfdf b j,zpfyyjcnb bvttn ,t;tytw$<br />
zdkztncz rjvbntnjv ’rcgthnjd gj rjynhjk. pf dsgjkytybtv Rjydtywbb<br />
ghjnbd gsnjr^ hfccvjnhtk hzl ltk d gjkmpe kbw^ boeob[ e,t;bof^ xmb<br />
ghjcm,s j ghtljcnfdktybb e,t;bof ,skb jnrkjytys dkfcnzvb^ ghjdjlzobvb<br />
ghjwtlehe jghtltktybz cnfnecf ,t;tywf d cnhfyt e,t;bof&<br />
‚ Cathf ghbvtytybz ghbywbgf ytdscskrb% Chfdytybt<br />
Rjydtywbz j cnfnect ,t;tywtd b Ghjnjrjk<br />
q Rnj bvttn pfobne$
Gfhkfvtynfhbb vjuen jrfpfnm cfvjt cbkmyjt djpltqcndbt yf pfobne<br />
,t;tywtd^ ghbybvfz pfrjys^ rjnjhst cjjndtncnde.n gjkj;tybzv Rjydtywbb<br />
j cnfnect ,t;tywtd^ Ghjnjrjke r ytq b lheubv vt;leyfhjlysv<br />
cnfylfhnfv& Yfwbjyfkmyst ghjwtlehs jghtltktybz cnfnecf ,t;tywf<br />
ghtlcnfdkz.n jcj,e. df;yjcnm lkz gfhkfvtynfhbtd^ gjcrjkmre ’nb ghjwtlehs<br />
df;ys lkz wtktq pfobns ,t;tywtd^ b gjcrjkmre Rjydtywbz 1951 ujlf<br />
jcnfdkztn cjlth;fybt nfrb[ ghjwtleh yf ecvjnhtybt cnhfys e,t;bof&<br />
Kbwf^ boeobt e,t;bof^ b ,t;tyws%<br />
Rfrfz vt;le ybvb hfpybwf$<br />
‘Kbwj^ boeott e,t;bof\ --- ’nj j,obq nthvby lkz xtkjdtrf^ d jnyjitybb<br />
rjnjhjuj tot yt dsytctyj htitybt gj tuj#tt [jlfnfqcnde j ghtljcnfdktybb<br />
cnfnecf ,t;tywf& "njn nthvby vj;tn jnyjcbnmcz r kbwe^ rjnjhjt tot<br />
yt gjlfkj [jlfnfqcndf^ bkb r njve kbwe^ rjnjhjt ;ltn jndtnf yf gjlfyyjt<br />
[jlfnfqcndj& Yt rf;ljt kbwj^ boeott e,t;bof^ ,eltn^ d rjytxyjv cxtnt^<br />
ghbpyfyj d rfxtcndt ,t;tywf^ [jnz vyjubt b ,elen&<br />
Gjrf [jlfnfqcndj ,tcghbcnhfcnyj yt hfccvjnhtyj^ kbwj^ boeott<br />
e,t;bof^ yt ljk;yj ,snm djpdhfotyj j,hfnyj d cjjndtncndbb c ghbywbgjv<br />
ytdscskrb b vj;tn gjkmpjdfnmcz ghbdbktubzvb d cjjndtncndbb c<br />
uevfybnfhysvb cnfylfhnfvb j,hfotybz&<br />
Xnj rfcftncz vt;leyfhjlyjuj ghfdf^ kbwj zdkztncz ,t;tywtv rfr njkmrj<br />
dsgjkyz.ncz rhbnthbb^ cjlth;fobtcz d jghtltktybb gjyznbz ‘,t;tytw\&<br />
Ghbpyfybt cnfnecf ,t;tywf yjcbn ltrkfhfnbdysq [fhfrnth^ nj tcnm<br />
jnvtxftncz njn afrn^ xnj lfyyjt kbwj zdkztncz ,t;tywtv& Kbwj yt<br />
cnfyjdbncz ,t;tywtv njkmrj bp ghbpyfybz tuj nfrjdsv^ f ghbpyftncz^<br />
gjnjve xnj jy#jyf zdkztncz ,t;tywtv& n<br />
Vtnjls^ bcgjkmpetvst d ghbyznbb htitybz j ghbpyfybb rjuj-kb,j<br />
,t;tywtv^ hfpkbxys d rf;ljq jnltkmyjq cnhfyt vbhf b jnhf;f.n<br />
hfpyjj,hfpbt ghfdjds[ nhflbwbq^ vtcnys[ eckjdbq b yfwbjyfkmys[<br />
htcehcjd& Ghb nfrjv hfpyjj,hfpbb vtnjljd Bcgjkybntkmysq Rjvbntn<br />
EDR< JJY hfphf,jnfk j,obt herjdjlzobt erfpfybz gj vbybvfkmysv<br />
cnfylfhnfv jghtltktybz cnfnecf ,t;tywf&<br />
Rjycekmnfnbdyfz hjkm EDR< JJY% EDR< JJY yfrjgbkj ,jkmijq<br />
ghfdjdjq b ghfrnbxtcrbq jgsn d njkrjdfybb b ghbvtytybb Rjydtywbb j<br />
cnfnect ,t;tywtd& Dj vyjub[ cnhfyf[ EDR< JJY buhftn hjkm rjycekmnfynf<br />
ghb jceotcndktybb ghjwtleh jghtltktybz cnfnecf ,t;tywf& EDR<<br />
JJY gjkexftn edtljvktybz j gjlfyys[ pfzdktybz[* tve ufhfynbhjdfy<br />
ljcneg r kbxysv ltkfv ,t;tywtd b r ghbybvftvsv d jnyjitybb b[<br />
htitybzv b ghtljcnfdktyj ghfdj lfdfnm cdjb pfvtxfybz& D ytrjnjhs[<br />
cnhfyf[ ghtlcnfdbntkb EDR< JJY zdkz.ncz xktyfvb fgtkkzwbjyys[<br />
jhufyjd^ rjnjhst bpexf.n jnhbwfntkmyst htitybz gj ghtljcnfdktyb.<br />
e,t;bof& EDR< JJY byjulf ghbybvftn frnbdyjt exfcnbt d ghjdtltybb<br />
cgtwbfkmys[ ghjwtleh d f’hjgjhnf[ bkb d ghjwtlehf[ gj dsldjhtyb. b<br />
ltgjhnfwbb^ rjnjhst rfcf.ncz ghbpyfyys[ ,t;tywtd&<br />
48
Cghfdtlkbdst ghjwtlehs% ghjdthjxysq cgbcjr<br />
Rjydtywbz 1951 ujlf yt ecnfyfdkbdftn ybrfrb[ rjyrhtnys[ nht,jdfybq r<br />
yfwbjyfkmysv cbcntvfv jghtltktybz cnfnecf ,t;tywtd& Djghjcs^ ghbdtltyyst<br />
yb;t^ jcyjdfys yf herjdjlzob[ ghbywbgf[ Bcgjkrjvf^ jgsnt b<br />
pyfybz[ EDR< JJY b vjuen bcgjkmpjdfnmcz ghb jwtyrt ,tcghbcnhfcnys[<br />
ghjwtleh^ ghbvtyztvs[ gj jnyjityb. r kbwe^ boeotve e,t;bof&<br />
Ljcneg<br />
q Tcnm kb e kbwf^ boeotuj e,t;bof^ ljcneg r ghjwtleht jghtltktybz<br />
cnfnecf ,t;tywf^ n&t&^ vj;tn kb jy (jyf) gjlfnm [jlfnfqcndj yf<br />
gjkextybt e,t;bof$<br />
Lj ghjdtltybz cj,tctljdfybz<br />
q Jpyfrjvktyj kb kbwj^ boeott e,t;bof^ c ghjdjlbvjq ghjwtlehjq$<br />
q Gjkexbkj kb kbwj^ boeott e,t;bof^ djpvj;yjcnm cdzpfnmcz c EDR<<br />
JJY$<br />
q Ljcnfnjxyj kb dhtvtyb gjkexbkj kbwj^ boeott e,t;bof^ lkz<br />
gjlujnjdrb r ghtlcnjzotve cj,tctljdfyb.$<br />
Ghjdtltybt cj,tctljdfybz<br />
q Ghjdjlbn kb gjkyjwtyyjt cj,tctljdfybt c kbwjv^ boeotv e,t;bof^<br />
rdfkbabwbhjdfyysq cjnhelybr exht;ltybz^ ghfdjvjxyjuj jghtltkznm<br />
cnfnec ,t;tywf$<br />
q Rdfkbabwbhjdfy kb gthtdjlxbr b pfybvftn kb jy ytqnhfkmye.<br />
gjpbwb.$<br />
q Bvttn kb pfzdbntkm ljcneg r eckeufv fldjrfnf$<br />
q Tckb kbwjv^ boeobv e,t;bof^ zdkztncz ;tyobyf^ bvttncz kb<br />
rdfkbabwbhjdfyysq bynthdm.th ;tycrjuj gjkf b^ tckb gjnht,etncz^<br />
gthtdjlxbr lkz ghjdtltybz cj,tctljdfybz$<br />
q Xnj ghtlghbyznj lkz ghjdtltybz cj,tctljdfybz c ltnmvb^ rjnjhst<br />
hfpltktys cj cdjbvb hjlbntkzvb$<br />
Fgtkkzwbjyyst ;fkj,s<br />
q Tcnm kb rfrjq-kb,j jabwbfkmysq vt[fybpv gjlfxb fgtkkzwbjyys[<br />
;fkj, d ckexft jnhbwfntkmyjuj htitybz^ dsytctyyjuj d gthdjq<br />
bycnfywbb$<br />
q Hfccvfnhbdftn kb fgtkkzwbjyye. ;fkj,e rfrjt-yb,elm lheujt exht;ltybt$<br />
q Pf bcrk.xtybtv nt[ ckexftd^ rjulf ltkj zdyj yjcbn [fhfrnth<br />
pkjegjnht,ktybz^ bvttn kb kbwj^ boeott e,t;bof^ ghfdj jcnfdfnmcz<br />
d cnhfyt^ gjrf tuj (tt) ;fkj,f yf[jlbncz yf hfccvjnhtybb$<br />
Rjynhjkbhe.ofz hjkm EDR< JJY<br />
q Bvttn kb EDR< JJY gjkysq ljcneg r byajhvfwbb j kbwt^ boeotv<br />
e,t;bof^ b j [jlt ghjwtlehs jghtltktybz tuj cnfnecf$ n<br />
49
"aatrnbdyst ghjwtlehs<br />
Ghjwtlehs ljk;ys ,snm ’aatrnbdysvb^ hfdyj rfr b cghfdtlkbdsvb&<br />
Gfhkfvtynfhbb vjuen gjdscbnm ’aatrnbdyjcnm ghjwtleh^ dsltkzz ljcnfnjxyj<br />
chtlcnd lkz ghjdtltybz ghjwtlehs jghtltktybz cnfnecf ,t;tywf& D<br />
bynthtcf[ ,t;tywf gjkexbnm crjhsq jndtn yf gjlfyyjt bv [jlfnfqcndj^<br />
,snm edthtyysv d cdjtq ,tpjgfcyjcnb b yfxfnm cnhjbnm cdj. yjde. ;bpym&<br />
J,otcndtyyjcnm ,jktt crkjyyf gjllth;bdfnm pfobne ,t;tywtd^ rjulf<br />
zcyj^ xnj yfwbjyfkmyst dkfcnb htfubhe.n yf ghbcencndbt d cnhfyt kbw^<br />
boeob[ e,t;bof& D bynthtcf[ ghfdbntkmcndf cnhfys^ rjulf hfccvjnhtybt<br />
[jlfnfqcnd kbw^ boeob[ e,t;bof^ bltn ,scnhj b ,tp bpkbiyb[ pfnhfn^ f<br />
nfr;t c ljk;ysv extnjv ghbywbgjd pfobns ghfd xtkjdtrf& "aatrnbdyfz<br />
ghjwtlehf lftn djpvj;yjcnm jghtltkbnm kbw^ yt bvt.ob[ ghfdf yf<br />
vt;leyfhjlye. pfobne^ b ,scnhj dthyenm b[ j,hfnyj&<br />
Lheubt cjj,hf;tybz d jnyjitybb jghtltktybz<br />
cnfnecf ,t;tywf<br />
D ghjwtcct jghtltktybt njuj^ rnj bvttn ghfdj yf pfobne^ tcnm ldf ’nfgf&<br />
Dj-gthds[^ jndtxftn kb kbwj jghtltktyb. gjyznbz ‘,t;tytw\$ Djdnjhs[^<br />
tckb ’nj kbwj ltqcndbntkmyj jndtxftn ’njve jghtltktyb.^ tcnm<br />
kb rfrfz-yb,elm ghbxbyf^ gj rjnjhjq jyj^ ntv yt vtytt^ yt ljk;yj<br />
gjkexfnm vt;leyfhjlye. pfobne$<br />
‚ Rfr exbnsdfnm bpvtybdibtcz eckjdbz$<br />
Ghb hfccvjnhtybb [jlfnfqcnd j gjkextybb e,t;bof dcnftn jlby djghjc%<br />
ceotcnde.n kb dct tot nt eckjdbz^ rjnjhst lfdfkb xtkjdtre^ boeotve<br />
e,t;bof^ jcyjdfybz yf gjkextybt cnfnecf ,t;tywf& {jnz nfr yfpsdftvst<br />
gjkj;tybz j ghtrhfotybb d Rjydtywbb gj ,t;tywfv (cnfnmz 1^ C^ 5)<br />
yfghfdktys yf ghtrhfotybt cnfnecf e;t ghbpyfyyjuj ,t;tywf^ nt ;t<br />
cfvst cjj,hf;tybz xfcnj ghbvtyz.ncz d rjyntrcnt yfxfkmyjuj jghtltktybz<br />
cnfnecf& Bcgjkrjv EDR< JJY ghtljcnthtu^ xnj ujcelfhcndf yt ljk;ys<br />
gjcgtiyj ghbvtyznm gjkj;tybz j ghtrhfotybb& Jyb ljk;ys e,tlbnmcz d<br />
njv^ xnj e kbwf ,jkmit ytn gjnht,yjcnb d vt;leyfhjlyjq pfobnt&<br />
Gjkj;tybz j ghtrhfotybb vjuen ghbvtyznmcz^ rjulf bpvtytybz d cnhfyt<br />
ghjbc[j;ltybz kbwf^ boeotuj e,t;bof^ pyfxbntkmys b uke,jrb gj cdjbv<br />
vfcinf,fv& "nb bpvtytybz ljk;ys nfr;t ghjqnb ghjdthre dhtvtytv&<br />
Gjcrjkmre ghtrhfotybt cnfnecf ,t;tywf d cdzpb c bpvtybdibvbcz<br />
j,cnjzntkmcndfvb d cnhfyt ghjbc[j;ltybz jcyjdfyj yf j,]trnbdyjq<br />
cbnefwbb^ ’nj gjkj;tybt vj;yj ghbvtyznm rfr jghjdthuftve. ghtpevgwb.<br />
gj jnyjityb. rj dctv ,t;tywfv bp ’njq cnhfys& Jlyfrj e kbwf^<br />
boeotuj e,t;bof^ ljk;yf ,snm djpvj;yjcnm gjghjcbnm hfccvjnhtnm tuj<br />
bylbdblefkmye. cbnefwb.&<br />
Lf;t rjulf gjnht,yjcnm d vt;leyfhjlyjq pfobnt ,jktt yt ceotcndetn^<br />
vjuen bvtnm vtcnj dsntrf.obt bp ght;ytuj ghtcktljdfybz<br />
e,tlbntkmyst ghbxbys^ dcktlcndbt rjnjhs[ ythfpevyj j;blfnm jn<br />
xtkjdtrf bkb xktyjd tuj ctvmb djpdhfotybz d cnhfye ghjbc[j;ltybz&<br />
50
Kbwf^ yfghbvth gtht;bdibt cthmtpye. nhfdve^ yt ljk;ys ghbye;lfnmcz<br />
r djpdhfotyb. d cnhfye cdjtuj ghjbc[j;ltybz&<br />
‘Ujcelfhcndf ljk;ys nofntkmyj jwtybdfnm ceotcndtyysq [fhfrnth<br />
gthtvty d cnhfyt uhf;lfycrjq ghbyflkt;yjcnb bkb ghjbc[j;ltybz^<br />
drk.xfz j,ott gjkj;tybt d j,kfcnb ghfd xtkjdtrf^ f nfr;t rjyrhtnye.<br />
ghbxbye jgfctybq ghtcktljdfybq^ c ntv xnj,s j,]trnbdysv b gjllf.obvcz<br />
ghjdthrt cgjcj,jv e,tlbnmcz d njv^ xnj gjkj;tybt^ j,jcyjdsdf.ott<br />
ghtljcnfdktybt cnfnecf ,t;tywf^ gthtcnfkj ceotcndjdfnm\&<br />
Pfrk.xtybt @ 69 (1992) Bcgjkybntkmyjuj Rjvbntnf EDR< JJY (1992)<br />
‚ Xnj vj;yj crfpfnm j k.lz[^ rjnjhst yt pfcke;bdf.n<br />
pfobns$<br />
Cnhfys yt j,zpfys ghtljcnfdkznm pfobne kbwe^ rjnjhjt yt pfcke;bdftn<br />
vt;leyfhjlyjq pfobns& D cjjndtncndbb c Rjydtywbtq j cnfnect<br />
,t;tywtd (cnfnmz 1 F)^ kbwj yt pfcke;bdftn vt;leyfhjlyjq pfobns^<br />
tckb tcnm cthmtpyst jcyjdfybz ghtlgjkfufnm^ xnj jyj cjdthibkj<br />
ghtcnegktybt ghjnbd vbhf^ djtyyjt ghtcnegktybt bkb ghtcnegktybt<br />
ghjnbd xtkjdtxtcndf* cjdthibkj cthmtpyjt ytgjkbnbxtcrjt ghtcnegktybt<br />
dyt cnhfys e,t;bof lj cdjtuj ghbyznbz d ’njq cnhfyt d rfxtcndt<br />
,t;tywf^ bkb tckb jy (jyf) ghbpyfy dbyjdysv d cjdthitybb ltzybq^<br />
ghjnbdjhtxfob[ wtkzv b ghbywbgfv Jhufybpfwbb J,]tlbytyys[ Yfwbq&<br />
Rhjvt njuj^ kbwj^ rjnjhjt ghjljk;ftn ghbybvfnm exfcnbt d djtyys[<br />
ltqcndbz[ ghjnbd tuj (tt) cnhfys ghjbc[j;ltybz^ yt zdkztncz ,t;tywtv&<br />
Djjhe;tyyfz ,jhm,f ytcjdvtcnbvf c uhf;lfycrbv b uevfybnfhysv<br />
[fhfrnthjv cnfnecf ,t;tywf&<br />
EDR< JJY htrjvtyletn^ xnj,s yfwbjyfkmyjt pfrjyjlfntkmcndj gj<br />
bcrk.xtyb. bp cnfnecf ,t;tywf ,skj cajhvekbhjdfyj yf zpsrt<br />
cjjndtncnde.ob[ gjkj;tybq Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd&<br />
‚ Vjuen kb ujcelfhcndf ddjlbnm cdjb cj,cndtyyst<br />
rhbnthbb$<br />
K.,jt ujcelfhcndj cdj,jlyj ghbybvfnm drk.xf.obt rhbnthbb d ljgjkytybt<br />
r ntv^ rjnjhst jghtltktys d Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd^<br />
yfghbvth^ jghtltktybt ‘,t;tytw\ d Rjydtywbb JFT b d Rfhnf[tycrjq<br />
Ltrkfhfwbb& Ltqcndbntkmyj^ rf;lfz cnhfyf vj;tn ghtljcnfdkznm e,t;bot<br />
k.,jve d jceotcndktybt cdjtuj cedthtybntnf& Jlyfrj cnhfyf^ gjlgbcfdifz<br />
Rjydtywb.^ yt vj;tn ddjlbnm ljgjkybntkmyst juhfybxbntkmyst<br />
rhbnthbb d jghtltktybt ‘,t;tytw\^ gj rjnjhsv ,s jyf jnrfpsdfkf d<br />
ghtljcnfdktybb cnfnecf ,t;tywfv-bydfkblfv bkb ,t;tywfv bp rfrjq-kb,j<br />
rjyrhtnyjq cnhfys& Nfrbt k.lb^ tckb jyb cjjndtncnde.n jghtltktyb.<br />
gjyznbz ‘,t;tytw\^ ljk;ys gjkexfnm pfobne& Lkz yb[ ytj,[jlbvj yfqnb<br />
cjjndtncnde.oe. gjvjom b htitybz^ djpvj;yj^ bcgjkmpez lkz ’njuj<br />
vt;leyfhjlye. gjvjom^ d cnhfyt e,t;bof^ bkb d lheujq cnhfyt^ gthtctkzz<br />
,t;tywtd d xhtpdsxfqys[ kb,j yt nthgzob[ ghjvtlktybz ckexfz[&<br />
51
Gj vtht cnf,bkbpfwbb gjkj;tybz c ,t;tywfvb ghjuhfvvf ,jhm,s c<br />
hfcghjcnhfytybtv DBX- byatrwbb ljk;yf j[dfnbnm dct[ ,t;tywtd^ f k.lb<br />
c DBX-byatrwbtq b dbhecjv CGBL ljk;ys ,snm jrhe;tys dctj,obv<br />
dybvfybtv& Ghjuhfvvf ,jhm,s c DBX-byatrwbtq b dbhecjv CGBL<br />
ljk;yf gkfybhjdfnmcz b jceotcndkznmcz d rjyntrcnt jcyjdyjq byntuhbhjdfyyjq<br />
ghjuhfvvs plhfdjj[hfytybz& Gjcrjkmre DBX#CGBL zdkztncz<br />
yt njkmrj djghjcjv pljhjdmz^ f vj;tn jnhbwfntkmyj crfpfnmcz yf<br />
’rjyjvbrt^ hfpdbnbb cnhfys b yf ghfdf[ xtkjdtrf d j,otcndt^ lkz htitybz<br />
’njuj djghjcf cktletn ghbvtybnm vyjujjnhfcktdjq gjl[jl^ drk.xf.obq<br />
djghjcs j,hfpjdfybz^ rjvveyfkmys[ cke;, b gkfybhjdfybz hfpvtotybz<br />
kfuthtq lkz ,t;tywtd&
ghtljcnfdktybb e,t;bof^ lf;t tckb b tcnm rfrjt-nj cjvytybt d<br />
jnyjitybb ghbpyfybz nfrb[ k.ltq ,t;tywfvb& Rjulf j,cnjzntkmcndf^<br />
ghb rjnjhs[ ,jkmijt xbckj k.ltq ,t;bn^ erfpsdf.n yf nj^ xnj xktyjd<br />
nfrjq uheggs vj;yj ,skj ,s hfccvfnhbdfnm rf;ljuj d jnltkmyjcnb rfr<br />
,t;tywf^ cnhfyt e,t;bof ,skj ,s kexit bcgjkmpjdfnm ghbywbg prima<br />
facie bkb uheggjdjt jghtltktybt cnfnecf& "nj lftn djpvj;yjcnm jrfpfnm<br />
pfobne b gjvjom ntv^ rnj d yb[ ye;lftncz^ d j;blfybb ljkujchjxyjuj<br />
htitybz b[ celm,s ,tp yfxfkmyjuj hfccvjnhtybz b[ cnfnecf gj<br />
Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd b Ghjnjrjke r ytq&<br />
‘Bcgjkybntkmysq Rjvbntn ghbpyftn^ xnj vt;leyfhjlyfz cjkblfhyjcnm<br />
b hfpltktybt ,htvtyb bvt.n ytgjchtlcndtyyjt pyfxtybt lkz eljdktndjhbntkmyjuj<br />
jceotcndktybz ghbywbgjd pfobns ,t;tywtd* d ’njq cdzpb^<br />
jlyfrj^ gjlxthrbdftn^ xnj ljcneg r e,t;boe b cj,k.ltybt ujcelfhcndfvb<br />
cdjb[ j,zpfntkmcnd gj pfobnt yt ljk;ys ,snm j,eckjdktys ghtldfhbntkmysv<br />
jceotcndktybtv vth gj hfpltktyb. ,htvtyb^ d xfcnyjcnb<br />
gjnjve^ xnj edf;tybt jcyjdys[ ghfd xtkjdtrf b uevfybnfhys[ ghbywbgjd<br />
zdkztncz j,zpfyyjcnm. dct[ xktyjd vt;leyfhjlyjuj cjj,otcndf\&<br />
Pfrk.xtybt @ 85(h) Bcgjkybntkmyjuj Rjvbntnf EDR< JJY (1998)<br />
‚ Dhtvtyyfz pfobnf<br />
Dhtvtyyfz pfobnf zdkztncz ytvtlktyyjq b rhfnrjchjxyjq htfrwbtq yf<br />
ghb,snbt ,jkmijuj xbckf k.ltq^ cgfcf.ob[cz jn djjhe;tyyjuj rjyakbrnf^<br />
vfccjds[ yfheitybq ghfd xtkjdtrf bkb lheub[ ajhv ghtcktljdfybz&<br />
Wtkm dhtvtyyjq pfobns^ rfr jyf ,skf hfphf,jnfyf<br />
tdhjgtqcrbvb cnhfyfvb lkz k.ltq^ ,tueob[ bp ,sditq >ujckfdbb^<br />
cjcnjbn d njv^ xnj,s j,tcgtxbnm pfobne d ‘ghbahjynjds[\ cnhfyf[<br />
e,t;bof b dshf,jnfnm gjcktljdfntkmysq htubjyfkmysq gjl[jl& Dhtvtyyfz<br />
pfobnf jcyjdfyf yf ghbywbgf[ ht;bvf vt;leyfhjlyjq pfobns<br />
,t;tywtd^ gjcrjkmre dct gthtvtotyyst<br />
kbwf zdkz.ncz<br />
,t;tywfvb gj vfylfne EDR<<br />
JJY^ b vyjubt nfr;t gjlgflf.n<br />
gjl jghtltktybt gjyznbz<br />
‘,t;tytw\ gj :tytdcrjq Rjydtywbb<br />
1951 ujlf&<br />
‘Rjyathtywbz ghbpsdftn ghfdbntkmcndf<br />
b gfhkfvtyns jcelbnm bcgjkmpjdfybt<br />
,t;tywtd d rfxtcndt ;bds[ obnjd<br />
d djjhe;tyys[ rjyakbrnf[ bkb<br />
rfr gtitr d cdjb[ gjkbnbxtcrb[ buhf[\&<br />
99-z Rjyathtywbz Vt;gfhkfvtyncrjuj<br />
Cj.pf^ fghtkm 1998<br />
Cnhfys e,t;bof vjuen ghtrhfnbnm jrfpfybt dhtvtyyjq pfobns^ rjulf d<br />
j,cnjzntkmcndf[^ rjnjhst pfcnfdbkb k.ltq ,t;fnm^ ghjbpjikb ceotcndtyyst<br />
bpvtytybz& Rjulf nfrjt bpvtytybt ghjbpjikj^ jgsn gjrfpsdftn^<br />
xnj gjlfdkz.ott ,jkmibycndj k.ltq vj;tn b ,eltn djpdhfofnmcz<br />
yf hjlbye lj,hjdjkmyj^ lf;t rjulf cbnefwbz lfktrf jn bltfkmyjq&<br />
Cnhfys e,t;bof ljk;ys ,snm jcvjnhbntkmys b yt gjlnfkrbdfnm<br />
,t;tywtd r ght;ltdhtvtyyjve djpdhfotyb.^ gjcrjkmre ’nj vj;tn<br />
ltcnf,bkbpbhjdfnm gjkj;tybt yf b[ hjlbyt& Ckbirjv ,scnhjt djpdhfotybt<br />
ckbirjv ,jkmijuj xbckf k.ltq vj;tn ktxm nz;tksv<br />
,htvtytv yf [hegrbq vbh b yf hfpheityye.^ rfr ghfdbkj^ byahfcnhernehe&<br />
54
Rhjvt njuj^ cnhfys e,t;bof ljk;ys dszdkznm b pfobofnm ytpyfxbntkmyjt<br />
vtymibycndj nt[^ rnj yt vj;tn dthyenmcz yf hjlbye^ drk.xfz<br />
nt[^ e rjnjhs[ tcnm ljcnfnjxyst jcyjdfybz yt djpdhfofnmcz bp-pf<br />
ghtcktljdfybz d ghjikjv& Nt^ rnj yt ;tkftn djpdhfofnmcz^ ljk;ys<br />
gjkexbnm ljcneg r ghjwtleht ghtljcnfdktybz e,t;bof&<br />
Dhtvtyyfz pfobnf yt ljk;yf ghjljk;fnmcz ckbirjv ljkuj^ lf;t tckb<br />
kt;fobt d tuj jcyjdt j,cnjzntkmcndf yt ekexibkbcm^ gjnjve xnj k.ltq<br />
ytkmpz jcnfdkznm ,tcrjytxyj d eckjdbz[ vbybvfkmyjq pfobns& Ujcelfhcndf<br />
ljk;ys ghbvtyznm cdjb j,sxyst ghjwtlehs ghtljcnfdktybz<br />
e,t;bof bkb ;t epfrjybnm ghfdj yf ghj;bdfybt gjkexfntktq dhtvtyyjq<br />
pfobns& EDR< JJY vj;tn ghtlkj;bnm cdjb htrjvtylfwbb gj nfrbv<br />
djghjcfv rfr% rjulf ghbvtyznm ghbywbg dhtvtyyjq pfobns^ rfrjt<br />
j,hfotybt ljk;yj ,snm gj jnyjityb. r pfoboftvsv kbwfv^ b rjulf b<br />
rfr nfrfz pfobnf ,eltn ghtrhfotyf&<br />
‘Rjyathtywbz ghbpsdftn vt;leyfhjlyjt cjj,otcndj jrfpsdfnm<br />
cdjtdhtvtyye. b ytpfvtlkbntkmye. uevfybnfhye. gjvjom b gjllth;re<br />
cnhfyfv^ d rjnjhst ecnhtvkztncz gjnjr ,t;tywtd b gthtvtotyys[ kbw^<br />
b gjvjufnm bv d ghtljcnfdktybb pf,jns b e[jlf pf ,jkmibv xbckjv<br />
,t;tywtd\&<br />
99-z Rjyathtywbz Vt;gfhkfvtyncrjuj Cj.pf^ fghtkm 1998<br />
‘D cbnefwbz[ vfccjdjuj ghbnjrf kbwf^ boeobt e,t;bof^ ljk;ys<br />
,snm ljgeotys d ujcelfhcndj^ d rjnjhjv jyb dgthdst ghjczn e,t;bof^<br />
b tckb ’nj ujcelfhcndj yt vj;tn ghbyznm b[ yf ljkujchjxyjq jcyjdt^<br />
jyj dctulf ljk;yj ghbyznm b[ gj rhfqytq vtht dhtvtyyj b ghtljcnfdbnm<br />
bv pfobne d cjjndtncndbb c yb;tbpkj;tyysvb ghbywbgfvb\&<br />
Pfrk.xtybt @ 22 (1981) Bcgjkybntkmyjuj Rjvbntnf EDR< JJY (1981)<br />
Ghtljcnfdktybt pfobns kbwfv^ rjnjhst<br />
yt gjlgflf.n gjl jghtltktybt ‘,t;tytw\%<br />
ljgjkybntkmyfz pfobnf<br />
Tcnm k.lb^ rjnjhst ye;lf.ncz d vt;leyfhjlyjq pfobnt lf;t gjckt<br />
njuj^ rfr hfccvjnhtys b[ [jlfnfqcndf b jyb ghbpyfys kbwfvb^ yt<br />
gjlgflf.obvb gjl jghtltktybt ‘,t;tytw\ gj Rjydtywbb j cnfnect<br />
,t;tywtd& "nj j,sxyj k.lb^ rjnjhst ,tuen jn djjhe;tyys[ rjyakbrnjd^<br />
cthmtpys[ ,tcgjhzlrjd d cnhfyt bkb jn cthmtpyjq euhjps d lheub[<br />
ajhvf[^ rjnjhfz yt cdzpfyf c rjyrhtnysv jcyjdfybtv ghtcktljdfybz gj<br />
Rjydtywbb 1951 ujlf& Nfrbt kbwf gjlgflf.n gjl ,jktt ibhjrjt<br />
jghtltktybt gjyznbz ‘,t;tytw\^ cjlth;fotujcz d Rjydtywbb JFT b<br />
Rfhnf[tycrjq Ltrkfhfwbb^ b nfr;t yf[jlzncz d catht jndtncndtyyjcnb<br />
EDR< JJY& Yf ytj,[jlbvsq gthbjl dhtvtyb bv ljk;ty ,snm ghtljcnfdkty<br />
jabwbfkmysq^ ghfdjdjq cnfnec^ b jghtltktys b[ ghfdf b<br />
j,zpfyyjcnb& Gfhkfvtynfhbb vjuen j,hfnbnmcz r EDR< JJY pf htrjvtylfwbzvb<br />
ghb jghtltktybb dhtvtyb ghtrhfotybz ’njq nfr yfpsdftvjq<br />
‘ljgjkybntkmyjq pfobns\ lkz ,t;tywtd&<br />
55
Ghbyznbt vbybvfkmys[ cnfylfhnjd<br />
j,hfotybz c ,t;tywfvb^ ghb,sdf.obvb d<br />
,jkmijv rjkbxtcndt<br />
‘D cbnefwbz[ vfccjdjuj ghbnjrf kbwf^ boeobt e,t;bof^ ljk;ys ,snm<br />
ljgeotys d ujcelfhcndj^ d rjnjhjv jyb dgthdst ghjczn e,t;bof^ b tckb ’nj<br />
ujcelfhcndj yt vj;tn ghbyznm b[ yf ljkujchjxyjq jcyjdt^ jyj dctulf<br />
ljk;yj ghbyznm b[^ gj rhfqytq vtht^ dhtvtyyj b ghtljcnfdbnm bv pfobne\&<br />
(Pfrk.xtybt @ 28 (c) Bcgjkybntkmyjuj Rjvbntnf EDR< JJY^ 1982)<br />
Bcgjkrjv EDR< JJY dytc htrjvtylfwbb gj ghbvtytyb. vbybvfkmys[<br />
cnfylfhnjd j,hfotybz c ,t;tywfvb^ ghb,sdf.obvb d ,jkmijv rjkbxtcndt^<br />
rjulf ytdjpvj;yj ,scnhj jghtltkbnm b[ cnfnec&<br />
"nb cnfylfhns ljk;ys cjdthitycndjdfnmcz c ntxtybtv dhtvtyb^ tckb yt<br />
,eltn ,scnhjuj ekexitybz cbnefwbb c ,t;tywfvb^ xnj cltkfkj ,s<br />
djpvj;ysv b[ ,tpjgfcyjt djpdhfotybt yf hjlbye edf;tybtv b[ ljcnjbycndf&<br />
"nb cnfylfhns ljk;ys drk.xfnm%<br />
q<br />
q<br />
q<br />
q<br />
q<br />
Ljgecr r ,tpjgfcyjcnb ,tp lbcrhbvbyfwbb<br />
Pfobnf jn dscskrb<br />
Ghtljcnfdktybt cjjndtncnde.ob[ eckjdbq lkz ghbtvf ,t;tywtd^<br />
drk.xfz b[ ,scnhe. htubcnhfwb.<br />
Ghtljcnfdktybt dhtvtyyjuj ghfdf yf ghj;bdfybt d cnhfyt e,t;bof<br />
J,hfotybt d cjjndtncndbb c vbybvfkmysvb uevfybnfhysvb cnfylfhnfvb^<br />
rfr jyb cajhvekbhjdfys Bcgjkrjvjv EDR< JJY^ rjnjhst<br />
drk.xf.n%<br />
-- Ghtljcnfdktybt rhjdf<br />
-- Jrfpfybt gjvjob bkb ghtljcnfdktybt ghfdf yf nheljecnhjqcndj<br />
-- Ljcneg r gthdbxyjq vtlbwbycrjq gjvjob<br />
-- Ljcneg ltntq ,t;tywtd r j,hfpjdfyb.<br />
q<br />
q<br />
Edf;tybt jcyjdys[ ghfd xtkjdtrf^ drk.xfz ljcneg r ghfdjcelb. b<br />
cdj,jle gthtldb;tybz<br />
Djpvj;yjcnm djccjtlbytybz xktyjd ctvmb^ yf[jlzob[cz d lheub[<br />
cnhfyf[ e,t;bof^ b jhufybpfwbz gjbcrf xktyjd ctvmb^ ghjgfdib[ ,tp<br />
dtcnb<br />
Gfhkfvtynfhbb ljk;ys ghbyznm cjjndtncnde.obt ghjwtlehs lkz nfrb[<br />
cbnefwbq^ drk.xfz chtlcndf jghtltktybz gjnht,yjcnb d pfobnt yf vjvtyn<br />
dhtvtyb gjckt jrjyxfybz rhbpbcf& Gfhkfvtynfhbb vjuen dscrfpfnm<br />
gj;tkfybt^ xnj,s EDR< JJY^ d hfvrf[ pfrjyjlfntkmcndf b[ cnhfy^<br />
buhfkj rjycekmnfnbdye. hjkm& n<br />
56
Ghjwtlehs jghtltktybz cnfnecf ,t;tywf<br />
D rfxtcndt j,otuj ddtltybz d ghjwtcc hfphf,jnrb pfrjyjlfntkmcndf gj<br />
ghjwtlehfv jghtltktybz cnfnecf ,t;tywf gfhkfvtynfhbb vjukb ,s<br />
hfccvjnhtnm cktle.obt htrjvtyljdfyyst ’ktvtyns^ jcyjdfyyst yf<br />
vt;leyfhjlys[ cnfylfhnf[ b ghfrnbrt& Rjydtywbz j cnfnect ,t;tywtd<br />
yt htuekbhetn ghjwtlehs jghtltktybz cnfnecf ,t;tywf& Jlyfrj EDR<<br />
JJY bvttn ,jkmijq jgsn b vj;tn rjvgtntynyj lfdfnm htrjvtylfwbb<br />
gj htuekbvhetn pfrjyjlfntkmcnde& Rjycekmnfwbb b gjvjom ghb hfphf,jnrt<br />
rjyrhtnys[ pfrjyjghjtrnjd gj rfrbv-kb,j djghjcfv bkb ghj-<br />
,ktvfv vj;yj gjkexbnm d ghtlcnfdbntkmcndf[ EDR< JJY yf vtcnf[&<br />
q<br />
Htubcnhfwbz b jghtltktybt kbxyjcnb kbw^ boeob[ e,t;bof<br />
Ljrevtyns^ dslfdftvst ,t;tywe b eljcnjdthz.obt tuj kbxyjcnm^<br />
buhf.n df;ye. hjkm d pfobnt ,t;tywtd& Jyb gjlndth;lf.n tuj kbxyjcnm<br />
b cnfnec pfobotyyjuj kbwf* lkz cnhfy e,t;bof jyb zdkz.ncz df;ysv<br />
chtlcndjv ufhfynbb njuj^ xnj yb jlby ,t;tytw yt ,eltn djpdhfoty nelf^<br />
ult tve euhj;ftn jgfcyjcnm& EDR< JJY jrfpfkj gjvjom hzle cnhfy d<br />
cjplfybb cbcntv htubcnhfwbb b dslfxb ljrevtynjd yf jcyjdt cjdhtvtyyjq<br />
nt[yjkjubb&<br />
Kbwf^ boeobt e,t;bof^ ljk;ys gjkexbnm ljrevtyns^ eljcnjdthz.obt<br />
b[ kbxyjcnm b gjlndth;lf.obt b[ [jlfnfqcndj c ghjcm,jq j gjkextybb<br />
e,t;bof^ rjnjhst vj;yj hfccvfnhbdfnm rfr dbl yf ;bntkmcndj b rjnjhst<br />
ltqcndbntkmys lj ghbyznbz jrjyxfntkmyjuj htitybz gj b[ [jlfnfqcndfv&<br />
:tyobys^ rjnjhst boen e,t;bof^ ljk;ys bvtnm hfdyst ghfdf d<br />
gjkextybb nfrb[ ljrevtynjd^ ,snm ytpfdbcbvsvb jn cdjb[ hjlcndtyybrjd<br />
ve;crjuj gjkf b gjkexfnm ljrevtyns^ dsgbcfyysvb yf b[ bvz&<br />
Ljk;ys ,snm xtnrj jghtltktys nt jhufys^ rjnjhst ghbybvf.n b<br />
htubcnhbhe.n pfzdktybz c ghjcm,jq j ghtljcnfdktybb e,t;bof& Jyb<br />
ljk;ys bvtnm xtnrbt bycnherwbb^ jghtltkz.obt b[ ghfdf b<br />
j,zpfyyjcnb& Nfrbt jhufys ljk;ys bvtnm d cdjtv infnt dsltktyysq<br />
gthcjyfk lkz hf,jns yf geyrnf[ gthtctxtybz uhfybws^ d f’hjgjhnf[^ yf<br />
;tktpyjljhj;ys[ b vjhcrb[ djrpfkf[^ f nfr;t d hfpys[ vtcnf[ d cjcnfdt<br />
vtcnys[ jhufyjd dkfcnb& Gthcjyfk^ dsltktyysq lkz hf,jns d gjhnf[^<br />
ljk;ty ,snm egjkyjvjxty ghbybvfnm [jlfnfqcndf ,tp,bktnys[ kbw^<br />
boeob[ e,t;bof^ rjnjhst yf[jlzncz yf ,jhne rjhf,ktq d nthhbnjhbfkmys[<br />
djlf[ lfyyjuj ujcelfhcndf&<br />
q<br />
Rjycekmnfwbz .hbcnf b ghtlcnfdbntkmcndj bynthtcjd<br />
Gjyznbt ‘cnfnec ,t;tywf\ yt dctulf gjyznyj cfvbv ,t;tywfv^ b<br />
,jkmibycndj ,t;tywtd yt pyfrjvs c ghfdjdsvb ghjwtlehfvb cnhfys^ d<br />
rjnjhjq jyb boen e,t;bof& R cj;fktyb.^ vyjubt ,t;tyws gjkfuf.ncz<br />
yf cjdtns bp gkj[j byajhvbhjdfyys[ bcnjxybrjd^ rjnjhst vjuen xfcnj<br />
eckj;ybnm b[ ltkf& Ghtljcnfdktybt .hblbxtcrjq rjycekmnfwbb b<br />
byajhvfwbb j ghjwtcct --- jlby bp gentq r njve^ xnj,s cltkfnm<br />
yfwbjyfkmyst ghjwtlehs ,jktt cghfdtlkbdsvb b ’aatrnbdysvb&<br />
‘<br />
57
Kbwj^ boeott e,t;bof^ ljk;yj gjkexbnm .hblbxtcre. rjycekmnfwb. b<br />
byajhvfwb. yf zpsrt^ rjnjhsq jy (jyf) gjybvftn^ j ghtlcnjzotq<br />
ghjwtleht b j cdjb[ ghfdf[ b j,zpfyyjcnz[ dj dhtvz ghjwtccf<br />
ghj[j;ltybz ghjwtlehs&<br />
:tyobys^ boeobt e,t;bof^ ljk;ys gjkexbnm rjycekmnfwb. gj cdjbv<br />
ghfdfv^ drk.xfz ghfdj yf gjlfxe jnltkmyjuj pfzdktybz^ rjulf xktys<br />
ctvmb cjghjdj;lf.n b[&<br />
Cnhfyf e,t;bof ljk;yf ghtljcnfdbnm kbwe^ boeotve e,t;bof^ dct<br />
ytj,[jlbvst djpvj;yjcnb^ xnj,s jy (jyf) cvju dsgjkybnm dct<br />
ajhvfkmyjcnb^ drk.xfz ,tcgkfnyjt ghtljcnfdktybt eckeu rdfkbabwbhjdfyys[<br />
b ,tcghbcnhfcnys[ gthtdjlxbrjd&<br />
Lkz kbrdblfwbb rekmnehys[ ,fhmthjd^ dspsdftvs[ utylthysv afrnjhjv^<br />
cj,tctljdfybt c ;tyobyfvb^ boeobvb e,t;bof^ ljk;ys dtcnb<br />
;tyobys-gthtdjlxbrb&<br />
Vyjubt ;tyobys^ boeobt e,t;bof^ xedcnde.n ct,z ytkjdrj ghb<br />
j,ce;ltybb gjlhj,yjcntq cdjtq ;bpyb^ rjulf cj,tctljdfybt dtlen<br />
ljk;yjcnyst kbwf ve;crjuj gjkf^ jcj,tyyj tckb ;tyobys cnfkb<br />
;thndjq ctrcefkmyjuj yfcbkbz&<br />
Lkz ht,tyrf^ hfpltktyyjuj cj cdjtq ctvmtq^ ljk;ty ,snm yfpyfxty .hbcn^<br />
rjnjhsq ,eltn ghtlcnfdkznm tuj bynthtcs&<br />
q<br />
Djpvj;yjcnm cdzpfnmcz c EDR< JJY<br />
Yfwbjyfkmyst dkfcnb ljk;ys cjj,obnm kbwfv^ boeobv e,t;bof^ xnj e<br />
yb[ tcnm djpvj;yjcnm cdzpfnmcz c EDR< JJY b bvtnm^ gj cdjtve ds,jhe^<br />
.hbcnf bkb xtkjdtrf^ rjnjhsq ,eltn ghtlcnfdkznm tuj bynthtcs& Gj<br />
djpvj;yjcnb^ kbwf^ boeobt e,t;bof^ ljk;ys nfr;t gjkexbnm ghfdj yf<br />
ljcneg r jhufybpfwbzv^ jrfpsdf.obv gjvjom ,t;tywfv^ bkb r lheubv<br />
ghfdjpfobnysv jhufybpfwbzv&<br />
q<br />
Dhtvz yf gjlujnjdre [jlfnfqcndf j ghtljcnfdktybb e,t;bof<br />
juhfybxtybt vj;tn ghbdtcnb r dscskrt ,t;tywtd^ gjcrjkmre yt dct bp yb[<br />
cvjuen gjlfnm cdjb [jlfnfqcndf djdhtvz&<br />
q Kbxyjt cj,tctljdfybt c rdfkbabwbhjdfyysv ljk;yjcnysv kbwjv<br />
Lkz j,tb[ cnjhjy^ exfcnde.ob[ d cj,tctljdfybb^ ;tkfntkmyj b gjktpyj^<br />
rjulf kbwj^ boeott e,t;bof^ bvttn djpvj;yjcnm bpkj;bnm cdjt ltkj<br />
kbxyj ljk;yjcnyjve kbwe^ rjnjhjt rjvgtntynyj dsyjcbnm j,]trnbdyjt b<br />
,tcghbcnhfcnyjt htitybt gj jnltkmysv ltkfv& "nj ljk;yjcnyjt kbwj<br />
ljk;yj ghbyznm dj dybvfybt b ecnfyjdbnm dct df;yst afrns b ghtljcnfdbnm<br />
kbwe^ boeotve e,t;bof^ djpvj;yjcnm lfnm gjlhj,yjt jgbcfybt b<br />
ghtlcnfdbnm ljrfpfntkmcndf gj j,cnjzntkmcndfv hfccvfnhbdftvjuj ltkf&<br />
Kbwj^ boeott e,t;bof^ ljk;yj ghtlcnfdbnm dct bpdtcnyst tve afrns b<br />
j,cnjzntkmcndf b gjkexbnm ljcneg rj dctv bvt.obvcz lfyysv&<br />
Afrnbxtcrb^ e ,jkmibycndf ,t;tywtd ytn ybxtuj^ rhjvt cj,cndtyys[<br />
gjrfpfybq^ d gjllth;re cdjtuj pfzdktybz& Ghbpyfybt jabwbfkmyjuj<br />
cnfnecf ,t;tywf yt pfdbcbn jn ghtl]zdktybz rfrjuj-yb,elm ajhvfkmyjuj<br />
ljrfpfntkmcndf* jyj vj;tn ,snm jcyjdfyj yf kbxys[ gjrfpfybz[ kbwf^<br />
boeotuj e,t;bof^ rjnjhst pfcke;bdf.n ljdthbz&<br />
Exbnsdfz nhelyjcnb d jwtyrt ljcnjdthyjcnb lfyys[ gjrfpfybq njkmrj yf<br />
jcyjdt pfgbctq cj,tctljdfybz bkb jnxtnf^ df;ysv ghtlcnfdkztncz pfckeibdfybt<br />
ltkf d ghbcencndbb pfzdbntkz& Jyj lftn djpvj;yjcnm kbwe^<br />
ghbybvf.otve htitybt^ jwtybnm gjdtltybt kbwf^ boeotuj e,t;bof^<br />
pflfnm tve ljgjkybntkmyst djghjcs^ nht,e.obt gjlhj,ys[ jndtnjd&<br />
Eckeub rdfkbabwbhjdfyys[ gthtdjlxbrjd ljk;ys ghtljcnfdkznmcz<br />
,tcgkfnyj& C ;tyobyfvb^ rjnjhst boen e,t;bof^ ljk;ys hf,jnfnm<br />
;tyobys-bynthdm.ths b gthtdjlxbws^ gjcrjkmre ;tyobys ghb ghjdtltybb<br />
cj,tctljdfybz vjuen cnslbnmcz bkb cxbnfnm gjpjhysv lkz ct,z<br />
j,ce;lfnm gjlhj,yjcnb cdjb[ pfzdktybq c ljk;yjcnysvb kbwfvb ve;crjuj<br />
gjkf^ jcj,tyyj tckb ;tyobys cnfkb ;thndfvb ctrcefkmyjuj yfcbkbz&<br />
Cgtwbfkmyj ytj,[jlbvj extcnm jcj,tyyjcnb ghjdtltybz cj,tctljdfybz c<br />
ytcjdthityyjktnybvb ltnmvb^ hfpltktyysvb cj cdjbvb hjlbntkzvb^<br />
exbnsdfz ghbywbg ‘yfbkexituj j,tcgtxtybz bynthtcjd ht,tyrf\<br />
Rjydtywbb j ghfdf[ ht,tyrf (cvjnhbnt dcnfdre yf cnhfybwt 73) b ljrevtyn<br />
EDR< JJY Herjdjlcndj gj gjkbnbrt b ghjwtlehfv j,hfotybz c<br />
ytcjghjdj;lftvsvb ltnmvb^ boeobvb e,t;bof&<br />
q<br />
Ghbyznbt htitybz<br />
Jhufy^ ghtlgjxnbntkmyj wtynhfkmysq^ ljk;ty bvtnm zcyj jghtltktyyst<br />
gjkyjvjxbz gj ghbyznb. htitybz gj pfzdktyb. c ghjcm,jq j ghtljcnfdktybb<br />
e,t;bof& Jhufy^ ghbybvf.obq htitybz^ ljk;ty bvtnm kbxyjt ltkj<br />
kbwf^ boeotuj e,t;bof^ f nfr;t dct pfgbcb ghjdtltyyjuj cj,tctljdfybz b<br />
htrjvtylfwbb hfpkbxys[ jhufyjd^ exfcnde.ob[ d ghjwtcct jghtltktybz<br />
cnfnecf ,t;tywf& "njn jhufy ljk;ty ghbybvfnm htitybt gjckt hfccvjnhtybz<br />
dctq jnyjczotqcz r ltke byajhvfwbb ghtlcnfdktyyjq kbwjv^ boeobv<br />
e,t;bof^ d cdtnt byajhvfwbb j cnhfyt ghjbc[j;ltybz b jwtyrb cjjndtncndbz<br />
ltkf pfzdbntkz rhbnthbzv jghtltktybz gjyznbz ‘,t;tytw\ bkb<br />
lheubv rhbnthbzv pfobns^ ghbvtyztvsv d cnhfyt e,t;bof&<br />
‘<br />
59
D ckexft ytcjghjdj;lftvs[ ltntq htitybt cktletn ghbybvfnm c extnjv<br />
ghbywbgf ‘yfbkexituj j,tcgtxtybz bynthtcjd ht,tyrf\&<br />
J ghbyznjv htitybb pfzdbntkb ljk;ys ,snm edtljvktys d gbcmvtyyjq<br />
ajhvt&<br />
q Gjlfxf fgtkkzwbjyys[ ;fkj,<br />
Kbwf^ boeobt e,t;bof^ rjnjhsv jnrfpfkb d eljdktndjhtybb [jlfnfqcnd^<br />
ljk;ys bvtnm ljcnfnjxyj dhtvtyb yf gjlfxe fgtkkzwbb lkz jabwbfkmyjuj<br />
gthtcvjnhf b[ ltk b ljk;ys ,snm ghjbyajhvbhjdfys j ghjwtlehf[<br />
gthtcvjnhf ltk& Jhufy gj hfccvjnhtyb. fgtkkzwbq ljk;ty ,snm ytpfdbcbvsv^<br />
,tcghbcnhfcnysv b egjkyjvjxtyysv gthtcvfnhbdfnm ghtlcnfdktyyst<br />
afrns^ f nfr;t ghbvtytybt pfrjyf^ d k.,jv hfccvfnhbdftvjv<br />
ltkt& "njn jhufy yt ljk;ty ,snm ntv^ rjnjhsq jnrfpfk d gjlfxt pfzdktybz^<br />
bkb^ rfr vbybvev^ d ytuj ljk;ys d[jlbnm cjdthityyj lheubt kbwf^ xtv nt^<br />
rjnjhst ghbybvfkb gthdjyfxfkmyjt htitybt&<br />
Pfzdbntk. ljk;yj ,snm hfphtityj jcnfdfnmcz d cnhfyt yf dhtvz<br />
hfccvjnhtybz tuj fgtkkzwbb flvbybcnhfnbdysv jhufyjv dscitq bycnfywbb<br />
bkb ;t yf dhtvz hfccvjnhtybz tuj fgtkkzwbb celjv&<br />
q Ghtrhfotybt cnfnecf<br />
Gjkj;tybt j ghtrhfotybb cnfnecf ,t;tywf d Rjydtywbb j ,t;tywf[<br />
zdkz.ncz bcxthgsdf.obvb b jpyfxf.n^ xnj yfwbjyfkmyjt pfrjyjlfntkmcndj<br />
yt ljk;yj bpvtyznm bkb ljgjkyznm b[& Tckb kbwj yt gjlgflftn<br />
gjl gjkj;tybz j ghtrhfotybb cnfnecf ,t;tywf bp-pf cvtybdib[cz<br />
j,cnjzntkmcnd yf hjlbyt^ cktletn gthtcvjnhtnm tuj (tt) kbxyjt gjkj;tybt<br />
b yfqnb^ tckb djpvj;yj^ rfrjq-yb,elm fkmnthyfnbdysq cnfnec^ gjpdjkz.obq<br />
tve (tq) ghjljk;fnm jcnfdfnmcz d cnhfyt e,t;bof& EDR< JJY<br />
ljk;yj nfr;t buhfnm cdj. hjkm d jghtltktybb ytj,[jlbvjcnb ghbvtytybz<br />
gjkj;tybz j ghtrhfotybb cnfnecf d cdzpb c bpvtybdibvbcz<br />
eckjdbzvb d cnhfyt ghjbc[j;ltybz kbwf^ boeotuj e,t;bof&<br />
Pfrjys ljk;ys ghtlecvfnhbdfnm ghbvtytybt ghjwtleh^ gj rjnjhsv<br />
,t;tytw gjkexftn byajhvfwb. j ghbxbyf[^ dcktlcndbt rjnjhs[ hfccvfnhbdftncz<br />
djghjc j kbitybb tuj cnfnecf ,t;tywf& Lfyysq ,t;tytw<br />
ljk;ty nfr;t bvtnm djpvj;yjcnm j,hfnbnmcz r cjjndtncnde.otve<br />
jhufye b j,]zcybnm tve ghbxbys^ gj rjnjhjve jy yt vj;tn ,snm kbity<br />
cnfnecf ,t;tywf bkb rfrjuj-yb,elm lheujuj cjjndtncnde.otuj cnfnecf&<br />
:tkfntkmyj xnj,s jhufy^ ghbybvf.obq htitybt^ ,sk ntv ;t cfvsv<br />
jhufyjv^ rjnjhsq dsyjcbn htitybt gj cnfnece ,t;tywtd* ,t;tywe nfr;t<br />
ljk;yf ,snm ghtljcnfdktyf djpvj;yjcnm j,hfnbnmcz d ntxtybt ghbtvktvjuj<br />
gthbjlf dhtvtyb c ;fkj,jq d dsitcnjzobq jhufy&<br />
q Fyyekbhjdfybt cnfnecf<br />
Cnfnec ,t;tywf vj;tn ,snm fyyekbhjdfy njkmrj d dblt bcrk.xbntkmyjq<br />
vths b njkmrj d lde[ jghtltktyys[^ juhfybxbntkmyj njkretvs[ ckexfz[%<br />
-- rjulf cnfyjdbncz bpdtcnyj^ xnj kbwj yfvthtyyj bcrf;fkj bkb crhskj<br />
ghtlcnfdkztvst afrns^ lkz njuj xnj,s gjkexbnm cnfnec ,t;tywf*<br />
‘<br />
60
-- rjulf gjzdkz.ncz yjdst cdbltntkmcndf^ rjnjhst gjrfpsdf.n^ xnj<br />
lfyyjt kbwj yt cktletn hfccvfnhbdfnm d rfxtcndt ,t;tywf^ yfghbvth<br />
bp-pf njuj^ xnj jyj gjlgflfkj gjl gjkj;tybz j, bcrk.xtybb&<br />
q Rjynhjkbhe.ofz hjkm EDR< JJY<br />
EDR< JJY vj;tn jceotcndkznm rjynhjkm pf ghbvtytybtv Rjydtywbb j<br />
cnfnect ,t;tywtd hfpkbxysvb genzvb d pfdbcbvjcnb jn vtcnys[ eckjdbq^<br />
bvt.ob[cz htcehcjd b ghfdjdjq cnhernehs rjyrhtnyjq cnhfys& Rfr<br />
vbybvev^ EDR< JJY ljk;yj bvtnm gjkysq ljcneg r byajhvfwbb gj<br />
kbwfv^ boeobv e,t;bof^ b gj [jle hfccvfnhbdftvs[ ltk& Ghtlcnfdbntkmcndj<br />
EDR< JJY yf vtcnt vj;tn ghjbyajhvbhjdfnm gfhkfvtynfhbtd^<br />
gj b[ ghjcm,t^ j hfpkbxys[ ajhvf[ cdjtuj exfcnbz d ghjwtcct& n<br />
‚ Xbckj kbw^ gjlgflf.ob[ gjl<br />
rjvgtntywb. EDR< JJY^<br />
dj dctv vbht gj ujlfv<br />
(yf 1 zydfhz 2001 ujlf)<br />
1990 14^916^498<br />
1991 17^209^722<br />
1992 17^007^483<br />
1993 18^998^777<br />
1994 23^033^000<br />
1995 27^437^000<br />
1996 26^103^200<br />
1997 22^729^000<br />
1998 22^376^300<br />
1999 21^459^620<br />
2000 22^257^340<br />
2001 21^793^300<br />
‚ Ghbvthyjt xbckj kbw^<br />
gjlgflf.ob[ gjl vfylfn<br />
EDR< JJY<br />
(gj htubjyfv)<br />
Htubjy 1 zyd& 2000 1 zyd& 2001<br />
Fpbz 7^308^860 8^450^000<br />
Fahbrf 6^250^540 6^072^900<br />
Tdhjgf 7^285^800 5^571^700<br />
Ctd& Fvthbrf 1^241^930 1^047^100<br />
Kfn& Fvthbrf<br />
b Rfhb,s 90^170 575^600<br />
Jrtfybz 80^040 76^000<br />
Dctuj 22^257^340 21^793^300<br />
61
‚ Wbahs lkz cghfdrb<br />
D yfxfkt 2001 ujlf xbckj kbw^ gjlgflf.ob[ gjl rjvgtntywb. EDR<<br />
JJY^ cjcnfdkzkj 21^8 vbkkbjyjd& D ’nj xbckj d[jlbkb 12 vbkkbjyjd<br />
,t;tywtd (55¢)^ 0^9 vbkkbjyf kbw^ boeob[ e,t;bof (4¢)^ 0^8 vbkkbjyf<br />
djpdhfnbdib[cz ,t;tywtd (4¢)^ 6 vbkkbjyjd kbw^ gthtvtotyys[ dyenhb<br />
cnhfys^ gjlgflf.ob[ gjl rjvgtntywb. EDR< JJY (27¢)^ 0^4 vbkkbjyf<br />
djpdhfnbdib[cz DGK (2¢) b 1^7 vbkkbjyf lheub[ kbw^ gjlgflf.ob[ gjk<br />
rjvgtntywb. EDR< JJY (8¢)&<br />
D 2000 ujle j,ott xbckj ,t;tywtd dj dctv vbht edtkbxbkjcm yf 4¢ b<br />
cjcnfdbkj 12 vbkkbjyjd xtkjdtr&<br />
D rjywt 2000 ujlf Fpbz ghbyzkf yfb,jkmitt xbckj ,t;tywtd (44^6¢)^ pf<br />
ytq cktletn Fahbrf (30¢)^ Tdhjgf (19^3¢)^ Ctdthyfz Fvthbrf (5^2¢)^<br />
Jrtfybz (0^6¢)^ Kfnbycrfz Fvthbrf b Rfhb,s (0^3¢)&<br />
Tckb c.lf drk.xbnm dct[ kbw^ gjlgflf.ob[ gjl rjvgtntywb. EDR<<br />
JJY^ nj Fpbz ghbyzkf 38^8¢^ Fahbrf 27^9¢^ Tdhjgf 25^6¢^ Ctdthyfz<br />
Fvthbrf 4^8¢^ Kfnbycrfz Fvthbrf b Rfhb,s 2^6¢ b Jrtfybz 0&3¢<br />
,t;tywtd&<br />
D 2000 ujle ghbvthyj 800^000 ,t;tywtd djpdhfnbkbcm yf hjlbye --- yf<br />
50¢ vtymit gj chfdytyb. c 1999 ujljv^ rjulf dthyekbcm 1^6 vbkkbjyf<br />
,t;tywtd^ drk.xfz 800^000 htgfnhbbhjdfyys[ rjcjdfhjd& Jrjkj 91^200<br />
,t;tywtd^ ghb,sdib[ bp gthds[ cnhfy e,t;bof^ ,skb hfcctktys d 2000<br />
ujle^ bp yb[ 40^000 ,t;tywtd c gjvjom. EDR< JJY& Gj chfdytyb. c 1999<br />
ujljv gjcktlyzz wbahf edtkbxbkfcm yf 32¢&<br />
J,sxyj 50¢ kbw^ gjlgflf.ob[ gjl rjvgtntywb. EDR< JJY^ cjcnfdkz.n<br />
;tyobys& D uheggt kbw cnfhit 60 ktn ;tyobys cjcnfdkz.n<br />
55¢ jn dctuj xbckf ,t;tywtd^ xnj jnhf;ftn b[ ,jkmie. ghjljk;bntkmyjcnm<br />
;bpyb&<br />
Ghbvthyj 50¢ ,t;tywtd^ gj rjnjhsv bvtkfcm byajhvfwbz^ ,skb<br />
vjkj;t 18 ktn^ 15¢ --- vjkj;t gznb ktn& Gjxnb 8¢ ,t;tywtd ,skb d<br />
djphfcnt 60 ktn b cnfhit&<br />
Xbckj pfzdktybq c ghjcm,jq j ghtljcnfdktybb e,t;bof^ gjlfyys[ d 39<br />
yfb,jktt ghjvsiktyyj hfpdbns[ cnhfyf[^ cjrhfnbkjcm c 648^300 d 1999<br />
ujle lj 629^800 d 2000 ujle --- yf 3¢ vtymit& Gj 18¢ hfccvjnhtyys[<br />
pfzdktybq d ntxtybt 2000 ujlf ,skj ghbyznj htitybt j ghtljcnfdktybb<br />
cnfnecf ,t;tywf* gj 15¢ pfzdktybq ,skj dsytctyj htitybt j hfphtitybb<br />
jcnfdfnmcz d cnhfyt gj uevfybnfhysv cjj,hf;tybzv&<br />
Gj chfdytyb. c xbckjv cj,cndtyyjuj yfctktybz^ ukfdysvb cnhfyfvb^<br />
ghbybvfdibvb ,t;tywtd d 2000 ujle^ ,skb Fhvtybz (80 ,t;tywtd yf<br />
1^000 xtkjdtr yfctktybz)^ Udbytz (59 ,t;tywtd yf 1^000 xtkjdtr)^<br />
>ujckfdbz (46 ,t;tywtd yf 1^000 xtkjdtr) b Rjyuj (43 ,t;tywf yf<br />
1^000 xtkjdtr)& n<br />
62
Ukfdf 4<br />
Vt;leyfhjlyfz pfobnf yf ghfrnbrt<br />
Rjydtywbz 1951 ujlf j cnfnect ,t;tywtd^ Ltrkfhfwbb^ yfwbjyfkmyjt<br />
pfrjyjlfntkmcndj b nfr yfpsdftvst ‘vzurbt pfrjys\^ rjnjhst<br />
hfccvfnhbdfkbcm d ghtlsleob[ ukfdf[^ cjcnfdkz.n ghfdjde.<br />
jcyjde dct[ ltqcndbq^ yfghfdktyys[ yf pfobne ,t;tywtd b kbw^ boeob[<br />
e,t;bof& Cjnhelybr vbccbb gj jrfpfyb. uevfybnfhyjq gjvjob yf vtcnt<br />
ljk;ty herjdjlcndjdfnmcz j,obvb ghbywbgfvb b cnfylfhnfvb^ rjlbabwbhjdfyysvb<br />
d vt;leyfhjlyjv ghfdt ,t;tywtd b ghfdt ghfd xtkjdtrf&<br />
Cj cdjtq ;t cnjhjys gfhkfvtynfhbb ljk;ys nfr;t pyfnm ytrjnjhst bp<br />
jcyjdys[ ghfrnbxtcrb[ vth^ rjnjhst ghtlghbybvf.ncz d jndtn yf<br />
rjyrhtnyst ghj,ktvs pfobns ,t;tywtd&<br />
Nhtvz yfb,jktt j,obvb ghj,ktvfvb d pfobnt ,t;tywtd zdkz.ncz%<br />
q Ghbyznbt jndtnys[ vth yf xhtpdsxfqye. cbnefwb. c ,t;tywfvb<br />
q Pfobnf ;tyoby-,t;tyjr^ ltntq b ctvtq ,t;tywtd<br />
q Gjbcr ljkujchjxys[ htitybq ghj,ktv ,t;tywtd<br />
Xhtpdsxfqyst cbnefwbb c ,t;tywfvb<br />
‚ Xnj nfrjt xhtpdsxfqyfz cbnefwbz c ,t;tywfvb$<br />
Xhtpdsxfqyst cbnefwbb c ,t;tywfvb --- ’nj dhtvz rhbpbcf lkz ,t;tywtd b<br />
xfcnj lkz cnhfys e,t;bof& :bpym k.ltq yf[jlbncz gjl euhjpjq b df;yj<br />
ghtlghbyznm ,scnhst ltqcndbz& Cnhfyf e,t;bof vj;tn bcgsnsdfnm yf<br />
ct,t cbkmyjt lfdktybt^ ,snm d<br />
wtynht ghbcnfkmyjuj dybvfybz<br />
chtlcnd vfccjdjq byajhvfwbb^<br />
b e ytt vj;tn yt ,snm<br />
ljcnfnjxyjuj jgsnf cghfdbnmcz<br />
c cbnefwbtq^ rjulf<br />
ghb,sdftn ,jkmijt rjkbxtcndj<br />
ujkjlys[^ ,jkmys[^ hfytys[<br />
b bcgeufyys[ k.ltq&<br />
Xhtpdsxfqyst cbnefwbb gjxnb<br />
dctulf djpybrf.n d rjyntrcnt<br />
djjhe;tyys[ rjyakbrnjd b<br />
vjuen^ d ’njv cvsckt^ hfccvfnhbdfnmcz<br />
rfr xhtpdsxfqyjt<br />
j,cnjzntkmcndj^ zdkz.ottcz<br />
xfcnm. ,jktt rhegyjvfcinf,-<br />
yjuj ,tlcndbz&<br />
Gfhkfvtynfhbb vjuen ghtlghbyznm<br />
ifub pfhfytt lkz<br />
j,tcgtxtybz pfobns ,t;tywtd<br />
Jghtltktybt xhtpdsxfqyjq<br />
cbnefwbb c ,t;tywfvb<br />
Hf,jxbv jghtltktybtv xhtpdsxfqyjq<br />
cbnefwbb c ,t;tywfvb^ ghbyznsv<br />
EDR< JJY zdkztncz% ‘k.,fz cbnefwbz^<br />
d rjnjhjq ;bpym bkb ,kfujcjcnjzybt<br />
,t;tywf ,eltn gjl euhjpjq^ tckb yt<br />
,elen ghtlghbyzns ytvtlktyyst b yflkt;fobt<br />
ltqcndbz^ b rjnjhfz nht,etn<br />
ghbyznbz lkz cdjtuj htitybz xhtpdsxfqys[<br />
b bcrk.xbntkmys[ vth\&<br />
dj dhtvz nfrjuj nz;tkjuj lkz yb[ dhtvtyb& Tckb tcnm yfwbjyfkmyfz<br />
ghfdjdfz ,fpf b bycnbnewbjyfkmyst cnhernehs^ EDR< JJY vj;tn pfhexbnmcz<br />
vt;leyfhjlyjq gjllth;rjq ujhfplj ,scnhtt b ’aatrnbdytt&<br />
‚ Hfpltktybt jndtncndtyyjcnb dj dhtvz<br />
xhtpdsxfqyjq cbnefwbb<br />
Wtkm vth^ ghtlghbybvftvs[ dj dhtvz xhtpdsxfqyjq cbnefwbb^ cjcnjbn d<br />
njv^ xnj,s ghtljcnfdbnm pfobne b ufhfynbhjdfnm j,tcgtxtybt cdjtdhtvtyyjq<br />
gjvjob ,t;tywfv& Cnhfyf e,t;bof jndtxftn pf j,tcgtxtybt<br />
,t;tywtd^ cj[hfyyjcnm gjcnfdkztvjq gjvjob^ pf cj,k.ltybt ,t;tywfvb<br />
ghfdjgjhzlrf yf cdjtq nthhbnjhbb& Ghfdbntkmcndf xfcnj gjkfuf.ncz yf<br />
vt;leyfhjlyjt cjj,otcndj d hfpltktybb abyfycjdjuj ,htvtyb* EDR<<br />
JJY ghtljcnfdkztn gjvjom ,t;tywfv gj ghjcm,t ghfdbntkmcnd&<br />
EDR< JJY j,sxyj jndtxftn pf rjjhlbyfwb. jndtnys[ ltqcndbq cbcntvs<br />
JJY^ hf,jnfz d ntcyjv cjnhelybxtcndt c Vbhjdjq ghjljdjkmcndtyyjq<br />
ghjuhfvvjq^ >YBCTA^ Ghjuhfvvjq hfpdbnbz Jhufybpfwbb J,]tlbytyys[<br />
Yfwbq (GHJJY) b lheubvb jhufybpfwbzvb& Ytghfdbntkmcndtyyst jhufybpfwbb<br />
(YGJ) buhf.n df;ye. hjkm d jrfpfybb gjvjob ,t;tywfv dj dhtvz<br />
xhtpdsxfqys[ cbnefwbq& Cnhfyf e,t;bof^ EDR< JJY b hfpkbxyst YGJ^<br />
exfcnde.obt d jrfpfybb gjvjob ,t;tywfv d xhtpdsxfqys[ cbnefwbz[^<br />
gjlgbcsdf.n vt;le cj,jq cjjndtncnde.ott cjukfitybt gj hfpltktyb.<br />
jndtncndtyyjcnb& D bltfkmyjv gkfyt [jhjij hfphf,jnfyyst cjukfitybz<br />
gj htfkbpfwbb ghjuhfvv jrfpfybz gjvjob gjvjuf.n bp,t;fnm<br />
le,kbhjdfybz ghtlghbybvftvs[ vth b kbrdblbhjdfnm ghj,tks d hf,jnt&<br />
Ghtljcnfdktybt pfobns dj dhtvz<br />
xhtpdsxfqys[ cbnefwbq<br />
‚ Rjulf k.lb ,tuen jn djqys% jghtltktybt ,t;tywf<br />
D nj dhtvz rfr cnhfys Fahbrb b ytrjnjhst cnhfys Kfnbycrjq Fvthbrb<br />
jghtltkz.n k.ltq^ cgfcf.ob[cz jn djjhe;tyys[ rjyakbrnjd^ rfr<br />
,t;tywtd (gj Rjydtywbb JFT b Rfhnf[tycrjq Ltrkfhfwbb cjjndtncndtyyj)^<br />
k.lb^ ,tueobt jn djjhe;tyys[ rjyakbrnjd d k.,jv vtcnt^ zdkz.ncz<br />
,t;tywfvb^ gjlgflf.obvb gjl ltqcndbt vfylfnf EDR< JJY& Ntv yt<br />
vtytt^ d lheub[ cnhfyf[ vbhf^ rhjvt cnhfy Fahbrb b Kfnbycrjq Fvthbrb^<br />
vj;tn ,snm hfc[j;ltybt vt;le pfobnjq^ ghtljcnfdkztvjq ujcelfhcndfvb<br />
gj Rjydtywbb j cnfnece ,t;tywtd^ rjnjhfz nht,etn^ xnj,s e kbwf^ boeotuj<br />
e,t;bof^ ,skb dgjkyt j,jcyjdfyyst jgfctybz cnfnm ;thndjq ghtcktljdfybz<br />
gj jlyjve bp gznb erfpfyys[ d ytq ghbpyfrjd^ b pfobnjq^ rjnjhe.<br />
ghtljcnfdkztn EDR< JJY gj cdjtve ,jktt ibhjrjve vfylfne& "nj<br />
hfc[j;ltybt d ghfdjdjv gkfyt vj;tn gjcnfdbnm gthtl ;thndfvb djjhe;tyys[<br />
rjyakbrnjd hzl ghj,ktv ghfrnbxtcrjuj gjhzlrf& Gfhkfvtynfhbb<br />
vjuen j,tcgtxbnm nfrjt gjkj;tybt^ rjulf yfwbjyfkmyjt pfrjyjlfntkmcndj<br />
,eltn ghtlecvfnhbdfnm ghtljcnfdktybt pfobns d cjjndtncndbb c ,jktt<br />
ibhjrbv jghtltktybtv gjyznbz ‘,t;tytw\^ drk.xf.obv b ;thnd djjhe;tyys[<br />
rjyakbrnjd&<br />
64
q<br />
Cdzpm vt;le djjhe;tyysv rjyakbrnjv b ghtcktljdfybtv<br />
Djjhe;tyysq rjyakbrn b ghtcktljdfybt vjuen ceotcndjdfnm ,jr j ,jr&<br />
Ltqcndbntkmyj^ djjhe;tyysq rjyakbrn vj;tn ,snm bvtyyj ntv vtnjljv^<br />
rjnjhsq ds,hfy ghtcktljdfntktv lkz gjlfdktybz bkb kbrdblfwbb jghtltktyys[<br />
uhegg yfctktybz& D ,jkmibycndt ckexftd k.lb^ rjnjhst ,tuen jn<br />
djjhe;tyys[ rjyakbrnjd^ gjlgflf.n gjl jghtltktybt ‘,t;tytw\^ lfyyjt d<br />
Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd& Nj tcnm^ d ljgjkytybt r njve^ xnj b[ pf[dfnbkf<br />
djqyf^ e ,t;tywtd ,elen dgjkyt j,jcyjdfyyst jgfctybz cnfnm ;thndjq<br />
ghtcktljdfybz gj ghbpyfre hfcs^ dthjbcgjdtlfybz^ uhf;lfycndf^ ghbyflkt;yjcnb<br />
r jghtltktyyjq cjwbfkmyjq uheggt bkb gjkbnbxtcrb[ e,t;ltybq&<br />
K.lb^ cgfcfdibtcz^ yfghbvth^ jn ‘’nybxtcrb[ xbcnjr\ d ,sditq >ujckfdbb<br />
bkb jn utyjwblf d Hefylt^ ,t;fkb jn ghtcktljdfybz^ jcyjdfyyjuj yf<br />
jlyjv bp jghtltkztvs[ Rjydtywbtq ghbpyfrjd^ ghb ’njv cfvf djqyf ,skf<br />
chtlcndjv ghtcktljdfybz& "nj ghbvths rhegyjvfcinf,yjuj ghtcktljdfybz^<br />
jceotcndkztvjuj rfr xfcnm djtyyjq rfvgfybb bkb jlyjdhtvtyyj c ytq&<br />
Dj dhtvz djjhe;tyys[ rjyakbrnjd xtkjdtr vj;tn nfr;t cnfnm bylbdblefkmysv<br />
j,]trnjv ghtcktljdfybz gj ghbxbyfv^ jghtltkz.obv gjyznbt<br />
‘,t;tytw\ d Rjydtywbb 1951 ujlf&<br />
q Pfobnf k.ltq^ rjnjhst yt gjlgflf.n gjl jghtltktybt<br />
‘,t;tytw\ d Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd<br />
Kbwf^ rjnjhst ,tuen jn djjhe;tyys[ rjyakbrnjd^ yt dctulf ghbpyf.ncz<br />
,t;tywfvb d nt[ cnhfyf[ e,t;bof^ rjnjhst yt ghbvtyz.n ,jktt ibhjrjt<br />
jghtltktybt ‘,t;tytw\^ lfyyjt d Rjydtywbb JFT b Rfhnf[tycrjq Ltrkfhfwbb&<br />
Ntv yt vtytt^ yf ghfrnbrt ghbpyftncz^ xnj k.lb^ cgfcf.obtcz jn<br />
djqys^ yt vjuen ,snm djpdhfotys yf hjlbye&
pfobofz b[ jcyjdyst ghfdf xtkjdtrf& Dhtvtyyfz pfobnf --- ’nj<br />
chtlcndj^ bcgjkmpetvjt lkz gjbcrf htitybz xhtpdsxfqyjq cbnefwbb^<br />
rjulf tcnm jxtdblyst gjnht,yjcnb k.ltq d pfobnt^ yj gjxnb ytn<br />
djpvj;yjcnb jghtltkbnm nfrbt gjnht,yjcnb ,scnhj d bylbdblefkmyjv<br />
gjhzlrt& Dhtvtyyfz pfobnf ljk;yf ghtljcnfdkznmcz njkmrj lj njuj<br />
vjvtynf^ gjrf d j,cnjzntkmcndf[^ rjnjhst pfcnfdbkb k.ltq ,t;fnm^ yt<br />
ghjbpjqlen rjhtyyst gthtvtys& Rfr njkmrj nfrbt gthtvtys ghjbpjikb^<br />
cnhfyf e,t;bof vj;tn cxbnfnm^ xnj ,jkmit ytn gjnht,yjcnb d pfobnt b<br />
xnj ,jkmifz xfcnm kbw^ rjnjhsv ,skf ghtljcnfdktyf pfobnf^ vjuen<br />
dthyenmcz yf hjlbye ,tp ,jzpyb pf cdj. ;bpym& Jlyfrj cnhfys e,t;bof<br />
ljk;ys pyfnm^ xnj ytrjnjhsv k.lzv dct tot ye;yf ,eltn pfobnf^ d njv<br />
xbckt b gj ghbxbyfv^ cdzpfyysv c ghjiksv ghtcktljdfybtv& E<br />
ujcelfhcnd ljk;ty ,snm vt[fybpv --- j,sxyj ’nj cbcntvf jghtltktybz<br />
cnfnecf ,t;tywf --- lkz dszdktybz nfrb[ k.ltq&<br />
q Bcrk.xtybt bp cnfnecf ,t;tywf<br />
Ytrjnjhst k.lb yt pfcke;bdf.n vt;leyfhjlyjq pfobns (cvjnhbnt<br />
Ukfde 3)& Jnltkmyst kbwf vjuen bcrk.xfnmcz bp cnfnecf ,t;tywf lf;t<br />
ghb ghjwtleht uheggjdjuj jghtltktybz cnfnecf ,t;tywtd& Cnhfyt<br />
e,t;bof vj;tn ,snm nhelyj ecnfyjdbnm kbxyjcnm b dthyenm j,hfnyj<br />
kbw^ rjnjhst ljk;ys ,snm bcrk.xtys bp cnfnecf ,t;tywf& D nfrjv<br />
ckexft ;tkfntkmyj^ xnj,s ujcelfhcndf j,hfofkbcm pf cjdtnjv b<br />
gjvjom. r EDR< JJY d cfvjv yfxfkt xhtpdsxfqyjq cbnefwbb c<br />
,t;tywfvb lkz jwtyrb rjynbyutynf ,t;tywtd b bvt.ob[cz htcehcjd<br />
lkz jnltktybz nt[^ rnj ljk;ty ,snm bcrk.xty bp cnfnecf ,t;tywf^ jn<br />
jcnfkmyjq vfccs ,t;tywtd&<br />
Xnj ltkfnm d ckexft xhtpdsxfqyjq cbnefwbb c<br />
,t;tywfvb$<br />
Bcgjkrjv EDR< JJY dshfpbk cdjt cjukfcbt c yf,jhjv vt;leyfhjlyj-ghbpyfyys[<br />
jcyjdys[ cnfylfhnjd j,hfotybz c ,t;tywfvb^ ghbvtyztvs[ d eckjdbz[ xhtpdsxfqys[<br />
cbnefwbq&<br />
J,tcgtxmnt jnrhsnjcnm uhfybw lkz j,tcgtxtybz ljcnegf r ,tpjgfcyjcnb<br />
E,tlbntcm^ xnj e k.ltq tcnm ljcneg r ,tpjgfcyjcnb^ cjplfd lkz ’njuj pfrjyjlfntkmye.<br />
,fpe lkz b[ ghbtvf lj djpybryjdtybz nfrjq gjnht,yjcnb&<br />
Ghbvbnt hfcibhtyyjt jghtltktybt gjyznbz ‘,t;tytw\<br />
Ghbvtytybt hfcibhtyyjuj jghtltktybz gjyznbz ‘,t;tytw\^ rfr jyj lfyj d<br />
Rjydtywbb JFT^ Rfhnf[tycrjq Ltrkfhfwbb b yfwbjyfkmyjv pfrjyjlfntkmcndt<br />
vyjub[ cnhfy^ lfcn jcyjde lkz pfobns d ckexft xhtpdsxfqyjq cbnefwbb c ,t;tywfvb&<br />
Ghtljcnfdkzqnt dhtvtyye. pfobne^ rjulf d ytq tcnm gjnht,yjcnm<br />
Rjulf jghtltktybt ‘,t;tytw\^ ghbvtyztvjt d cnhfyt e,t;bof^ zdkztncz ,jktt<br />
eprbv^ ghbvtyztvsv d Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd^ gfhkfvtynfhbb vjuen<br />
ghtljcnfdbnm pfobne lheubv kbwfv^ ye;lf.obvcz d ytq^ d dblt dhtvtyyjq<br />
pfobns^ rjnjhfz j[dfnsdftn ;thnd djjhe;tyys[ rjyakbrnjd b lheub[ cbnefwbq<br />
vfccjds[ yfheitybq ghfd xtkjdtrf&<br />
Ghblth;bdfqntcm cnfylfhnjd j,hfotybz^ ghbvtyztvs[ dj dhtvz xhtpdsxfqys[<br />
cbnefwbq c ,t;tywfvb<br />
Bcgjkrjv EDR< JJY cjukfcbkcz c ntv^ xnj%<br />
‘<br />
66
q<br />
q<br />
q<br />
q<br />
q<br />
q<br />
Ghtljcnfdmnt e,t;bot ;thndfv djqys^ rjnjhst yt jndtxf.n jghtltktyb.<br />
‘,t;tytw\ gj Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd<br />
Ytrjnjhst kbwf^ ,tueobt jn djqys^ yt ,elen ghbpyfys ,t;tywfvb gj Rjydtywbb<br />
1951 ujlf^ lf;t tckb jyb b ghjikb ghjwtlehe jghtltktybz cnfnecf ,t;tywf yf<br />
bylbdblefkmyjq jcyjdt& Ghbybvfz dj dybvfybt nj rheitybt b nhfdve^ rjnjhst jyb<br />
ghtnthgtkb d cdjtq ;bpyb^ ,t;tyws bvt.n ghfdj yf jghtltktyye. cntgtym<br />
,tpjgfcyjcnb b cnf,bkmyjcnb& Ytljcnfnjxyj njkmrj kbim jnrfpfnmcz jn b[<br />
ltgjhnfwbb&<br />
K.lb ljk;ys bvtnm jabwbfkmysq ghfdjdjq cnfnec c jghtltktyysvb ghfdfvb b<br />
j,zpfyyjcnzvb* jyb ljk;ys gjkexbnm ljrevtyns^ eljcnjdthz.obt ’njn cnfnec&<br />
Cnfnec ljk;ty dslfdfnmcz yf ljdjkmyj lkbntkmysq gthbjl dhtvtyb^ xnj,s<br />
j,kflf.obt bv k.lb vjukb [jnm ytvyjuj ddtcnb cdj. ;bpym d yjhvfkmyjt heckj&<br />
Cnfnec ljk;ty ghtljcnfdkznm bv jcyjdyst ghfdf^ rfr jyb jghtltktys d cjjndtncnde.ob[<br />
vt;leyfhjlys[ b htubjyfkmys[ ljujdjhf[& D ytrjnjhs[ cnhfyf[<br />
yfwbjyfkmyst bkb htubjyfkmyst gjkj;tybz j ghfdf[ xtkjdtrf vjuen gjnht,jdfnm<br />
,jktt dscjrb[ cnfylfhnjd^ xtv nt vbybvfkmyst cnfylfhns^ gthtxbckztvst yb;t%<br />
q Uhf;lfycrbt b gjkbnbxtcrbt ghfdf%<br />
-- pfobnf jn dscskrb b dsldjhtybz*<br />
-- pfghtotybt lbcrhbvbyfwbb*<br />
-- pfobnf ghjnbd gsnjr bkb ;tcnjrjuj^ ,tcxtkjdtxyjuj bkb eyb;f.otuj<br />
ljcnjbycndj j,hfotybz b yfrfpfybz*<br />
-- cdj,jlf gthtldb;tybz*<br />
-- ljcneg r celfv<br />
q<br />
Df;ysv zdkztncz nfr;t ghtljcnfdktybt ’rjyjvbxtcrb[ b cjwbfkmys[ ghfd^<br />
chfdybvs[ c j,otghbyznsvb ghfdfvb d cnhfyt e,t;bof^ drk.xfz ghfdj yf<br />
ljcneg r cjjndtncnde.otve ;bkboe^ ghfdj yf gjkextybt gjvjob bkb yf<br />
nheljecnhjqcndj^ yf vtlbwbycrjt j,cke;bdfybt^ yf yfxfkmyjt b chtlytt<br />
j,hfpjdfybt&<br />
q Jcyjdjgjkfuf.obv ghbywbgjv zdkztncz ghbywbg tlbycndf ctvmb^ b cnhfys<br />
e,t;bof ljk;ys gjvjufnm ,t;tywfv d b[ djccjtlbytybb c ,kbprbvb<br />
hjlcndtyybrfvb& Xtv ,jkmit dhtvtyb xtkjdtr ghjdjlbn d ghbybvf.otq tuj<br />
cnhfyt^ ntv cbkmytt gjnht,yjcnm d djccjtlbytybb ctvmb&<br />
Ghtljcnfdktybt pfobns ;thndfv djqys vj;tn ,snm ghtrhfotyj^ rjulf d ytq<br />
,jkmit ytn ytj,[jlbvjcnb& J,]trnbdyst rhbnthbb lkz jwtyrb dhtvtyb^ rjulf<br />
ghtljcnfdktybt pfobns vj;tn ,snm ghtrhfotyj^ ljk;ys ,snm bpkj;tys d<br />
gbcmvtyyjq ajhvt b^ ;tkfntkmyj^ d pfrjyjlfntkmcndt& Ghb jghtltktybb dhtvtyb<br />
ghtrhfotybz ghtljcnfdktybz nfrjq pfobns cktletn gjkexbnm htrjvtylfwbb e<br />
EDR< JJY&<br />
Dscnegfqnt c ghbpsdjv jrfpfnm vt;leyfhjlye. gjllth;re b hfpltkbnm<br />
jndtncndtyyjcnm<br />
Gfhkfvtynfhbb vjuen gjllth;fnm ghbpsds r ghjzdktyb. vt;leyfhjlyjq<br />
cjkblfhyjcnb b hfpltktyb. jndtncndtyyjcnb^ ghbdktrfz j,otcndtyyjt dybvfybt<br />
r gjnht,yjcnzv ,t;tywtd^ r njve drkfle^ rjnjhsq e;t cltkfkb b[ cnhfys<br />
d ghtljcnfdktybt ,t;tywfv e,t;bof^ b j,tcgtxbdfz ljcneg r uevfybnfhysv<br />
jhufybpfwbzv&<br />
‘<br />
68
J,hfofqntcm r ghfdbntkmcnde d wtkz[ j,tcgtxtybz ,tpjgfcyjcnb d kfuthz[ ,t;tywtd<br />
Gfhkfvtynfhbb vjuen ghbpdfnm cdjb ghfdbntkmcndf cltkfnm dct djpvj;yjt lkz pfobns<br />
,t;tywtd^ f nfr;t cjnhelybrjd vtcnys[ b vt;leyfhjlys[ uevfybnfhys[ jhufybpfwbq^<br />
rjnjhst gsnf.ncz pfobnbnm ,t;tywtd b jrfpfnm bv gjvjom& Jndtncndtyyjcnm pf<br />
gjllth;fybt j,otcndtyyjq ,tpjgfcyjcnb b gjhzlrf kt;bn yf cnhfyt e,t;bof& D<br />
ckexfz[^ rjulf lkz ’njuj ytj,[jlbvf vt;leyfhjlyfz gjllth;rf^ ghfdbntkmcndj cnhfys<br />
e,t;bof ljk;yj bccktljdfnm genb gjkextybz ytj,[jlbvjq gjvjob&<br />
Djpltqcndeqnt yf vtcnyjt yfctktybt b cjwbfkmye. cathe% dscnegfqnt d pfobne ,t;tywtd<br />
Dj dhtvz xhtpdsxfqys[ cbnefwbq c ,t;tywfvb gfhkfvtynfhbb vjuen dj vyjujv<br />
gjdkbznm yf nj^ rfr j,hfof.ncz c ,t;tywfvb& Jyb vjuen ghbpdfnm dkfcnb cnhfys<br />
cj,k.lfnm vt;leyfhjlyst j,zpfntkmcndf gj jrfpfyb. uevfybnfhyjq gjvjob& Jyb<br />
vjuen dshfpbnm cdjt cjcnhflfybt b cjkblfhyjcnm c ,t;tywfvb^ pyfrjvzcm c<br />
gjkj;tybtv ltk& Jyb vjuen gjctofnm kfuthz lkz ,t;tywtd bkb pfrhsnst wtynhs^<br />
ult cjlth;fncz ,t;tyws& Jyb vjuen hfccvjnhtnm djghjcs b ghbxbys ,tcgjrjqcndf<br />
vtcnyjuj yfctktybz^ gjgsnfnmcz cukflbnm jnhbwfntkmyjt jnyjitybt r ,t;tywfv^<br />
dspdfyyjt jncencndbtv byajhvfwbb^ ytljgjybvfybtv bkb ghtldpznsv vytybtv j<br />
,t;tywf[& n<br />
Pfobnf ;tyoby-,t;tyjr<br />
‚ Jcj,st eckjdbz^ jrfpsdf.obt jnhbwfntkmyjt djpltqcndbt<br />
yf ;tyoby-,t;tyjr<br />
:tyobys cjcnfdkz.n gj rhfqytq vtht gjkjdbye dct[ ,t;tywtd& E<br />
;tyoby-,t;tyjr tcnm vyjubt bp nt[ ;t gjnht,yjcntq^ rjnjhst tcnm e<br />
ve;xby% pfobnf ghjnbd ghbyelbntkmyjuj djpdhfotybz^ edf;tybt b[ ghfd<br />
xtkjdtrf^ rjulf jyb yf[jlzncz d bpuyfybb^ b gjkextybt gjvjob d gjbcrf[<br />
ljkujchjxyjuj htitybz cdjtuj nz;tkjuj gjkj;tybz& Jlyfrj e yb[ tcnm<br />
nfr;t b lheubt^ ljgjkybntkmyst gjnht,yjcnb^ rjulf jyb yf[jlzncz d<br />
gjkj;tybb ,t;tywtd&<br />
Xfcnj d [fjct rhegyjvfcinf,ys[ cbnefwbq c ,t;tywfvb ;tyobys<br />
jcj,tyyj ezpdbvs d jnyjitybb ctrcefkmys[ b lheub[ ajhv yfcbkbz&<br />
Rhjvt njuj^ jyb xfcnj ytcen jndtncndtyyjcnm pf lheub[^ ,jktt ezpdbvs[<br />
xktyjd ctvmb^ nfrb[ rfr ltnb b ghtcnfhtkst& :tyobys xfcnj hfpltktys<br />
c ve;xbyfvb - xktyfvb ctvmb^ rjnjhst vjuen d ’nj dhtvz ghbybvfnm exfcnbt<br />
d djjhe;tyyjv rjyakbrnt bkb jcnfdfnmcz yf hjlbyt c wtkm. j[hfys<br />
ctvtqyjq cj,cndtyyjcnb&<br />
D eckjdbz[ kfuthz lkz ,t;tywtd^ rjulf yfheitys nhflbwbjyyst c[tvs<br />
ghbyznbz htitybq^ ;tyobys vjuen kbibnmcz ghfdf ujkjcf d htitybb<br />
djghjcjd^ rjnjhst jnhbwfntkmyj crfpsdf.ncz yf b[ gjdctlytdyjq ;bpyb<br />
b ,tpjgfcyjcnb& Yfghbvth^ tckb ve;xbys bkb rfrfz-yb,elm uheggf<br />
ve;xby rjynhjkbhe.n hfcghtltktybt uevfybnfhyjq gjvjob^ ;tyoby<br />
vjuen ghbye;lfnm r jrfpfyb. ctrcefkmys[ eckeu d j,vty yf tle&<br />
:tyobys vjuen nfr;t yf[jlbnmcz gjl euhjpjq ctrcefkmyjuj yfcbkbz cj<br />
cnjhjys lheub[ ,t;tywtd^ vtcnyjuj yfctktybz^ ,jtdbrjd^ gjkbwbb bkb<br />
cbk ,tpjgfcyjcnb d cnhfyt e,t;bof&<br />
69
D cnhfyf[^ ghbvtyz.ob[ ghjwtlehs bylbdblefkmyjuj jghtltktybz<br />
cnfnecf ,t;tywtd^ e ;tyoby^ ghb,sdf.ob[ dvtcnt c xktyfvb ctvmb<br />
ve;crjuj gjkf^ vj;tn yt ,snm djpvj;yjcnb gjlfnm cdjb cj,cndtyyst<br />
pfzdktybz lf;t d ckexft jnrkjytybz pfzdktybq b[ ve;tq& :tyobyfv<br />
vj;tn ,snm nhelytt hfpujdfhbdfnm jnrhjdtyyj c ve;xbyjq^ rjnjhsq<br />
ghjdjlbn c ybvb cj,tctljdfybt^ bkb c gthtdjlxbrjv ve;crjuj gjkf^<br />
jcj,tyyj tckb ytrjnjhst cnjhjys tt pfzdktybz c ghjcm,jq j ghtljcnfdktybb<br />
cnfnecf ,t;tywf cdzpfys c ctrcefkmysv yfcbkbtv bkb djghjcfvb<br />
xtcnb ctvmb&<br />
D ljgjkytybt r ghtgzncndbzv ghjwtlehyjuj gkfyf^ bvt.obvcz d<br />
cbcntvf[ jghtltktybz cnfnecf ,t;tywf^ vjuen ,snm nhelyjcnb b<br />
ghfdjdjuj [fhfrnthf ghb hfccvjnhtybb pfzdktybq^ cdzpfyys[ c utylthysv<br />
afrnjhjv&<br />
‚ Ghtcktljdfybt^ cdzpfyyjt c utylthysv afrnjhjv<br />
Ghtcktljdfybt^ cdzpfyyjt c utylthysv afrnjhjv^ zdkztncz nthvbyjv^<br />
bcgjkmpetvjv d vt;leyfhjlyjv ghfdt ,t;tywtd lkz jgbcfybz hfpyjuj<br />
hjlf [jlfnfqcnd^ drk.xfz b nt^ rjnjhst byjulf gjlf.ncz ve;xbyfvb&<br />
{jnz utylth rjyrhtnyj b yt egjvbyftncz d Rjydtywbb 1951 ujlf j cnfnect<br />
,t;tywtd (jgfctybz ghtcktljdfybz ljk;ys ,snm gj ghbpyfre hfcs^<br />
dthjbcgjdtlfybz^ uhf;lfycndf^ ghbyflkt;yjcnb r jghtltktyyjq<br />
cjwbfkmyjq uheggt bkb gjkbnbxtcrb[ e,t;ltybq)^ ghbpyftncz^ xnj utylth<br />
vj;tn jrfpsdfnm dkbzybt bkb jghtltkznm nbg ghtcktljdfybz^ rjnjhjve<br />
gjldthuftncz xtkjdtr^ b#bkb ghbxbys nfrjuj j,hfotybz&<br />
‘Bcgjkybntkmysq Rjvbntn c eljdktndjhtybtv ghbybvftn r<br />
cdtltyb. nt cgtwbfkmyst ecbkbz ujcelfhcnd^ rjnjhst jyb<br />
ghtlghbybvf.n gj drk.xtyb. utylthyjuj afrnjhf d cdj. gjkbnbre gj<br />
ghtljcnfdktyb. e,t;bof^ gjcnfyjdktybz b ghfrnbre* ghbpsdftn<br />
ujcelfhcndf^ EDR< JJY b lheubt pfbynthtcjdfyyst jhufybpfwbb<br />
cgjcj,cndjdfnm ,jktt ibhjrjve ghbyznb. b drk.xtyb. d cdjb rhbnthbb<br />
pfobns nfrjuj njkrjdfybz^ xnj ghtcktljdfybt vj;tn ,snm<br />
cdzpfyj c utylthysv afrnjhjv bkb ;t jceotcndkznmcz xthtp<br />
ctrcefkmyjt yfcbkbt* nfr;t ghbpsdftn EDR< JJY b lheubt<br />
pfbynthtcjdfyyst jhufybpfwbb hfphf,jnfnm^ gjllth;fnm<br />
b ghbvtyznm herjdjlzobt ghbywbgs^ ghfdbkf gjdtltybz b ext,yst<br />
ghjuhfvvs gj utylthysv djghjcfv^ cdzpfyysv c ,t;tywfvb^<br />
xnj,s gjllth;fnm dytlhtybt utylthyjq gthcgtrnbds<br />
b gjdscbnm jndtncndtyyjcnm pf jceotcndktybt<br />
utylthyjq gjkbnbrb&\<br />
Pfrk.xtybt @ 87 (n) Bcgjkybntkmyjuj Rjvbntnf EDR< JJY (1999)<br />
D [jlfnfqcndf[^ cdzpfyys[ c utylthysv afrnjhjv^ j,sxyj egjvbyf.ncz<br />
frns ctrcefkmyjuj yfcbkbz^ ,snjdjt yfcbkbt^ ghbyelbntkmyjt gkfybhjdfybt<br />
ctvmb^ rfktxfobt jgthfwbb yf ;tycrb[ gjkjds[ jhufyf[^ yfrfpfybt<br />
pf yfheitybt cjwbfkmys[ nhflbwbq b eckjdyjcntq b pf<br />
ujvjctrcefkbpv& Nfrbt [jlfnfqcndf vjuen jnkbxfnmcz lheu jn lheuf ntv^<br />
xnj d yb[ cvtifys ajhvs ghtcktljdfybz b ghbxbys ghtcktljdfybz&<br />
Ntv yt vtytt^ jyb bvt.n ytxnj j,ott% ghb hfccvjnhtybb [jlfnfqcnd<br />
utylth zdkztncz jlybv bp ceotcndtyys[ afrnjhjd& D ’njv cdtnt<br />
70
ghtcktljdfybt yt j,zpfntkmyj ljk;yj ,snm dspdfyj njkmrj utylthjv<br />
;thnds* jyj vj;tn ,snm dspdfyj b bltjkjubtq dbyjdyjuj d cjdthitybb<br />
ghtcktljdfybz% k.lb^ erkjyz.obtcz jn dsgjkytybz cdjtq utylthyjq<br />
hjkb^ gjlkt;fn ghtcktljdfyb.& Yfghbvth^ ;tyobys^ rjnjhst jgfcf.ncz<br />
ghtcktljdfybz bp-pf yfheitybz cjwbfkmys[ nhflbwbq^ j,sxyj<br />
ghtcktle.ncz yt gjnjve^ xnj jyb ;tyobys^ f gjnjve^ xnj jnrfpsdf.ncz<br />
,snm ‘ghfdbkmysvb\ ;tyobyfvb&<br />
Jghtltktybt gjyznbz ‘,t;tytw\ d Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd<br />
ljk;yj njkrjdfnmcz c extnjv utylthyjuj afrnjhf& D njq ;t vtht^ rfr<br />
df;yf byajhvfwbz j cnhfyt pfzdbntkz^ ghjczotuj e,t;bof^ lkz<br />
jghtltktybz ‘nbgbxyjuj\ [jlfnfqcndf^ df;yj b gjybvfybt cjwbfkmyj<br />
jghtltkztvs[ hjktq d cnhfyt pfzdbntkz lkz ghfdbkmyjuj njkrjdfybz<br />
gjyznbz ‘,t;tytw\& Nfrjq gjl[jl jlj,hty hzljv vt;leyfhjlys[<br />
jhufyjd^ drk.xfz b Bcgjkrjv EDR< JJY&<br />
‚ Hfccvjnhtybt [jlfnfqcnd j ghtljcnfdktybb<br />
e,t;bof^ gjlfdftvs[ ;tyobyfvb<br />
EDR< JJY b ytrjnjhst ujcelfhcndf dsgecnbkb herjdjlzobt erfpfybz gj<br />
hfccvjnhtyb. [jlfnfqcnd j ghtljcnfdktybb e,t;bof^ gjlfdftvs[<br />
;tyobyfvb^ drk.xfz b [jlfnfqcndf^ cdzpfyyst c utylthysv afrnjhjv&<br />
Jnvtxftncz hjcn celt,yjq ghfrnbrb d hfccvjnhtybb nfrb[ ltk^ b vyjubt<br />
ujcelfhcndf dshfpbkb cdjq bynthtc r ’njve gjyznb. b gkfybhe.n<br />
drk.xbnm tuj d cdjb ghfdjdst cnhernehs pfobns&<br />
D ljgjkytybt r j,obv yjhvfv vt;leyfhjlyjuj ghfdf ghfd xtkjdtrf^<br />
ghbvtybvsv rj dctv k.lzv^ tcnm hzl cnfylfhnjd gj ghfdfv xtkjdtrf^<br />
rjnjhst bvt.n ytgjchtlcndtyyjt jnyjitybt r gjkj;tyb. ;tyoby-<br />
,t;tyjr b ;tyoby^ boeob[ e,t;bof& Cfvsv bpdtcnysv ghfdjdsv<br />
bycnhevtynjv zdkztncz Rjydtywbz j pfghtotybb dct[ ajhv lbcrhbvbyfwbb<br />
d jnyjitybb ;tyoby b Afrekmnfnbdysq Ghjnjrjk r ytq&<br />
"nf Rjydtywbz ecnfyfdkbdftn lkz ujcelfhcnd cnfylfhns d hzlt<br />
j,kfcntq^ rjnjhst df;ys lkz ;tyoby-,t;tyjr^ drk.xfz%<br />
q Pfghtotybt dct[ ajhv njhujdkb ;tyobyfvb b ’rcgkefnfwbb ghjcnbnewbb<br />
q Uhf;lfycndj<br />
q J,hfpjdfybt<br />
q Pfyznjcnm<br />
q Vtlbwbycrjt j,cke;bdfybt<br />
q Jcj,st ghj,ktvs ;tyoby bp ctkmcrb[ hfqjyjd<br />
q Hfdtycndj gthtl pfrjyjv<br />
q Dct djghjcs^ jnyjczobtcz r ,hfre b jnyjitybzv d ctvmt<br />
Lheubt df;yst vt;leyfhjlyst cnfylfhns drk.xf.n Ltrkfhfwb. Utythfkmyjq<br />
Fccfv,ktb JJY j pfghtotybb yfcbkbz ghjnbd ;tyoby^ rjnjhfz<br />
ghbpyftn ;tyoby-,t;tyjr rfr jlye bp jcj,j ezpdbvs[ uhegg^ gjldth;tyys[<br />
yfcbkb.^ b ghbpsdftn ujcelfhcndf ghbyznm vths^ yfghfdktyyst yf<br />
pfghtotybt yfcbkbz ghjnbd ;tyoby&<br />
71
Pfobnf ltntq-,t;tywtd<br />
Ghbvthyj 41 ghjwtyn dct[ kbw^ gjlgflf.ob[ gjl rjvgtntywb. EDR<<br />
JJY^ vjkj;t 18 ktn* 12 ghjwtynjd --- vjkj;t gznb ktn& Ltnb-,t;tyws<br />
ljk;ys bvtnm nfrbt ;t ghfdf yf pfobne^ rfr b dphjckst ,t;tyws& C<br />
extnjv b[ jcj,s[ gjnht,yjcntq b ezpdbvjcnb^ ltnb-,t;tyws ljk;ys<br />
nfr;t gjkexfnm cgtwbfkmye. pfobne b gjvjom&<br />
D xhtpdsxfqyjq cbnefwbb c ,t;tywfvb ltnb-,t;tyws vjuen kturj<br />
gjnthznm cdjb[ hjlbntktq b cdjb ctvmb& Gj’njve cktletn ytvtlktyyj<br />
ghbybvfnm vths gj htubcnhfwbb nfrb[ ltntq b gjbcre b[ hjlbntktq& Ltnb<br />
,tp hjlbntktq yf[jlzncz tot d ,jkmitq jgfcyjcnb^ xtv lheubt ltnb-<br />
,t;tyws^ d jnyjitybb ghbpsdf d fhvb. bkb ctrcefkmyjq ’rcgkefnfwbb&<br />
C extnjv yjhvfkmys[ gjnht,yjcntq hfpdbnbz lf;t nt ltnb^ rjnjhst<br />
jcnf.ncz dvtcnt cj cdjbvb ctvmzvb^ cbkmyj cnhflf.n bp-pf gcb[jkjubxtcrb[<br />
nhfdv b ytj,[jlbvjcnb gjrblfnm hjlyst vtcnf&<br />
Ltnb-,t;tyws% Htrjvtylfwbb gj<br />
j,tcgtxtyb. pfobns b gjvjob<br />
Ltnb ezpdbvs& Jyb cnhflf.n jn ,jktpytq^ ytljtlfybz b edtxbq&<br />
Ltnb pfdbcbvs& Bn ytjl[jlbvf gjllth;rf dphjcks[ yt njkmrj lkz<br />
abpbxtcrjuj ds;bdfybz^ jcj,tyyj d hfyytv ltncnt^ yj b lkz gcb[jkjubxtcrjuj<br />
b cjwbfkmyjuj ,kfujgjkexbz&<br />
Ltnb hfpdbdf.ncz& Jyb ghj[jlzn jghtltktyyst ’nfgs hfpdbnbz^ gjljlyj<br />
njve rfr djpdjlbncz ,fiyz bp rbhgbxtq^ ult rf;lsq yjdsq hzl erkflsdftncz<br />
yf ghtlsleobq& Cthmtpyst pflth;rb^ ghthsdf.obt ’nb gjcktljdfntkmyst<br />
’nfgs^ vjuen ceotcndtyyj gjdhtlbnm hfpdbnb. ht,tyrf&<br />
D cnhfyf[^ ult cjlth;fn gjl cnhf;tq dphjcks[ ,t;tywtd^ ,jkmijq<br />
jgfcyjcnb pflth;fybz gjldthuf.ncz b ltnb^ gjrf yt ,eltn ghbyznj<br />
cgtwbfkmyjt gjcnfyjdktybt j, jcdj,j;ltybb b[ hjlbntktq& Ltntq yt<br />
cktletn cjlth;fnm gjl cnhf;tq^ tckb njkmrj ytn f,cjk.nyj ybrfrb[<br />
lheub[ gentq j,tcgtxtybz ghbywbgf tlbycndf ctvmb&<br />
Ghb ghjdtltybb ghjwtleh jghtltktybz cnfnecf ,t;tywf yf bylbdblefkmyjq<br />
jcyjdt ht,tyre^ hfpltktyyjve c ctvmtq^ cktletn yfpyfxbnm<br />
jgtreyf lkz yfbkexituj j,tcgtxtybz tuj bynthtcjd& Ghb hfccvjnhtybb<br />
ghjcm,s ht,tyrf j ghtljcnfdktybb tve cnfnecf ,t;tywf cktletn<br />
ghbybvfnm dj dybvfybt cntgtym tuj evcndtyyjuj hfpdbnbz^ ehjdtym<br />
phtkjcnb b cgjcj,yjcnm dshfpbnm cdj. ghjcm,e j ghtljcnfdktybb<br />
e,t;bof c extnjv tuj (tt) kbxyjuj jgsnf^ ctvtqyjuj ghjbc[j;ltybz b<br />
yfwbjyfkmyjq rekmnehs& Ghb hfccvjnhtybb pfzdktybz ht,tyrf^ djpvj;-<br />
yj^ gjyflj,bncz kb,thfkmyjt ghbvtytybt ghbywbgf njkrjdfybz cjvytybz<br />
d gjkmpe pfzdbntkz&<br />
Ltnb^ gjcnhflfdibt jn djjhe;tyyjuj rjyakbrnf^ bvt.n ghfdj yf<br />
cgtwbfkmye. pfobne b j,hfotybt c extnjv b[ jcj,jq ezpdbvjcnb^ rjulf<br />
bv euhj;ftn ’rcgkefnfwbz^ ntktcyst gjdht;ltybz^ bkb tcnm jgfcyjcnm<br />
lkz ;bpyb& Lheubt df;yst ghfdf ltntq-,t;tywtd drk.xf.n ghfdj yf<br />
j,hfpjdfybt^ cjjndtncnde.ott gbnfybt b yf cfvsq dscjrbq ljcnb;bvsq<br />
cnfylfhn pljhjdmz&<br />
Yfbkexitt j,tcgtxtybt bynthtcjd ht,tyrf b hjkm ctvmb^ rfr jcyjdyjuj<br />
bcnjxybrf pfobns b ,kfujgjkexbz ht,tyrf^ ljk;ys kt;fnm d jcyjdt dct[<br />
htitybq^ ghbybvftvs[ d jnyjitybb ltntq-,t;tywtd& "njn ghbywbg<br />
yfitk cdjt gjkyjt ghfdjdjt dshf;tybt d Rjydtywbb j ghfdf[ ht,tyrf^<br />
exfcnybrjv rjnjhjq zdkz.ncz gjxnb dct cnhfys vbhf& "nf Rjydtywbz<br />
cjlth;bn rjyrhtnyjt gjkj;tybt j ltnz[-,t;tywf[ b nfr;t jnvtxftn^ xnj<br />
dct tt gjkj;tybz ljk;ys ghbvtyznmcz gj jnyjityb. rj dctv ltnzv ,tp<br />
lbcrhbvbyfwbb& Jcj,e. pfobne ltntq-,t;tywtd b ltntq^ gthtvtotyys[<br />
dyenhb cnhfys^ ghtlecvfnhbdftn b Fahbrfycrfz {fhnbz j ghfdf[ b<br />
,kfujgjkexbb ht,tyrf&<br />
J,tcgtxtybt yfbkexib[ bynthtcjd<br />
ltntq-,t;tywtd b ltntq^ boeob[ e,t;bof<br />
Cnfnmz 3 Rjydtywbb j ghfdf[ ht,tyrf ukfcbn^ xnj dj dct[ ltqcndbz[ d<br />
jnyjitybb ht,tyrf^ ytpfdbcbvj jn njuj^ ghtlghbybvf.ncz kb jyb<br />
ujcelfhcndtyysvb bkb xfcnysvb exht;ltybzvb^ pfybvf.obvbcz djghjcfvb<br />
cjwbfkmyjuj j,tcgtxtybz^ celfvb^ flvbybcnhfnbdysvb bkb pfrjyjlfntkmysvb<br />
jhufyfvb^ gthdjjxthtlyjt dybvfybt eltkztncz yfbkexitve<br />
j,tcgtxtyb. bynthtcjd ht,tyrf& D rf;ljv ckexft ghb ghbyznbb htitybz d<br />
jnyjitybb ht,tyrf ytj,[jlbvj hfccvjnhtnm^ gj djpvj;yjcnb^ cfvst<br />
hfpkbxyst htitybz^ exbnsdfz ghb ’njv ghbywbg yfbkexib[ bynthtcjd<br />
ht,tyrf& Nfrjq gjl[jl j,otghbyzn dj dct[ ckexfz[ --- jn ghzvjuj<br />
celt,yjuj dvtifntkmcndf ujcelfhcnd d kbxye. ;bpym ctvmb^ lj nt[<br />
cbnefwbq^ rjulf ujcelfhcndf vjuen dvtibdfnmcz rjcdtyyj^ yfghbvth^<br />
xthtp vtcnyst jhufys dkfcnb^ lkz j,tcgtxtybz b pfobns ghfd ltntq&<br />
‘<br />
73
Gjyznbt ‘yfbkexibt bynthtcs ht,tyrf\ jpyfxftn^ xnj pfrjyjlfntkmyst<br />
jhufys ljk;ys ghbybvfnm dj dybvfybt^ exbnsdf.ncz kb d cfvjq gjkyjq<br />
vtht bynthtcs ltntq ghb ghbyznbb pfrjyjd bkb dytctybb d yb[ bpvtytybq&<br />
D cjjndtncndbb cj cnfnmtq 22 Rjydtywbb j ghfdf[ ht,tyrf ltnb-,t;tyws<br />
bkb ltnb^ boeobt e,t;bof^ gjkexf.n jcj,jt dybvfybt& Gj ’njq cnfnmt<br />
Rjydtywbb Ujcelfhcndf-exfcnybrb ljk;ys ghbybvfnm ytj,[jlbvst<br />
vths c ntv^ xnj,s nfrbt ltnb gjkexfkb cjjndtncnde.oe. pfobne b<br />
uevfybnfhye. gjvjom&<br />
Ge,kbrfwbz EDR< JJY Ltnb-,t;tyws% Htrjvtylfwbb gj j,tcgtxtyb.<br />
pfobns b gjvjob jghtltkztn wtkb b pflfxb^ f nfr;t ghbywbgs b<br />
ghfrnbxtcrbt vths gj pfobnt b jrfpfyb. gjvjob ltnzv-,t;tywfv& Jyf<br />
j[dfnsdf.n nfrbt djghjcs^ rfr ghfdf ht,tyrf* rekmnehf^ gcb[jkjubxtcrjt<br />
,kfujgjkexbt^ pljhjdmt b gbnfybt ht,tyrf* ghtljndhfotybt nhfdvfnbpvf<br />
b ktxtybt abpbxtcrb[ edtxbq* kbxyfz cdj,jlf^ ghfdjdjq cnfnec^<br />
j,hfpjdfybt* ltnb^ hfpltktyyst c hjlbntkzvb^ b gjbcr ljkujchjxys[<br />
htitybq& n<br />
Pfobnf ctvmb ,t;tywtd<br />
Yfb,jktt ’aatrnbdysv cgjcj,jv pfobns ezpdbvs[ ,t;tywtd zdkztncz<br />
pfobnf ctvtq ,t;tywtd& D jcj,jq gjllth;rt ye;lf.ncz ytgjkyst<br />
ctvmb& Dct xktys ctvtq ,t;tywtd cnfkrbdf.ncz c ghj,ktvfvb^ rjulf jyb<br />
hfp]tlbytys dj dhtvz ,tucndf bkb rjulf cnhfys e,t;bof yt jrfpsdf.n<br />
gjvjom d b[ djccjtlbytybb c lheubvb xktyfvb ctvmb& Nfrjt gjkj;tybt<br />
vj;tn ,snm jcj,tyyj nhelysv lkz kbw^ gjkexbdib[ ghfdj yf dhtvtyyjt<br />
ghj;bdfybt^ gjcrjkmre e yb[ xfcnj vtymit ghfd^ xtv e ghbpyfyys[<br />
,t;tywtd&<br />
Rjyathtywbz^ &&& ghbybvfz dj dybvfybt^ xnj cj[hfytybt tlbycndf ctvmb^<br />
zdkz.otqcz tcntcndtyyjq b jcyjdyjq uheggjdjq j,otcndtyyjq zxtqrjq^<br />
zdkztncz ceotcndtyysv ghfdjv ,t;tywf^ b xnj cj[hfytybt ’njuj tlbycndf<br />
yf[jlbncz gjl gjcnjzyyjq euhjpjq^ htrjvtyletn ghfdbntkmcndfv ghbyznm<br />
ytj,[jlbvst vths lkz j,tcgtxtybz pfobns ctvmb ,t;tywf^ d jcj,tyyjcnb<br />
lkz njuj^ xnj,s%<br />
(1) j,tcgtxbnm cj[hfytybt tlbycndf ctvmb ,t;tywtd^ d xfcnyjcnb d nt[<br />
ckexfz[^ rjulf ukfdf ctvmb eljdktndjhztn eckjdbzv^ nht,etvsv lkz d]tplf d<br />
ne bkb bye. cnhfye*<br />
(2) j,tcgtxbnm pfobne ytcjdthityyjktnyb[ ,t;tywtd b^ d xfcnyjcnb^<br />
ytcjghjdj;lftvs[ dphjcksvb ltntq b ltdeitr^ eltkzz jcj,jt dybvfybt<br />
djghjcfv jgtrb b ecsyjdktybz&<br />
Pfrk.xbntkmysq Frn cjpdfyyjq Jhufybpfwbtq J,]tlbytyys[ Yfwbq Rjyathtywbb<br />
gjkyjvjxys[ ghtlcnfdbntktq gj djghjce j cnfnect ,t;tywtd b fgfnhbljd^ IV B&1951<br />
74
Pfobnf ;tyoby^ ltntq b ctvtq ,t;tywtd%<br />
xnj ltkfnm$<br />
Ghtlecvjnhbnt cgtwbfkmyst ghfdbkf lkz ;tyoby b ltntq d ghjwtlehf[<br />
jghtltktybz cnfnecf ,t;tywf<br />
q<br />
q<br />
q<br />
q<br />
q<br />
q<br />
Gfhkfvtynfhbb vjuen ghtlecvjnhtnm cgtwbfkmyst eckjdbz lkz<br />
;tyoby b ltntq d ghjwtlehf[ jghtltktybz cnfnecf ,t;tywf^ drk.xfz<br />
ghbukfitybt lkz ghjdtltybz cj,tctljdfybq bynthdm.thjd b gthtdjlxbrjd<br />
;tycrjuj gjkf&<br />
Dct nt^ rnj ghbybvftn htitybz gj ghtljcnfdktyb. cnfnecf ,t;tywf^<br />
ljk;ys bvtnm ljcneg r byajhvfwbb j, eckjdbz[ cj,k.ltybz ghfd<br />
xtkjdtrf b j cjwbfkmys[ hjkz[ d cnhfyf[ ghjbc[j;ltybz^ gjcrjkmre<br />
’nj xfcnj pfnhfubdftn bynthtcs ;tyoby b ltntq&<br />
Gfhkfvtynfhbb vjuen gjghjcbnm cdjb ghfdbntkmcndf hfphf,jnfnm<br />
herjdjlzobt erfpfybz gj hfccvjnhtyb. [jlfnfqcnd^ cdzpfyys[ c<br />
utylthysv afrnjhjv^ bcgjkmpez ghb ’njv d rfxtcndt vjltkb<br />
ceotcnde.obt vtnjlbxtcrbt erfpfybz&<br />
Ltnb ,tp hjlbntktq ljk;ys bvtnm endth;ltyyjuj d cjjndtncndbb c<br />
pfrjyjv jgtreyf lkz yfbkexituj j,tcgtxtybz b[ bynthtcjd&<br />
Dct xktys ctvmb ljk;ys ghbpyfdfnmcz ,t;tywfvb^ tckb nfrjdsv<br />
ghbpyfy jcyjdyjq pfzdbntkm^ b rf;lsq xkty ctvmb ljk;ty bvtnm<br />
djpvj;yjcnm gjlfnm cdjt cj,cndtyyjt [jlfnfqcndj&<br />
:tyobyfv b ltnzv ljk;ys ,snm dslfys yf b[ bvz ljrevtyns^<br />
gjlndth;lf.obt b[ cnfnec ,t;tywf&<br />
Pfghtnbnt pflth;fybt ,t;tywtd b b[ cjlth;fybt gjl cnhf;tq<br />
q<br />
q<br />
Gfhkfvtynfhbb vjuen ghtlghbyznm ifub c wtkm. pfghtotybz<br />
pflth;fybz b cjlth;fybz gjl cnhf;tq ltntq b ljk;ys j,tcgtxbnm<br />
fkmnthyfnbdyst chtlcndf lkz b[ pfobns b gjgtxtybz&<br />
Ytkmpz pflth;bdfnm ;tyoby^ jcj,tyyj nt[^ rnj ghbtp;ftn c ltnmvb<br />
bkb lheubvb kbwfvb yf b[ gjgtxtybb^ rjhvzob[ vfnthtq b<br />
,thtvtyys[ ;tyoby&<br />
Cjplfdfqnt djpvj;yjcnb lkz djccjtlbytybz ctvtq ,t;tywtd<br />
q<br />
Gfhkfvtynfhbb vjuen ghbyznm vths^ j,tcgtxbdf.obt ,scnhjt<br />
djccjtlbytybt xktyjd ctvmb^ gjnthzdib[ lheu lheuf dj dhtvz<br />
,tucndf^ ghtlecvjnhtnm ghbvtytybt kb,thfkmys[ rhbnthbtd ghb<br />
hfccvjnhtybb njuj^ rfrbt xktys ctvmb vjuen ,snm ljgeotys r<br />
djccjtlbytyb.^ b cgjcj,cndjdfnm njve^ xnj,s dphjckst xktys ctvmb<br />
vjukb cfvb j,tcgtxbdfnm cdjb[ b;lbdtywtd& n<br />
75
Htitybtv djghjcf pfobns ctvtq ,t;tywtd zdkztncz djccjtlbytybt<br />
ctvtq& Bcgjkybntkmysq Rjvbntn EDR< JJY gjlxthryek ytj,[jlbvjcnm<br />
pfobns tlbycndf ctvtq ,t;tywtd gentv%<br />
q<br />
q<br />
q<br />
q<br />
q<br />
djccjtlbytybz xktyjd ctvmb^ gjnthzdib[ lheu lheuf dj dhtvz<br />
,tucndf*<br />
ghbvtytybz kb,thfkmys[ rhbnthbtd ghb hfccvjnhtybb njuj^ rnj bp<br />
xktyjd ctvmb vj;tn ,snm ljgeoty r djccjtlbytyb.*<br />
ghbpyfybz dct[ xktyjd ctvmb ,t;tywfvb^ rjulf jcyjdyjq pfzdbntkm<br />
ghbpyftncz d rfxtcndt nfrjdjuj^ b ghtljcnfdktybt ghfdf rf;ljve<br />
xktye ctvmb gjlfnm cdjt cj,cndtyyjt [jlfnfqcndj*<br />
jghtltktybt tlbycndf ctvmb d rfxtcndt ghbjhbntnf yf hfyyb[<br />
’nfgf[ dct[ ghjuhfvv lkz ,t;tywtd*<br />
ghtljcnfdktybz djpvj;yjcnb dphjcksv xktyfv ctvmb pfhf,fnsdfnm<br />
chtlcndf lkz gjllth;fybz cdjb[ b;lbdtywtd&<br />
Gjbcr htitybq<br />
Lkz ,jkmibycndf ,t;tywtd d vbht htitybtv b[ nz;tkjq celm,s ,skj<br />
,s djpdhfotybt yf hjlbye& Lj,hjdjkmyfz htgfnhbfwbz ljk;yf ghj-<br />
[jlbnm d eckjdbz[ ,tpjgfcyjcnb b c edf;tybtv ljcnjbycndf ,t;tywtd^ yf<br />
jcyjdt dpdtityyjuj htitybz^ ghbybvftvjuj cfvbv ,t;tywtv& Ytrjnjhsv<br />
,t;tywfv gjpdjkz.n jcnfdfnmcz yf gjcnjzyyjt vtcnj;bntkmcndj d<br />
cnhfyt^ d rjnjhjq jyb dgthdst yfikb e,t;bot& Nfrjt htitybt<br />
yfpsdftncz vtcnyjq byntuhfwbtq& Yfrjytw^ jxtym yt,jkmijq ghjwtyn<br />
,t;tywtd gthtctkztncz dj dnjhe. cnhfye e,t;bof& {jnz gthtctktybt<br />
zdkztncz htitybtv lkz jxtym yt,jkmijuj xbckf ,t;tywtd^ jyj zdkztncz<br />
xhtpdsxfqyj df;ysv dbljv pfobns b ljkujchjxysv htitybtv&<br />
‚ Lj,hjdjkmyfz htgfnhbfwbz<br />
Lj,hjdjkmyfz htgfnhbfwbz zdkztncz ghtlgjxnbntkmysv htitybtv lkz<br />
,jkmibycndf ,t;tywtd b cnhfy^ ghtljcnfdkz.ob[ bv e,t;bot&
dhtvtyb& Yfxfkjcm ghbvbhtybt vt;le dj..obvb cnjhjyfvb rjyakbrnf<br />
b d j,otcndt&<br />
R cj;fktyb.^ htfkmyjcnm htlrj gj[j;f yf nfrjq cwtyfhbq& Ckbirjv xfcnj<br />
pfobnf b gjvjom^ jrfpsdftvst d cnhfyt e,t;bof^ ytljcnfnjxys&<br />
Lheubt cnhfys e,t;bof dscrfpsdf.n gj;tkfybt hfphtifnm ,t;tywfv<br />
jcnfdfnmcz yf cdjtq nthhbnjhbb gjcnjzyyj^ jcj,tyyj rjulf jyb dyjczn<br />
cdjq drkfl d hfpdbnbt vtcnyjq ’rjyjvbrb& D gjcktlybt ujls dct vtymit<br />
cnhfy cxbnf.n^ xnj jyb d cjcnjzybb ghtlkj;bnm ,t;tywfv vtcnye.<br />
byntuhfwb.^ [jnz b tcnm ytrjnjhst pfvtnyst bcrk.xtybz^ nfrbt rfr<br />
yfnehfkbpfwbz nsczx ,t;tywtd bp Udfntvfks d Vtrcbrt&<br />
‚ Nhflbwbjyyst cnhfys gthtctktybz ,t;tywtd<br />
Fdcnhfkbz^ Lfybz^ Rfyflf^ Yblthkfyls^<br />
Yjdfz Ptkfylbz^ Yjhdtubz^ Cjtlbytyyst Infns<br />
Fvthbrb^ Abykzylbz^ Idtwbz^ Idtqwfhbz<br />
‚ Yjdst cnhfys gthtctktybz ,t;tywtd<br />
Fhutynbyf^
D cnhfyf[ ghjbc[j;ltybz ,t;tywtd<br />
q<br />
q<br />
q<br />
Gfhkfvtynfhbb vjuen j,tcgtxbnm yfkbxbt ghfdjdjq ,fps lkz<br />
pfobns ghfd djpdhfof.ob[cz ,t;tywtd*<br />
Lkz pfrjyjlfntkmys[ ltqcndbq rk.xtdsvb djghjcfvb zdkz.ncz<br />
cj,k.ltybt ghfd cj,cndtyyjcnb^ djpvtotybt b rjvgtycfwbz<br />
e,snrjd& Cktletn ghtlecvjnhtnm djghjc j ghtljcnfdktybb uhf;lfycndf<br />
ltnzv-,t;tywfv^ rjnjhst hjlbkbcm dyt cnhfys cdjtuj ghjbc[j;-<br />
ltybz* bv ljk;ys nfr;t dslfdfnmcz yfwbjyfkmyst ljrevtyns^<br />
gjlndth;lf.obt b[ kbxyjcnm*<br />
Gfhkfvtynfhbb vjuen ghbpdfnm cdjb ghfdbntkmcndf lfnm hfphtitybt<br />
yf ljcneg EDR< JJY b YGJ r ,t;tywfv^ xnj,s jyb vjukb<br />
rjynhjkbhjdfnm gjkj;tybt ,t;tywtd^ djpdhfof.ob[cz yf hjlbye&<br />
D cnhfyf[ gthtctktybz b gjntywbfkmys[ cnhfyf[ gthtctktybz<br />
q<br />
q<br />
Cnhfys gthtctktybz vjuen hfccvjnhtnm djghjc j hfcibhtybb vtcn<br />
lkz gthtctktybz ,t;tywtd^ f nfr;t dsltkbnm ljgjkybntkmyst vtcnf<br />
lkz xhtpdsxfqys[ ckexftd^ rjulf EDR< JJY dsye;ltyj gthtctkznm<br />
,t;tywtd d chjxyjv gjhzlrt gj ghbxbyfv ,tpjgfcyjcnb*<br />
Cnhfys^ rjnjhst tot yt cnfkb cnhfyfvb gthtctktybz ,t;tywtd^<br />
vjukb ,s cnfnm nfrbvb bkb^ gj rhfqytq vtht^ gjrfpfnm EDR< JJY<br />
cdjt ;tkfybt hfccvfnhbdfnm jnltkmyst [jlfnfqcndf j gthtctktybb&<br />
D cnhfyf[-ljyjhf[ b gjntywbfkmys[ cnhfyf[-ljyjhf[<br />
q<br />
q<br />
q<br />
Cnhfys-ljyjhs vjuen gjghjcbnm ekexibnm rfxtcndj e,t;bof b<br />
gjvjxm d ’njv^ c ntv xnj,s k.ltq yt ghbye;lfkb cltkfnm cdjq ds,jh<br />
d gjkmpe djpdhfotybz d ytecnjqxbde. b jgfcye. cbnefwb.*<br />
Cnhfys-ljyjhs vjuen jrfpfnm gjkbnbxtcrjt lfdktybt^ c ntv xnj,s<br />
dkbznm yf ghbxbys^ rjnjhst gjhj;lf.n gjnjr ,t;tywtd*<br />
Cnhfys-ljyjhs vjuen nfr;t jrfpfnm gjllth;re ghjdtltyb. dct[<br />
dbljd ltzntkmyjcnb^ ytj,[jlbvjq lkz ecgtiyjq htgfnhbfwbb bkb<br />
byntuhfwbb ,t;tywtd yf vtcnt^ drk.xfz jceotcndktybt ghjuhfvv gj<br />
hfpvbybhjdfyb. vtcnyjcnb^ hfphf,jnre ghjtrnjd gj cjplfyb.<br />
bcnjxybrjd lj[jlf b jrfpfybt gjvjob d ljkujchjxyjv hfpdbnbb& n<br />
79
Ukfdf 5<br />
Gjbcr fkmnthyfnbd pflth;fyb.<br />
,t;tywtd b pfobnf ,t;tywtd<br />
jn lbcrhbvbyfwbb<br />
Pfobnf ,t;tywtd ghjbc[jlbn yt njkmrj yf uhfybwt& Kbwf^ boeobt<br />
e,t;bof^ b ghbpyfyyst ,t;tyws vjuen jcnfdfnmcz ezpdbvsvb lf;t<br />
d cnhfyf[ e,t;bof^ rjnjhst ghbcjtlbybkbcm r Rjydtywbb j cnfnect<br />
,t;tywtd b rjnjhst ghbyzkb pfrjys b ecnfyjdbkb ghjwtlehs gj hfccvjnhtyb.<br />
[jlfnfqcnd j ghtljcnfdktybb cnfnecf ,t;tywf& Tcnm wtksq hzl<br />
djghjcjd d jnyjitybb pfobns ,t;tywtd^ rjnjhst bvt.n df;yjt pyfxtybt d<br />
b[ gjdctlytdyjq ;bpyb d cnhfyt e,t;bof& Lkz vyjub[ kbw^ boeob[<br />
e,t;bof^ b#bkb ,t;tywtd nfrbvb djghjcfvb vjuen ,snm ghjbpdjkmyjt<br />
pflth;fybt^ fnvjcathf hfcbpvf b rctyjaj,bb chtlb ytrjnjhs[ ckjtd<br />
vtcnyjuj yfctktybz&<br />
‘Bcgjkybntkmysq Rjvbntn cj;fkttn j njv^ xnj vyjubt cnhfys<br />
ghjljk;f.n ghfrnbre ghjbpdjkmyjuj pflth;fybz ghjczob[ e,t;bof<br />
kbw (drk.xfz ytcjdthityyjktnyb[) yf ytjghfdlfyyj lkbntkmyst<br />
chjrb b ,tp j,tcgtxtybz bv fltrdfnyjuj ljcnegf r EDR< JJY b<br />
cghfdtlkbdsv ghjwtlehfv cdjtdhtvtyyjuj gthtcvjnhf djghjcf j, b[<br />
pflth;fybb* jnvtxftn^ xnj gjlj,yfz ghfrnbrf pflth;fybz<br />
ytcjdvtcnbvf c ecnfyjdktyysvb cnfylfhnfvb d j,kfcnb ghfd xtkjdtrf^<br />
b yfcnjzntkmyj ghbpsdftn ujcelfhcndf r ,jktt frnbdyjve gjbcre<br />
k.,s[ wtktcjj,hfpys[ fkmnthyfnbd pflth;fyb.\&<br />
Pfrk.xtybt @ 85 (dd) Bcgjkrjvf EDR< JJY (1998)<br />
Pflth;fybt<br />
Bcgjkybntkmysq Rjvbntn EDR< JJY jnvtnbk c uke,jrjq j,tcgjrjtyyjcnm.^<br />
xnj ,jkmijt xbckj ,t;tywtd b kbw^ boeob[ e,t;bof^ d<br />
hfpkbxys[ hfqjyf[ vbhf d yfcnjzott dhtvz gjldthuf.ncz pflth;fyb. bkb<br />
fyfkjubxysv juhfybxbntkmysv vthfv gj ghbxbyt b[ ytpfrjyyjuj d]tplf<br />
bkb ght,sdfybz d cnhfyt d gjbcrf[ e,t;bof lj ehtuekbhjdfybz b[<br />
gjkj;tybz& Bcgjkrjv cxbnftn^ xnj d cdzpb c nzujnfvb^ rjnjhst cjplftn<br />
pflth;fybt^ tuj^ rfr ghfdbkj^ cktletn bp,tufnm& D ckexft ytj,[jlbvjcnb r<br />
pflth;fyb. vj;yj ghb,tuyenm kbim d ckexfz[^ rjulf ye;yj jghtltkbnm<br />
kbxyjcnm pfzdbntkz b ecnfyjdbnm nt ’ktvtyns^ yf rjnjhs[ jcyjdfys<br />
[jlfnfqcndf j ghtljcnfdktybb cnfnecf ,t;tywf bkb e,t;bof&<br />
q<br />
q<br />
Ybrnj yt vj;tn ,snm gjldthuyen ghjbpdjkmyjve<br />
fhtcne^ pflth;fyb. bkb bpuyfyb.&<br />
Dctj,ofz ltrkfhfwbz ghfd xtkjdtrf^ cnfnmz 9<br />
D cdzpb c nzujnfvb^ rjnjhst cjplftn pflth;fybt^ tuj^<br />
rfr ghfdbkj^ cktletn bp,tufnm&<br />
Pfrk.xtybt @ 44 Bcgjkrjvf EDR< JJY (1986)<br />
80
Pflth;fybt kbw^ boeob[ e,t;bof^ cxbnftncz pfrjyysv b yt ghjbpdjkmysv^<br />
tckb jyj jceotcndkztncz d cjjndtncndbb c dyenhbujcelfhcndtyysv<br />
ghfdjv^ Rjydtywbtq j cnfnect ,t;tywtd b vt;leyfhjlysv ghfdjv&<br />
Pflth;fybt ljk;yj jceotcndkznmcz ,tp lbcrhbvbyfwbb^ gjl rjynhjktv<br />
celt,ys[ b flvbybcnhfnbdys[ jhufyjd^ rjnjhst jghtltkz.n ytj,[jlbvjcnm<br />
pflth;fybz b djpvj;yjcnm jcdj,j;ltybz pflth;fyys[<br />
bp-gjl cnhf;b^ rjulf e;t ytn jcyjdfybq lkz ghjljk;tybz pflth;fybz&<br />
‚ Xnj nfrjt pflth;fybt$<br />
Pflth;fybt cdzpfyj yt njkmrj c n.hmvfvb& Pflth;fybt --- ’nj cjlth;fybt<br />
xtkjdtrf d ghtltkf[ yt,jkmijuj bkb juhfybxtyyjuj vtcnf^ rjnjhsv vjuen<br />
,snm n.hmvs^ pfrhsnst kfuthz^ ujcelfhcndtyyst bkb xfcnyst vtcnf<br />
cjlth;fybz gjl cnhf;tq^ ujcnbybxyst yjvthf bkb nhfypbnyst pjys f’hjgjhnjd^<br />
d ghtltkf[ rjnjhs[ pyfxbntkmyj juhfybxbdftncz cdj,jlf gthtldb;tybz^<br />
b rjulf tlbycndtyyfz djpvj;yjcnm gjrbyenm nfrjt juhfybxtyyjt ghjcnhfycndj<br />
vj;tn ,snm njkmrj d ckexft dstplf c nthhbnjhbb cnhfys e,t;bof&<br />
Lkz jghtltktybz njuj^ yf[jlbncz kb kbwj^ boeott e,t;bof^ gjl cnhf;tq^<br />
ytj,[jlbvj ghjdtcnb jwtyre cjdjregyjuj djpltqcndbz yf ytuj dct[ ajhv<br />
juhfybxtybz^ cntgtym b byntycbdyjcnm rf;ljq ajhvs juhfybxtybz&<br />
Juhfybxtybz d jnyjitybb vtcnyjcnb^ ult vj;tn ghj;bdfnm kbwj^<br />
boeott e,t;bof^ j,sxyj yt zdkztncz pflth;fybtv&<br />
‚ J,sxyj kbw^ boeob[ e,t;bof^ ytkmpz pflth;bdfnm<br />
Dctj,ofz ltrkfhfwbz ghfd xtkjdtrf ghbpyftn ghfdj bcrfnm e,t;bot jn<br />
ghtcktljdfybz b gjkmpjdfnmcz bv rfr jlyj bp jcyjdys[ ghfd xtkjdtrf&<br />
Gjkmpezcm ’nbv ghfdjv^ kbwf^ boeobt e,t;bof^ xfcnj dsye;ltys<br />
ghb,sdfnm bkb d]tp;fnm d cnhfye e,t;bof ytktufkmysv j,hfpjv& D<br />
jnkbxbt jn j,sxys[ vbuhfynjd vyjubt kbwf^ boeobt e,t;bof^ yt vjuen<br />
gjkexbnm ghfdbkmyj jajhvktyyst gfcgjhnf bkb dbps& Gj’njve ghb<br />
hfccvjnhtybb k.,s[ juhfybxtybq yf cdj,jle gthtldb;tybz vyjub[ kbw^<br />
boeob[ e,t;bof^ ytj,[jlbvj ghbybvfnm dj dybvfybt ’njn afrn^<br />
abpbxtcrbt b gcb[jkjubxtcrbt nhfdvs^ rjnjhst jyb bcgsnfkb yf ct,t&<br />
‚ Ghb rfrb[ j,cnjzntkmcndf[ vj;yj pflth;bdfnm kbw^<br />
boeob[ e,t;bof$<br />
Rfr bcrk.xtybt r j,otve ghfdbke^ kbwf^ boeobt e,t;bof^ vjuen<br />
pflth;bdfnmcz gj ghbxbyfv^ bpkj;tyysv yb;t^ tckb njkmrj jyb zcyj<br />
jghtltktys d yfwbjyfkmyjv pfrjyjlfntkmcndt^ rjnjhjt cjjndtncndetn<br />
vt;leyfhjlyjve ghfde ghfd xtkjdtrf&<br />
Ljk;yf ceotcndjdfnm pfrjyjlfntkmyfz ghtpevgwbz ghjnbd pflth;fybz&<br />
Pflth;fyb. ljk;ys ,snm cjplfys fkmnthyfnbds (cvjnhbnt<br />
yb;t)^ rjnjhst ljk;ys ghbvtyznmcz d gthde. jxthtlm^ rhjvt ckexftd^<br />
rjulf tcnm gjlndth;ltybt b[ yt’aatrnbdyjcnb d jnyjitybb rjyrhtnyjuj<br />
kbwf& Kbwj^ boeott e,t;bof^ vj;tn ,snm pflth;fyj njkmrj gjckt<br />
81
hfccvjnhtybz dct[ djpvj;ys[ fkmnthyfnbd& Ghbybvfz htitybt j<br />
pflth;fybb rfrjuj-kb,j kbwf^ dkfcnb ljk;ys jghtltkbnm^ zdkztncz kb<br />
pflth;fybt j,jcyjdfyysv b ghjgjhwbjyfkmysv d cvsckt ljcnb;tybz<br />
gjcnfdktyys[ wtktq& Ghb ghbpyfybb tuj ytj,[jlbvjcnb^ pflth;fybt<br />
ljk;yj jceotcndkznmcz ,tp rfrjq-kb,j lbcrhbvbyfwbb gj jnyjityb. r<br />
pflth;bdftvjve kbwe b yf vbybvfkmysq gthbjl dhtvtyb&<br />
Xtnsht ljgecnbvs[ bcrk.xtybz bp j,otuj ghfdbkf^ xnj pflth;fybt<br />
yt cktletn ghbvtyznm^ ljk;ys jghtltkznmcz pfrjyjv& Kbwf^ boeobt<br />
e,t;bof^ vjuen ,snm pflth;fys njkmrj lkz njuj^ xnj,s%<br />
q<br />
q<br />
q<br />
q<br />
Jghtltkbnm b[ kbxyjcnm& "nj jnyjcbncz r ckexfzv^ rjulf kbxyjcnm<br />
yt vj;tn ,snm jghtltktyf bkb dspsdftn cjvytybz&<br />
Jghtltkbnm ’ktvtyns^ yf rjnjhs[ jcyjdfyj [jlfnfqcndj j<br />
ghtljcnfdktybb e,t;bof& "nj jpyfxftn ghjdtltybt ghtldfhbntkmyjuj<br />
cj,tctljdfybz c pfzdbntktv lkz gjkextybz ytj,[jlbvs[ afrnjd& "nj<br />
yt jpyfxftn pflth;fybt yf dtcm gthbjl ghjwtlehs jghtltktybz<br />
cnfnecf ,t;tywf bkb yf ytjghtltktyysq gthbjl dhtvtyb&<br />
Hfccvjnhtnm ckexfb^ rjulf kbwf^ boeobt e,t;bof^ eybxnj;bkb cdjb<br />
ghjtplyst ljrevtyns bkb ljrevtyns^ eljcnjdthz.obt b[ kbxyjcnm^<br />
bkb jyb bcgjkmpjdfkb gjlltkmyst ljrevtyns d wtkz[ j,vfyf dkfcntq<br />
cnhfys^ d rjnjhjq jyb yfvthtdf.ncz ghjcbnm e,t;bof& Dkfcnb ’njq<br />
cnhfys ljk;ys gjrfpfnm^ xnj kbwf^ boeobt e,t;bof^ ltqcndjdfkb<br />
ytlj,hjcjdtcnyj b yfvthtdfkbcm ddtcnb dkfcnb cnhfys e,t;bof d<br />
pf,ke;ltybt bkb jnrfpsdfkbcm cjnhelybxfnm c ybvb& Kbwf^ boeobt<br />
e,t;bof^ rjnjhst ghb,sdf.n ,tp ljrevtynjd^ gjnjve xnj yt cvjukb<br />
gjkexbnm b[^ yt ljk;ys pflth;bdfnmcz bcrk.xbntkmyj gj ’njq ghbxbyt&<br />
Pfobnbnm yfwbjyfkmye. ,tpjgfcyjcnm b j,otcndtyysq gjhzljr&<br />
"nj jnyjcbncz r ntv ckexfzv^ rjulf tcnm cdbltntkmcndj njuj^ xnj kbwj^<br />
boeott e,t;bof^ cjdthibkj d ghjikjv eujkjdyst ghtcnegktybz b#<br />
bkb ghbybvfkj exfcnbt d b[ cjdthitybb^ xnj vj;tn gjcnfdbnm gjl<br />
euhjpe yfwbjyfkmye. ,tpjgfcyjcnm bkb j,otcndtyysq gjhzljr& Kbwf^<br />
boeobt e,t;bof^ rjnjhs[ gthtghfdbkb d cnhfye e,t;bof ytktufkmysv<br />
gentv^ j,sxyj yt ,elen drk.xfnmcz d lfyye. rfntujhb. kbw^<br />
b b[ yt cktletn pflth;bdfnm bcrk.xbntkmyj gj ’njq ghbxbyt& Jyb<br />
j,sxyj zdkz.ncz ;thndfvb eujkjdys[ ltzybq^ f yt ghtcnegybrfvb&<br />
‚ Rfrbt j,cnjzntkmcndf yt lf.n ghfdf yf pflth;fybt$<br />
Kbw^ boeob[ e,t;bof^ ytkmpz pflth;bdfnm^ rjulf jyb ghb,sdf.n ytgjchtlcndtyyj<br />
c nthhbnjhbb^ ult b[ ;bpym bkb cdj,jlf ,skf gjl euhjpjq^<br />
j,hfof.ncz ,tp ghjvtlktybz r dkfcnzv cnhfys b vjuen ghtlcnfdbnm<br />
edf;bntkmye. ghbxbye cdjtuj ytktufkmyjuj d]tplf d cnhfye bkb ght,sdfybz<br />
d ytq& Pflth;fybt c bysvb wtkzvb^ xtv dsitgthtxbcktyyst^ yfghbvth^ d<br />
rfxtcndt ’ktvtynf gjkbnbrb clth;bdfybz ghbtplf yjds[ kbw^ boeob[<br />
e,t;bof^ bkb rfr gjgsnrf ghbyelbnm r jnrfpe jn gjllth;rb gjlfyys[<br />
[jlfnfqcnd^ ghjnbdjhtxbn yjhvfv vt;leyfhjlyjuj ghfdf& Pflth;fybt yt<br />
ljk;yj ghbvtyznmcz d rfxtcndt rfhfntkmyjq bkb lbcwbgkbyfhyjq vths d<br />
ckexft ytpfrjyyjuj d]tplf d cnhfye bkb ght,sdfybz d ytq& Pflth;fybt yt<br />
82
ljk;yj ghbvtyznmcz d rfxtcndt yfrfpfybz pf ytdsgjkytybt flvbybcnhfnbdys[<br />
nht,jdfybq^ cdzpfyys[ c ghj;bdfybtv d wtynhf[ gj ghbtve ,t;tywtd<br />
bkb d kfuthz[ lkz ,t;tywtd&<br />
Gj,tu bp-gjl cnhf;b yt ljk;ty ghbdjlbnm r fdnjvfnbxtcrjve bcrk.xtyb.<br />
kbwf^ boeotuj e,t;bof^ bp ghjwtlehs jghtltktybz cnfnecf bkb r<br />
tuj djpdhfotyb. d cnhfye ghjbc[j;ltybz&<br />
‚ Xnj ltkfnm^ rjulf kbwf^ boeobt e,t;bof^ ghb,skb d<br />
cnhfye e,t;bof ytpfrjyyj$<br />
Rjydtywbz j cnfnect ,t;tywtd ghtlecvfnhbdftn^ xnj ,t;tyws^<br />
ghb,sdf.obt ytgjchtlcndtyyj bp cnhfys ghtcktljdfybz^ yt ytcen yfrfpfybz<br />
bp-pf cdjtuj ytpfrjyyjuj d]tplf d cnhfye e,t;bof bkb ght,sdfybz<br />
d ytq^ tckb njkmrj jyb ghb,sdf.n ghzvj bp cnhfys^ ult jyb jgfcfkbcm<br />
ghtcktljdfybz^ gjlfkb dkfcnzv [jlfnfqcndf j ghtljcnfdktybb e,t;bof b<br />
ghtlcnfdbkb edf;bntkmye. ghbxbye nfrjuj gjdtltybz& "nj gjkj;tybt<br />
ghbvtybvj nfr;t r kbwfv^ boeobv e,t;bof^ gjcrjkmre ytrjnjhst bp yb[<br />
zdkz.ncz afrnbxtcrb ,t;tywfvb^ rjnjhst tot yt ghbpyfys d rfxtcndt<br />
nfrjds[& Ytrjnjhst ujcelfhcndf b ytrjnjhst kbwf^ boeobt e,t;bof^<br />
pfybvf.ncz ltvjycnhfwbtq cdjb[ ;tkfybq gj c[tvt ‘pe, pf pe,\& Rjulf<br />
ujcelfhcndf juhfybxbdf.n djpvj;yjcnb lkz ktufkmyjq vbuhfwbb^ ytrjnjhst<br />
kbwf^ boeobt e,t;bof^ b ,eleobt vbuhfyns ghb,tuf.n r ytpfrjyyjve^<br />
rjynhf,fylyjve bkb lheujve gjlj,yjve cgjcj,e d]tplf d cnhfye& Njulf<br />
ujcelfhcndfv ghb[jlbncz tot ,jkmit e;tcnjxfnm gjuhfybxysq rjynhjkm^ b<br />
dtcm wbrk gjdnjhztncz c yfhfcnfybtv yfghz;tyyjcnb&<br />
Bcgjkybntkmysq Rjvbntn EDR< JJY dshfpbk vytybt^ xnj d cdzpb c<br />
nzujnfvb^ rjnjhst cjplftn pflth;fybt^ tuj^ rfr ghfdbkj^ cktletn bp,tufnm&<br />
D ckexft ytj,[jlbvjcnb r pflth;fyb. vj;yj ghb,tuyenm kbim yf jcyjdfybz[^<br />
ghtlecvjnhtyys[ pfrjyjv^ lkz ecnfyjdktybz kbxyjcnb* lkz<br />
jghtltktybz ’ktvtynjd^ yf rjnjhs[ jcyjdfyj [jlfnfqcndj j ghtljcnfdktybb<br />
cnfnecf ,t;tywf bkb e,t;bof* lkz hfccvjnhtybz ltk d ckexfz[^ rjulf<br />
,t;tyws bkb kbwf^ boeobt e,t;bof^ eybxnj;bkb cdjb ghjtplyst<br />
ljrevtyns b#bkb eljcnjdthtybz kbxyjcnb bkb bcgjkmpjdfkb gjlkj;yst<br />
ljrevtyns c wtkm. ddtcnb d pf,ke;ltybt dkfcnb ujcelfhcndf^ d rjnjhjv jyb<br />
yfvthtys ghjcbnm e,t;bof* bkb lkz j[hfys ujcelfhcndtyyjq<br />
,tpjgfcyjcnb bkb j,otcndtyyjuj gjhzlrf& D nj ;t cfvjt dhtvz Bcgjkybntkmysq<br />
Rjvbntn ghbpyfk df;yjcnm cghfdtlkbds[ b jgthfnbdys[ ghjwtleh<br />
gj jghtltktyb. cnfnecf ,t;tywf bkb ghtljcnfdktyb. e,t;bof d ltkt<br />
pfobns ,t;tywtd b kbw^ boeob[ e,t;bof^ jn ytj,jcyjdfyyjuj bkb<br />
xhtpvthyj lkbntkmyjuj pflth;fybz& Jy nfr;t gjlxthryek df;yjcnm njuj^<br />
xnj,s d yfwbjyfkmyjv pfrjyjlfntkmcndt b#bkb flvbybcnhfnbdyjq ghfrnbrt<br />
ghjdjlbkjcm ytj,[jlbvjt hfpkbxbt vt;le gjkj;tybtv ,t;tywtd b<br />
boeob[ e,t;bof kbw b gjkj;tybtv lheub[ byjcnhfywtd&<br />
‚ Rfrbt tcnm fkmnthyfnbds pflth;fyb.$<br />
Yf ds,jh fkmnthyfnbdyjq vths ljk;ys dkbznm bylbdblefkmyfz jwtyrf<br />
gjkj;tybz rjyrhtnyjuj kbwf^ boeotuj e,t;bof^ f nfr;t vtcnyst<br />
eckjdbz& Ghfdbntkmcndf vjuen nfr;t ghjdtcnb jwtyre nfrb[ fkmnthyfnbd<br />
d cdtnt ghzvs[ b rjcdtyys[ pfnhfn yf rf;le. bp yb[&<br />
83
Kbwf^ boeobt e,t;bof^ rjnjhst ghb,skb d<br />
cnhfye ytktufkmyj% xnj ujdjhbn gj ’njve<br />
gjdjle Rjydtywbz 1951 ujlf$<br />
‘Ljujdfhbdf.obtcz Ujcelfhcndf yt ,elen yfkfufnm dpscrfybq pf ytpfrjyysq<br />
d]tpl bkb ytpfrjyyjt ght,sdfybt yf b[ nthhbnjhbb ,t;tywtd^<br />
rjnjhst^ ghb,sd ytgjchtlcndtyyj bp nthhbnjhbb^ yf rjnjhjq b[ ;bpyb<br />
bkb cdj,jlt euhj;fkf jgfcyjcnm^ &&& d]tp;f.n bkb yf[jlzncz yf<br />
nthhbnjhbb ’nb[ ujcelfhcnd ,tp hfphtitybz^ ghb eckjdbb^ xnj nfrbt<br />
,t;tyws ,tp ghjvtlktybz cfvb zdzncz r dkfcnzv b ghtlcnfdzn<br />
eljdktndjhbntkmyst j,]zcytybz cdjtuj ytpfrjyyjuj d]tplf bkb ght,sdfybz&<br />
‘Ljujdfhbdf.obtcz Ujcelfhcndf yt ,elen cntcyznm cdj,jle gthtldb;tybz<br />
nfrb[ ,t;tywtd juhfybxtybzvb^ yt dspsdftvsvb ytj,[jlbvjcnm.*<br />
nfrbt juhfybxtybz ,elen ghbvtyznmcz^ njkmrj gjrf<br />
cnfnec ’nb[ ,t;tywtd d lfyyjq cnhfyt yt ehtuekbhjdfy bkb gjrf jyb yt<br />
gjkexfn ghfdf yf d]tpl d lheue. cnhfye\&<br />
‘Ghb,sdf.n ytgjchtlcndtyyj\<br />
Rjydtywbz j cnfnect ,t;tywtd^ cnfnmz 31<br />
"nj jpyfxftn^ xnj kbwj^ boeott e,t;bof^ ghb,skj ytgjchtlcndtyyj bp%<br />
q tuj#tt cnhfys ghjbc[j;ltybz*<br />
q lheujq cnhfys^ ult yt vjukb ,snm j,tcgtxtyf tuj#tt pfobnf b kbxyfz<br />
,tpjgfcyjcnm*<br />
q nhfypbnyjq cnhfys^ ult jy#jyf ght,sdfk d ntxtybt rjhjnrjuj<br />
gthbjlf dhtvtyb b yt j,hfofkcz bkb yt gjkexbk nfv e,t;bof &<br />
Gj jnyjityb. r gjyznb. ‘ghb,sdf.n ytgjchtlcndtyyj\ ytkmpz ghbvtyznm<br />
ybrfrjuj dhtvtyyjuj juhfybxtybz* cktletn ghtlecvjnhtnm hfccvjnhtybt<br />
rf;ljuj ckexfz gj ceotcnde&<br />
‘
Ghbdjlbvsq yb;t cgbcjr fkmnthyfnbd yt zdkztncz bcxthgsdf.obv& D<br />
ytv ghtlkfuf.ncz dfhbfyns^ rjnjhst vjuen j,tcgtxbnm dkfcnzv jghtltktyye.<br />
cntgtym rjynhjkz pf kbwfvb^ boeobvb e,t;bof^ ghtljcnfdkzz<br />
bv d nj ;t cfvjt dhtvz ghfdj yf cdj,jle gthtldb;tybz&<br />
‚ Htubcnhfwbjyyst nht,jdfybz<br />
Jn kbw^ boeob[ e,t;bof^ vjuen gjnht,jdfnm gthbjlbxtcrb jnvtxfnmcz d<br />
exht;ltybz[ vbuhfwbjyyjq cke;,s bkb gjkbwbb& Kbwj vj;tn ,snm<br />
jcdj,j;ltyj jn nfrjq ghjwtlehs gj dpznjve yf ct,z j,zpfntkmcnde^<br />
gjhexbntkmcnde jlyjuj bp xktyjd ctvmb^ YGJ bkb j,otcndtyyjq uheggs^<br />
rjnjhst vjukb ,s ufhfynbhjdfnm^ xnj kbwf^ boeobt e,t;bof^ ,elen<br />
cj,k.lfnm dct nht,jdfybz^ zdkznmcz yf ckeifybt b[ ltk b yf<br />
yfpyfxtyyst dcnhtxb c jabwbfkmysvb kbwfvb&<br />
Kbwj^ boeott e,t;bof^ vjuen gjctkbnm gj rjyrhtnyjve flhtce bkb d<br />
rjyrhtnyjv vtcnt^ b j,zpfnm gjkexfnm ghtldfhbntkmyjt hfphtitybt yf<br />
gthtvtye cdjtuj vtcnj;bntkmcndf&<br />
q Ghtljcnfdktybt gjhexbntkz<br />
E kbw^ boeob[ e,t;bof^ vjuen gjnht,jdfnm ghtljcnfdbnm gjhexbntkz^<br />
rjnjhsq ytc ,s jndtncndtyyjcnm pf nj^ xnj jyb ,elen zdkznmcz yf<br />
hfccvjnhtybt b[ ltk b yf yfpyfxtyyst dcnhtxb c jabwbfkmysvb kbwfvb&<br />
D ckexft ytzdrb gjhexbntkm ljk;ty ,eltn egkfnbnm inhfa&<br />
q Jcdj,j;ltybt gjl pfkju<br />
Lkz kbw^ boeob[ e,t;bof^ rjnjhst e;t yf[jlzncz gjl cnhf;tq^ ’nf<br />
fkmnthyfnbdf gjpdjkbkf ,s jcdj,jlbnm b[ ghb eckjdbb dytctybz bvb<br />
kb,j pf yb[ pfkjuf& Kbwf^ boeobt e,t;bof^ ljk;ys ,snm ghjbyajhvbhjdfys<br />
j nfrjv dfhbfynt^ f cevvf pfkjuf yt ljk;yf ,snm xhtpvthyj<br />
dscjrjq^ bcrk.xf.otq tuj ghbvtytybt&<br />
q Jnrhsnst wtynhs<br />
Kbwf^ boeobt e,t;bof^ vjuen ,snm jcdj,j;ltys bp-gjl cnhf;b ghb<br />
eckjdbb^ xnj jyb ,elen ghj;bdfnm d wtynht gj hfpvtotyb. ,t;tywtd^ d<br />
rjnjhjv ecnfyjdktyj dhtvz cdj,jlyjuj ds[jlf b djpdhfotybz d ytuj&<br />
‘Fhtcn^ pflth;fybt bkb n.htvyjt pfrk.xtybt ht,tyrf<br />
jceotcndkz.ncz cjukfcyj pfrjye b bcgjkmpe.ncz kbim d<br />
rfxtcndt rhfqytq vths b d ntxtybt rfr vj;yj ,jktt rjhjnrjuj<br />
cjjndtncnde.otuj gthbjlf dhtvtyb\&<br />
Rjydtywbz j ghfdf[ ht,tyrf^ cnfnmz 37 (b)<br />
‚ Ltnb b pflth;fybt<br />
Jnghfdysv geyrnjv ghb hfccvjnhtybb ’njuj djghjcf zdkztncz nj^ xnj<br />
pflth;fybt ltntq ljk;yj jceotcndkznmcz kbim d rfxtcndt rhfqytq vths b<br />
d ntxtybt rfr vj;yj ,jktt rjhjnrjuj cjjndtncnde.otuj gthbjlf dhtvtyb^<br />
rfr ’nj ghtlecvjnhtyj d cnfnmt 37 (b) Rjydtywbb j ghfdf[ ht,tyrf b<br />
Herjdjlzob[ ghbywbgf[ EDR< JJY gj ltnzv-,t;tywfv^ ghbybvfz dj<br />
dybvfybt ghbywbg j,tcgtxtybz yfbkexib[ bynthtcjd ht,tyrf&<br />
85
q Ltnb^ hfpltktyyst cj cdjbvb ctvmzvb<br />
Ltnb^ jrfpfdibtcz hfpltktyysvb cj cdjbvb ctvmzvb^ bpdtcnyst nfr;t<br />
rfr ‘ytcjghjdj;lftvst ytcjdthityyjktnybt\^ ljk;ys jcdj,j;lfnmcz^<br />
gj djpvj;yjcnb^ bp-gjl cnhf;b b gthtlfdfnmcz yf gjgtxtybt lheub[<br />
xktyjd ctvmb^ rjnjhst e;t ghj;bdf.n d lfyyjq cnhfyt e,t;bof& Tckb<br />
’nj ytdjpvj;yj^ ltnb ljk;ys gjkexbnm yflkt;fobt eckjdbz ghj-<br />
;bdfybz^ b pf ybvb ljk;ty ,snm ecnfyjdkty cjjndtncnde.obq rjynhjkm^<br />
d bltfkmyjv dfhbfynt jyb ljk;ys ,skb ,s ,snm ecnhjtys d ;bks[ ljvf[<br />
bkb d wtynhf[^ ,theob[ ltntq yf djcgbnfybt&<br />
Ht,tyre ljk;ty dsltkznmcz jgtrey bkb rjycekmnfyn^ rjnjhsq ,eltn<br />
ghtlcnfdkznm tuj b pfobofnm tuj yfbkexibt bynthtcs&<br />
q Ltnb^ ghb,sdf.obt c hjlbntkzvb<br />
Cktletn hfccvjnhtnm rfre.-yb,elm fkmnthyfnbde pflth;fyb.& Yt cktletn<br />
pflth;bdfnm ltntq b b[ ukfdys[ gjgtxbntktq^ tckb njkmrj ’nj yt<br />
ghtlcnfdkztncz tlbycndtyysv chtlcndjv gjllth;fybz tlbycndf ctvmb&<br />
q Tckb ltntq pflth;bdf.n<br />
Tckb e cnhfys e,t;bof ytn ybrfrjq lheujq fkmnthyfnbds rhjvt<br />
pflth;fybz ltntq^ njulf^ d cjjndtncndbb c Rjydtywbtq j ghfdf[ ht,tyrf^<br />
pflth;fybt ljk;yj jceotcndkznmcz kbim d rfxtcndt rhfqytq vths b d<br />
ntxtybt rfr vj;yj ,jktt rjhjnrjuj gthbjlf dhtvtyb&<br />
Ltnb yt ljk;ys cjlth;fnmcz gjl cnhf;tq d eckjdbz[^ yfgjvbyf.ob[<br />
n.hmve& Ytj,[jlbvj ghtlghbyznm dct djpvj;yst ecbkbz gj b[ jcdj,j;ltyb.<br />
b hfpvtotyb. d lheub[ vtcnf[& F ntv dhtvtytv<br />
ytj,[jlbvj hfphf,jnfnm cgtwbfkmyst gkfys gj hfpvtotyb. ltntq gj<br />
rdfhnbhfv^ rjnjhst ghbujlys lkz ghj;bdfybz ltntq b b[ ctvtq&<br />
q J,hfpjdfybt b buhs<br />
Dj dhtvz cjlth;fybz gjl cnhf;tq ltnb bvt.n ghfdj yf j,hfpjdfybt^<br />
xnj,s yt ,skj gththsdf d ext,t gjckt b[ jcdj,j;ltybz& Ltnb ljk;ys<br />
exbnmcz pf ghtltkfvb vtcnf cdjtuj cjlth;fybz gjl cnhf;tq&<br />
Ytj,[jlbvj nfr;t ghtlecvjnhtnm vths gj cjplfyb. eckjdbq lkz jnls[f<br />
b buh ltntq^ rjnjhst df;ys lkz b[ abpbxtcrjuj b evcndtyyjuj hfpdbnbz^ b<br />
rjnjhst gjvjuen bv cyznm cnhtcc b gjcktlcndbz gcb[bxtcrb[ nhfdv&<br />
‚ Pflth;fybt lheub[ ezpdbvs[ kbw<br />
q Rfntujhbb lheub[ ezpdbvs[ kbw<br />
Cktle.obt rfntujhbb kbw ljk;ys hfccvfnhbdfnmcz rfr ezpdbvst%<br />
-- gj;bkst k.lb^ hfpltktyyst cj cdjbvb ctvmzvb*<br />
-- ;thnds gsnjr b yfytctyys[ nhfdv*<br />
-- bydfkbls b leitdyj,jkmyst<br />
q<br />
Cgtwbfkmyst cjj,hf;tybz<br />
Ghbybvfz dj dybvfybt jnhbwfntkmyst gjcktlcndbz pflth;fybz b<br />
cjlth;fybz gjl cnhf;tq ezpdbvs[ uhegg ,t;tywtd^ dkfcnb ljk;ys<br />
bp,tufnm ghfrnbrb pflth;fybz nfrb[ kbw& Tckb nfrb[ k.ltq pflth;bdf.n^<br />
pflth;fybt ljk;yj jceotcndkznmcz njkmrj gjckt gjkextybz ghtldfhb-<br />
86
ntkmyj pfrk.xtybz rdfkbabwbhjdfyyjuj dhfxf j njv^ xnj pflth;fybt b<br />
cjlth;fybt gjl cnhf;tq yt crf;encz yf b[ pljhjdmt b ,kfujgjkexbb& Pf<br />
nfrbvb kbwfvb cktletn ecnfyjdbnm gjcktle.obq ghjatccbjyfkmysq<br />
rjynhjkm^ jrfpsdfnm bv gjllth;re^ ghtljcnfdkzz bv ghb ytj,[jlbvjcnb<br />
ljcneg r hfpkbxysv eckeufv^ ,jkmybwfv b rjycekmnfwbzv dhfxtq&<br />
Rfre. gjvjom jrfpsdftn EDR< JJY<br />
ltnzv^ hfpkextyysv c hjlbntkzvb^ d gjbcrt<br />
xktyjd cdjtq ctvmb$<br />
Lkz wtktq EDR< JJY^ ht,tyjr^ hfpkextyysq cj cdjbvb hjlbntkzvb^ ’nj<br />
ht,tyjr^ ‘rjnjhsq jnltkty jn j,jb[ hjlbntktq^ b pf gjgtxtybt rjnjhjuj<br />
yt ytctn jcyjdyjq jndtncndtyyjcnb gj pfrjye bkb gj j,sxf. yb jlyj<br />
kbwj\& Xbckj ltntq-,t;tywtd^ jnltktyys[ jn hjlbntktq^ d pyfxbntkmyjq<br />
cntgtyb pfdbcbn jn ghbxby b eckjdbq bc[jlf ,t;tywtd& Jlyfrj lkz<br />
ghfrnbxtcrb[ wtktq^ extyst jwtybdf.n^ xnj ltnb ’njq rfntujhbb<br />
cjcnfdkz.n jn 2 lj 5 ghjwtynjd dctuj xbckf ,t;tywtd&<br />
J,sxyj EDR< JJY hf,jnftn d ntcyjv cjnhelybxtcndt c lheubvb futyncndfvb<br />
c wtkm. jghtltktybz b htubcnhfwbb ltntq^ hfpltktyys[ c hjlbntkzvb^<br />
b gjbcrf b[ ctvtq& Yfghbvth^ d hfqjyt rhbpbcf c ,t;tywfvb d Hefylt#<br />
YBCTA^ VRRR^ jhufybpfwbzvb<br />
‘Tlf lkz ujkjlys[\ b ‘Cgfcnb ltntq\ (Dtkbrj,hbnfybz)^ f nfr;t cj vyjubvb<br />
YGJ d wtkz[ gjbcrf nfrb[ ltntq d ghbuhfybxys[ hfqjyf[ rhbpbcf& Lkz<br />
htubcnhfwbb^ gjbcrf b djccjtlbytybz hfpltktyys[ xktyjd ctvtq cjplfyf<br />
htubjyfkmyfz wtynhfkbpjdfyyfz ,fpf lfyys[* vtcnyst ,fps lfyys[ bcgjkmpe.ncz<br />
lkz dsgjkytybz ghjuhfvv d ctkmcrjq vtcnyjcnb& D gthdsq ujl<br />
gjckt bc[jlf ,t;tywtd d Hefylt ,jktt 21^000 ltntq^ hfpltktyys[ cj cdjbvb<br />
hjlbntkzvb^ dthyekbcm d cdjb ctvmb d hfqjyt Dtkbrb[ jpth&<br />
Djj,ot EDR< JJY ytj[jnyj dscnegftn pf gthtlfxe ltntq^ hfpltktyys[ cj<br />
cdjbvb hjlbntkzvb^ d ghbtvyst ctvmb dyt htubjyf ghjbc[j;ltybz^<br />
gjcrjkmre d rjytxyjv bnjut xfcnj vj;yj yfqnb xktyjd ctvtq nfrb[ ltntq& n<br />
‚ Pflth;fybt ;tyoby<br />
q<br />
Hbcrb^ cdzpfyyst c pflth;fybtv<br />
Pflth;fybt ;tyoby b ltdjxtr-gjlhjcnrjd^ jcj,tyyj nt[^ rnj hfpltktys<br />
cj cdjbvb ctvmzvb^ zdkztncz jcj,tyyj jgfcysv& Tcnm cjj,otybz b<br />
pfzdktybz jn ;tyoby^ boeob[ e,t;bof^ j cjdthiftvjv gj jnyjityb. r<br />
ybv yfcbkbb^ drk.xfz ctrcefkmyjt yfcbkbt^ dj dhtvz yf[j;ltybz gjl<br />
cnhf;tq& Rhjvt njuj^ gjkbnbrf pflth;fybz ;tyoby edtkbxbdftn dthjznyjcnm<br />
njuj^ xnj ,elen pflth;bdfnmcz b cjlth;fnmcz gjl cnhf;tq b ltnb&<br />
q<br />
Cgtwbfkmyst cjj,hf;tybz<br />
Ytkmpz pflth;bdfnm ,thtvtyys[ b rjhvzob[ ;tyoby&<br />
87
Ghb pflth;fybb ;tyobys ljk;ys ,snm jnltktys jn kbw^ boeob[ e,t;bof^<br />
ve;crjuj gjkf^ tckb njkmrj jyb yt zdkz.ncz ,kbprbvb hjlcndtyybrfvb&<br />
J,cke;bdf.obq gthcjyfk ljk;ty ,snm ;tycrbv^ xnj evtymiftn<br />
dthjznyjcnm ctrcefkmyjuj yfcbkbz gj jnyjityb. r pflth;fyysv<br />
;tyobyfv b edf;tybt b[ rekmnehys[ wtyyjcntq&<br />
:tyobys ljk;ys bvtnm ljcneg r eckeufv .hbcnjd b lheub[ cgtwbfkbcnjd<br />
,tp rfrjq-kb,j lbcrhbvbyfwbb* jyb ljk;ys nfr;t bvtnm ljcneg r cgtwbfkmysv<br />
eckeufv^ drk.xfz b eckeub d j,kfcnb htghjlernbdyjuj pljhjdmz&<br />
‚ Pflth;fybt kbw ,tp uhf;lfycndf<br />
Kbwf ,tp uhf;lfycndf --- ’nj kbwf^ rjnjhst yt hfccvfnhbdf.ncz<br />
uhf;lfyfvb rfrjuj-kb,j ujcelfhcndf gj pfrjye& Kbw ,tp uhf;lfycndf<br />
byjulf pflth;bdf.n yf ytjghtltktyysq gthbjl dhtvtyb ghjcnj gjnjve^<br />
xnj b[ ytrelf jnjckfnm j,hfnyj* gjnjve^ xnj cnhfyf^ d rjnjhjq jyb<br />
ghj;bdfkb^ yt ghbvtn b[ j,hfnyj* gjnjve^ xnj cnhfyf^ uhf;lfyfvb<br />
rjnjhjq jyb ,skb^ endth;lftn^ xnj jyb gjnthzkb cdjt uhf;lfycndj^ bkb<br />
lf;t bp-pf njuj^ xnj jyb yt vjuen ljrfpfnm cdjt uhf;lfycndj&<br />
Njkmrj nj^ xnj xtkjdtr zdkztncz kbwjv ,tp uhf;lfycndf b yt bvttn<br />
ghjtplys[ ljrevtynjd^ yt jpyfxftn^ xnj jy#jyf vj;tn ,snm pflth;fy yf<br />
lkbntkmyst gthbjls dhtvtyb& Dkfcnb ljk;ys gjgsnfnmcz jghtltkbnm<br />
kbxyjcnm b gjlndthlbnm uhf;lfycndj kbwf d wtkz[ jghtltktybz cjjndtncnde.otuj<br />
ujcelfhcndf lkz djpdhfotybz bkb htflvbccbb& EDR< JJY<br />
vj;tn lfnm cdjb htrjvtylfwbb gj nfrbv ltkfv^ tckb tcnm ghjcm,f j, ’njv&<br />
Hf,jxfz uheggf gj ghjbpdjkmyjve pflth;fyb.<br />
Hf,jxfz uheggf gj ghjbpdjkmyjve pflth;fyb. ghbcnegftn r bcgjkytyb.<br />
cdjtuj vfylfnf d cbnefwbz[^ rjulf gjcnegf.n cjj,otybz j zrj,s<br />
bvt.ob[cz ckexfz[ ghjbpdjkmyjuj pflth;fybz boeob[ e,t;bof b bys[<br />
kbw& D cdjtv ljrkflt E/CN&4#2000#4 Hf,jxfz uheggf ghbyzkf cgtwbfkmyjt<br />
pfvtxfybt (Cjdtofybt 5) gj ‘cbnefwbb d jnyjitybb kbw^ boeob[<br />
e,t;bof^ b bvvbuhfynjd\^ d rjnjhjv hfphf,jnfys ltcznm ghbywbgjd<br />
pflth;fybz b cjlth;fybz gjl cnhf;tq^ ghbdjlbvs[ yb;t%<br />
Ghbywbg 1%<br />
K.,jve kbwe^ boeotve e,t;bof^ bkb bvvbuhfyne^ pflth;fyyjve lkz<br />
ljghjcf yf uhfybwt bkb yf nthhbnjhbb cnhfys d ckexft tuj ytktufkmyjuj<br />
d]tplf^ ytj,[jlbvj cjj,obnm^ gj rhfqytq vtht ecnyj^ b yf zpsrt^ rjnjhsq<br />
jy bkb jyf gjybvftn^ j ghbxbyf[ b cenb htitybz^ gj rjnjhjve tve<br />
jnrfpfyj dj d]tplt yf uhfybwt bkb d hfphtitybb yf dhtvtyyjt ght,sdfybt d<br />
cnhfyt^ rjnjhjt hfccvfnhbdftncz d jnyjitybb r lfyyjve kbwe&<br />
Ghbywbg 2%<br />
Kbwj^ boeott e,t;bof^ bkb bvvbuhfyn ljk;ys bvtnm djpvj;yjcnm^<br />
yf[jlzcm gjl cnhf;tq^ gjllth;bdfnm cdzpm c dytiybv vbhjv^ bcgjkmpez<br />
lkz ’njuj ntktajy^ afrc bkb ’ktrnhjyye. gjxne* cdzpsdfnmcz c .hbcnjv^<br />
ghtlcnfdbntktv rjycekmcndf b hjlcndtyybrfvb&<br />
‘<br />
88
Ghbywbg 3%<br />
K.,jt kbwj^ boeott e,t;bof^ bkb bvvbuhfyn^ pfrk.xtyyst gjl cnhf;e^<br />
ljk;yj ,scnhj ghtlcnfnm gthtl celjv bkb lheubvb dkfcnzvb&<br />
Ghbywbg 4%<br />
K.,jq bvvbuhfyn bkb kbwj^ boeott e,t;bof^ yf[jlzobtcz gjl cnhf;tq^<br />
ljk;ys hfcgbcfnmcz d ;ehyfkt^ cnhfybws rjnjhjuj ghjyevthjdfys b<br />
c,hji.hjdfys^ bkb gjkexbnm hfdyjwtyyst ufhfynbb^ c erfpfybtv cdtltybq<br />
j kbxyjcnb^ jcyjdfybq lkz pfrk.xtybz gjl cnhf;e b rjvgtntynys[<br />
dkfcntq^ rjnjhst ghbyzkb htitybt j pflth;fybb^ f nfr;t dhtvtyb b lfns<br />
pfrk.xtybz gjl cnhf;e b jcdj,j;ltybz bp-gjl ytt&<br />
Ghbywbg 5%<br />
Ghb gjcnegktybb kbwf^ boeotuj e,t;bof^ bkb bvvbuhfynf d vtcnf<br />
cjlth;fybz gjl cnhf;tq tve ljk;ys cjj,obnm j dyenhtyytv hfcgjhzlrt<br />
b^ ghb ytj,[jlbvjcnb^ j ghbvtyztvs[ vthf[ lbcwbgkbyfhyjuj [fhfrnthf b<br />
j k.,jq djpvj;yjcnb lkz ytuj kbibnmcz cdzpb c dytiybv vbhjv^ f nfr;t<br />
j ufhfynbz[^ cjghjdj;lf.ob[ lfyye. vthe&<br />
Ghbywbg 6%<br />
Htitybt j pflth;fybb ljk;yj ghbybvfnmcz ljk;ysv j,hfpjv egjkyjvjxtyysvb<br />
yf nj dkfcnzvb c ljcnfnjxysv ehjdytv jndtncndtyyjcnb^ b<br />
jyj ljk;yj ,snm jcyjdfyj yf rhbnthbz[^ jghtltktyys[ pfrjyjv&<br />
Ghbywbg 7%<br />
Vfrcbvfkmysq chjr cjlth;fybz gjl cnhf;tq ljk;ty ecnfyfdkbdfnmcz<br />
pfrjyjv^ b yb d rjtv ckexft jy yt ljk;ty ,snm ytjuhfybxtyysv gj dhtvtyb<br />
bkb xhtpdsxfqyj ljkubv&<br />
Ghbywbg 8%<br />
Edtljvktybt j pfrk.xtybb gjl cnhf;e ljk;yj ,snm d gbcmvtyyjq ajhvt^<br />
yf zpsrt^ gjyznyjv kbwe^ boeotve e,t;bof^ bkb bvvbuhfyne^ b<br />
cjlth;fnm ghbxbys dpznbz gjl cnhf;e& Jyj ljk;yj jghtltkznm eckjdbz^<br />
ghb rjnjhs[ kbwj^ boeott e,t;bof^ vj;tn j,hfnbnmcz pf gjkextybtv<br />
ghfdjdjq pfobns d cel^ rjnjhsq ljk;ty ,scnhj ghbyznm htitybt j<br />
pfrjyyjcnb pflth;fybz b^ d cjjndtncnde.otv ckexft^ bplfnm gjcnfyjdktybt<br />
j, jcdj,j;ltybb lfyyjuj kbwf&<br />
Ghbywbg 9%<br />
Cjlth;fybt gjl cnhf;tq ljk;yj jceotcndkznmcz d ujcelfhcndtyys[<br />
exht;ltybz[^ cgtwbfkmyj dsltktyys[ lkz ’nb[ wtktq& Tckb gj ghfrnbxtcrbv<br />
cjj,hf;tybzv ’nj ytkmpz cltkfnm^ kbwj^ boeott e,t;bof^ bkb<br />
bvvbuhfyn ljk;ys ,snm gjvtotys d vtcnf[^ hfpltktyys[ c ntvb^ ult<br />
cjlth;fncz kbwf^ jce;ltyyst pf eujkjdyst ghtcnegktybz&<br />
Ghbywbg 10%<br />
Eghfdktybt Dth[jdyjuj rjvbccfhf JJY gj ltkfv ,t;tywtd (EDR< JJY)^<br />
Vt;leyfhjlysq Rjvbntn Rhfcyjuj Rhtcnf (VRRR) b^ ult djpvj;yj^<br />
yflkt;fobv j,hfpjv egjkyjvjxtyyst ytghfdbntkmcndtyyst jhufybpfwbb<br />
ljk;ys bvtnm ljcneg r vtcnfv cjlth;fybz gjl cnhf;tq& n<br />
89
Hfcbpv b rctyjaj,bz<br />
Ghj,ktvs hfcbpvf^ lbcrhbvbyfwbb^ rctyjaj,bb b ytnthgbvjcnb gjlhsdf.n<br />
vt;leyfhjlyst ecbkbz gj pfobnt ,t;tywtd& Hfcbpv vj;tn<br />
pfcnfdkznm k.ltq cnfyjdbnmcz ,t;tywfvb^ eckj;yznm ecbkbz gj b[ pfobnt<br />
b cjplfdfnm ghtgzncndbz lkz gjbcrf htitybq b[ ghj,ktv&<br />
Lbcrhbvbyfwbz b ,t;tyws<br />
Hfcbpv b lbcrhbvbyfwbz vjuen ghtcktljdfnm ,t;tywtd yf rf;ljv ’nfgt<br />
b[ gthtvtotybz&<br />
Yfghz;tybt ’nybxtcrjuj b hfcjdjuj [fhfrnthf vj;tn dspdfnm gjnjrb<br />
,t;tywtd& Lbcrhbvbyfwbz jlyjq ’nybxtcrjq uheggs vj;tn ,snm htpekmnfnjv<br />
bkb ceotcndtyyjq xfcnm. gjkbnbxtcrb[ gkfyjd^ yfghfdktyys[ yf<br />
bcgjkmpjdfybt hfpkbxbq vt;le ’nybxtcrbvb uheggfvb lkz cgkjxtybz cbk<br />
jlyjq uheggs ghjnbd lheujq& Ytcvjnhz yf njn afrn^ xnj d ,jkmibycndt<br />
ujcelfhcnd tcnm cfvst hfpyst ’nybxtcrbt uheggs^ ’nybxtcrfz ghbyflkt;yjcnm<br />
jlyjq uheggs xfcnj bcgjkmpetncz rfr jghtltkz.ofz<br />
[fhfrnthbcnbrf yfwbb& Rjulf nfrjt ghjbc[jlbn^ uheggs yfwbjyfkmys[<br />
vtymibycnd vjuen hfccvfnhbdfnmcz rfr ghtgzncndbt yf genb j,hfpjdfybz<br />
yfwbb& Tckb rfrjt-yb,elm ujcelfhcndj yt ;tkftn dsgjkyznm cdj. hjkm<br />
gjchtlybrf ’aatrnbdyj bkb ;t zdkztncz exfcnybrjv ’nybxtcrjuj rjyakbrnf^<br />
nj vjuen gjcktljdfnm ‘’nybxtcrbt xbcnrb\ bkb ghjzdbnmcz lheubt<br />
ajhvs ghbyelbntkmyjq ctuhtufwbb hfpkbxys[ uhegg yfctktybz& Ltqcndbntkmyj^<br />
ghtlyfvthtyyfz dscskrf ghtlcnfdbntktq jlyjq ’nybxtcrjq<br />
uheggs vj;tn ,snm yfvtxtyyjq wtkm. rjyakbrnf yf ’nybxtcrjq gjxdt&<br />
Dj dhtvz gthtvtotybz ,t;tywtd b[ vjuen hfccvfnhbdfnm rfr ghbxbye<br />
yt;tkfntkmyjuj yfheitybz j,hfpf ;bpyb vtcnyjuj yfctktybz^ chtlb<br />
rjnjhjuj jyb gsnfkbcm yfqnb ,tpjgfcyjcnm& Vtcnyjt yfctktybt vj;tn<br />
hfccvfnhbdfnm b[ rfr kbw^ gjczuf.ob[ yf juhfybxtyyst htcehcs^ lf;t<br />
rfr euhjpe lkz vtcnyjq rekmnehs& Pf ’nbv vj;tn gjcktljdfnm lbcrhbvbyfwbz^<br />
dshf;f.ofzcz d frnf[ jnrhsnjuj yfcbkbz ghjnbd ,t;tywtd<br />
bkb d ,jktt njyrjq ajhvt^ rfr^ yfghbvth^ jgkfnf nhelf gj-’rcgkefnfnjhcrb<br />
ybprbv hfcwtyrfv&<br />
Lf;t rjulf b yfqltyj htitybt nz;tkjuj gjkj;tybz ,t;tywtd --- vtcnyfz<br />
byntuhfwbz d ghbybvf.otq cnhfyt^ gthtctktybt d nhtnm. cnhfye bkb<br />
lj,hjdjkmyfz htgfnhbfwbz d cnhfye ghjbc[j;ltybz ,t;tywtd --- lbcrhbvbyfwbz<br />
ghjnbd ,t;tywtd bkb djpdhfotywtd vj;tn cdtcnb yf ytn k.,e.<br />
yflt;le yf djccnfyjdktybt r yjhvfkmyjq ;bpyb& Dct d ,jkmitq cntgtyb<br />
htgfnhbfwbz ,t;tywtd ghjbc[jlbn d eckjdbz[^ lfktrb[ jn bltfkmys[^<br />
byjulf d eckjdbz[ ghjljk;f.otujcz rjyakbrnf b j,otq ytcnf,bkmyjcnb&<br />
Ckf,jt ujcelfhcndj b uhf;lfycrjt j,otcndj ltkf.n<br />
ghjwtcc djpdhfotybz r vbhyjq ;bpyb b ghbvbhtybz nhelysv b gjxnb<br />
ytdjpvj;ysv& Rjulf ,jkmibt vfccs ,t;tywtd djpdhfof.ncz d hjlyst<br />
vtcnf d jlyj b nj ;t dhtvz^ vtcnyst htcehcs b byahfcnhernehf vjuen<br />
,snm yfghz;tys lj ghtltkf^ xnj ,eltn njhvjpbnm ghjwtcc djccnfyjdktybz<br />
’rjyjvbrb cnhfys& Djpdhfotybt ,jkmijuj xbckf ,t;tywtd vj;tn<br />
nfr;t crfpfnmcz yf gjkbnbrt b ktubnbvyjcnb ujcelfhcndf^ jcj,tyyj ghb<br />
ghjdtltybb ds,jhjd^ bkb rjulf djpdhfof.obtcz ,t;tyws vjuen<br />
bpvtybnm djtyyjt bkb gjkbnbxtcrjt hfdyjdtcbt d gjkmpe jlyjq bp<br />
’nybxtcrb[ uhegg& D cdj. jxthtlm^ rf;ljt b[ ’nb[ gjcktlcndbq vj;tn<br />
ghbdtcnb r lbcrhbvbyfwbb djpdhfof.ob[cz ,t;tywtd^ rjnjhs[ vjuen<br />
‘<br />
91
hfccvfnhbdfnm rfr ‘ghbxbye\ yt;tkfntkmys[ ’rjyjvbxtcrb[^ djtyys[<br />
bkb gjkbnbxtcrb[ gjcktlcndbq&<br />
Yf dct[ ehjdyz[ j,otcndf vjuen ,snm ghbyzns vths gj ghtljndhfotyb.<br />
hfcbpvf b lbcrhbvbyfwbb ,t;tywtd%<br />
q<br />
q<br />
q<br />
q<br />
q<br />
q<br />
Ujcelfhcndf ljk;ys j,tcgtxbnm nfrjt gjkj;tybt^ rjulf dct ckjb<br />
j,otcndf ghtlghbven cjukfcjdfyyst ltqcndbz gj ghjnbdjltqcndb.<br />
ghjljk;f.otvecz hfpltktyb. j,otcndf gj hfcjdjve ghbpyfre b<br />
rjyakbrne d j,otcndt^ jcj,tyyj d jnyjitybb hfcbpvf ghjnbd nt[^<br />
rjuj djcghbybvf.n rfr ‘byjcnhfywtd\ bkb ‘xe;tptvwtd\&<br />
Jcyjdyst bycnbnens yf dct[ ehjdyz[ j,otcndf --- ctvmz^ irjkf^<br />
hf,jxtt vtcnj^ [hfvs^ ’kbnf --- ljk;ys cgjcj,cndjdfnm djcgbnfyb.<br />
nthgbvjcnb&<br />
Yfwbjyfkmyjt ghfdbntkmcndj b jhufys vtcnyjq dkfcnb ljk;ys<br />
dsltkznm ,jkmit htcehcjd b ghtlghbybvfnm ,jkmit ecbkbq lkz<br />
ecnhfytybz ukfdys[ ghbxby hfcbpvf b rctyjaj,bb&<br />
Ujcelfhcndf ljk;ys cgjcj,cndjdfnm ghjdtltyb. vt;rekmnehys[<br />
vthjghbznbq c exfcnbtv YGJ b htkbubjpys[ jhufybpfwbq&<br />
Ujcelfhcndf^ YGJ^ exht;ltybz JJY b chtlcndf vfccjdjq byajhvfwbb<br />
ljk;ys gjdsifnm ehjdtym byajhvbhjdfyyjcnb<br />
j,otcndtyyjcnb j hfcbpvt b lbcrhbvbyfwbb b cgjcj,cndjdfnm<br />
yfcnegktyb. gjpbnbdys[ cjwbfkmys[ bpvtytybq&<br />
Dbyjdyst d hfcjdjv yfcbkbb b d ghjzdktybz[ rctyjaj,bb ljk;ys<br />
,snm ’aatrnbdyj b ge,kbxyj jce;ltys celfvb^ rjvbccbzvb gj<br />
ghfdfv xtkjdtrf b ghtlcnfdbntkmcndfvb egjkyjvjxtyyjuj gj ghfdfv<br />
xtkjdtrf&<br />
q Gfhkfvtynfhbb^ rfr kblths d cjplfybb j,otcndtyyjuj vytybz^<br />
ljk;ys pyfnm j njv dkbzybb^ rjnjhjt jyb jrfpsdf.n yf<br />
j,otcndtyyjt vytybt^ b ljk;ys bcgjkmpjdfnm cdjt gjkj;tybt c<br />
ntv^ xnj,s cgjcj,cndjdfnm djcgbnfyb. nthgbvjcnb b edf;tybz r<br />
ghfdfv xtkjdtrf&<br />
Jcj,tyyj cktletn gjvybnm j cktle.ob[ lde[ Pfrk.xtybz[ Bcgjkybntkmyjuj<br />
Rjvbntnf EDR< JJY%<br />
q Bcgjkybntkmysq Rjvbntn &&& gjlndth;lftn df;yjcnm<br />
j,hfpjdfntkmys[ b lheub[ ghjuhfvv gj ,jhm,t c hfcbpvjv^ lbcrhbvbyfwbtq<br />
b rctyjaj,btq\& Pfrk.xtybt @ 85 (g)^ 1998<br />
q<br />
Bcgjkybntkmysq Rjvbntn &&& ghbpsdftn ujcelfhcndf ,jhjnmcz ghjnbd<br />
ytnthgbvjcnb^ hfcbpvf b rctyjaj,bb^ cgjcj,cndjdfnm hfpdbnb.<br />
gjybvfybz b cjgtht;bdfybz^ ghbybvfz d ’nb[ wtkz[ ghjuhfvvyst<br />
pfzdktybz^ cjjndtncnde.obt pfrjys b dshf,fnsdfz cjwbfkmye.<br />
gjkbnbre^ jcj,tyyj c extnjv gjkj;tybz ,t;tywtd b boeob[<br />
e,t;bof kbw& Pfrk.xtybt @ 77 (h)^ 1995 n<br />
92
Rfr cj[hfybnm e ,t;tywf xedcndj<br />
cj,cndtyyjuj ljcnjbycndf$<br />
Juhfybxbnm cjlth;fybt gjl cnhf;tq<br />
q Cjlth;fybt gjl cnhf;tq ljk;yj ,snm juhfybxtyj gentv drk.xtybz<br />
ghtpevgwbb j tuj ytghbvtytybb& Pflth;fybt b cjlth;fybt gjl cnhf;tq<br />
ljk;ys jceotcndkznmcz njkmrj rfr ytj,[jlbvfz vthf b d cjjndtncndbb<br />
c vt;leyfhjlysvb cnfylfhnfvb^ erfpfyysvb pltcm hfytt&<br />
q Pfrjyjlfntkmcndj ljk;yj cjlth;fnm ghjwtlehyst ufhfynbb&<br />
q Cktletn ghtlecvjnhtnm^ xnj,s rf;ljt pflth;fyyjt kbwj^ boeott<br />
e,t;bof^ vjukj djcgjkmpjdfnmcz vbybvfkmysvb ghjwtlehysvb ufhfynbzvb^<br />
lfyysvb yb;t& Pflth;fybt yt ljk;yj ,snm ghtgzncndbtv<br />
lkz kbwf^ boeotuj e,t;bof^ d ghjldb;tybb cdjtuj [jlfnfqcndf&<br />
q Byajhvfwbz<br />
q<br />
q<br />
Kbwj^ boeott e,t;bof^ ljk;yj bvtnm ghfdj yf rjyabltywbfkmysq<br />
j,vty byajhvfwbtq c ’nbvb ghtlcnfdbntkzvb^ b tve ljk;ys<br />
ghtljcnfdkznmcz lkz ’njuj ytj,[jlbvst chtlcndf&<br />
Jghtltkbnm cnfylfhns lkz eckjdbq cjlth;fybz gjl cnhf;tq<br />
q<br />
q<br />
Eckjdbz cjlth;fybz gjl cnhf;tq ljk;ys ,snm uevfyysvb b<br />
edf;fnm xedcndj xtkjdtxtcrjuj ljcnjbycndf^ ghbceott k.,jve kbwe&<br />
"nb eckjdbz ljk;ys jghtltkznmcz pfrjyjv& Gfhkfvtynfhbb vjuen<br />
j,hfnbnmcz r ghbvtyztvsv yjhvfv b ghbywbgfv vt;leyfhjlyjuj<br />
ghfdf^ drk.xfz endth;ltyysq JJY Cdjl ghbywbgjd pfobns dct[<br />
kbw^ gjldthuftvs[ pflth;fyb. bkb pfrk.xtyb. d rfrjq ,s nj yb<br />
,skj ajhvt^ Vbybvfkmyst cnfylfhnyst ghfdbkf j,hfotybz c<br />
pfrk.xtyysvb^ ghbyznst JJY d 1955 ujle^ Ghfdbkf pfobns ytcjdthityyjktnyb[^<br />
kbityys[ cdj,jls^ ghbyznst JJY d 1990 ujle&<br />
Cj,k.lfnm cktle.obt nht,jdfybz<br />
q Ghjdthrf% Dct kbwf^ boeobt e,t;bof^ ljk;ys ghjqnb ghjdthre lj<br />
gjvtotybz gjl cnhf;e yf ghtlvtn dszdktybz ;thnd gsnjr bkb<br />
nhfdv&<br />
q Jnltktybt% Ve;xbys ljk;ys ,snm jnltktys jn ;tyoby^ f ltnb --- jn<br />
dphjcks[^ tckb jyb yt zdkz.ncz b[ hjlcndtyybrfvb&<br />
q Jnltkmyst vtcnf cjlth;fybz gjl cnhf;tq% Lkz kbw^ boeob[<br />
e,t;bof^ ljk;ys ,snm jnltkmyst vtcnf lkz b[ cjlth;fybz gjl<br />
cnhf;tq* n.hmvs yt vjuen bcgjkmpjdfnmcz lkz nfrb[ wtktq& Tckb<br />
nfrb[ vtcn ytn^ cktletn ghtljndhfnbnm rjynfrn vt;le kbwfvb^<br />
boeobvb e,t;bof^ b eujkjdybrfvb&<br />
q Rjynfrns c dytiybv vbhjv% Kbwfv^ boeobv e,t;bof^ ljk;yf<br />
,snm ghtljcnfdktyf djpvj;yjcnm gjllth;bdfnm rjynfrns cj cdjbvb<br />
lhepmzvb b bvtnm dcnhtxb c ybvb^ f nfr;t c hjlcndtyybrfvb^<br />
hf,jnybrfvb htkbubjpys[^ cjwbfkmys[ b ghfdjds[ jhufybpfwbq&<br />
Lkz nfrb[ dcnhtx ljk;ys ,snm ghtljcnfdktys cjjndtncnde.obt<br />
gjvtotybz& Gjctotybz dsiterfpfyys[ kbw ljk;ys ghj[jlbnm ,tp<br />
ghbcencndbz gjcnjhjyyb[ kbw^ tckb njkmrj ytn ljcnfnjxys[ jcyjdfybq<br />
lkz j,hfnyjuj&<br />
q Vtlbwbycrjt j,cke;bdfybt% Ghb ytj,[jlbvjcnb ljk;ys ,snm<br />
ghtljcnfdktys vtlbwbycrjt j,cke;bdfybt b gjvjom gcb[jkjuf&<br />
q Jnls[% Ljk;yj dsltkznmcz dhtvz lkz abpbxtcrb[ eghf;ytybq^ rfr d<br />
gjvtotybb^ nfr b yf jnrhsnjv djple[t&<br />
q J,hfpjdfybt% Ljk;yf ,snm ghtljcnfdktyf djpvj;yjcnm lkz gjkextybz<br />
j,otuj j,hfpjdfybz bkb ghjatccbjyfkmyjq gjlujnjdrb&<br />
q Htkbubz% Ljk;yj ,snm lfyj hfphtitybt yf jnghfdktybt htkbubjpys[<br />
j,hzljd b cj,k.ltybt juhfybxtybq d gbnfybb&<br />
q Ghtlvtns gthdjq ytj,[jlbvjcnb% Ljk;ys ,snm ghtljcnfdktys<br />
rhjdfnb^ dfyyst^ nefktns b nfr lfktt&<br />
‘<br />
94
q<br />
Gjlfxf ;fkj,% Ljk;ty ,snm hfphf,jnfy vt[fybpv (ghjwtlehf)<br />
gjlfxb ;fkj,^ rfr jnrhsns[^ nfr b rjyabltywbfkmys[& Byajhvfwbz<br />
j ghjwtleht gjlfxb ;fkj,s^ drk.xf.ofz dhtvtyyst hfvrb b<br />
ghjwtlehs gjlfxb fgtkkzwbq^ ljk;yf ,snm dsdtityf b ghtljcnfdktyf<br />
yf zpsrt^ gjyznyjv lkz pflth;fyys[ kbw&<br />
J,tcgtxbnm edf;tybt ghfd ,t;tywtd^ pfrhtgktyys[ d yjhvfnbdys[ frnf[<br />
q
Cjplfnm vt[fybpvs lkz hfccvjnhtybz djghjcjd^ cdzpfyys[ c ,t;tywfvb<br />
q Vjuen ,snm cjplfys gfhkfvtyncrbt rjvbntns lkz bpextybz gjkj;tybz<br />
c cj,k.ltybtv ghfd ,t;tywtd b kbw^ boeob[ e,t;bof&<br />
q Lheubt yfwbjyfkmyst bycnbnens^ nfrbt rfr rjvbccbb gj ghfdfv<br />
xtkjdtrf b eghfdktybz egjkyjvjxtyyjuj gj ghfdfv xtkjdtrf vjuen<br />
gjkexbnm gjkyjvjxbz lkz cjltqcndbz cj,k.ltyb. ghfd ,t;tywtd&<br />
Cjltqcndjdfnm gjdsityb. edf;tybz r njve drkfle^ rjnjhsq ,t;tyws<br />
ltkf.n d cnhfyt e,t;bof<br />
q D ljgjkytybt r cjplfyb. ghfdjdjq cnhernehs^ pfrhtgkz.otq<br />
edf;tybt ghfd ,t;tywtd^ gfhkfvtynfhbb vjuen j,tcgtxbnm dsltktybt<br />
chtlcnd yf rfvgfybb gj gjdsityb. byajhvbhjdfyyjcnb<br />
j,otcndtyyjcnb gj djghjcfv ,t;tywtd b gj cgtwbfkmyjve j,extyb.<br />
irjkmybrjd&<br />
J,tcgtxbnm cjjndtncnde.oe. gjlujnjdre nt[ kbw^ rjnjhst hf,jnf.n c<br />
,t;tywfvb<br />
q Df;yj nfr;t dsltkbnm chtlcndf yf gjlujnjdre nfrb[ ljk;yjcnys[<br />
kbw^ rfr gjuhfybxybrb^ hf,jnybrb bvvbuhfwbjyys[ cke;,^ gjkbwtqcrbt<br />
b celmb^ c ntv^ xnj,s jyb vjukb dsgjkyznm cdjb j,zpfyyjcnb<br />
,tp ghjzdktybz rfrjq-kb,j lbcrhbvbyfwbb gj jnyjityb. r<br />
,t;tywfv&<br />
Dscnegfnm jn bvtyb ,t;tywtd<br />
q Djpvj;yj^ yfb,jktt df;ysv vjvtynjv zdkztncz nj^ xnj gfhkfvtynfhbb<br />
vjuen bcgjkmpjdfnm cdjt gjkj;tybt b dscnegfnm jn bvtyb<br />
,t;tywtd&<br />
q Rfr pfrjyjlfntkb b rfr ujkjc yfhjlf d ghfdbntkmcndt^ gfhkfvtynfhbb<br />
jcj,j pfbynthtcjdfys d j,tcgtxtybb cj,k.ltybz ghfd xtkjdtrf b<br />
dth[jdtycndf pfrjyf^ b d njv^ xnj,s ,t;tyws gjkexbkb<br />
vt;leyfhjlye. pfobne^ b xnj,s ,skb yfqltys htitybz b[<br />
nz;tkjuj gjkj;tybz&<br />
q Gfhkfvtynfhbb ljk;ys djpukfdbnm rfvgfyb. gj ghbyznb. cjjndtncnde.ob[<br />
pfrjyjd b ghjwtleh^ c ntv^ xnj,s b[ cnhfys ,skb<br />
yflkt;fobv j,hfpjv gjlujnjdktys r ghb,snb. boeob[ e,t;bof<br />
kbw* ghtljcnfdkzkb pfobne ntv^ rnj d ytq ye;lftncz^ b gjvjufkb<br />
,t;tywfv d b[ lj,hjdjkmyjv djpdhfotybb yf hjlbye^ b[ vtcnyjq<br />
byntuhfwbb bkb gthtctktybb d lheue. cnhfye e,t;bof&<br />
q Gfhkfvtynfhbb d cnhfyt ghjbc[j;ltybz ,t;tywtd (tckb gfhkfvtyn<br />
nfv dct tot aeyrwbjybhetn) vjuen gjvjxm d cjplfybb ghfdjds[ b<br />
gjkbnbxtcrb[ eckjdbq lkz ,tpjgfcyjuj b ljcnjqyjuj djpdhfotybz<br />
,t;tywtd&<br />
Gjrfpsdfnm ghbvth d htitybb djghjcjd ,t;tywtd b kbw^ boeob[ e,t;bof<br />
q Gfhkfvtynfhbb bvt.n juhjvyst djpvj;yjcnb gjrfpfnm^ xnj jyb<br />
pfybvf.n dtleott vtcnj d htitybb djghjcjd ,t;tywtd b kbw^<br />
‘<br />
96
oeob[ e,t;bof^ ghjdjlz rfvgfybb gj gjdsityb. ehjdyz byajhvbhjdfyyjcnb<br />
j,otcndtyyjcnb j njv^ xnj ,t;tyws --- ’nj k.lb^<br />
rjnjhsv euhj;f.n^ f yt nt^ rjnjhst cfvb ghtlcnfdkz.n cj,jq<br />
euhjpe&<br />
q<br />
Gfhkfvtynfhbb vjuen cgjcj,cndjdfnm gjdsityb. pyfybq<br />
j,otcndtyyjcnb cdjtq cnhfys d j,kfcnb vt;leyfhjlyjuj ghfdf<br />
,t;tywtd b vjuen gjvjxm cdjbv ghfdbntkmcndfv b bp,bhfntkzv<br />
gjyznm^ xnj cnhfyf pfbynthtcjdfyf d hfphf,jnrt ibhjrjq^ ecnjqxbdjq<br />
b gjcktljdfntkmyjq cbcntvs pfobns ,t;tywtd b lheub[ kbw^<br />
rjnjhst d ytq ye;lf.ncz& Gfhkfvtynfhbb vjuen yfghfdbnm d dthyjt<br />
heckj lt,fns gj djghjce e,t;bof^ ghjdtlz hfpkbxbt vt;le<br />
vbuhfwbjyysvb ghj,ktvfvb b djghjcfvb pfobns ,t;tywtd^ f nfr;t<br />
jcelbd hfcbpv b rctyjaj,b.&<br />
Gjjohznm htubjyfkmyst b vt;leyfhjlyst bybwbfnbds<br />
q Yfrjytw^ gfhkfvtynfhbb vjuen cdzpfnmcz cj cdjbvb rjkktufvb d<br />
lheub[ cnhfyf[^ xnj,s gjcjltqcndjdfnm dshf,jnrt htubjyfkmys[ b<br />
vt;leyfhjlys[ bybwbfnbd^ yfghfdktyys[ yf edf;tybt ,t;tywtd b<br />
pfobne b[ ghfd& n<br />
97
Ukfdf 6<br />
Ghbcjtlbytybt r vt;leyfhjlysv<br />
ljujdjhfv b ghbyznbt<br />
pfrjyjlfntkmcndf gj b[ dsgjkytyb.<br />
Gfhkfvtynfhbb nt[ cnhfy^ rjnjhst tot yt ghbcjtlbybkbcm r<br />
Rjydtywbb b Ghjnjrjke^ rfcf.obvcz cnfnecf ,t;tywtd^ vjuen<br />
gjllth;fnm ghbcjtlbytybt r ybv d rfxtcndt gthdjuj ifuf r<br />
exfcnb. d ht;bvt vt;leyfhjlyjq pfobns& Vt;gfhkfvtyncrbq Cj.p b<br />
Bcgjkybntkmysq Rjvbntn EDR< JJY ytjlyjrhfnyj ghbukfifkb lheubt<br />
cnhfys ghbcjtlbybnmcz r ntv 144 ujcelfhcndfv^ rjnjhst zdkz.ncz<br />
exfcnybrfvb Rjydtywbb b#bkb Ghjnjrjkf gj cjcnjzyb. yf zydfhm 2003<br />
ujlf (cvjnhbnt cnhfybwe 12)&<br />
C extnjv ytj,[jlbvjcnb d ghtlcrfpetvjv htfubhjdfybb yf gjnjrb<br />
,t;tywtd^ ghbcjtlbytybt r Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd b Ghjnjrjke<br />
r ytq zdkztncz df;ysv ifujv^ gjcrjkmre ghbcjtlbytybt%<br />
q<br />
q<br />
q<br />
q<br />
ghtlcnfdkztn cj,jq j,zpfntkmcndj ghbvtyznm vbybvfkmyst uevfybnfhyst<br />
cnfylfhns j,hfotybz c ,t;tywfvb*<br />
dyjcbn cdjq drkfl d ekexitybt jnyjitybq vt;le cnhfyjq ghjbc-<br />
[j;ltybz ,t;tywtd b cnhfyjq e,t;bof^ ltkfz frn ghtljcnfdktybz<br />
e,t;bof frnjv ytgjkbnbxtcrjuj [fhfrnthf*<br />
gjlxthrbdftn ;tkfybt ghbcjtlbyz.otujcz ujcelfhcndf cjnhelybxfnm<br />
c vt;leyfhjlysv cjj,otcndjv b EDR< JJY d gjbcrt htitybq<br />
ghj,ktv ,t;tywtd*<br />
ghbpyftn b erhtgkztn eybdthcfkmyjcnm vt;leyfhjlyjuj ghfdf<br />
,t;tywtd&<br />
‘Vt;gfhkfvtyncrbq Cj.p yfcnjzntkmyj cjdtnetn<br />
ntv cnhfyfv^ rjnjhst tot yt cltkfkb ’nj^ ghbcjtlbybnmcz<br />
r Rjydtywbb 1951 ujlf j cnfnect ,t;tywtd<br />
b Ghjnjrjke 1967 ujlf r ytq b r lheubv<br />
eybdthcfkmysv ljrevtynfv vt;leyfhjlyjuj<br />
uevfybnfhyjuj ghfdf b ghfdf ghfd xtkjdtrf^<br />
b ghbpsdftn dct ujcelfhcndf dsgjkybnm<br />
cdjb j,zpfntkmcndf^ dsntrf.obt bp yb[\&<br />
103-z vt;gfhkfvtyncrfz rjyathtywbz^ vfq 2000<br />
98
‘Utythfkmyfz Fccfv,ktz [ghbpyftn]^ xnj ghtljcnfdktybt ujcelfhcndjv<br />
e,t;bof kbwfv^ bvt.obv jcyjdfybt ccskfnmcz yf cnfnm. 14 Dctj,otq<br />
Ltrkfhfwbb ghfd xtkjdtrf^ zdkztncz vbhysv b uevfyysv frnjv b gj’njve yt<br />
vj;tn hfccvfnhbdfnmcz ybrfrbv lheubv ujcelfhcndjv rfr ytlhe;tk.,ysq<br />
frn\&<br />
Ghtfv,ekf r Ltrkfhfwbb Jhufybpfwbb J,]tlbytyys[ Yfwbq<br />
j nthhbnjhbfkmyjv e,t;bot^ geyrn 4&<br />
Ghbcjtlbytybt% cvsck cjj,otybz<br />
‚ Ghbcjtlbytybt ltvjycnhbhetn j,zpfntkmcndj<br />
ghbvtyznm vbybvfkmyst uevfybnfhyst cnfylfhns<br />
"nb cnfylfhns ,skb hfphf,jnfys d Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd b<br />
ctqxfc jlj,htys ,jkmibycndjv ujcelfhcnd&<br />
‚ Ghbcjtlbytybt vj;tn ekexibnm jnyjitybz vt;le<br />
cnhfyfvb<br />
J,obt djghjcs^ cdzpfyyst c ghbcjtlbytybtv<br />
‚ Cjltqcndetn kb ghbcjtlbytybt ghbnjre ,t;tywtd$<br />
Yfcrjkmrj dthjznysv zdkztncz nj^ xnj ghbcjtlbytybt r Rjydtywbb j<br />
cnfnect ,t;tywtd ghbdtltn r njve^ xnj ,t;tyws ,elen bcrfnm e,t;bof d<br />
rfrjq-nj jghtltktyyjq cnhfyt$<br />
Bvt.obqcz jgsn yt lftn jcyjdfybq lkz nfrjq nhtdjub&
q Ljk;yj kb ujcelfhcndj-exfcnybr Rjydtywbb<br />
ghtljcnfdkznm ,t;tywfv ptvk. bkb hf,jne$<br />
Yb Rjydtywbz j cnfnect ,t;tywtd^ yb Ghjnjrjk r ytq^ yb Rjydtywbz JFT<br />
yt nht,e.n jn ujcelfhcnd ghtljcnfdktybz ,t;tywfv ghtathtywbfkmyjuj<br />
ht;bvf ghb ghbj,htntybb cj,cndtyyjcnb bkb lkz gjkextybz ljcnegf r<br />
hf,jnt^ [jnz d jghtltktyys[ cbnefwbz[ ghtathtywbfkmysq ht;bv<br />
ljk;ty ghtljcnfdkznmcz ,t;tywfv d ckexft hf,jns gj yfqve& Ntv yt<br />
vtytt^ ghb j,ce;ltybb eckjdbq ghjlf;b ptvkb ujcelfhcndf-exfcnybrb<br />
Rjydtywbb ljk;ys ghbvtyznm nt ;t cfvst rhbnthbb gj jnyjityb. r<br />
,t;tywfv^ rfr b r lheubv rfntujhbzv byjcnhfyys[ uhf;lfy&<br />
‚ Jpyfxftn kb ghbcjtlbytybt r Rjydtywbb^ xnj<br />
,t;tyws vjuen jcnfdfnmcz gjcnjzyyj$<br />
q J,zpfyj kb ujcelfhcndj-exfcnybr ghtljcnfdkznm ,t;tywfv<br />
gjcnjzyyjt e,t;bot$<br />
Pfrjyjlfntkmcndj% cktle.obq ifu<br />
Ghbcjtlbytybt r Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd b Ghjnjrjke zdkztncz<br />
njkmrj gthdsv ifujv yf genb cjplfybz ltqcndtyyjq ghfdjdjq jcyjds<br />
lkz pfobns ,t;tywtd& Yfwbjyfkmyjt pfrjyjlfntkmcndj ljk;yj ghbybvfnmcz<br />
bkb bpvtyznmcz c wtkm. ,jktt ’aatrnbdyjuj ghbvtytybz<br />
gjkj;tybq Rjydtywbb b Ghjnjrjkf r ytq& EDR< JJY ntcyj cjnhelybxftn<br />
c ujcelfhcndfvb c ntv^ xnj,s rjyrhtnyst ghfdjdst nhflbwbb b htcehcs<br />
rf;ljuj ujcelfhcndf exbnsdfkb tuj vt;leyfhjlyst j,zpfntkmcndf& D nj<br />
dhtvz rfr vyjubt ghfdbntkmcndf ghtlkfuf.n pfrjys bkb ghbybvf.n<br />
flvbybcnhfnbdyst vths gj ecnfyjdktyb. ,jktt cnhjujuj rjynhjkz pf<br />
bvvbuhfwbtq^ jcj,jt dybvfybt cktletn j,hfnbnm yf gjkyjt drk.xtybt<br />
ghbywbgjd pfobns ,t;tywtd d ghfdjde. cnhernehe cnhfys&<br />
‘Vt;gfhkfvtyncrbq Cj.p yfcnjzntkmyj ghbpsdftn<br />
pfbynthtcjdfyyst ujcelfhcndf cnhjuj dsgjkyznm b j,tcgtxbnm<br />
dsgjkytybt cdjb[ j,zpfntkmcnd gj vt;leyfhjlyjve<br />
uevfybnfhyjve ghfde b vt;leyfhjlysv ljujdjhfv j ghfdf[<br />
xtkjdtrf b j ,t;tywf[\&<br />
102-z Rjyathtywbz Vt;gfhkfvtyncrjuj Cj.pf^ jrnz,hm 1999<br />
Ghbpyfdfz ytj,[jlbvjcnm njuj^ xnj ujcelfhcndf ljk;ys hfccvjnhtnm<br />
djghjc j ytghfdbkmyjv ghbvtytybb bkb pkjegjnht,ktybb ghjwtlehfvb<br />
jghtltktybz cnfnecf ,t;tywtd^ Bcgjkybntkmysq rjvbntn EDR< JJY<br />
ghbpdfk ujcelfhcndf j,tcgtxbnm cjjndtncndbt dyenhbujcelfhcndtyyjuj<br />
ghfdf b flvbybcnhfnbdys[ ghbywbgjd^ drk.xfz vths gj rjynhjk. pf<br />
vbuhfwbtq^ ghbywbgfv b cnfylfhnfv ghfdf ,t;tywtd b ghfdf ghfd<br />
xtkjdtrf& n<br />
Rjhjnrj j ukfdyjv%<br />
Dct^ xnj dfv ytj,[jlbvj pyfnm b ltkfnm^ xnj,s ghbcjtlbybnmcz<br />
r vt;leyfhjlysv ljujdjhfv gj ,t;tywfv b ghbyznm pfrjyjlfntkmcndj<br />
gj b[ dsgjkytyb.<br />
Cnfymnt exfcnybrjv vt;leyfhjlys[ ljujdjhjd gj ,t;tywfv<br />
q D rfxtcndt gthdjuj ifuf dfv cktletn ghjdthbnm^ gjlgbcfkj kb dfit<br />
ujcelfhcndj ukfdyst vt;leyfhjlyst ljujdjhs^ nj tcnm^ Rjydtywb. j<br />
cnfnect ,t;tywtd b Ghjnjrjk (cvjnhbnt cnh&12 bkb ghjdthmnt ’nj d<br />
vtcnys[ bcnjxybrf[ bkb d ,kb;fqitv ghtlcnfdbntkmcndt EDR< JJY*<br />
cvjnhbnt Ghbkj;tybt 3)&<br />
‘<br />
102
Tckb dfit ujcelfhcndj tot yt ghbcjtlbybkjcm r ’nbv ljujdjhfv^<br />
hfccvjnhbnt djpvj;yjcnm j,hfnbnmcz r ghfdbntkmcnde d gbcmvtyyjq<br />
ajhvt bkb cltkfqnt ecnysq pfghjc^ bkb ;t dytcbnt pfrjyjghjtrn jn<br />
cdjtuj bvtyb&<br />
q :tkfntkmyj^ xnj,s d ljgjkytybt r dfitq jcdtljvktyyjcnb b evtyb.<br />
bcgjkmpjdfnm bvt.obtcz d dfitv hfcgjhz;tybb gjkbnbxtcrbt b<br />
gfhkfvtyncrbt chtlcndf^ ds jpyfrjvbkbcm c .hblbxtcrbv ghjwtccjv<br />
ghbcjtlbytybz r vt;leyfhjlysv ljujdjhfv^ rfr ’nj jgbcfyj yb;t&<br />
Nbgjdst ljujdjhs b ltrkfhfwbb ghtlcnfdktys d Ghbkj;tybb 1&<br />
Tckb Rjydtywbz j cnfnect ,t;tywtd b Ghjnjrjk tot yt hfnbabwbhjdfys^<br />
bkb r ybv yt ghbcjtlbybkbcm<br />
q Tckb d ntxtybt ghbtvktvjuj gthbjlf dhtvtyb d gfhkfvtyn dytctyj<br />
ghtlkj;tybt j hfnbabrfwbb ’nb[ ljujdjhjd bkb j ghbcjtlbytybb r<br />
ybv^ j,zpfntkmyj ghjujkjceqnt pf yb[ gjckt gjkextybz ytj,[jlbvjq<br />
byajhvfwbb&<br />
q Tckb ghfdbntkmcndj yt gjlybvftn ’njn djghjc d gfhkfvtynt d ntxtybt<br />
hfpevyj ytj,[jlbvjuj chjrf^ bcgjkmpeqnt gfhkfvtyncre. ghjwtlehe<br />
pfghjcf d flhtc ghfdbntkmcndf^ xnj,s jyj j,]zcybkj^ gjxtve ’njn<br />
djghjc yt dsyjcbncz yf hfccvjnhtybt gfhkfvtynf b ghbpjdbnt<br />
ghfdbntkmcndj yfxfnm ,tp ghjvtlktybz ghjwtcc hfnbabrfwbb bkb<br />
ghbcjtlbytybz r erfpfyysv ljujdjhfv&<br />
q Tckb ghfdbntkmcndj gjlgbcfkj Rjydtywb. j cnfnect ,t;tywtd b<br />
Ghjnjrjk^ yj pflth;bdftn ghjwtcc b[ hfnbabrfwbb%<br />
-- Djcgjkmpeqntcm gfhkfvtyncrjq ghjwtlehjq pfghjcf d flhtc<br />
ghfdbntkmcndf lkz dszcytybz^ gjxtve tve yf ’nj nht,etncz nfr<br />
vyjuj dhtvtyb^ b ghjcbnt tuj ecrjhbnm ghjwtcc hfnbabrfwbb*<br />
-- Bcgjkmpeqnt cdjt ghfdj pfrjyjlfntkmyjq bybwbfnbds b dytcbnt<br />
pfrjyjghjtrn gj ’njve djghjce&<br />
Tckb ghfdbntkmcndj dscnegftn ghjnbd hfnbabrfwbb bkb ghbcjtlbytybz<br />
q Gjgsnfqntcm epyfnm gjlhj,yjcnb j nfrjq gjpbwbb ghfdbntkmcndf&<br />
q Ghb ytj,[jlbvjcnb gjvjubnt ecnhfybnm cjvytybz b ytljgjybvfybt<br />
df;yjcnb djghjcf b bcgjkmpeqnt cdjb gjkbnbxtcrbt cdzpb c wtkm.<br />
ecrjhtybz ghjwtccf hfnbabrfwbb*<br />
q Dscnegfqnt dvtcnt cj cdjbvb bp,bhfntkzvb pf ghjldb;tybt ltkf<br />
hfnbabrfwbb bkb ghbcjtlbytybz&<br />
Ghbcjtlbytybt r Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd<br />
q Ujcelfhcndf vjuen ghbcjtlbybnmcz r Rjydtywbb 1951 ujlf j cnfnect<br />
,t;tywtd d k.,jt dhtvz^ clfd ljrevtyn j ghbcjtlbytybb yf [hfytybt<br />
Utythfkmyjve ctrhtnfh. Jhufybpfwbb J,]tlbytyys[ Yfwbq&<br />
q Ljrevtyn j ghbcjtlbytybb ljk;ty ,snm gjlgbcfy Vbybcnhjv byjcnhfyys[<br />
ltk bkb Ukfdjq ujcelfhcndf bkb ghfdbntkmcndf& J,sxyj ljrevtyn<br />
gthtlftncz yf [hfytybt xthtp ghtlcnfdbntkz ghbcjtlbyz.otqcz cnhfys^<br />
frrhtlbnjdfyyjq ghb inf,-rdfhnbht JJY d Ym.-Qjhrt&<br />
q Nbgjdjq ljrevtyn j ghbcjtlbytybb r Rjydtywbb 1951 ujlf ghbdjlbncz<br />
d Ghbkj;tybb 1&<br />
‘<br />
103
Fkmnthyfnbdyst ltrkfhfwbb^ ghtlecvjnhtyyst gj Rjydtywbb<br />
q Ghb ghbcjtlbytybb r Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd ujcelfhcndf<br />
ljk;ys erfpfnm^ ds,bhf.n kb jyb fkmnthyfnbdyjt pyfxtybt (a) bkb<br />
(b) cnfnmb 1B(1) &<br />
q Cnfnmz 1B(1) ukfcbn% D yfcnjzotq Rjydtywbb ghbdtltyyst d cnfnmt 1^<br />
hfpltk F^ ckjdf ‘cj,snbz^ ghjbcitlibt lj 1 zydfhz 1951 ujlf\^<br />
jpyfxf.n kb,j% a) ‘cj,snbz^ ghjbcitlibt d Tdhjgt lj 1 zydfhz 1951<br />
ujlf\* bkb b) ‘cj,snbz^ ghjbcitlibt d Tdhjgt bkb d lheub[ vtcnf[ lj 1<br />
zydfhz 1951 ujlf\* b rf;ljt Ljujdfhbdf.ottcz ujcelfhcndj erf;tn d<br />
vjvtyn gjlgbcfybz^ hfnbabrfwbb bkb ghbcjtlbytybz^ rfrjuj njxyj bp<br />
erfpfyys[ pyfxtybq jyj ghblth;bdftncz d jnyjitybb j,zpfntkmcnd^<br />
ghbyzns[ bv yf ct,z yf jcyjdfybb yfcnjzotq Rjydtywbb&<br />
q Gjxnb dct cnhfys^ rjnjhst ghbcjtlbybkbcm r Rjydtywbb^ ghbyzkb<br />
,jktt ibhjrjt pyfxtybt (b)^ rjnjhjt^ rfr ghtlgjkfuftncz^ ,eltn<br />
nfr;t ghbyznj ujcelfhcndfvb^ rjnjhst ghbcjtlbyzncz r Rjydtywbb d<br />
,eleotv&<br />
q
q<br />
Nbgjdst ljrevtyns j ghfdjghttvcndt d jnyjitybb Rjydtywbb j<br />
cnfnect ,t;tywtd b Ghjnjrjkf^ cjjndtncnde.obt gthdjve dfhbfyne^<br />
ghbdjlzncz d Ghbkj;tybb 1&<br />
Jujdjhrb^ djphf;tybz bkb pfzdktybz^ hfcrhsdf.obt gjpbwbb gj jnltkmysv<br />
gjkj;tybzv<br />
q E,tlbntcm^ xnj Rjydtywbz j cnfnect ,t;tywtd b Ghjnjrjk yt<br />
cjghjdj;lf.ncz ybrfrbvb jujdjhrfvb^ yfghfdktyysvb yf juhfybxtybt<br />
caths b[ ghbvtytybz^ bkb rfrbvb-yb,elm djphf;tybzvb bkb<br />
pfzdktybzvb&<br />
q Tckb ghfdbntkmcndj j,hfnbkjcm d gfhkfvtyn c ghjcm,jq j hfnbabrfwbb<br />
erfpfyys[ ljrevtynjd c jujdjhrfvb^ juhfybxbdf.obvb cathe<br />
b[ ghbvtytybz^ djphf;tybzvb bkb pfzdktybzvb^ hfcrhsdf.obvb<br />
gjpbwbb gj jnltkmysv b[ gjkj;tybzv%<br />
-- e,tlbdibcm^ xnj nfrbt juhfybxtybz ytj,jcyjdfyys^ cjltqcndeqnt<br />
njve^ xnj,s j,obq bynthtc dpzk dth[ yfl dtljvcndtyysvb<br />
bkb pfdbczobvb jn xfcnys[ j,cnjzntkmcnd bynthtcfvb*<br />
-- ghb ytj,[jlbvjcnb^ vj,bkbpeqnt j,otcndtyyjt vytybt d<br />
gjkmpe njuj^ xnj,s ghfdbntkmcndj gthtcvjnhtkj cdjq gjl[jl&<br />
q Tckb jujdjhrb ghfdbntkmcndf^ juhfybxbdf.obt cathe ghbvtytybz<br />
ljrevtynjd^ djphf;tybz bkb pfzdktybz^ hfcrhsdf.obt gjpbwbb gj<br />
jnltkmysv gjkj;tybzv^ enhfnbkb cdj. frnefkmyjcnm^ ds vj;tnt%<br />
-- bcgjkmpjdfnm gfhkfvtyncre. ghjwtlehe pfghjcf lkz dszcytybz<br />
yfvthtybq ghfdbntkmcndf*<br />
-- ghtlghbyznm ltqcndbz c wtkm. cyznbz juhfybxtybq&<br />
q Ds vj;tnt nfr;t bcgjkmpjdfnm cdjt ghfdj bybwbbhjdfnm ghtlkj;tybt<br />
j cyznbb ’nb[ juhfybxtybq&<br />
Rjyrhtnyst jujdjhrb b juhfybxtybz^ ljgecrftvst gj Rjydtywbb<br />
Lkz njuj xnj,s Ljujdfhbdf.obtcz Ujcelfhcndf vjukb ghbyznm dj<br />
dybvfybt cgtwbfkmyst eckjdbz^ ceotcnde.obt yf vjvtyn ghbcjtlbytybz^<br />
Rjydtywbz j cnfnect ,t;tywtd b Ghjnjrjk gjpdjkz.n bv jghtltkbnm<br />
juhfybxtybz bkb cltkfnm jujdjhrb d jnyjitybb b[ jghtltktyys[<br />
gjkj;tybq& Jlyfrj d cjjndtncndbb cj cnfnmtq 42 jujdjhrb yt vjuen<br />
,snm cltkfys r ytrjnjhsv jcyjdysv gjkj;tybzv Rjydtywbb%<br />
-- Cnfnmz 1% Jghtltktybt gjyznbz ‘,t;tytw\*<br />
-- Cnfnmz 3% Ytljgecnbvjcnm lbcrhbvbyfwbb*<br />
-- Cnfnmz 4% Htkbubjpyst e,t;ltybz*<br />
-- Cnfnmz 16(1)% Ghfdj yf j,hfotybt d cel*<br />
-- Cnfnmz 33% Pfghtotybt dscskrb ,t;tywtd*<br />
-- Cnfnmb 36 gj 46 drk.xbntkmyj% Pfrk.xbntkmyst gjkj;tybz&<br />
q Ghb ghbcjtlbytybb r Rjydtywbb jujdjhrb vjuen ,snm cltkfys r tt<br />
k.,jq(sv) cnfnmt(zv)^ ghb ghb ’njv jcnf.ncz d cbkt dsitegjvzyenst<br />
bcrk.xtybz&<br />
‘<br />
105
q Rhjvt njuj^ jujdjhrb vjuen ,snm cltkfys b r cnfnmt IV Ghjnjrjkf^<br />
rjnjhfz cjjndtncndetn cnfnmt 38 Rjydtywbb (hfphtitybt cgjhjd)&<br />
q Ybrfrbt jujdjhrb yt vjuen ,snm cltkfys r cnfnmt II Ghjnjrjkf j<br />
cjnhelybxtcndt c EDR< JJY&<br />
q Cj dhtvtytv b d cjjndtncndbb c bpvtybdibvbcz j,cnjzntkmcndfvb<br />
ytrjnjhst ujcelfhcndf htibkb cyznm jujdjhrb^ cltkfyyst dj dhtvz<br />
ghbcjtlbytybz r Rjydtywbb&<br />
Ghbyznbt pfrjyjlfntkmcndf lkz bvgktvtynfwbb Rjydtywbb b Ghjnjrjkf<br />
q Gjckt hfnbabrfwbb Rjydtywbb b Ghjnjrjkf b b[ dcnegktybz d cbke<br />
gjcnfhfqntcm^ xnj,s gfhkfvtyn ghbyzk yfwbjyfkmyjt pfrjyjlfntkmcndj^<br />
rjnjhjt ,s cjjndtncndjdfkj gjkj;tybzv vt;leyfhjlys[<br />
ljujdjhjd&<br />
q Ghb ytj,[jlbvjcnb djcgjkmpeqntcm gfhkfvtyncrjq ghjwtlehjq b<br />
gjnht,eqnt jn ghfdbntkmcndf ghtlcnfdbnm yf hfccvjnhtybt gfhkfvtynf<br />
d ntxtybt ghbtvktvjuj dhtvtyb pfrjyjghjtrns bkb ljgjkytybz<br />
r ceotcnde.obv pfrjyfv&<br />
q D xfcnyjcnb^ lj,bdfqntcm njuj^ xnj,s pfrjys gj bvvbuhfwbb^<br />
uhf;lfycnde b eujkjdysq rjltrc cjjndtncndjdfkb yjhvfv<br />
vt;leyfhjlyjuj ghfdf ,t;tywtd&<br />
Ghb ytj,[jlbvjcnb j,hfnbntcm r ytpfdbcbvsv ’rcgthnfv bkb pf cjdtnjv r<br />
EDR< JJY<br />
q Ghb ytj,[jlbvjcnb j,hfnbntcm r yfwbjyfkmysv b vt;leyfhjlysv<br />
’rcgthnfv c ghjcm,jq^ xnj,s jyb vjukb dscrfpfnm cdjt vytybt&<br />
q Pfrjyjlfntkmcndj^ bvgktvtynbhe.ott Rjydtywb. b Ghjnjrjk j<br />
cnfnect ,t;tywtd^ ,eltn pfdbctnm jn yfwbjyfkmys[ ghfdjds[ nhflbwbq^<br />
dyenhtyyb[ j,cnjzntkmcnd b jn njq vths^ d rjnjhjq ,t;tyws b<br />
kbwf^ boeobt e,t;bof^ e;t yfikb pfobne gj lheubv hfpltkfv<br />
dyenhbujcelfhcndtyyjuj ghfdf& EDR< JJY ghtljcnfdkztn gjvjom d<br />
’njv rf;ljq jnltkmyjq cnhfyt gj tt ghjcm,t& Eghfdktybt Dth[jdyjuj<br />
rjvbccfhf vj;tn ghtljcnfdbnm byajhvfwb.^ lfnm cjdtn b ghtlcnfdbnm<br />
htrjvtylfwbb gfhkfvtynfhbzv bkb b[ gthcjyfke&<br />
q Ghtlcnfdbntkmcnde EDR< JJY^ hfcgjkj;tyyjve yf nthhbnjhbb<br />
pfbynthtcjdfyyjuj ujcelfhcndf bkb jndtxf.otuj pf ytuj^ [jhjij<br />
bpdtcnys vtcnyst b htubjyfkmyst eckjdbz^ f nfr;t b vt;leyfhjlyst<br />
cnfylfhns& Ghtlcnfdbntkmcndf EDR< JJY vjuen dscnegfnm d<br />
rfxtcndt ukfdys[ gfhnythjd gfhkfvtynfhbtd^ gjkexfz ghb ’njv<br />
gjllth;re cj cnjhjys Ltgfhnfvtynf EDR< JJY gj vt;leyfhjlyjq<br />
pfobnt (cvjnhbnt Ghbkj;tybt 3^ cgbcjr ghtlcnfdbntkmcnd EDR<<br />
JJY)& n<br />
106
Jcyjdyst ’ktvtyns yfwbjyfkmyjuj<br />
pfrjyjlfntkmcndf gj ,t;tywfv<br />
D rfxtcndt gthdjuj ifuf d ghjwtcct hfphf,jnrb yfwbjyfkmyjuj pfrjyjlfntkmcndf<br />
gj pfobnt ,t;tywtd gfhkfvtynfhbb vjuen hfccvjnhtnm<br />
cktle.obt ’ktvtyns^ jcyjdfyyst yf erfpfyyjv vt;leyfhjlyjv ghfdt b<br />
cnfylfhnf[%<br />
Ytljgecnbvjcnm lbcrhbvbyfwbb<br />
Cnfnmz 3 Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd* cnfnmz IV Rjydtywbb JFT*<br />
cnfnmz 2 Dctj,otq Ltrkfhfwbb ghfd xtkjdtrf<br />
q<br />
q<br />
Ghtldfhbntkmyst gjkj;tybz ljk;ys cjlth;fnm j,oe. ufhfynb.<br />
njuj^ xnj pfrjyjlfntkmcndj ,eltn ghbvtyznmcz ,tp lbcrhbvbyfwbb gj<br />
ghbpyfre hfcs^ dthjbcgjdtlfybz^ uhf;lfycndf^ ghbyflkt;yjcnb r<br />
jghtltktyyjq cjwbfkmyjq uheggt^ gjkbnbxtcrb[ e,t;ltybq bkb<br />
cnhfys ghjbc[j;ltybz gj jnyjityb. rj dctv kbwfv^ ghbpyfyysv<br />
d rfxtcndt ,t;tywtd&<br />
Jghtltktybt gjyznbz ‘kbwj^ boeott e,t;bof\ ljk;yj drk.xfnm<br />
k.,jt kbwj^ rjnjhjt dshf;ftn ;tkfybt gjkexbnm e,t;bot ytpfdbcbvj<br />
jn njuj^ ghtlcnfdbkj kb jyj jabwbfkmyjt [jlfnfqcndj j<br />
ghtljcnfdktybb e,t;bof bkb ytn&<br />
Rhbnthbb jghtltktybz gjyznbz ‘,t;tytw\<br />
Cnfnmz 1F b D Rjydtywbb* Geyrns 6F b 6D Ecnfdf EDR< JJY* Cnfnmz<br />
1(1)^ (2) b (3) Rjydtywbb JFT<br />
q<br />
q<br />
q<br />
D ckexft ujcelfhcnd-exfcnybrjd Rjydtywbb#Ghjnjrjkf j cnfnect<br />
,t;tywtd rhbnthbb jghtltktybz gjyznbz ‘,t;tytw\ ljk;ys cjjndtncndjdfnm^<br />
gj rhfqytq vtht^ jghtltktyb.^ lfyyjve d ’nb[ ljrevtynf[&<br />
Ujcelfhcndfv-exfcnybrfv Rjydtywbb JFT cktletn ghbvtyznm hfcibhtyyjt<br />
jghtltktybt gjyznbz ‘,t;tytw\^ lfyyjt d ’njq Rjydtywbb&<br />
EDR< JJY ghbpsdftn dct ujcelfhcndf hfccvjnhtnm djghjc j<br />
ghbyznbb ,jktt ibhjrjuj jghtltktybz gjyznbz ‘,t;tytw\^ ghbdjlbvjuj<br />
d Rjydtywbb JFT b Rfhnf[tycrjq Ltrkfhfwbb&<br />
Vt;leyfhjlyjt cjj,otcndj tot yt ghbikj r cjukfcjdfyyjve<br />
vytyb.^ rjnjhjt j,zpsdfkj ,s ujcelfhcndf ltqcndjdfnm c extnjv<br />
’njuj ibhjrjuj jghtltktybz gj jnyjityb. r kbwfv^ rjnjhst<br />
jndtxf.n lfyyjve jghtltktyb. gjyznbz ‘,t;tytw\& Nfrbv j,hfpjv^<br />
vfylfn^ gjkextyysq EDR< JJY jn Utythfkmyjq Fccfv,ktb JJY^ yt<br />
gjlrhtgkzkcz d ntxtybt vyjub[ ktn j,zpfntkmcndfvb^ rjnjhst<br />
ghbybvfkb yf ct,z ujcelfhcndf& "nj jpyfxftn^ xnj pfobnf nfrb[<br />
k.ltq jcyjdfyf crjhtt yf lbcrhtwbjyyjv ghfdt ujcelfhcnd^ xtv yf<br />
vt;leyfhjlyjv ghfdt&<br />
‘<br />
107
q<br />
q<br />
q<br />
Gjrf yt ljcnbuyen vt;leyfhjlysq rjyctycec^ b rfr jlby bp gentq r<br />
tuj ljcnb;tyb.^ gfhkfvtynfhbb vjukb ,s hfccvjnhtnm djghjc j<br />
drk.xtybb d yfwbjyfkmyjt pfrjyjlfntkmcndj gjkj;tybz j ghtljcnfdktybb<br />
pfobns k.lzv^ cgfcf.obvcz jn djjhe;tyys[ rjyakbrnjd^<br />
cktlez ghbvthfv Rjydtywbb JFT b Rfhnf[tycrjq Ltrkfhfwbb&<br />
Gjkj;tybz^ gj rjnjhsv bp vt;leyfhjlyjq pfobns bcrk.xf.ncz<br />
jghtltktyyst rfntujhbb ,t;tywtd^ nfr;t zdkz.ncz xfcnm. rhbnthbtd<br />
jghtltktybz gjyznbz ‘,t;tytw\& Gjkj;tybzvb j, bcrk.xtybb<br />
zdkz.ncz hfpltks D^ E b F cnfnmb 1 Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd<br />
b cnfnmz 1 (5) Rjydtywbb JFT& Gjcrjkmre gthtxtym gjkj;tybq j,<br />
bcrk.xtybb d Rjydtywbb 1951 ujlf zdkztncz bcxthgsdf.obv^ d<br />
yfwbjyfkmyjv pfrjyjlfntkmcndt yt cktletn ybxtuj vtyznm bkb<br />
lj,fdkznm d ’nb gjkj;tybz&<br />
Gjkj;tybz^ rjnjhst jghtltkz.n eckjdbz ghtrhfotybz cnfnecf<br />
,t;tywf^ nfr;t cjcnfdkz.n xfcnm rhbnthbtd jghtltktybz gjyznbz<br />
‘,t;tytw\& Gjkj;tybzvb j, bcrk.xtybb zdkz.ncz cnfnmz 1C<br />
Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd b cnfnmz 1 (4) Rjydtywbb JFT&<br />
Gjcrjkmre gthtxtym gjkj;tybq j ghtrhfotybb cnfnecf ,t;tywf d<br />
Rjydtywbb 1951 ujlf zdkztncz bcxthgsdf.obv^ d yfwbjyfkmyjv<br />
pfrjyjlfntkmcndt yt cktletn ybxtuj vtyznm bkb lj,fdkznm d ’nb<br />
gjkj;tybz&<br />
Ghjwtlehs jghtltktybz cnfnecf ,t;tywf<br />
q Jghtltktybt cnfnecf zdkztncz rk.xtdsv vjvtynjv pfobns^ jlyfrj<br />
ghjwtlehs jghtltktybz cnfnecf yt bpkj;tys ltnfkmyj d Rjydtywbb<br />
1951 ujlf&<br />
q<br />
Vyjubt cnhfys^ f nfr;t EDR< JJY^ yfrjgbkb ,jufnsq jgsn d<br />
ghbvtytybb jghtltktybz gjyznbz ‘,t;tytw\& Ntv yt vtytt^ ’nj nfr;t<br />
jlyf bp j,kfcntq^ yf rjnjhe. jrfpsdf.n dkbzybt yfwbjyfkmyst<br />
ghfdjdst cnhernehs^ htcehcs b gjnht,yjcnb&<br />
q Bcgjkybntkmysq Rjvbntn EDR< JJY htrjvtyljdfk yf<br />
vt;leyfhjlyjv ehjdyt jghtltktyyst vbybvfkmyst nht,jdfybz d<br />
jnyjitybb ghjwtleh jghtltktybz cnfnecf ,t;tywtd (cvjnhbnt Ukfde 3)&<br />
Ghbywbg ytdscbkrb b dsldjhtybt ,t;tywtd<br />
Cnfnmb 32 b 33 Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd* Cnfnmz II (3) Rjydtywbb<br />
JFT* Pfrk.xtybt @ 6 Bcgjkrjvf EDR< JJY (XXVIII)* Pfrk.xtybt @ 7<br />
Bcgjkrjvf EDR< JJY (XXVIII)<br />
q<br />
Dyenhbujcelfhcndtyyjt ghfdj ljk;yj jlyjpyfxyj pfobofnm ,t;tywtd b<br />
kbw^ boeob[ e,t;bof^ jn djpdhfotybz rfrbv ,s nj yb ,skj cgjcj,jv<br />
yf uhfybws cnhfys^ ult b[ ;bpyb bkb cdj,jlt euhj;ftn jgfcyjcnm gj<br />
ghbxbyt b[ hfcs^ dthjbcgjdtlfybz^ uhf;lfycndf^ ghbyflkt;yjcnb r<br />
jghtltktyyjq cjwbfkmyjq uheggt bkb gjkbnbxtcrb[ e,t;ltybq&<br />
‘<br />
108
q<br />
q<br />
q<br />
Ghbywbg ytdscskrb rjlbabwbhjdfy d cnfnmt 33 Rjydtywbb 1951 ujlf&<br />
D ’njq ;t cnfnmt nfr;t cjlth;bncz jlyj df;yjt bcrk.xtybt% ghbywbg<br />
ytdscskrb yt vj;tn ghbvtyznmcz gj jnyjityb. r ,t;tywe^ tckb tcnm<br />
edf;bntkmyst ghbxbys cxbnfnm^ xnj lfyyjt kbwj vj;tn ghtlcnfdkznm<br />
cj,jq euhjpe ,tpjgfcyjcnb cnhfys^ d rjnjhjq jy#jyf<br />
yf[jlbncz^ bkb tckb^ ,elexb jce;ltyysv d cjdthitybb jcj,tyyj<br />
nz;rjuj ghtcnegktybz^ ’nj kbwj ghtlcnfdkztn j,otcndtyye. euhjpe<br />
lkz cnhfys&<br />
Ujcelfhcndf-exfcnybrb Rjydtywbb ghjnbd gsnjr b lheub[ ;tcnjrb[^<br />
,tcxtkjdtxys[ bkb eyb;f.ob[ ljcnjbycndj dbljd j,hfotybz b<br />
yfrfpfybz^ Vt;leyfhjlyjuj gfrnf j uhf;lfycrb[ b gjkbnbxtcrb[<br />
ghfdf[ bkb hfpkbxys[ htubjyfkmys[ ljujdjhjd gj ghfdfv xtkjdtrf<br />
dpzkb yf ct,z hfpkbxyst b ljgjkybntkmyst j,zpfntkmcndf d jnyjitybb<br />
ghbywbgf ytdscskrb D ’nb[ cnhfyf[ gfhkfvtynfhbb vjukb ,s<br />
hfccvjnhtnm djghjc j cdtltybb djtlbyj dct[ ’nb[ ghbywbgjd pfobns d<br />
jlyjv pfrjyjlfntkmyjv frnt&<br />
Pfrjyjlfntkmcndj ljk;yj nfr;t ghtlecvfnhbdfnm^ xnj ,t;tytw^<br />
yf[jlzobqcz d cnhfyt yf pfrjyys[ jcyjdfybz[^ vj;tn ,snm dsckfy<br />
njkmrj tckb jy ghtlcnfdkztn cj,jq euhjpe ,tpjgfcyjcnb cnhfys bkb<br />
j,otcndtyyjve gjhzlre& Jy bvttn ghfdj yf jghtltktyyst ghjwtlehyst<br />
ufhfynbb yf ght,sdfybt d cnhfyt lj cdjtq dscskrb&<br />
Ytktufkmysq d]tpl d cnhfye b pflth;fybt<br />
Cnfnmz 31 Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd* Pfrk.xtybt @ 44 Bcgjkrjvf<br />
EDR< JJY (XXVII)* Herjdjlzobt erfpfybz EDR< JJY j pflth;fybb<br />
kbw^ boeob[ e,t;bof&<br />
q Yf ,t;tywtd b boeob[ e,t;bof kbw^ rjnjhst ytpfrjyyj d]tp;f.n d<br />
cnhfye bkb yf[jlzncz yf tt nthhbnjhbb ytpfrjyyj^ yt ljk;ys<br />
yfkfufnmcz dpscrfybz^ ghb eckjdbb^ xnj jyb ,tp ghjvtlktybz cfvb<br />
zdzncz r cjjndtncnde.obv dkfcnzv b ghtlcnfdzn bv eljdktndjhbntkmyjt<br />
j,]zcytybt cdjtuj ytpfrjyyjuj d]tplf bkb ght,sdfybz d<br />
cnhfyt (cv& Ukfde 5)&<br />
Eljcnjdthtybt kbxyjcnb b ghjtplyst ljrevtyns<br />
Cnfnmb 27 b 28 Rjydtywbb 1951 ujlf^ ghbkj;tybz r ytq* Cnfnmz VI<br />
Rjydtywbb JFT* Pfrk.xtybt @ 35 (XXXV) Bcgjkrjvf EDR< JJY*<br />
Pfrk.xtybt @ 49 (XXXVIII) Bcgjkrjvf EDR< JJY&<br />
q Gj pfrjyjlfntkmcnde ljk;yf ghtlecvfnhbdfnmcz dslfxf ghbpyfyysv<br />
,t;tywfv eljcnjdthtybq kbxyjcnb b ghjtplys[ ljrevtynjd ntv<br />
,t;tywfv^ rjnjhst yf[jlzncz d cnhfyt yf pfrjyys[ jcyjdfybz[&<br />
q Dslfxf ghjtplyjuj ljrevtynf yt jpyfxftn ghtljcnfdktybz ,t;tywe<br />
uhf;lfycndf^ Ntv yt vtytt nfrbt ljrevtyns bvt.n lkz ,t;tywtd<br />
jcj,e. df;yjcnm^ gjcrjkmre jyb j,ktuxf.n bv gjtplrb d lheubt<br />
cnhfys rfr d wtkz[ ext,s^ gjbcrf hf,jns^ ktxtybz bkb gthtctktybz^<br />
nfr b d lheub[ wtkz[&<br />
q Ytj,[jlbve. gjvjom d ’njv vj;yj gjkexbnm d vtcnyjv ghtlcnfdbntkmcndt<br />
EDR< JJY&<br />
‘<br />
109
Gjvtotybz lkz ghbtvf ,t;tywtd b jrfpfybt gjvjob<br />
q<br />
D pfdbcbvjcnb jn bvt.ob[cz d cnhfyt htcehcjd vj;tn jrfpsdfnmcz<br />
gjvjom ,t;tywfv^ rjnjhst d ytq ye;lf.ncz^ d ntxtybt dhtvtyb^<br />
ytj,[jlbvjuj lkz dsytctybz jrjyxfntkmyjuj htitybz gj b[ pfzdktybzv&<br />
q<br />
Gjvjom^ rjnjhfz vj;tn ,snm jrfpfyf rjvgtntynyjq ytghfdbntkmcndtyyjq<br />
jhufybpfwbtq^ vj;tn drk.xfnm%<br />
-- ghtljcnfdktybt ghtlvtnjd gthdjq ytj,[jlbvjcnb b^ tckb ’nj<br />
ghbvtybvj^ cjwbfkmys[ kmujn*<br />
-- rjycekmnfnbdye. gjvjom ghb cjcnfdktybb b gjlfxt [jlfnfqcndf<br />
c ghjcm,jq j ghtljcnfdktybb cnfnecf ,t;tywf^ f nfr;t gj<br />
flvbybcnhfnbdysv djghjcfv*<br />
-- rjycekmnbhjdfybt gj cjwbfkmysv djghjcfv*<br />
-- jrfpfybt .hblbxtcrjq gjvjob&<br />
Lheubt ghfdf b j,zpfyyjcnb ,t;tywtd<br />
(Ukfds II,III, IV b V Rjydtywbb j cnfnect ,t;tywtd)<br />
q<br />
q<br />
q<br />
D cjjndtncndbb cj cnfylfhnfvb^ ghbvtyztvsvb r uhf;lfyfv cnhfys^<br />
,t;tywfv ljk;ys ,snm ghtljcnfdktys cktle.obt ghfdf%<br />
-- Cjdthifnm htkbubjpyst j,hzls b gjkexfnm htkbubjpyjt<br />
j,hfpjdfybt% yt ljgecrf.ncz ybrfrbt jujdjhrb*<br />
-- Gjkexfnm yfxfkmyjt j,hfpjdfybt d ujcelfhcndtyys[ irjkf[*<br />
-- Gjkexfnm ujcelfhcndtyyst gjcj,bz^ bcgjkmpjdfnm cjwbfkmyjt<br />
j,tcgtxtybt b nheljdjt pfrjyjlfntkmcndj*<br />
-- J,hfofnmcz d cel (yt ljgecrf.ncz ybrfrbt jujdjhrb)*<br />
-- Gjkexfnm ghfdjde. gjvjom*<br />
-- Jceotcndkznm ghfdf hjlbntktq&<br />
D Rjydtywbb hfccvfnhbdftncz nfr;t hzl djghjcjd^ rjnjhst jrfpsdf.n<br />
df;yjt djpltqcndbt yf gjdctlytdye. ;bpym ,t;tywf%<br />
-- ghbj,htntybt ldb;bvjuj b ytldb;bvjuj bveotcndf (cnfnmz 13)*<br />
-- pfyznbz^ ghbyjczobt lj[jl (cnfnmb 17^ 18 b 19)*<br />
-- ;bkboysq djghjc (cnfnmz 3)*<br />
-- nheljdjt pfrjyjlfntkmcndj b cjwbfkmyjt j,tcgtxtybt (cnfnmz 24)&<br />
E rf;ljuj ,t;tywf ceotcnde.n j,zpfntkmcndf d jnyjitybb cnhfys^<br />
d rjnjhjq jy yf[jlbncz^ b jy ljk;ty gjlxbyznmcz pfrjyfv b<br />
hfcgjhz;tybzv^ f nfr;t vthfv^ ghbybvftvsv dkfcnzvb lkz gjllth;fybz<br />
j,otcndtyyjuj gjhzlrf (cnfnmz 2)&<br />
‘<br />
110
Hjkm EDR< JJY<br />
Cnfnmz 35 Rjydtywbb 1951 ujlf* Cnfnmz VIII Rjydtywbb JFT<br />
Ljk;ys ,snm ghtlecvjnhtys rjyrhtnyst gjkj;tybz j cjnhelybxtcndt c<br />
EDR< JJY b jrfpfybb tve cjltqcndbz d dsgjkytybb cdjtq rjynhjkbhe.otq<br />
hjkb^ d njv xbckt gentv ghtljcnfdktybz cdtltybq b cnfnbcnbxtcrb[<br />
lfyys[ j gjkj;tybb ,t;tywtd d cnhfyt^ j, bvgktvtynfwbb<br />
cjjndtncnde.ob[ vt;leyfhjlys[ ljujdjhjd j ,t;tywf[ b j pfrjyf[^<br />
hfcgjhz;tybz[ b gjcnfyjdktybz[ gj djghjce j ,t;tywf[&<br />
Rjyabltywbfkmyjcnm<br />
q Ljk;yf cj[hfyznmcz rjyabltywbfkmyjcnm gthcjyfkmyjq byajhvfwbb<br />
jnyjczotqcz r kbwfv^ boeobv e,t;bof^ b ,t;tywfv&<br />
q<br />
Hfpukfitybt k.,jq nfrjq gthcjyfkmyjq byajhvfwbb gjcnjhjyybv<br />
kbwfv vj;tn ghjbc[jlbnm njkmrj c cjukfcbz cjjndtncnde.otuj<br />
,t;tywf bkb kbwf^ boeotuj e,t;bof&<br />
Ghfdf xtkjdtrf<br />
q Df;yj ghjcktlbnm pf ntv^ xnj,s pfrjyjlfntkmcndj yt cjlth;fkj<br />
ybrfrb[ gjkj;tybq^ rjnjhst gjpdjkzkb ,s k.,sv dkfcnzv<br />
ghtlghbybvfnm rfrbt-kb,j ltqcndbz d jnyjitybb ,t;tywtd bkb<br />
kbw^ boeob[ e,t;bof^ rjnjhst vjuen zdkznmcz yfheitybtv rfrb[<br />
,s nj yb ,skj ghfd b jcyjdys[ cdj,jl^ jghtltktyys[ j,obv<br />
vt;leyfhjlysv ghfdjv ghfd xtkjdtrf& n<br />
111
Ukfdf 7<br />
Abyfycbhjdfybt<br />
Vt;leyfhjlyjt j,zpfntkmcndj yt djpdhfofnm ,t;tywtd d vtcnf^<br />
ult b[ ;bpyb euhj;ftn jgfcyjcnm^ zdkztncz f,cjk.nysv b<br />
ghbvtyztncz gj jnyjityb. rj dctv cnhfyfv ytpfdbcbvj jn<br />
ehjdyz b[ ’rjyjvbxtcrjuj hfpdbnbz& J,tcgtxtybt gjnht,yjcntq<br />
,t;tywtd^ cgfcf.ott b[ ;bpyb^ hfphf,jnrf b ghbyznbt cghfdtlkbds[ b<br />
’aatrnbdys[ ghjwtleh ghtljcnfdktybz e,t;bof^ jrfpfybt gjvjob<br />
,t;tywfv ghb b[ djpdhfotybb yf hjlbye bkb byntuhfwbb d vtcnyst<br />
cjj,otcndf --- dct ’nj nht,etn ltytu^ rjnjhst dsltkz.n ghbybvf.obt<br />
,t;tywtd ujcelfhcndf^ f nfr;t vt;leyfhjlyjt cjj,otcndj d le[t<br />
vt;leyfhjlyjq cjkblfhyjcnb& Jlyfrj gjnht,yjcnb yfvyjuj ghtdsif.n<br />
abyfycjdst djpvj;yjcnb& Gjcrjkmre gfhkfvtynfhbb buhf.n rk.xtde.<br />
hjkm ghb dsltktybb ,.l;tnys[ fccbuyjdfybq^ ’aatrnbdyjcnm rfr<br />
gjkbnbrb b[ ghfdbntkmcnd gj jrfpfyb. gjvjob b ghtljcnfdktyb.<br />
e,t;bof ,t;tywfv^ nfr b vt;leyfhjlyjq cbcntvs pfobns ,t;tywtd^<br />
pfdbcbn jn pfbynthtcjdfyyjcnb gfhkfvtynfhbtd d b[ abyfycbhjdfybb&<br />
yjcnm bkb jrfpsdftn gjvjom ghfdbntkmcnde d gjbcrt lheub[ bcnjxybrjd<br />
abyfycbhjdfybz& Ghbjhbntns ,elen vtyznmcz d rf;ljv rjyrhtnyjv<br />
ckexft^ yj ,jkmibycnde cnhfy ytj,[jlbvj bvtnm cbcntve gj ghbtve<br />
kbw^ boeob[ e,t;bof^ b eljdktndjhtyb. bp jcyjdys[ gjnht,yjcntq&<br />
Ghfdbntkmcndfv ytj,[jlbvj nfr;t bvtnm rfre.-yb,elm jhufybpfwb.^<br />
rjnjhfz pfybvfkjcm ,s djghjcfvb ,t;tywtd^ yfghbvth^ jhufy^ rjnjhsq<br />
ghjdjlbn ghjwtlehe jghtltktybz cnfnecf ,t;tywtd& Bcgjkmpez cdjq<br />
gznbltcznbktnybq jgsn hf,jns dj dct[ cnhfyf[ vbhf^ EDR< JJY vj;tn<br />
gjlcrfpfnm^ rfrbt ’rjyjvbxtcrb ’aatrnbdyst cnhernehs b ghjwtlehs<br />
vjuen jndtxfnm vtcnysv eckjdbzv&<br />
Dsltktybt chtlcnd lkz EDR< JJY<br />
Vt;leyfhjlyfz gjvjom ,t;tywfv yfghfdkztncz xthtp EDR< JJY^<br />
ytghfdbntkmcndtyyst jhufybpfwbb bkb jlyjdhtvtyyj xthtp yb[ j,jb[&<br />
EDR< JJY zdkztncz jlybv bp ytvyjub[ exht;ltybq JJY^ rjnjhjt<br />
pfdbcbn gjxnb gjkyjcnm. jn lj,hjdjkmys[ gj;thndjdfybq yf abyfycbhjdfybt<br />
tuj jgthfwbq& Vtytt lde[ ghjwtynjd ujljdjuj ,.l;tnf EDR<<br />
JJY gjcnegf.n bp ,.l;tnf JJY* jcnfkmye. xfcnm ,.l;tnf cjcnfdkz.n<br />
gj;thndjdfybz ujcelfhcnd^ jnltkmys[ kbw b xfcnyjuj ctrnjhf&<br />
‚
xhtpdsxfqys[ ghbpsdjd d gthbjl ghjdtltybz jgthfwbq d Rjcjdj b<br />
Djcnjxyjv Nbvjht^ EDR< JJY gjkexbkj ,jktt 15 vbkkbjyjd ljkkfhjd<br />
CIF jn xfcnyjuj ctrnjhf d 2000 ujle& Chtlcndf ,skb vj,bkbpjdfys d<br />
jcyjdyjv d cnhfyf[ Tdhjgs (Ahfywbz^ Uthvfybz^ Bnfkbz^ Bcgfybz b<br />
Dtkbrj,hbnfybz)^ Cjtlbytyys[ Infnf[ Fvthbrb b Zgjybb&<br />
YGJ dyjczn cdjq drkfl d ujljdjq ,.l;tn EDR< JJY^ j,hfofzcm r<br />
ibhjrjq j,otcndtyyjcnb jn bvtyb EDR< JJY ghb ghjdtltybb hzlf<br />
jgthfwbq& Ytrjnjhst YGJ^ nfrbt rfr Espan˜a con ACNUR, USA for UNHCR,<br />
UK for UNHCR (Refaid) and Action Refugies, pfybvf.ncz rjyrhtnyj c,jhjv<br />
chtlcnd lkz EDR< JJY& D gjcktlybt ujls j,]tv gj;thndjdfybq<br />
xfcnyjuj ctrnjhf b YGJ edtkbxbdfkcz d htpekmnfnt cjdvtcnys[ ecbkbq<br />
gj gjdsityb. byajhvbhjdfyyjcnb ibhjrjq j,otcndtyyjcnb gj hflbj^<br />
xthtp ghtcce b lheubt rfyfks vfccjdjq byajhvfwbb&<br />
‚ Gjnht,yjcnm d ghtlcrfpetvjv b ub,rjv<br />
abyfycbhjdfybb<br />
Jcyjdyst ljyjhs EDR< JJY<br />
(d 2000 u^ d vbkkbjyf[ ljkkfhjd CIF)<br />
Cjtlbytyyst Infns Fvthbrb 245^2<br />
Zgjybz<br />
99^9<br />
Yblthkfyls<br />
48^0<br />
Idtwbz<br />
42^0<br />
Tdhjgtqcrfz Rjvbccbz<br />
41^0<br />
Yjhdtubz<br />
41^0<br />
Lfybz<br />
37^0<br />
Dtkbrj,hbnfybz<br />
31^0<br />
Rfyflf<br />
17^0<br />
Uthvfybz<br />
15^0<br />
Idtqwfhbz<br />
15^0<br />
Fdcnhfkbz<br />
11^0<br />
Abykzylbz<br />
11^0<br />
Bnfkbz<br />
11^0<br />
Dctuj<br />
665^1<br />
Ghbdtltyyst wbahs jrheuktys&<br />
Ytn f,cjk.nyj ybrfrjq ufhfynbb<br />
d njv^ xnj EDR< JJY ,eltn<br />
gjkexfnm dct ytj,[jlbvst<br />
chtlcndf lkz ghjdtltybz<br />
cdjb[ pfgkfybhjdfyys[ jgthfwbq&<br />
Yfghbvth^ d 2000 abyfycjdjv<br />
ujle ltabwbn<br />
,.l;tnf EDR< JJY cjcnfdbk<br />
89 vbkkbjyjd ljkkfhjd CIF&<br />
Ghb yt[dfnrt ltytu ghb[jlbncz<br />
ehtpfnm bkb gjkyjcnm. cjrhfofnm<br />
nfrbt df;yst ghjuhfvvs^<br />
rfr j,hfpjdfybt<br />
ltntq b jceotcndktybt ghjtrnjd<br />
gj cjplfyb. hf,jxb[ vtcn<br />
lkz ,t;tywtd& D lj,fdktybt r<br />
’njq ytjghtltktyyjcnb^ bynthtc<br />
chtlcnd vfccjdjq byajhvfwbb^<br />
f c ybv b vt;leyfhjlyfz<br />
gjllth;rf^ vtyz.ncz<br />
d rf;ljq rjyrhtnyjq cbnefwbb&<br />
EDR< JJY ujhfplj nhelytt ghbdktrfnm chtlcndf lkz gjllth;rb nt[ uhegg^<br />
rjnjhst zdkz.ncz ,t;tywfvb e;t d ntxtybt lkbntkmyjuj gthbjlf<br />
dhtvtyb^ j rjnjhs[ xfcnj pf,sdf.n chtlcndf vfccjdjq byajhvfwbb^ gj<br />
chfdytyb. c ,t;tywfvb d xhtpdsxfqys[ cbnefwbz[^ rjnjhst ghbdktrf.n r<br />
ct,t dytpfgyjt b dctcnjhjyytt dybvfybt chtlcnd vfccjdjq byajhvfwbb&<br />
Df;ys b rjkbxtcndj^ b rfxtcndj ghtljcnfdkztvs[ chtlcnd% ghtlcrfpetvjcnm^<br />
ub,rjcnm b ,scnhjnf b[ ghtljcnfdktybz& Jxtym xfcnj EDR< JJY<br />
dsye;ltyj yfxbyfnm jgthfwbb^ yt pyfz^ rjulf jyj vj;tn gjkexbnm<br />
ytj,[jlbvst lkz ’njuj chtlcndf^ bkb crjkmrj jyj gjkexbn^ b ,elen kb<br />
’nb chtlcndf dsltktys c rfrbvb-yb,elm jghtltktyysvb jujdjhrfvb&<br />
114
Rjulf ljyjhs jghtltkz.n jcj,st eckjdbz bcgjkmpjdfybz b[ chtlcnd<br />
(c erfpfybtv hfcghtltktybz)^ jyb juhfybxbdf.n ytpfdbcbvjcnm EDR<<br />
JJY b jckf,kz.n tuj rjjhlbybhe.oe. hjkm&<br />
Ghtlcrfpetvfz abyfycjdfz gjllth;rf^ jrfpsdftvfz yf hfyytv ’nfgt^<br />
gjpdjkztn EDR< JJY ’aatrnbdyj bcgjkmpjdfnm cdjb abyfycjdst<br />
htcehcs& EDR< JJY ghjcbn ljyjhjd yt erfpsdfnm hfcghtltktybt gj<br />
hfc[jljdfyb. b[ gj;thndjdfybq& Tckb ;t hfcghtltktybt chtlcnd<br />
ljk;yj ,snm erfpfyj^ nj ;tkfntkmyj^ xnj,s yfghfdktybz hfc[jljdfybz<br />
,skb rfr vj;yj ,jktt ibhjrbvb& "nj gjpdjkztn Dth[jdyjve rjvbccfhe<br />
gththfcghtltkznm chtlcndf ghb gjzdktybb yjds[ xhtpdsxfqys[ cbnefwbq<br />
c ,t;tywfvb bkb rjulf rhbpbcs c ,t;tywfvb hfphtitys^ ntv<br />
cfvsv ,scnhj htfubhez yf cbnefwb.^ rfr ’nj j;blf.n jn ytuj ghfdbntkmcndf^<br />
j,otcndtyyjcnm b ,t;tyws&<br />
‚ Gj;thndjdfybz yfnehjq<br />
Gj;thndjdfybz yfnehjq^ d ajhvt nfrb[ njdfhjd bkb eckeu^ rfr gfkfnrb^<br />
ktrfhcndf^ bycnhevtyn^ uhepjdst vfibys^ gtht,hjcrf ,t;tywtd gj djple[e^<br />
vfnthbfkmyj-nt[ybxtcrjt j,tcgtxtybt^ cgtwbfkbpbhjdfyysq gthcjyfk^<br />
ljgjkyz.n htcehcs EDR< JJY^ jcj,tyyj d ckexft rhegyjvfcinf,ys[<br />
bkb ckj;ys[ xhtpdsxfqys[ cbnefwbq& "nb gj;thndjdfybz ljk;ys jndtxfnm<br />
ye;lfv rjyrhtnyjq jgthfwbb^ yf rjnjhe. jyb yfghfdkz.ncz&<br />
Gjrhsnbt hfc[jljd gj xhtpdsxfqyjq cbnefwbb c<br />
,t;tywfvb<br />
Gthdjyfxfkmyjt abyfycbhjdfybt gj jceotcndktyb. ghjtrnjd^ ghjdtltyb.<br />
jgthfwbq b jrfpfyb. flvbybcnhfnbdyjq gjllth;rb dj dhtvz<br />
xhtpdsxfqyjq cbnefwbb c ,t;tywfvb dthjznytt dctuj ,elen abyfycbhjdfnmcz<br />
bp jgthfwbjyyjuj htpthdf EDR< JJY& Jlyfrj^ gjcrjkmre EDR<<br />
JJY abyfycbhetncz gjxnb bcrk.xbntkmyj pf cxtn lj,hjdjkmys[<br />
gj;thndjdfybq^ jyj hfccxbnsdftn^ xnj cjj,otcndj ljyjhjd ,eltn<br />
,scnhj htfubhjdfnm yf xhtpdsxfqyst cbnefwbb c ,t;tywfvb&<br />
Hf,jnfz cj cnhfyjq e,t;bof^ EDR< JJY hfphf,fnsdftn cnhfntub.<br />
ecnfyjdktybz jnyjitybq c ljyjhfvb d gthdst lyb xhtpdsxfqyjq<br />
cbnefwbb b gjllth;bdftn tt d ntxtybt dctuj [jlf ghjdtltybz jgthfwbb&<br />
J gjnht,yjcnz[ dj dhtvz xhtpdsxfqyjq cbnefwbb^ [jlt jgthfwbb b<br />
dcnhtxf.ob[cz nhelyjcnz[ cjj,oftncz ljyjhfv^ d jcyjdyjv gjchtlcndjv<br />
xhtpdsxfqys[ ghbpsdjd^ rjnjhst bplftn inf,-rdfhnbhf EDR<<br />
JJY gjckt ghjdtltybz rjycekmnfwbq cj cdjbvb ghtlcnfdbntkmcndfvb yf<br />
vtcnf[ d cnhfyt e,t;bof& Htuekzhyst cjj,otybz ljyjhfv j gjkj;tybb<br />
ltk lth;fn b[ d rehct [jlf ghjdtltybz jgthfwbb&<br />
‘Rjyathtywbz htrjvtyletn^ xnj,s vt;leyfhjlyst abyfycjdst<br />
jhufybpfwbb ghtljcnfdkzkb kmujnyst eckjdbz ntv cnhfyfv^<br />
rjnjhst ghbybvf.n pyfxbntkmyjt xbckj ,t;tywtd\&<br />
99-z Rjyathtywbz Vt;gfhkfvtyncrjuj Cj.pf^ fghtkm 1998<br />
115
q Xnj vjuen cltkfnm gfhkfvtynfhbb$<br />
Gfhkfvtynfhbb vjuen gjllth;fnm ghtlkj;tybz gj ,.l;tnysv fccbuyjdfybzv<br />
lkz hfphf,jnrb cghfdtlkbds[ b ’aatrnbdys[ ghjwtleh gj<br />
ghtljcnfdktyb. e,t;bof^ eljdktndjhtybz yfceoys[ gjnht,yjcntq<br />
,t;tywtd ghb b[ ghbtvt^ drk.xfz vtlbwbycrjt j,cke;bdfybt b<br />
j,hfpjdfybt^ b jrfpfybz gjllth;rb d gjbcrt htitybq celm,s ,t;tywtd<br />
xthtp lj,hjdjkmye. htgfnhbfwb. bkb vtcnye. byntuhfwb.&<br />
Ghjuhfvvs EDR< JJY pfdbczn jn lj,hjdjkmys[ dpyjcjd b gj-<br />
;thndjdfybq& Gfhkfvtynfhbb d nt[ cnhfyf[^ rjnjhst tot yt ltkf.n<br />
gj;thndjdfybz EDR< JJY^ vjuen ghbpdfnm cdjb ghfdbntkmcndf ltkfnm<br />
nfrbt gj;thndjdfybz&<br />
Tckb rfrfz-yb,elm cnhfyf e;t zdkztncz ljyjhjv^ gfhkfvtynfhbb vjuen<br />
hfccvjnhtnm djghjc edtkbxtybz cevvs gj;thndjdfybq lkz j,tcgtxtybz<br />
njuj^ xnj EDR< JJY cvj;tn ghjljk;fnm jrfpsdfnm pfobne ,t;tywfv rfr<br />
dj dhtvz ntreob[ cbnefwbq c ,t;tywfvb^ nfr b d k.,jt dhtvz b d k.,jv<br />
vtcnt^ ult djpybrftn yjdsq rhbpbc c ,t;tywfvb&<br />
‘Rjyathtywbz ghbpsdftn cnhfys-ljyjhs cjltqcndjdfnm<br />
djccnfyjdktyb. d htubjyf[ rjyakbrnf b byntuhfwbb<br />
djpdhfof.ob[cz ,t;tywtd^ gentv jrfpfybz lkz ’njuj<br />
otlhjq gjvjob^ xnj,s ufhfynbhjdfnm kbxye.^<br />
cjwbfkmye.^ ghfdjde. b vfnthbfkmye. ,tpjgfcyjcnm ,sdib[<br />
,t;tywtd b gthtvtotyys[ kbw\&<br />
99-z Rjyathtywbz Vt;gfhkfvtyncrjuj Cj.pf^ fghtkm 1998<br />
116
Ghbkj;tybt 1<br />
Nbgjdst ljujdjhs<br />
j ghbcjtlbytybb b ghfdjghttvcndt
‚ Nbgjdjq ljujdjh j ghbcjtlbytybb r Rjydtywbb<br />
1951 ujlf j cnfnect ,t;tywtd<br />
Ghbybvfz dj dybvfybt^ xnj Rjydtywbz^ rfcf.ofzcz cnfnecf ,t;tywtd^<br />
,skf ghbyznf Utythfkmyjq Fccfv,kttq Jhufybpfwbb J,]tlbytyys[<br />
Yfwbq 28 b.kz nsczxf ltdznmcjn gznmltczn gthdjuj ujlf b jnrhsnf lkz<br />
ghbcjtlbytybz d cjjndtncndbb cj cnfnmtq 39 Rjydtywbb*<br />
B ghbybvfz dj dybvfybt^ xnj gfhfuhfa 3 erfpfyyjq cnfnmb 39 ghtlecvfnhbdftn^<br />
xnj ghbcjtlbytybt r Rjydtywbb ,eltn ghjbpdjlbnmcz gentv<br />
ltgjybhjdfybz e Utythfkmyjuj ctrhtnfhz Jhufybpfwbb J,]tlbytyys[<br />
Yfwbq frnf j ghbcjtlbytybb*<br />
D eljcnjdthtybt xtuj yb;tgjlgbcfdibqcz [Ukfdf ujcelfhcndf^ Ukfdf<br />
ghfdbntkmcndf bkb Vbybcnh byjcnhfyys[ ltk] yfcnjzobv edtljvkztn^<br />
xnj [lfyyjt ujcelfhcndj] ghbcjtlbyztncz r dsiterfpfyyjq Rjydtywbb b<br />
cxbnftn ct,z cdzpfyysv fkmnthyfnbdysv pyfxtybtv (b) cnfnmb 1B (1)<br />
Rjydtywbb^ nj tcnm^ ‘cj,snbz^ ghjbcitlibt d Tdhjgt bkb d lheub[<br />
vtcnf[ lj 1 zydfhz 1951 ujlf\&<br />
Gjlgbcfyj vyj. (ltym^ vtczw^ ujl)<br />
[Ujcelfhcndtyyfz gtxfnm b<br />
gjlgbcm [hfybntkz gtxfnb^<br />
tckb ytj,[jlbvj]<br />
[Gjlgbcm Ukfds ujcelfhcndf<br />
bkb Ukfds ghfdbntkmcndf^<br />
bkb Vbybcnhf byjcnhfyys[ ltk]<br />
119
‚ Nbgjdjq ljujdjh j ghbcjtlbytybb r Ghjnjrjke 1967<br />
ujlf^ rfcf.otvecz cnfnecf ,t;tywtd<br />
Ghbybvfz dj dybvfybt^ xnj Ghjnjrjk^ rfcf.obqcz cnfnecf ,t;tywtd^<br />
,sk ghbyzn Utythfkmyjq Fccfv,kttq Jhufybpfwbb J,]tlbytyys[<br />
Yfwbq 16 ltrf,hz nsczxf ltdznmcjn itcnmltczn itcnjuj ujlf b jnrhsn<br />
lkz ghbcjtlbytybz d cjjndtncndbb cj cnfnmtq V Ghjnjrjkf*<br />
B ghbybvfz dj dybvfybt^ xnj cnfnmz V ghtlecvfnhbdftn^ xnj ghbcjtlbytybt<br />
r Ghjnjrjke ,eltn ghjbpdjlbnmcz gentv clfxb yf [hfytybt frnf<br />
j ghbcjtlbytybb Utythfkmyjve ctrhtnfh. Jhufybpfwbb J,]tlbytyys[<br />
Yfwbq*<br />
D eljcnjdthtybt xtuj [Ukfdf ujcelfhcndf^ Ukfdf ghfdbntkmcndf bkb<br />
Vbybcnh byjcnhfyys[ ltk] yfcnjzobv edtljvkztn j ghbcjtlbytybb<br />
[lfyyjuj ujcelfhcndf] r erfpfyyjve Ghjnjrjke&<br />
Gjlgbcfyj vyj. (ltym^ vtczw^ ujl)<br />
[Ujcelfhcndtyyfz gtxfnm b<br />
gjlgbcm [hfybntkz gtxfnb^<br />
tckb ytj,[jlbvj]<br />
[Gjlgbcm Ukfds ujcelfhcndf<br />
bkb Ukfds ghfdbntkmcndf^<br />
bkb Vbybcnhf byjcnhfyys[ ltk]<br />
120
‚ Nbgjdjq ljujdjh j ghfdjghttvcndt d jnyjitybb<br />
Rjydtywbb 1951 ujlf j cnfnect ,t;tywtd<br />
Ghbybvfz dj dybvfybt^ xnj Rjydtywbz^ rfcf.ofzcz cnfnecf ,t;tywtd^<br />
cjdthityyfz d :tytdt 28 b.kz nsczxf ltdznmcjn gznmltczn gthdjuj<br />
ujlf^ ,skf hfnbabwbhjdfyf [,sdibv ujcelfhcndjv-exfcnybrjv]*<br />
B ghbybvfz dj dybvfybt^ xnj ghfdbntkmcndj [ujcelfhcndf-ghttvybrf]<br />
hfccvjnhtkj erfpfyye. Rjydtywb.*<br />
Ghfdbntkmcndj [ujcelfhcndf-ghttvybrf] pfzdkztn^ xnj jyj hfccvfnhbdftn<br />
erfpfyye. Rjydtywb.^ rfr jcnf.oe.cz d cbkt lkz [ujcelfhcndfghttvybrf]<br />
b yfcnjzobv cnfyjdbncz tt ghttvybrjv*<br />
D eljcnjdthtybt xtuj yb;tgjlgbcfdibqcz [Ukfdf ujcelfhcndf^ Ukfdf<br />
ghfdbntkmcndf bkb Vbybcnh byjcnhfyys[ ltk] edtljvkztn ghb ’njv j<br />
ghfdjghttvcndt [ujcelfhcndf-ghttvybrf] d jnyjitybb erfpfyyjq Rjydtywbb<br />
b pfzdkztn^ xnj [ujcelfhcndj-ghfdjghttvybr] cxbnftn ct,z cdzpfyysv<br />
fkmnthyfnbdysv pyfxtybtv (b) cnfnmb 1B(1) Rjydtywbb^ nj tcnm^<br />
‘cj,snbz^ ghjbcitlibt d Tdhjgt bkb d lheub[ vtcnf[ lj 1 zydfhz 1951<br />
ujlf\&<br />
Gjlgbcfyj vyj. (ltym^ vtczw^ ujl)<br />
[Ujcelfhcndtyyfz gtxfnm b<br />
gjlgbcm [hfybntkz gtxfnb^<br />
tckb ytj,[jlbvj]<br />
[Gjlgbcm Ukfds ujcelfhcndf<br />
bkb Ukfds ghfdbntkmcndf^<br />
bkb Vbybcnhf byjcnhfyys[ ltk]<br />
121
‚ Nbgjdjq ljujdjh j ghfdjghttvcndt d jnyjitybb<br />
Ghjnjrjkf 1967 ujlf^ rfcf.otujcz cnfnecf ,t;tywtd<br />
Ghbybvfz dj dybvfybt^ xnj Ghjnjrjk^ rfcf.obqcz cnfnecf ,t;tywtd^<br />
cjdthityysq d Ym.-Qjhrt 31 zydfhz 1967 ujlf^ ,sk hfnbabwbhjdfy<br />
[,sdibv ujcelfhcndjv-exfcnybrjv]*<br />
B ghbybvfz dj dybvfybt^ xnj ghfdbntkmcndj [ujcelfhcndf-ghttvybrf]<br />
hfccvjnhtkj erfpfyysq Ghjnjrjk*<br />
Ghfdbntkmcndj [ujcelfhcndf-ghttvybrf] pfzdkztn^ xnj jyj hfccvfnhbdftn<br />
erfpfyysq Ghjnjrjk^ rfr jcnf.obqcz d cbkt lkz [ujcelfhcndfghttvybrf]^<br />
b yfcnjzobv cnfyjdbncz ghttvybrjv tuj*<br />
D eljcnjdthtybt xtuj yb;tgjlgbcfdibqcz [Ukfdf ujcelfhcndf^ Ukfdf<br />
ghfdbntkmcndf bkb Vbybcnh byjcnhfyys[ ltk] edtljvkztn ghb ’njv j<br />
ghfdjghttvcndt [ujcelfhcndf-ghttvybrf] yf Ghjnjrjk^ rfcf.obqcz<br />
cnfnecf ,t;tywtd^ cjdthityysq d Ym.-Qjhrt zydfhz nhblwfnm gthdjuj<br />
lyz nsczxf ltdznmcjn itcnmltczn ctlmvjuj ujlf&<br />
Gjlgbcfyj vyj. (ltym^ vtczw^ ujl)<br />
[Ujcelfhcndtyyfz gtxfnm b<br />
gjlgbcm [hfybntkz gtxfnb^<br />
tckb ytj,[jlbvj]<br />
[Gjlgbcm Ukfds ujcelfhcndf<br />
bkb Ukfds ghfdbntkmcndf^<br />
bkb Vbybcnhf byjcnhfyys[ ltk]<br />
122
Ghbkj;tybt 2<br />
Ukjccfhbq jcyjdys[ nthvbyjd<br />
d catht j,tcgtxtybz pfobns ,t;tywtd
Fkmnthyfnbdf<br />
dyenhtyytuj<br />
gthtvtotybz<br />
(bkb ‘ghbywbg<br />
gthttplf\)<br />
Fvybcnbz<br />
Dgjkyt<br />
j,jcyjdfyyst<br />
jgfctybz cnfnm<br />
;thndjq ghtcktljdfybq<br />
Dhtvtyyfz<br />
pfobnf<br />
Dscskrf<br />
Uhf;lfyby<br />
Uhf;lfycndj<br />
Uheggjdjt<br />
jghtltktybt<br />
cnfnecf<br />
,t;tywtd<br />
Lj,hjdjkmyfz<br />
htgfnhbfwbz<br />
Ljujdjh<br />
Ljkujchjxyst<br />
htitybz<br />
Rk.xtdfz ahfpf d jghtltktybb gjyznbz ‘,t;tytw\ d Rjydtywbb<br />
1951 ujlf& "nf ahfpf cjlth;bn ce,]trnbdysq ’ktvtyn (jgfctybt<br />
ghtcktljdfybq)^ f nfr;t j,]trnbdysq ’ktvtyn (jgfctybz ljk;ys<br />
bvtnm j,]trnbdyj jghfdlsdftve. jcyjde)& D cjjndtncndbb c<br />
Rjydtywbtq 1951 ujlf^ ghtcktljdfybt ljk;yj ,snm cdzpfyj c<br />
jlybv bp gznb rjyrhtnys[ ghbpyfrjd% hfcf^ dthjbcgjdtlfybt^<br />
uhf;lfycndj^ ghbyflkt;yjcnm r jghtltktyyjq cjwbfkmyjq uheggt<br />
bkb gjkbnbxtcrbt e,t;ltybz<br />
Cjukfitybt bkb vtnjl^ hfphf,jnfyysq ujcelfhcndfvb lkz ghtljcnfdktybz<br />
dhtvtyyjq pfobns kbwfv^ ghb,sdf.obv d ,jkmijv<br />
rjkbxtcndt bp hfqjyjd rjyakbrnf bkb dctj,otuj yfcbkbz^ ,tp<br />
ghtldfhbntkmyjuj ghjdtltybz ghjwtlehs jghtltktybz cnfnecf<br />
,t;tywf yf bylbdblefkmyjq jcyjdt& Dhtvtyyfz pfobnf ghtljcnfdkzkjcm<br />
ytrjnjhsvb cnhfyfvb Pfgflyjq Tdhjgs lkz<br />
pfobns kbw^ cgfcfdib[cz jn djjhe;tyyjuj rjyakbrnf d ,sditq<br />
>ujckfdbb d yfxfkt 1990-[ ujljd&<br />
Dsldjhtybt ghfdbntkmcndtyysvb jhufyfvb pfrjyyj ghj-<br />
;bdf.otuj kbwf c nthhbnjhbb ujcelfhcndf& Gj cnfnmt 32 Rjydtywbb<br />
1951 ujlf dscskrf ,t;tywf vj;tn ,snm jceotcndktyf<br />
njkmrj gj cjj,hf;tybzv ujcelfhcndtyyjq ,tpjgfcyjcnb b<br />
j,otcndtyyjuj gjhzlrf& Ghjwtlehf^ gj rjnjhjq ghbybvftncz<br />
htitybt j dscskrt ,t;tywf^ ljk;yf ,snm ,tcghbcnhfcnyjq b<br />
cghfdtlkbdjq^ f ,t;tywe ljk;yj ,snm ghtljcnfdktyj ljcnfnjxyj<br />
dhtvtyb lkz gjkextybz pfrjyyjuj ghfdf yf d]tpl d lheue. cnhfye&<br />
Kbwj^ ghbpyfyyjt d rfxtcndt bvt.otuj cnfnec ghfdjdjq cdzpb c<br />
ujcelfhcndjv d cjjndtncndbb c pfrjyjv& Ytrjnjhst ujcelfhcndf<br />
bcgjkmpe.n ckjdj ‘yfwbjyfkmyfz ghbyflkt;yjcnm\ lkz jghtltktybz<br />
’njq ghfdjdjq cdzpb^ f lheubt ujcelfhcndf --- ckjdj<br />
‘uhf;lfycndj\&<br />
Cnfnec uhf;lfybyf rfrjq-kb,j yfwbb bkb cnhfys&<br />
Ghfrnbrf^ gj rjnjhjq dct kbwf^ cjcnfdkz.obt xfcnm rhegyjuj<br />
ghbnjrf ,t;tywtd^ hfccvfnhbdf.ncz rfr ,t;tyws yf prima facie<br />
jcyjdt& Uheggjdjt jghtltktybt cnfnecf ufhfynbhetn ghtljcnfdktybt<br />
pfobns b gjvjob ,tp ghtldfhbntkmyjuj jghtltktybz<br />
cnfnecf ,t;tywf yf bylbdblefkmyjq jcyjdt&<br />
Djpdhfotybt ,t;tywf d cnhfye cdjtuj ghjbc[j;ltybz gj cj,-<br />
cndtyyjq djkt b yf jcyjdt dpdtityyjuj htitybz& Lj,hjdjkmyfz<br />
htgfnhbfwbz vj;tn ,snm jhufybpjdfyyjq (n&t&^ rjulf jyf ghj[jlbn<br />
gjl ’ubljq pfbynthtcjdfyys[ ghfdbntkmcnd b EDR< JJY) bkb<br />
cgjynfyyjq (n&t&^ ,t;tyws djpdhfof.ncz yf hjlbye cfvb gj<br />
ct,t^ rjulf yfghzve. d ’njv ghjwtcct gjxnb bkb cjdctv yt<br />
exfcnde.n yb EDR< JJY^ yb ghfdbntkmcndf)&<br />
Jabwbfkmyjt cjukfitybt^ gjlgbcsdftvjt d jcyjdyjv vt;le<br />
ujcelfhcndfvb^ rjnjhjt yfkfuftn yf tuj exfcnybrjd ghfdjdst<br />
j,zpfntkmcndf& Ljujdjhs zdkz.ncz jlybv bp bcnjxybrjd<br />
vt;leyfhjlyjuj ghfdf&<br />
K.,st chtlcndf^ c gjvjom. rjnjhs[ vj;yj yfqnb eljdktndjhbntkmyjt<br />
b gjcnjzyyjt htitybt ghj,ktv ,t;tywtd b gjpdjkbnm bv<br />
;bnm yjhvfkmyjq ;bpym.& Nhflbwbjyyj EDR< JJY botn nfrbt<br />
ljkujchjxyst htitybz^ rfr lj,hjdjkmyfz htgfnhbfwbz^ vtcnyfz<br />
byntuhfwbz b gthtctktybt&<br />
126
:tyobys^ gjldthuf.obtcz<br />
hbcre<br />
Pflth;fybt<br />
Pfrk.xtybz<br />
Bcgjkrjvf<br />
EDR< JJY gj<br />
djghjcfv<br />
vt;leyfhjlyjq<br />
pfobns<br />
Bcgjkybntkmysq<br />
Rjvbntn<br />
Ghjuhfvvs<br />
Dth[jdyjuj<br />
rjvbccfhf<br />
(Bcgjkrjv)<br />
Rfhnf[tycrfz<br />
Ltrkfhfwbz j<br />
,t;tywf[<br />
Rjydtywbz<br />
JFT gj<br />
rjyrhtnysv<br />
fcgtrnfv<br />
ghj,ktv<br />
,t;tywtd d<br />
Fahbrt<br />
Rjydtywbz j<br />
ghfdf[ ht,tyrf<br />
Rjydtywbz j<br />
cjrhfotybb<br />
,tpuhf;lfycndf<br />
:tyobys-,t;tyrb^ ye;lf.obtcz d jcj,jq pfobnt^ drk.xfz b<br />
nt[^ rjnjhst ye;lf.ncz d gthtctktybb d cjjndtncndbb c Herjdjlcndjv<br />
EDR< JJY gj gthtctktyb.&<br />
Juhfybxtybt cdj,jls gthtldb;tybz^ j,sxyj c pfrk.xtybtv gjl<br />
cnhf;e& Gj vytyb. EDR< JJY^ pflth;fybt j,sxyj yt ljk;yj<br />
ghbvtyznmcz rfr vthf rjynhjkz pf kbwfvb^ boeobvb e,t;bof&<br />
Jabwbfkmyst ntrcns^ rjnjhst djgkjof.n d ct,t htpekmnfns<br />
t;tujlys[ j,ce;ltybq Bcgjkybntkmysv Rjvbntnjv djghjcjd<br />
pfobns ,t;tywtd& Pfrk.xtybz Bcgjkrjvf dyjczn cdjq drkfl d<br />
hfphf,jnre ghbywbgjd b cnfylfhnjd gj pfobnt ,t;tywtd b lheub[<br />
kbw^ gjlgflf.ob[ gjl rjvgtntywb. EDR< JJY&<br />
Rjvbntn^ rjnjhjve gjhextyj lfdfnm htrjvtylfwbb Dth[jdyjve<br />
rjvbccfhe gj bcgjkytyb. bv cdjb[ aeyrwbq& D cjcnfd Bcgjkrjvf<br />
d[jlzn ghtlcnfdbntkb 57 ujcelfhcnd^ rjnjhst pfbynthtcjdfys d<br />
hfphtitybb djghjcjd^ cdzpfyys[ c ,t;tywfvb^ b ghtlcnfdbntktq<br />
44 ujcelfhcnd^ bvt.ob[ cnfnec yf,k.lfntktq& Ghtlcnfdbntkb<br />
YGJ bvt.n d Bcgjkrjvt cnfnec yf,k.lfntktq&<br />
Ltrkfhfwbz^ ghbyznfz yf rjkkjrdbevt ’rcgthnjd bp cnhfy Fvthbrb<br />
d yjz,ht 1984 ujlf& Ltrkfhfwbz hfcibhbkf jghtltktybt<br />
,t;tywf^ drk.xbd d ytuj ‘kbw^ rjnjhst ,t;fkb bp cnhfys^<br />
gjcrjkmre b[ ;bpyb^ ,tpjgfcyjcnb bkb cdj,jlt euhj;fkb dctj,ott<br />
yfcbkbt^ byjcnhfyyfz fuhtccbz^ dyenhtyybt rjyakbrns^<br />
vfccjdst yfheitybz ghfd xtkjdtrf bkb lheubt j,cnjzntkmcndf^<br />
ghbdtlibt r cthmtpyjve yfheityb. j,otcndtyyjuj gjhzlrf\&<br />
{jnz Rfhnf[tycrfz Ltrkfhfwbz yt zdkztncz ljujdjhjv^ tt<br />
gjkj;tybz edf;f.ncz d Wtynhfkmyjq Fvthbrt b drk.xtys d<br />
ytrjnjhst yfwbjyfkmyst pfrjyjlfntkmyst frns&<br />
Htubjyfkmyjt ljgjkytybt r Rjydtywbb 1951 ujlf^ d rjnjhjv lfyj<br />
,jktt ibhjrjt jghtltktybt gjyznbz ‘,t;tytw\ gj chfdytyb. c<br />
Rjydtywbtq 1951 ujlf& Ghbyznfz d 1969 ujle^ Rjydtywbz JFT<br />
(Jhufybpfwbb Fahbrfycrjuj Tlbycndf) ghtlecvfnhbdftn^ xnj<br />
‘gjyznbt ‘,t;tytw\ ghbvtyztncz r k.,jve kbwe^ rjnjhjt<br />
dcktlcndbt dytiytq fuhtccbb^ jrregfwbb^ byjcnhfyyjuj ujcgjlcndf<br />
bkb cj,snbq^ cthmtpyj yfheif.ob[ j,otcndtyysq gjhzljr<br />
d rfrjq-nj xfcnb cnhfys bkb dj dctq cnhfyt tuj ghjbc[j;ltybz^<br />
dsye;ltyj gjrbyenm vtcnj cdjtuj j,sxyjuj ghj;bdfybz\&<br />
Rjydtywbz 1989 ujlf^ rjnjhfz ecnfyfdkbdftn dctj,]tvk.obt<br />
cnfylfhns pfobns ghfd ltntq& D cnfnmt 2 Rjydtywbb jnvtxftncz^<br />
xnj jyf ghbvtybvf rj dctv ltnzv ,tp rfrb[-kb,j ajhv lbcrhbvbyfwbb&<br />
Gj’njve yjhvs^ jghtltktyyst d Rjydtywbb j ghfdf[<br />
ht,tyrf^ hfcghjcnhfyz.ncz b yf ltntq-,t;tywtd&<br />
Rjydtywbz^ rjnjhfz ghtlecvfnhbdftn ghbj,htntybt uhf;lfycndf<br />
ntvb kbwfvb^ rjnjhst byfxt ,skb ,s kbwfvb ,tp uhf;lfycndf^ b e<br />
rjnjhs[ tcnm cjjndtncnde.ofz cdzpm c ujcelfhcndjv gj ghbxbyt<br />
hj;ltybz yf nthhbnjhbb ’njuj ujcelfhcndf bkb ghjbc[j;ltybz jn<br />
uhf;lfybyf ’njq cnhfys& Rjydtywbz nfr;t ghtlecvfnhbdftn<br />
cj[hfytybt yfwbjyfkmyjq ghbyflkt;yjcnb ntvb^ rnj byfxt cnfkb<br />
,s kbwfvb ,tp uhf;lfycndf^ tckb ,s jyb gjnthzkb uhf;lfycndj<br />
ujcelfhcndf-exfcnybrf& Rjydtywbz ,skf ghbyznf d fduecnt 1961<br />
ujlf b dcnegbkf d cbke d ltrf,ht 1975 ujlf& EDR< JJY gjkexbkj<br />
vfylfn yf dsgjkytybt rjyrhtnys[ aeyrwbq d cjjndtncndbb cj<br />
cnfnmtq 11 Rjydtywbb 1961 ujlf j cjrhfotybb ,tpuhf;lfycndf&<br />
127
Rjydtywbz<br />
j cnfnect<br />
fgfnhbljd<br />
Rjydtywbz j<br />
cnfnect<br />
,t;tywtd<br />
Rhbnthbb<br />
jn,jhf<br />
,t;tywtd yf<br />
gthtctktybt<br />
Kbwf^ gthtvtotyyst<br />
dyenhb cnhfys<br />
Kbwf^ gjlgflf.obt<br />
gjl<br />
rjvgtntywb.<br />
EDR< JJY<br />
Kbwj ,tp<br />
uhf;lfycndf<br />
(fgfnhbl)<br />
Kbwj^ boeott<br />
e,t;bof<br />
Rjydtywbz^ rjnjhfz lftn jghtltktybt fgfnhblf (kbwf ,tp<br />
uhf;lfycndf) b ghtljcnfdkztn ghfdjde. jcyjde^ yf rjnjhjq<br />
kbwj ,tp uhf;lfycndf^ pfrjyyj ghj;bdf.ott d ujcelfhcndt^<br />
vj;tn bvtnm ghfdjdjq cnfnec& Rjydtywbz ,skf ghbyznf d<br />
ctynz,ht 1954 ujlf b dcnegbkf d cbke d b.yt 1960 ujlf&<br />
Rjydtywbz^ rjnjhfz cjplftn yfb,jktt ibhjrj ghbvtybve. jcyjde<br />
pfobns ,t;tywtd& Rjydtywbz ,skf ghbyznf d b.kt 1951 ujlf<br />
b dcnegbkf d cbke d fghtkt 1954 ujlf& Cnfnmz 1 Rjydtywbb 1951<br />
ujlf juhfybxbdftn cathe ghbvtytybz Rjydtywbb 1951 ujlf<br />
‘cj,snbz[vb]^ ghjbcitlib[vb] d Tdhjgt lj 1 zydfhz 1951 ujlf\&<br />
"nj juhfybxtybt ecnhfytyj d Ghjnjrjkt 1967 ujlf^ rfcf.otvcz<br />
cnfnecf ,t;tywtd& Yf ctujlyz 144 ujcelfhcnd zdkz.ncz exfcnybrfvb<br />
Rjydtywbb 1951 ujlf b#bkb Ghjnjrjkf 1967 ujlf&<br />
Rhbnthbb^ gj rjnjhsv EDR< JJY b cnhfys gthtctktybz jn,bhf.n<br />
rfylblfnjd yf gthtctktybt& Gthtctktybt gjl ’ubljq EDR< JJY<br />
ghbvtyztncz njkmrj gj jnyjityb. r vfylfnysv ,t;tywfv^<br />
rjnjhst ghjljk;f.n ye;lfnmcz d vt;leyfhjlyjq pfobnt^ b<br />
rjnjhst jndtxf.n rhbnthbzv^ jghtltktyysv d Herjdjlcndt EDR<<br />
JJY gj gthtctktyb. ,t;tywtd& Jnltkmyst cnhfys bcgjkmpe.n<br />
,jkmijt rjkbxtcndj rhbnthbtd gj gthtctktyb. ,t;tywtd&<br />
Kbwf^ rjnjhst ,skb dsye;ltys bkb rjnjhs[ pfcnfdbkb gjrbyenm<br />
cdjb hjlyst vtcnf^ ‘&&& d xfcnyjcnb^ d htpekmnfnt djjhe;tyys[<br />
rjyakbrnjd bkb xnj,s bp,t;fnm gjcktlcndbq djjhe;tyys[<br />
rjyakbrnjd^ cbnefwbq vfccjds[ frnjd yfcbkbz^ yfheitybz ghfd<br />
xtkjdtrf^ ghbhjlys[ bkb nt[yjutyys[ ,tlcndbq^ b rjnjhst tot<br />
yt gthtctrkb vt;leyfhjlyj-ghbpyfyye. uhfybwe ujcelfhcndf\ (d<br />
cjjndtncndbb c Herjdjlzobvb ghbywbgfvb jnyjcbntkmyj gthtvtotybz<br />
dyenhb cnhfys)&<br />
Nthvby^ ghbvtyztvsq lkz jgbcfybz dct[ kbw^ pfobnf rjnjhs[ b<br />
jrfpfybt gjvjob rjnjhsv kt;bn d catht bynthtcjd EDR< JJY&<br />
"nb kbwf drk.xf.n ,t;tywtd gj jghtltktyb. Rjydtywbb 1951<br />
ujlf* kbw^ rjnjhst ,skb dsye;ltys gjrbyenm cdjb cnhfys d<br />
htpekmnfnt rjyakbrnf bkb cj,snbq^ cthmtpyj yfheif.ob[<br />
j,otcndtyysq gjhzljr* djpdhfof.ob[cz ,t;tywtd* kbw ,tp<br />
uhf;lfycndf b^ d ytrjnjhs[ ckexfz[^ dyenhtyyt gthtvtotyys[<br />
kbw (kbw^ gthtvtotyys[ dyenhb cnhfys)& Gjkyjvjxbz EDR< JJY<br />
ltqcndjdfnm jn bvtyb lheub[ kbw^ gjlgflf.ob[ gjl tuj rjvgtntywb.^<br />
rhjvt ,t;tywtd^ jghtltktys d htpjk.wbz[ Utythfkmyjq<br />
Fccfv,ktb JJY&<br />
Kbwj^ rjnjhjt yt hfccvfnhbdftncz d rfxtcndt uhf;lfybyf rfrbvkb,j<br />
ujcelfhcndjv d cbke tuj pfrjyf&<br />
Kbwj^ gjlfditt [jlfnfqcndj bkb pfzdktybt j ghtljcnfdktybb<br />
e,t;bof^ gj rjnjhsv gjntywbfkmyfz cnhfyf e,t;bof tot yt<br />
ghbyzkf jrjyxfntkmyjuj htitybz&<br />
128
Vfylfn<br />
EDR< JJY<br />
Vfylfnyst<br />
,t;tyws<br />
Vt;leyfhjlyfz<br />
pfobnf<br />
,t;tywtd<br />
Vt;leyfhjlyjt<br />
uevfybnfhyjt<br />
ghfdj<br />
(bkb ghfdj djjhe;tyys[<br />
rjyakbrnjd)<br />
Vt;ghfdbntkmcndtyyfz<br />
jhufybpfwbz<br />
(VGJ)<br />
Vtcnyfz<br />
byntuhfwbz<br />
Vbuhfyns<br />
(’rjyjvbxtcrbt)<br />
Hjkm b aeyrwbb EDR< JJY^ rfr jyb jghtltktys d Ecnfdt EDR<<br />
JJY b hfphf,jnfys d htpjk.wbz[ Utythfkmyjq Fccfv,ktb JJY&<br />
Vfylfn EDR< JJY gj Ecnfde cjcnjbn d ghtljcnfdktybb pfobns^<br />
jrfpfybb gjvjob ,t;tywfv b gjbcrt htitybq ghj,ktv<br />
,t;tywtd& E EDR< JJY tcnm ljgjkybntkmysq vfylfn gj htityb.<br />
djghjcjd ,tpuhf;lfycndf^ rfr ’nj jghtltktyj d cnfnmt 11<br />
Rjydtywbb 1961 ujlf j cjrhfotybb ,tpuhf;lfycndf& Utythfkmyfz<br />
Fccfv,ktz JJY nfr;t gjghjcbkf Eghfdktybt Dth[jdyjuj rjvbccfhf<br />
hfcibhbnm caths ghbvtytybz Rjydtywbb 1954 b 1961<br />
ujljd gj ,tpuhf;lfycnde b gjvjxm ghtljndhfnbnm gjzdktybt<br />
ckexftd ,tpuhf;lfycndf^ ghtljcnfdkzz lkz ’njuj nt[ybxtcre. b<br />
rjycekmnfwbjyye. gjvjom ghb hfphf,jnrt yfwbjyfkmyjuj pfrjyjlfntkmcndf<br />
b tuj ghfrnbxtcrjv ghbvtytybb&<br />
Kbwf^ rjnjhs[ EDR< JJY ghbpyftn ,t;tywfvb d cjjndtncndbb cj<br />
cdjbvb gjkyjvjxbzvb^ jghtltktyysvb d tuj Ecnfdt b d cjjndtncnde.ob[<br />
htpjk.wbz[ Utythfkmyjq Fccfv,ktb JJY& Cnfnec<br />
,t;tywf^ gjkexftvsq gj vfylfne EDR< JJY^ zdkztncz jcj,tyyj<br />
df;ysv d ujcelfhcndf[^ rjnjhst tot yt ghbcjtlbybkbcm r<br />
Rjydtywbb 1951 ujlf b Ghjnjrjke 1967 ujlf&<br />
Dvtifntkmcndj ujcelfhcnd bkb EDR< JJY jn bvtyb kbw^ boeob[<br />
e,t;bof^ b ,t;tywtd c wtkm. j,tcgtxtybz ghbpyfybz b ufhfynbhjdfybz<br />
b[ ghfd^ ,tpjgfcyjcnb b ,kfujgjkexbz d cjjndtncndbb c<br />
vt;leyfhjlysvb cnfylfhnfvb& Nfrjt dvtifntkmcndj drk.xftn%<br />
j,tcgtxtybt cj,k.ltybz ghbywbgf non-refoulement* j,tcgtxtybt<br />
,tpjgfcyjcnb b ljcnegf r cghfdtlkbdsv ghjwtlehfv jghtltktybz<br />
cnfnecf ,t;tywtd* uevfyyst cnfylfhns j,hfotybz c<br />
,t;tywfvb b htfkbpfwbz ljkujchjxys[ htitybq& EDR< JJY<br />
zdkztncz tlbycndtyysv exht;ltybtv JJY^ gjkexbdibv vfylfn<br />
yf j,tcgtxtybt pfobns ,t;tywtd&<br />
Cdjl pfrjyjd^ hfcgjhz;tybq b ghbywbgjd^ rjnjhsq htuekbhetn<br />
cbnefwbb vt;leyfhjlys[ bkb bys[ djjhe;tyys[ rjyakbrnjd&<br />
Jcyjdjgjkfuf.obvb ljujdjhfvb vt;leyfhjlyjuj uevfybnfhyjuj<br />
ghfdf zdkz.ncz xtnsht :tytdcrbt Rjydtywbb jn 12 fduecnf<br />
1949 ujlf b ldf Ljgjkybntkmys[ Ghjnjrjkf r ybv jn 8 b.yz 1977<br />
ujlf& Ghfrnbxtcrb rf;ljt ujcelfhcndj zdkztncz exfcnybrjv<br />
:tytdcrb[ Rjydtywbq 1949 ujlf&<br />
Jhufybpfwbz^ cjcnjzofz bp ujcelfhcnd-exfcnybrjd& Ghbvthfvb<br />
vt;ghfdbntkmcndtyys[ jhufybpfwbq zdkz.ncz Jhufybpfwbz<br />
J,]tlbytyys[ Yfwbq (JJY)^ Jhufybpfwbz fahbrfycrjuj tlbycndf<br />
(JFT)^ Jhufybpfwbz fvthbrfycrb[ ujcelfhcnd (JFU)^ Tdhjgtqcrbq<br />
Cj.p (TC) b Cjlhe;tcndj Ytpfdbcbvs[ Ujcelfhcnd<br />
(CYU)&<br />
Ljkujchjxyjt htitybt ghj,ktv ,t;tywtd^ rjnjhjt drk.xftn b[<br />
gjcnjzyyjt gjctktybt d cnhfyt gthdjuj e,t;bof&<br />
Kbwf^ rjnjhst gjrblf.n cdjb cnhfys ghjbc[j;ltybz bcrk.xbntkmyj<br />
gj ’rjyjvbxtcrbv cjj,hf;tybzv^ yt cdzpfyysv yb d rjtq<br />
vtht c jghtltktybtv gjyznbz ‘,t;tytw\^ bkb rjnjhst boen<br />
ekexitybz cdjtuj vfnthbfkmyjuj gjkj;tybz& "rjyjvbxtcrbt<br />
vbuhfyns yt jndtxf.n rhbnthbzv cnfnecf ,t;tywtd^ b gj’njve<br />
yt bvt.n ghfdf yf gjkextybt vt;leyfhjlyjq pfobns d rfxtcndt<br />
,t;tywtd&<br />
129
Ytghfdbntkmcndtyyfz<br />
jhufybpfwbz<br />
(YGJ)<br />
Ythtuekbhetvjt<br />
gthtldb;tybt<br />
,t;tywtd<br />
Ytcjdthityyjktnybt<br />
Ytcjghjdj;lftvst<br />
ytcjdthityyjktnybt<br />
ltnb<br />
Non-refoulement<br />
(ghbywbg<br />
pfghtotybz<br />
ghbyelbntkmyjuj<br />
djpdhfotybz^<br />
ghbywbg ytdscskrb)<br />
J,sxyjt<br />
vt;leyfhjlyjt<br />
ghfdj<br />
J,zpfyyjcnb<br />
,t;tywtd<br />
Jghtltktyyfz<br />
cjwbfkmyfz<br />
uheggf<br />
(ghbyflkt;yjcnm<br />
r&&&)<br />
Jhufybpjdfyysq ce,]trn^ rjnjhsq aeyrwbjybhetn ytpfdbcbvj jn<br />
ujcelfhcndf b yt ghtlcnfdkztn tuj& "njn nthvby j,sxyj ghbvtyztncz<br />
gj jnyjityb. r jhufybpfwbzv^ pfobof.obv uevfybnfhyst<br />
ghfdf b ghfdf xtkjdtrf^ vyjubt bp rjnjhs[ htfkbpe.n cdjb<br />
ghjuhfvvs gj jrfpfyb. gjvjob ,t;tywfv d gfhnythcndt c EDR<<br />
JJY b lheubvb exht;ltybzvb&<br />
Zdktybt^ rjulf ,t;tyws b kbwf^ boeobt e,t;bof^ ,tp jabwbfkmyjuj<br />
hfphtitybz gthttp;f.n bp cnhfy^ d rjnjhs[ jyb e;t yfikb<br />
e,t;bot^ lkz njuj^ xnj,s yfqnb e,t;bot bkb gjcnjzyyjt<br />
vtcnj;bntkmcndj d lheujq cnhfyt&<br />
Kbwf^ rjnjhst yt ljcnbukb cjdthityyjktnbz b gj’njve yt<br />
zdkz.ncz .hblbxtcrb cfvjcnjzntkmysvb& "njn nthvby drk.xftn<br />
gjlhjcnrjd& Gj Rjydtywbb j ghfdf[ ht,tyrf^ ‘ht,tyjr --- ’nj kbwj^<br />
rjnjhjt yt ljcnbukj 18-ktnytuj djphfcnf^ tckb gj pfrjye^<br />
ghbvtybvjve gj jnyjityb. r lfyyjve ht,tyre^ jy yt ljcnbuftn<br />
cjdthityyjktnbz hfytt\& Rjydtywbz j ghfdf[ ht,tyrf<br />
jnj;ltcndkztn ‘ht,tyrf\ c ‘ytcjdthityyjktnybv\&<br />
Kbwf^ yt ljcnbuibt cjdthityyjktnbz^ rjnjhs[ yt cjghjdj;lf.n<br />
b[ hjlbntkb^ jgtreys bkb jcyjdyst gjgtxbntkb&<br />
Jcyjdjgjkfuf.obq ghbywbg ghfdf ,t;tywtd^ rjnjhsq pfghtoftn<br />
ujcelfhcndfv djpdhfofnm ,t;tywtd rfrbv ,s nj yb ,skj j,hfpjv<br />
yf uhfybwe cnhfys bkb nthhbnjhbb^ ult b[ ;bpyb bkb cdj,jlt<br />
vj;tn euhj;fnm jgfcyjcnm& Ghbywbg ‘non-refoulement\ zdkztncz<br />
xfcnm. j,sxyjuj vt;leyfhjlyjuj ghfdf^ b gj’njve jy<br />
j,zpfntkty lkz dct[ cnhfy^ ytpfdbcbvj jn njuj^ zdkz.ncz kb jyb<br />
exfcnybrfvb Rjydtywbb 1951 ujlf bkb ytn&<br />
Vt;leyfhjlyst yjhvs^ rjnjhst gjkexf.n cdjt ghfdjvjxbt<br />
,kfujlfhz gjcnjzyyjve b gjcktljdfntkmyjve ghbvtytyb. ujcelfhcndfvb^<br />
f yt jabwbfkmyjve pfrhtgktyb. d ljujdjht bkb<br />
ghfdjdjv ljrevtynt& Lkz njuj xnj,s ghfrnbrf ujcelfhcnd dyjcbkf<br />
cdjq drkfl d hfpdbnbt j,sxyjuj vt;leyfhjlyjuj ghfdf^ ’nf<br />
ghfrnbrf ljk;yf ghbvtyznmcz d le[t ghfdjds[ j,zpfntkmcnd&<br />
J,zpfyyjcnb^ rjnjhst ,t;tyws ljk;ys cj,k.lfnm d cnhfyt<br />
e,t;bof& Gj cnfnmt 2 Rjydtywbb 1951 ujlf ,t;tyws ljk;ys<br />
gjlxbyznmcz pfrjyfv b hfcgjhz;tybzv d k.,jq cnhfyt^ d rjnjhjq<br />
jyb yf[jlzncz& D xfcnyjcnb^ jyb ljk;ys djplth;bdfnmcz jn<br />
cjdthitybz k.,s[ frnjd^ rjnjhst cnfdzn gjl euhjpe kbxye.<br />
,tpjgfcyjcnm uhf;lfy^ ujcelfhcndtyye. ,tpjgfcyjcnm bkb<br />
j,otcndtyysq gjhzljr d vtcnys[ cjj,otcndf[ bkb cnhfyf[<br />
e,t;bof&<br />
Jlby bp gznb djpvj;ys[ ghbpyfrjd^ gj rjnjhjve d cjjndtncndbb c<br />
Rjydtywbtq 1951 ujlf vj;tn ,snm ecnfyjdktyj yfkbxbt ghtcktljdfybq&<br />
Jghtltktyyfz cjwbfkmyfz uheggf ljk;yf bvtnm<br />
xtnrbt [fhfrnthbcnbrb^ rjnjhst jnkbxf.n ’ne uhegge jn lheub[&<br />
Kbwf^ ghbyflkt;fobt r nfrjq jcj,jq uheggt^ ljk;ys jndtxfnm<br />
jghtltkz.obv tt [fhfrnthbcnbrfv^ rjnjhst vjuen ,snm ghbhj;ltyysvb<br />
bkb ghbj,htntyysvb (yfghbvth^ bynthtcs^ wtyyjcnb^<br />
gjdtltybt bkb ghjbc[j;ltybt)& Jghtltkz.obt<br />
[fhfrnthbcnbrb ljk;ys ,snm nfrbvb^ xnj jnrfp jn yb[ gjdktxtn<br />
pf cj,jq yfheitybt jcyjdys[ ghfd xtkjdtrf lfyys[ kbw&<br />
130
Jhufybpfwbb b<br />
ghjtrns cfvjgjvjob<br />
Jnrfp dj<br />
d]tplt d cnhfye<br />
yf uhfybwt<br />
Gfhnythcndj d<br />
ltqcndbb<br />
(PARinAC)<br />
Gthtvtotybt<br />
dyenhb cnhfys<br />
Gthtctktybt<br />
Gjbcr<br />
Gjkj;tybz j,<br />
bcrk.xtybb<br />
Gjkj;tybz j<br />
ghtrhfotybb<br />
cnfnecf<br />
Jhufybpfwbb b ghjtrns^ cjplfyyst b herjdjlbvst ,t;tywfvb b<br />
lheubvb kbwfvb^ gjlgflf.obvb gjl rjvgtntywb. EDR< JJY^ d<br />
bynthtcf[ jrfpfybz cfvjgjvjob&<br />
D rjyntrcnt ,t;tywtd^ jnrfp d hfphtitybb kbwfv^ boeobv<br />
e,t;bof^ dj d]tplt d cnhfye djpvj;yjuj e,t;bof& Jnrfp dj<br />
d]tplt d cnhfye yf uhfybwt vj;tn ghbdtcnb r yfheityb.<br />
ghbywbgf non-refoulement&<br />
Cnhernehf^ wtkm rjnjhjq --- hfpdbdfnm b erhtgkznm gfhnythcrbt<br />
cdzpb vt;le YGJ b EDR< JJY^ gjdsifnm ’aatrnbdyjcnm pfobns<br />
,t;tywtd b lheub[ kbw^ gjlgflf.ob[ gjl rjvgtntywb. EDR<<br />
JJY^ b gjbcr htitybq b[ ghj,ktv&<br />
Dsye;ltyyjt gthtvtotybt k.ltq d ghtltkf[ cdjtq cnhfys& "nj<br />
gthtvtotybt vj;tn dspsdfnmcz hfpkbxysvb ghbxbyfvb^<br />
drk.xfz ghbhjlyst bkb nt[yjutyyst ,tlcndbz^ djjhe;tyysq<br />
rjyakbrn bkb dctj,ott yfcbkbt&<br />
Gthtdjl ,t;tywtd bp cnhfys^ d rjnjhjq jyb bcrfkb e,t;bof^ d<br />
lheue. cnhfye^ rjnjhfz cjukfcbkfcm ghbyznm b[&
Gjvjom<br />
Ghfdf<br />
xtkjdtrf<br />
Ghfdj<br />
,t;tywtd<br />
Ghfdj ghfd<br />
xtkjdtrf<br />
Ghjtrns^<br />
ghbyjczobt<br />
lj[jl<br />
,t;tywfv<br />
Ghtcktljdfybt<br />
Ghtcktljdfybt^<br />
cdzpfyyjt<br />
c utylthysv<br />
afrnjhjv<br />
Ghbtvysq<br />
wtynh<br />
Gjvjom^ ghtljcnfdkztvfz lkz eljdktndjhtybz abpbxtcrb[ b<br />
vfnthbfkmys[ gjnht,yjcntq kbw^ gjlgflf.ob[ gjl rjvgtntywb.<br />
EDR< JJY& C.lf vjuen d[jlbnm ghjlerns gbnfybz^ ktrfhcndf^<br />
jlt;lf^ ctvtyf^ bycnhevtyn^ jhelbz ghjbpdjlcndf^ f nfr;t<br />
cjplfybt byahfcnhernehs^ yfghbvth^ irjk b ljhju& ‘Uevfybnfhyfz<br />
gjvjom\ --- ’nj gjvjom^ ghtljcnfdkztvfz uevfybnfhysvb<br />
jhufybpfwbzvb d uevfybnfhys[ wtkz[ (nj ’cnm^ d ytgjkbnbxtcrb[^<br />
ytrjvvthxtcrb[ b ytdjtyys[ wtkz[)& D ghfrnbrt EDR< JJY<br />
jrfpsdftvfz gjvjom gjllth;bdftn b ljgjkyztn ecbkbz gj<br />
j,tcgtxtyb. pfobns ,t;tywtd&<br />
Cjukfcjdfyyst vt;leyfhjlyst cnfylfhns^ rjnjhst ghbpyf.n b<br />
pfobof.n ljcnjbycndj b ytghbrjcyjdtyyjcnm rf;ljuj bylbdbleevf<br />
,tp rfrjuj-kb,j hfpkbxbz& Ghfdf xtkjdtrf cjcnfdkz.n<br />
xfcnm j,sxyjuj vt;leyfhjlyjuj ghfdf b ghtlecvfnhbdf.ncz d<br />
hzlt yfwbjyfkmys[^ htubjyfkmys[ b vt;leyfhjlys[ ghfdjds[<br />
ljrevtynf[^ rjnjhst j,sxyj yfpsdf.ncz ljujdjhfvb gj ghfdfv<br />
xtkjdtrf& Yfb,jktt bpdtcnysvb bp yb[ zdkz.ncz Ecnfd Jhufybpfwbb<br />
J,]tlbytyys[ Yfwbq b
Prima facie<br />
jghtltktybt<br />
cnfnecf<br />
,t;tywtd<br />
Cvjnhbnt uheggjdjt jghtltktybt cnfnecf ,t;tywtd&<br />
Ghbyelbntkmyjt<br />
djpdhfotybt<br />
(refoulement)<br />
Ghbywbg<br />
tlbycndf<br />
ctvmb<br />
Ghjbpdjlysq<br />
cnfnec<br />
Ghjwtlehf<br />
jghtltktybz<br />
cnfnecf<br />
,t;tywf<br />
Htubjyfkmyst<br />
ljrevtyns gj<br />
,t;tywfv<br />
Htbyntuhfwbz<br />
Herjdjlzobt<br />
ghbywbgs<br />
jnyjcbntkmyj<br />
gthtvtotybz<br />
dyenhb cnhfys<br />
Cjwbfkmyfz<br />
uheggf<br />
Djpdhfotybt kbwf yf nthhbnjhb.^ ult tve#tq euhj;ftn jgfcyjcnm<br />
ghtcktljdfybz bkb gthtcskrb yf lheue. nthhbnjhb.^ ult jyj<br />
gjldthuytncz ghtcktljdfyb.& Ghbyelbntkmyjt djpdhfotybt<br />
ghtlcnfdkztn cj,jq yfheitybt ghbywbgf ytdscskrb (nonrefoulement)<br />
b gj’njve zdkztncz yfheitybtv ghfdf ,t;tywtd b<br />
vt;leyfhjlyjuj j,sxyjuj ghfdf&<br />
Ghbywbg^ rjnjhsq jghtltkztn pfobne ctvmb rfr tcntcndtyyjq b<br />
jcyjdyjq zxtqrb j,otcndf& D cjjndtncndbb c ’nbv ghbywbgjv<br />
cnfnec ,t;tywf vj;tn ,snm ghtljcnfdkty cegheut(e) b<br />
b;lbdtywfv kbwf^ rjnjhjt jndtxftn rhbnthbzv jghtltktybz<br />
,t;tywf& Rjulf cegheub b kbwf^ yf[jlzobtcz yf b[ b;lbdtybb^<br />
gjkexf.n cnfnec ,t;tywf d cjjndtncndbb c ghbywbgjv tlbycndf<br />
ctvmb^ ujdjhzn^ xnj jyb gjkexf.n ‘ghjbpdjlysq cnfnec\&<br />
Cvjnhbnt ghbywbg tlbycndf ctvmb&<br />
>hblbxtcrbt b flvbybcnhfnbdyst ghjwtlehs^ bcgjkmpetvst<br />
EDR< JJY b#bkb ujcelfhcndfvb lkz jghtltktybz njuj^ ljk;yj<br />
kb lfyyjt kbwj ghbpyfdfnmcz d rfxtcndt ,t;tywf d cjjndtncndbb c<br />
dyenhbujcelfhcndtyysv b vt;leyfhjlysv ghfdjv&<br />
Vt;leyfhjlyst ghfdjdst ljrevtyns^ rfcf.obtcz ,t;tywtd^<br />
rjnjhst ghbyzns ujcelfhcndfvb bkb vt;ghfdbntkmcndtyysvb<br />
jhufybpfwbzvb d ghtltkf[ utjuhfabxtcrjuj htubjyf bkb ce,-<br />
htubjyf& Nfrbt ljrevtyns j,sxyj ljgjkyz.n Rjydtywb. 1951<br />
ujlf b jnhf;f.n jcj,sq [fhfrnth djghjcjd^ cdzpfyys[ c<br />
,t;tywfvb d rjyrhtnyjv utjuhfabxtcrjv hfqjyt& Ghbvtxfntkmysvb<br />
ghbvthfvb htubjyfkmys[ ljujdjhjd zdkz.ncz Rjydtywbz<br />
JFT^ ghbyznfz d 1969 ujle^ b Rfhnf[tycrfz Ltrkfhfwbz 1984 ujlf&<br />
Ghjwtcc^ ghb rjnjhjv ,t;tyws djccnfyfdkbdf.n yjhvfkmye.<br />
;bpym d cnhfyt cdjtuj ghjbc[j;ltybz& D bltfkmyjv gkfyt<br />
htbynthuhfwbz ljk;yf zdkznmcz cktlcndbtv ljkujchjxyjuj htitybz<br />
d ajhvt lj,hjdjkmyjq htgfnhbfwbb ,t;tywtd&<br />
Hzl ghbywbgjd^ rjnjhst jghtltkz.n cnfylfhns pfobns^ gjvjob<br />
b htitybq lkz dyenhtyyt gthtvtotyys[ kbw& Herjdjlzobt<br />
ghbywbgs ,skb ghtlcnfdktys yf hfccvjnhtybt Rjvbccbb gj<br />
ghfdfv xtkjdtrf ghtlcnfdbntktv Utythfkmyjuj ctrhtnfhz gj<br />
ltkfv dyenhtyyt gthtvtotyys[ kbw d fghtkt 1998 ujlf& Jyb<br />
jnhf;f.n yjhvs ghfdf ghfd xtkjdtrf^ uevfybnfhyjuj ghfdf b<br />
ghfdf ,t;tywtd b cjukfce.ncz c ybvb^ f nfr;t cke;fn herjdjlcndjv<br />
lkz ujcelfhcnd^ lheub[ dkfcntq^ vt;ghfdbntkmcndtyys[ b<br />
ytghfdbntkmcndtyys[ jhufybpfwbq^ rjnjhst cnfkrbdf.ncz c djghjcfvb<br />
gthtvtotybz kbw dyenhb cnhfys&<br />
Cvjnhbnt jghtltktyyfz cjwbfkmyfz uheggf&<br />
133
Cnfylfhns<br />
j,hfotybz<br />
Cnfnec^<br />
uevfybnfhysq<br />
Cnhfyf gthdjuj<br />
e,t;bof<br />
Cnhfyf<br />
gthtctktybz<br />
E,t;bot<br />
Cnfylfhns^ hfphf,jnfyyst yf jcyjdt Rjydtywbb 1951 ujlf j<br />
cnfnect ,t;tywtd b lheub[ vt;leyfhjlys[ ljrevtynjd^ rjnjhst<br />
ecnfyfdkbdf.n gfhfvtnhs j,hfotybz c ,t;tywfvb& Rjydtywbz<br />
1951 ujlf lftn hfpkbxyst cnfylfhns j,hfotybz^ d pfdbcbvjcnb<br />
jn rjyrhtnys[ hfccvfnhbdftvs[ ghfd& Nfrbvb cnfylfhnfvb<br />
zdkz.ncz% j,hfotybt yt vtytt ,kfujghbznyjt^ xtv j,sxyj<br />
j,hfotybt c byjcnhfyysvb uhf;lfyfvb d gjlj,ys[<br />
j,cnjzntkmcndf[* yfb,jktt ,kfujghbznyjt j,hfotybt c<br />
uhf;lfyfvb byjcnhfyyjuj ujcelfhcndf d nt[ ;t cfvs[<br />
j,cnjzntkmcndf[* nj ;t cfvjt j,hfotybt^ rjnjhjt ghbvtyztncz<br />
gj jnyjityb. r uhf;lfyfv cnhfys e,t;bof^ b^ vfrcbvfkmyj<br />
djpvj;yjt ,kfujghbznyjt j,hfotybt c ,t;tywfvb&<br />
Cnfnec^ ghtljcnfdkztvsq kbwfv^ rjnjhst gjkexf.n jabwbfkmyjt<br />
hfphtitybt gj dyenhbujcelfhcndtyyjve ghfde ghj;bdfnm d<br />
cnhfyt gj uevfybnfhysv cjj,hf;tybzv& D ’ne rfntujhb. vjuen<br />
d[jlbnm nt kbwf^ rjnjhst yt jndtxf.n rhbnthbzv cnfnecf<br />
,t;tywf&<br />
Cnhfyf^ d rjnjhjq boeott e,t;bof kbwj gjkexbkj<br />
vt;leyfhjlye. pfobne^ rfr kbwj^ boeott e,t;bof^ bkb rfr<br />
,t;tytw&<br />
Cnhfyf^ rjnjhfz ghtljcnfdkztn djpvj;yjcnm lkz gjcnjzyyjuj<br />
gjctktybz ,t;tywtd& Nfrfz cnhfyf yt zdkztncz cnhfyjq ghjbc-<br />
[j;ltybz bkb cnhfyjq^ d rjnjhjq dgthdst ,sk ghbpyfy cnfnec<br />
,t;tywtd&<br />
Ghtljcnfdktybt ujcelfhcndjv pfobns yf cdjtq nthhbnjhbb<br />
kbwfv bp lheujuj ujcelfhcndf^ rjnjhst ,tuen jn ghtcktljdfybz<br />
bkb lheujq cthmtpyjq jgfcyjcnb& Kbwj^ rjnjhjve ghtljcnfdkztncz<br />
e,t;bot^ zdkztncz ,t;tywtv& Gjyznbt ‘e,t;bot\ drk.xftn<br />
d ct,t hzl ’ktvtynjd^ drk.xfz ghbywbg non-refoulement^<br />
hfphtitybt yf ght,sdfybt yf nthhbnjhbb cnhfys e,t;bof b<br />
uevfyyst cnfylfhns j,hfotybz&<br />
Ecnfd Eghfdktybz<br />
Dth[jdyjuj<br />
rjvbccfhf<br />
Jhufybpfwbb<br />
J,]tlbytyys[<br />
Yfwbq gj ltkfv<br />
,t;tywtd<br />
(Ecnfd EDR<<br />
JJY)<br />
Ljrevtyn^ rjnjhsq jghtltkztn vfylfn EDR< JJY^ tuj aeyrwbb b<br />
cnhernehe b jghtltkztn rhbnthbb^ gj rjnjhsv kbwf vjuen<br />
gjlgflfnm gjl rjvgtntywb. EDR< JJY& Nfrbt kbwf vjuen<br />
ghbpyfdfnmcz EDR< JJY d rfxtcndt ‘vfylfnys[ ,t;tywtd\ yf<br />
jcyjdfybb gjkj;tybq Ecnfdf&<br />
Wtynhs lkz<br />
,t;tywtd<br />
Vtcnf^ ult ghj;bdf.n ,t;tyws^ bkb vtcnf^ ult jyb vjuen<br />
gjkexbnm byajhvfwb.^ ghfdjde. gjvjom^ vfnthbfkmye. gjvjom<br />
bkb lheubt eckeub& n<br />
134
Ghbkj;tybt 3<br />
Flhtcf Ghtlcnfdbntkmcnd EDR< JJY<br />
d cnhfyf[ vbhf
AFGHANISTAN<br />
Office of the UNHCR Charge´ de<br />
Mission in Kabul (Relocated in<br />
Islamabad, Pakistan)<br />
P.O. Box 1263<br />
House No. 24, Street No. 89<br />
G-6/3, Islamabad<br />
Tel: +873 761 241 625 (in Islamabad)<br />
Fax: + 92 51 282 05 11(in Islamabad)<br />
ALBANIA<br />
UNHCR Branch Office in Albania<br />
Rruga "Donika Kastrioti" - Tirana<br />
Tel: +355 42 50 207<br />
Fax: +355 42 28 492 - 355 42 32 075<br />
(UNDP)<br />
ALGERIA<br />
UNHCR Branch Office in Algeria<br />
Boite Postale 823<br />
Alger 16000<br />
9A, Rue Emile Payen, Hydra, Alger<br />
Tel: +213 21 69 12 12<br />
Fax: +244 2 44 87 47<br />
ANGOLA<br />
UNHCR Branch Office Luanda in<br />
Angola<br />
Rua Houarie Boumedienne<br />
40/44 -Miramar<br />
C.P. 1342 - Luanda<br />
Tel: + 244 2 44 87 47<br />
Fax: +244 2 44 95 35<br />
ARGENTINA<br />
Representante Regional del ACNUR<br />
para el sur de Ame´rica Latina in<br />
Argentina<br />
Cerrito 836, 10 Piso<br />
1010 Buenos Aires<br />
Tel: +54 11 4815 7870<br />
Fax: +54 11 4815 4352<br />
FHVTYBZ<br />
Jnltktybt EDR< JJY<br />
D Fhvtybb<br />
Ekbwf Rfhkf Kb,ryt[nf 14<br />
Thtdfy 375010<br />
Ntk%+ 3741 58 48 92<br />
Afrc%+ 37 41 56 78 17<br />
AUSTRALIA<br />
UNHCR Regional Office for Australia,<br />
New Zealand, Papua New Guinea and<br />
the South Pacific in Australia<br />
9, Terrigal Crescent O’Malley, ACT<br />
Canberra 2606<br />
Tel: +61 2 6290 13 55<br />
Fax: +61 2 6290 13 15<br />
AUSTRIA<br />
UNHCR Branch Office in Austria<br />
Vienna International Centre<br />
(Building ’J’, 1st Floor)<br />
Wagramerstrasse 5<br />
A-1220 Vienna<br />
Tel: +43 1 26060 3028<br />
Fax: +43 1 2634115<br />
FPTH
CHAD<br />
UNHCR Liaison Office in Chad<br />
Boite postale 5601<br />
Avenue Mobutu,<br />
Quartier Chagoua - N’djamena<br />
Tel: + 235 51 86 10<br />
Fax: +235 51 66 31<br />
CENTRAL AFRICAN REPU-<br />
BLIC<br />
Office of the UNHCR Charge de<br />
Mission in the Central African Republic<br />
Rue de l’Université<br />
Boîte postale 950 - Bangui<br />
Tel: +236 61 40 76<br />
Fax: +236 61 98 34<br />
CHINA (PEOPLE’S REPU-<br />
BLIC OF)<br />
UNHCR Regional Office in China<br />
1-2-1, Tayan Diplomatic Office,<br />
Building 14, Liang Ma He Nan Lu<br />
Beijing 100600<br />
Tel: +86 10 6 532 68 06<br />
Fax: +86 10 6532 16 47<br />
COLOMBIA<br />
UNHCR Branch Office in Colombia<br />
Calle 114 No. 9-01 Office 601<br />
Edificio Teleport Torre A<br />
Bogota<br />
Tel: +571 629 1138<br />
Fax: +571 629 2790<br />
CONGO (DEMOCRATIC RE-<br />
PUBLIC OF)<br />
UNHCR Regional Office for Central<br />
Africa in Democratic Republic of<br />
Congo<br />
6729, Avenue de l’OUA<br />
Kinshasa<br />
Tel: +243 880 12 45<br />
Fax: + 243 88 03 153<br />
CONGO (REPUBLIC OF)<br />
UNHCR Liaison Office in Brazzaville<br />
PO Box 465<br />
Rue Behagle/Avenue Foch<br />
Brazzaville<br />
Tel: + 242 81 59 12<br />
Fax: + 242 815 913<br />
COSTA RICA<br />
UNHCR Liaison Office in Costa Rica<br />
Apartado Postal 12<br />
Ferrocarril Pacifico - ACNUR<br />
Edificio Torre del Este 5to piso<br />
Barrio Dent, frente a la facultad<br />
de Derecho de la UCR<br />
1009 San Jose´<br />
Tel: +506 234 23 03<br />
Fax: +506 224 48 91<br />
COTE D’IVOIRE<br />
UNHCR Branch Office in Coˆte d’Ivoire<br />
II Plateux, Angre,<br />
7eme tranche, lot no. 3160<br />
Rue L.169<br />
Abidjan<br />
Tel: +225 22 42 81 92<br />
Fax: +225 22 42 92 53<br />
CROATIA<br />
Office of the UNHCR Charge de<br />
Mission in Croatia<br />
Republike Austrije 25<br />
10000 Zagreb<br />
Tel: +385 1 3713 555<br />
Fax: +385 1 3713 588,-565<br />
CYPRUS<br />
UNHCR Liaison Office in Cyprus<br />
P.O. Box 26142 - South: c/o UNFICYP<br />
Secretariat<br />
UNPA<br />
Nicosia<br />
Tel: +357 2 35 90 25<br />
Fax: +357 2 35 90 37<br />
CZECH REPUBLIC<br />
UNHCR Branch Office in Czech Republic<br />
P.O. Box 210 - UN House<br />
Namesti Kinskych 6<br />
150 00 Prague 5<br />
Tel: +420 2 571 998 50<br />
Fax: +420 2 571 998 62<br />
DJIBOUTI<br />
UNHCR Branch Office in Djibouti<br />
B.P. 1885<br />
Rue Abdoulkader Waberi, Heron<br />
Lot No. TF 1148 - Djibouti<br />
Tel: +253 35 22 00<br />
Fax: +253 35 48 80<br />
ECUADOR<br />
UNHCR Liaison Office in Ecuador<br />
Avenida Amazonas 2889 y la Granja<br />
Edificio Naciones Unidas, Piso 2<br />
Quito<br />
Tel: +593 2 2460 272<br />
Fax: +593 2 2460 280<br />
EGYPT<br />
UNHCR Regional Office for the Middle<br />
East in the Arab Republic of Egypt<br />
13 Sharia El Falah St.<br />
Mohandissin<br />
P.O. Box 1844<br />
Cairo<br />
Tel: +20 2 346 06 18<br />
Fax: +20 2 303 17 53<br />
ERITREA<br />
Office of the UNHCR Charge de<br />
Mission in Eritrea<br />
P.O. Box 1995<br />
House Number 108<br />
Emperor Yohannes Avenue<br />
Asmara<br />
Tel: +291 1 12 61 21 (S/B)<br />
Fax: + 291 1 12 72 55<br />
ETHIOPIA<br />
UNHCR Branch Office for Africa in<br />
Ethiopia<br />
P.O. Box 1076<br />
Higher 17, Kebele 23 off Bole Rd<br />
House No. 1255/01-02<br />
Addis Ababa<br />
Tel: +251 1 61 37 40<br />
Fax: +251 1 61 16 66<br />
Email: ethadrdo@unhcr.ch<br />
FRANCE<br />
UNHCR Branch Office in France<br />
9, rue Keppler<br />
F-75116 Paris<br />
Tel: +33 1 44 43 48 58<br />
Fax: +33 1 40 70 07 39<br />
GABON<br />
UNHCR Branch Office in Gabon<br />
Quartier SOTEGA<br />
BP 20472 - Libreville<br />
Tel: +241 77 82 62<br />
Fax: +241 77 82 78<br />
GAMBIA<br />
UNHCR Liaison Office in Banjul<br />
P.O. Box 4249<br />
Bakau - 6th Street East<br />
Kotu Layout<br />
Tel: +220 460 854<br />
Fax: +220 460 850<br />
UHEPBZ<br />
Jnltktybt EDR< JJY d Uhepbb<br />
N,bkbcb<br />
2f^ Ghjcgtrn Rfp,tub^4 ’nf;<br />
380060 N,bkbcb<br />
Ntk% + 995 32 25 00 78<br />
Afrc%+ 995 32 00 13 02<br />
GERMANY<br />
UNHCR Branch Office in Germany<br />
Wallstrasse 9 - 13<br />
10179 Berlin<br />
Tel: +49 30 2022 0200<br />
Fax: +49 30 2022 0220<br />
138
GHANA<br />
UNHCR Liaison Office in Ghana<br />
Privante Mail Bag Airport, No. 25 Sir<br />
Arku Korsah Street<br />
Roman Ridge, Airport Residential<br />
area - Accra<br />
Tel: +233 21 77 61<br />
Fax: +233 21 773158<br />
GREECE<br />
UNHCR Branch Office in Greece<br />
23 Taygetou Street<br />
Palaio Psychico<br />
15452 Athens<br />
Tel: +30 1 672 64 62<br />
Fax: +30 1 672 64 17<br />
GUATEMALA<br />
UNHCR Field Office in Barillas<br />
1a.Avenida 9-23<br />
zona 10<br />
Guatemala City<br />
Tel: +5023370611 (via UNDP)<br />
Fax: +5023393454<br />
GUINEA<br />
UNHCR Branch Office in Guinea<br />
B.P. 4158<br />
Coleah Corniche-Sud<br />
Conakry<br />
Tel: +224 46 47 09<br />
Fax: +224 46 58 08<br />
GUINEA BISSAU<br />
UNHCR Field Office in Bissau<br />
245 20 18 31 (UNFPA)<br />
Rue Justino Lopes, 72<br />
AB Case Postale 179<br />
Tel: 245 20 27 26<br />
Fax: 245 20 17 72<br />
HUNGARY<br />
UNHCR Branch Office in Hungary<br />
1126 Budapest<br />
Gyimes ut 3/B<br />
1126 Budapest<br />
Tel: +36 1 250 44 44<br />
Fax: +36 1 250 27 01<br />
INDIA<br />
Office of the UNHCR Charge de<br />
Mission in India<br />
P.O. Box 3135<br />
14 Jor Bagh<br />
New Delhi 110003<br />
Tel: +91 11 46 99 302<br />
Fax: + 91 11 462 01 37<br />
E-Mail address: indne@unhcr.ch<br />
INDONESIA<br />
UNHCR Regional Office in Indonesia<br />
Arya Building<br />
J1. Kebon Sirih Kav. 75<br />
Jakarta Pusat 10340<br />
Tel: + 62 21 391 28 88<br />
Fax: +62 21 391 27 77<br />
IRAN (ISLAMIC REPUBLIC<br />
OF)<br />
Office of the UNHCR Charge de<br />
Mission in the Islamic Republic of Iran<br />
No 5, East Emdad Street, Vanak sq<br />
North Shiraz Ave.<br />
Tehran 19917<br />
Tel: +98 21 805 72 01 - 11<br />
Fax: + 98 21 805 72 12<br />
IRAQ<br />
Office of the UNHCR Charge de<br />
Mission in Iraq<br />
P.O.Box 17101<br />
Amman 1195 - Jordan<br />
Masbah Hay Babil<br />
Mahalla 929, st.12<br />
Building no. 23 - Baghdad<br />
Tel: +964 1 718 12 66<br />
Fax: FAX VIA UNOHCI:<br />
+1 212 963 3009<br />
IRELAND<br />
UNHCR Liaison Office in Dublin<br />
27 Upper Fitzwilliam Street<br />
Dublin 2<br />
Tel: +353 1 632 8675<br />
Fax: +353 1 632 8676<br />
ISRAEL<br />
Office of the UNHCR Honorary<br />
Correspondent in Israel<br />
P.O. Box 3489<br />
J.D.C. Hill, Givat Ram<br />
Jerusalem<br />
Tel: +972 2 655 71 11<br />
Fax: +972 2 566 12 44<br />
ITALY<br />
UNHCR Branch Office in Italy<br />
Via Caroncini 19<br />
I-00197 Roma<br />
Tel: +39 06 802121<br />
Fax: +39 06 80212324<br />
JAPAN<br />
UNHCR Regional Office in Japan<br />
UNU Bldg., 6F - 5-53-70, Jingumae<br />
Shibuya-ku - Tokyo 159-0001<br />
Tel: +81 33 499 20 11<br />
Fax: +81 33 499 22 72<br />
JORDAN<br />
UNHCR Branch Office in Jordan<br />
P.O. Box 17101<br />
11195 Amman<br />
9, Obada Ibn AlSamit Street<br />
Shemesani, Amman<br />
Tel: +962 6 569 12 61<br />
Fax: +962 6 569 19 15<br />
RFPF{CNFY<br />
Ghtlcnfdbntkmcndj EDR< JJY<br />
d Rfpf[cnfyt<br />
67 Njkt
LEBANON<br />
Office of the UNHCR Charge de<br />
Mission for Lebanon<br />
P.O. Box 11-7332<br />
Riad El Solh Beirut 1107 2240<br />
Hilmi Kobeissy Bldg<br />
Karam Rahhal Street<br />
Beirut<br />
Tel: +961 1 612 798<br />
Fax: +961 1 612 836<br />
LIBERIA<br />
UNHCR Branch Office in Liberia<br />
P.O. Box 9077<br />
Riverview Road<br />
Virginia - Monrovia<br />
Tel: +231 22 62 33<br />
Fax: +231 22 62 35<br />
LIBYAN ARAB JAMAHIRIYA<br />
UNHCR Liaison Office in Libyan<br />
Arab republic<br />
P.O. box 80708<br />
Saed Ibn Ebi Kawas Street<br />
Branch of the Ben Ashour main str<br />
Tripoli<br />
Tel: +218 21 361 9662<br />
Fax: +218 21 361 9661<br />
LUXEMBOURG<br />
Office of the UNHCR Correspondent<br />
in Luxembourg<br />
1, rue Jean Pierre Brasseur<br />
b.p. 567<br />
2015 Luxembourg<br />
Tel: +352 454 018<br />
Fax: +352 454 303<br />
MALAWI<br />
UNHCR Liaison Office in Malawi<br />
P.O. Box 30230 - 7th Floor<br />
Kang’ombe Building, City Center<br />
Lilongwe<br />
Tel: +265 77 21 55<br />
Fax: +265 77 41 28<br />
MALAYSIA<br />
UNHCR Liaison Office in Malaysia<br />
P.O. Box 10185<br />
570 Jalan Bukit Petaling<br />
50460 Kuala Lumpur<br />
Tel: +60 3 2141 13 22<br />
Fax: + 60 3 2141 17 80<br />
MALI<br />
UNHCR Liaison Office in Mali<br />
B.P. E 199, Badala-Ouest<br />
Rue 132 X 107, Pres du Ministere de<br />
l’Artisanat et du Tourisme - Bamako<br />
Tel: + 223 23 03 69<br />
Fax: + 223 23 03 69<br />
MAURITANIA<br />
UNHCR Liaison Office in Mauritania<br />
c/o UNDP, B.P. 4405<br />
Ilot K 159, 160, 161<br />
UN Compound - Nouakchott<br />
Tel: +222 5 25 74 14<br />
Fax: +222 5 25 61 76<br />
MEXICO<br />
UNHCR Regional Office for Mexico,<br />
Belize and Cuba<br />
c/o PNUD<br />
Apartado Postal 105-39<br />
11581 Mexico, D.F.<br />
Calle Seneca No. 129<br />
Colonia Palmas Polanco<br />
(11540 Mexico, D.F)<br />
Tel: +52 5 280 80 17<br />
Fax: +52 5 280 21 33<br />
VJKLJDF<br />
Jnltktybt EDR< JJY<br />
d Htcge,kbrt Vjkljdf<br />
57^ Ekbwf bv& 31 Fduecnf 1989<br />
VL-2012 Rbibytd<br />
Ntk%+ 3732 27 08 65<br />
Afrc%+ 3732 27 19 53<br />
MOROCCO<br />
Office of the UNHCR Honorary<br />
Representative in Morocco<br />
B.P. 13434<br />
13 rue Blida, Casablanca<br />
Tel: +212 2 248 6760<br />
Fax: +212 2 227 98 55<br />
MOZAMBIQUE<br />
UNHCR Liaison Office in Mozambique<br />
P.O. Box 1198<br />
Avenida dos Presidentes No. 33<br />
Maputo<br />
Tel: +258 1 49 02 42<br />
Fax: +258 1 49 06 35<br />
MYANMAR<br />
Office of the UNHCR Charge de<br />
Mission in Myanmar<br />
P.O. Box 1485<br />
No. 287 Pyay Road<br />
Sanchaung Township<br />
Yangon<br />
Tel: +95 1 524022<br />
Fax: +95 1 524031<br />
NAMIBIA<br />
UNHCR Liaison Office in Namibia<br />
Private Bag 13329<br />
Paratus Building<br />
Independence Avenue 372<br />
Windhoek 9000<br />
Tel: +264 61 23 71 43<br />
Fax: +264 61 23 00 55<br />
NEPAL<br />
UNHCR Branch Office in Nepal<br />
G.P.0.BOX 2374<br />
Anil Kuti<br />
Maharajgunj<br />
Kathmandu<br />
Tel: +977 1 41 25 21<br />
Fax: +977 1 41 28 53<br />
NETHERLANDS<br />
UNHCR Liaison Office in The Netherlands<br />
P.O. Box 17111<br />
President Kennedylaan 19<br />
2502 CC The Hague<br />
Tel: +31 70 346 88 10<br />
Fax: +31 70 346 88 12<br />
NEW ZEALAND<br />
UNHCR Liaison Office in New Zealand<br />
P.O. box 91307<br />
Auckland Mail Centre<br />
3rd floor, Waverley Building<br />
11-13 Waverley Street<br />
Auckland<br />
Tel: +64 9 914 4175<br />
Fax: +64 9 914 5265<br />
NIGER<br />
UNHCR Branch Office in the Republic<br />
of Niger<br />
Boite Postale 935<br />
Niamey Plateau<br />
Tel: +227 75 29 68<br />
Fax: +227 72 46 46<br />
NIGERIA<br />
UNHCR Branch Office in Nigeria<br />
P.O. Box 53874<br />
Ikoyi - Lagos<br />
Tel: +234 1 269 3298<br />
Fax: +234 1 269 27 45<br />
PAKISTAN<br />
UNHCR Branch Office in Pakistan<br />
P.O. Box 1263<br />
No.2 Diplomatic Enclave<br />
Allotment 17, G-4/4<br />
Islamabad<br />
Tel.: +92 51 282 95 02<br />
Fax: +92 51 227 94 55<br />
PHILIPPINES<br />
UNHCR Liaison Office in the Philippines<br />
P.O. Box 2074 (MCPO)<br />
G. Puyat Avenue<br />
1260 Makati - 3rd Floor, JAKA II<br />
Building<br />
150 Legaspi Street - Legaspi Village -<br />
Metro Manila<br />
Tel: + 63 2 812 18 23<br />
Fax: +63 2 817 40 57<br />
140
POLAND<br />
UNHCR Branch Office in the Republic<br />
of Poland<br />
2, Aleja Roz<br />
PL-00 556 Warsaw<br />
Republic of Poland<br />
Tel: +48 22 628 69 30<br />
Fax: +48 22 625 61 24<br />
REPUBLIC OF KOREA<br />
UNHCR Liaison Office in Seoul<br />
Rm.402, The Anglican Church of<br />
7 Jeong-dong, Joong-ku<br />
Seoul 100-120<br />
Tel: +82 2 730 3440<br />
Fax: +82 2 730 3442<br />
ROMANIA<br />
UNHCR Branch Office in Romania<br />
25, Armeneasca Street, Sector 2<br />
70228 Bucharest<br />
Tel: +40 1 211 29 44<br />
Fax: +40 1 210 15 94<br />
HJCCBQCRFZ ATLTHFWBZ<br />
Htubjyfkmysq Jabc<br />
EDR< JJY d Hjccbqcrjq<br />
Atlthfwbb<br />
Jabc JJY<br />
Gthtekjr J,e[f^ 6<br />
Vjcrdf 103064<br />
Ntk%+ 7 503 232 30 11<br />
Afrc%+ 7 503 232 30 16<br />
RWANDA<br />
UNHCR Branch Office in Rwanda<br />
P.O. Box 867<br />
Bd de l’Umuganda Kacyiru<br />
No. 481-483 Zone Kabale<br />
Cellule Kamatamu - Secteur/Commune<br />
Kacyiru<br />
Kigali<br />
Tel: +250 8 5106/07/08/11/13<br />
Fax: +250 85104<br />
SAUDI ARABIA<br />
UNHCR Branch Office in Saudi Arabia<br />
Fazari Square<br />
Pension Fund Commercial Complex<br />
Block C-13<br />
Diplomatic Quarters<br />
Riyadh<br />
Tel: +966 1 482 88 35<br />
Fax: +966 1 482 88 37<br />
SENEGAL<br />
UNHCR Branch Office for West Africa<br />
in Senegal<br />
B.P. 3125, 59 rue Docteur Theze<br />
Dakar<br />
Tel: +221 823 66 03<br />
Fax: +221 823 66 00<br />
SIERRA LEONE<br />
UNHCR Branch Office in Sierra Leone<br />
P.O. Box 1011<br />
29 Wilkinson Road<br />
Freetown<br />
Tel: +32 22 234 321<br />
Fax: +232 22 234 347<br />
SLOVAKIA<br />
UNHCR Branch Office in the Slovak<br />
Republic<br />
Sturova 6<br />
811 02 Bratislava<br />
Tel: +421 2 52 92 78 75<br />
Fax: +421 2 52 92 78 71<br />
SLOVENIA<br />
UNHCR Branch Office in Slovenia<br />
Miklosiceva cesta 18/11<br />
1000 Ljubljana<br />
Tel: +386 1 4328 240<br />
Fax: + 386 1 4328 224<br />
SOMALIA<br />
UNHCR Branch Office Somalia in<br />
Kenya<br />
Chiromo Road (Next to Caltex service<br />
Station near Consolata Church)<br />
Nairobi<br />
Tel: +254 2 443 034<br />
Fax: +254 2 443 037<br />
SOUTH AFRICA<br />
UNHCR Branch Office in South Africa<br />
P.O. Box 12506, Tramshed 0126, 8th<br />
Floor<br />
Metro Park Building - 351 Cnr. Schoeman<br />
& Prinsloo St<br />
Pretoria 0002<br />
Tel: +27 12 338 5301<br />
Fax: +27 12 322 0216<br />
SPAIN<br />
UNHCR Branch Office in Spain<br />
P.O. Box 36121<br />
Avenida General Peron 32 - 2A<br />
E-28020 Madrid<br />
Tel: +34 91 556 36 49<br />
Fax: +34 91 417 53 45<br />
SRI LANKA<br />
UNHCR Branch Office in Sri Lanka<br />
47 Horton Place<br />
Colombo 7<br />
Tel: +94 1 69 13 47<br />
Fax: +94 1 68 39 71<br />
SUDAN<br />
UNHCR Branch Office in Sudan<br />
P.O. Box 2560<br />
Mohammed Nageeb Road<br />
(North of Farouk Cemetery)<br />
Khartoum No. 2<br />
Tel: +249 11 47 11 01<br />
Fax: +249 11 47 31 01<br />
SWAZILAND<br />
UNHCR Liaison Office in Swaziland<br />
P.O. Box 83<br />
Shell House Building<br />
Mountain Inn Area<br />
Mbabane H100<br />
Tel: +268 404 3414<br />
Fax: +268 404 4066<br />
SWEDEN<br />
UNHCR Regional Office for the Nordic<br />
and Baltic Countries in Sweden<br />
Ynglingagatan 14 - 6th Floor<br />
S-11347 Stockholm<br />
Tel: +46 8 4574880<br />
Fax: +46 8 457 48 87<br />
SWITZERLAND<br />
UNHCR Liaison Office for Switzerland<br />
and Liechtenstein<br />
Case Postale 2500<br />
94 Rue Montbrillant<br />
CH-1211 Gene` ve 2 De´poˆt<br />
Tel: +41 22 739 77 21<br />
Fax: +41 22 739 73 79<br />
SYRIAN ARAB REPUBLIC<br />
Office of the UNHCR Chief of Mission<br />
in Syria<br />
P. O. Box 30891<br />
Al Malki<br />
Mohamed Al Bazm Street No 14<br />
Al Nabelsi Building<br />
Damascus<br />
Tel: +963 11 373 59 40<br />
Fax: +963 11 373 61 08<br />
NFL:BRBCNFY<br />
Ghtlcnfdbntkmcndj EDR< JJY<br />
d Nfl;brbcnfyt<br />
F,& Zobr 734013<br />
Ghjcg& Lhe;,s Yfhjljd 106<br />
Leify,t<br />
Ntk%+ 873 682 285 930<br />
Afrc%+ 992 372 510039<br />
141
TANZANIA<br />
(UNITED REPUBLIC OF)<br />
UNHCR Branch Office in the United<br />
Republic of Tanzania<br />
PO Box 2666<br />
Plot 18 Kalenga Street<br />
Dar-es-Salaam<br />
Tel: +255 22 215 00 75-82<br />
Fax: +255 22 215 28 17<br />
THAILAND<br />
UNHCR Regional Office for Thailand,<br />
Cambodia and Vietnam<br />
P.O. Box 2-121<br />
Rajdamnern Avenue<br />
United Nations Building<br />
3rd floor, Block A<br />
Bangkok 10200<br />
Tel: +66 2 288 1270<br />
Fax: +66 2 280 0555<br />
THE FORMER YUGOSLAV<br />
REPUBLIC OF MACEDONIA<br />
UNHCR Branch Office in The Former<br />
Yugoslav Republic of Macedonia<br />
Zeleznicka 53<br />
1000 Skopje<br />
Tel: +389 2 118 641<br />
Fax: +389 2 131 040<br />
TOGO<br />
UNHCR Liaison Office in Togo<br />
27 Boulevard des Arme´es<br />
Tokoin-Habitat<br />
Lome<br />
Tel: + 228 21 32 98<br />
Fax: +228 22 19 70<br />
TUNISIA<br />
Office of the UNHCR Honorary Representative<br />
in Tunisia<br />
B.P. 863<br />
61 Boulevard Bab Benat<br />
1035 Tunis<br />
Tel: +216 1 57 68 34<br />
Fax: +216 1 57 01 68 via UNDP<br />
TURKEY<br />
UNHCR Branch Office in Turkey<br />
Abidin Daver Sok. 17<br />
Cankaya<br />
06550 Ankara<br />
Tel: +90 312 439 66 15<br />
Fax: +90 312 438 27 02<br />
NEHRVTYBCNFY<br />
Jnltktkybt EDR< JJY<br />
d Nehrvtybcnfyt<br />
40^ Ekbwf Ufkmrbybi<br />
744013 Fiuf,fn<br />
Ntk%+ 993 1 2350601<br />
Afrc%+ 993 12 390055<br />
UGANDA<br />
UNHCR Branch Office in Uganda<br />
P.O. Box 3813<br />
Plot 4B Acacia Avenue, Kololo<br />
Kampala<br />
Tel: +256 41 23 12 31<br />
Fax: +256 41 25 69 89<br />
ERHFBYF<br />
Jnltktybt EDR< JJY<br />
d Erhfbyt<br />
32F^ Ek& Cbxytdjuj Gjdcnfybz<br />
Rbtd 01015<br />
Ntk%+ 00380 44 573 9424<br />
Afrc%+ 00380 44 573 98 50<br />
UNITED KINGDOM<br />
UNHCR Branch Office for the United<br />
Kingdom and Ireland<br />
Millbank Tower<br />
21-24 Millbank<br />
London SW1P 4PQ<br />
Tel: +44 20 7828 9191<br />
Fax: +44 20 7630 5349<br />
meng@unhcr.ch<br />
UNITED STATES OF<br />
AMERICA<br />
UNHCR Regional Office for the United<br />
States of America & the Caribbean<br />
1775 K Street, NW, Suite 300<br />
Washington DC 20006<br />
Tel: +1 202 296 54 45<br />
Fax: +1 202 296 56 60<br />
EP
Ljgjkybntkmye. byajhvfwb. vj;yj<br />
yfqnb d cktle.ob[ bplfybz[<br />
‚ J ghfdjdjq ,fpt pfobns ,t;tywtd<br />
U& C& Ueldby-Ubkk& Cnfnec ,t;tywf d vt;leyfhjlyjv ghfdt& V&% >YBNB^ 1997&<br />
International Journal of Refugee Law<br />
UNHCR, Collection of International Instruments and Other Legal Texts Concerning<br />
Refugees and Displaced Persons (2 vols.), 1995<br />
EDR< JJY^ Herjdjlcndj gj ghjwtlehfv b rhbnthbzv jghtltktybz cnfnecf<br />
,t;tywtd (cjukfcyj Rjydtywbb 1951 ujlf b Ghjnjrjke 1967 ujlf^<br />
rfcf.ob[cz cnfnecf ,t;tywtd)& :tytdf^ 1992&<br />
(tcnm nfr;t gthtdjl yf ahfywepcrbq b bcgfycrbq zpsrb)<br />
EDR< JJY^ Pfobnf ,t;tywtd% Djghjcs b jndtns<br />
The State of the World s Refugees 1993: The Challenge of protection, Penguin Books,<br />
1993<br />
UNHCR, The State of the World s Refugees 1995: In Search of Solutions, Oxford<br />
University Press, 1995<br />
EDR< JJY^ Gjkj;tybt ,t;tywtd d vbht% 1997-98& Heccrbq gthtdjl% V&%<br />
Bynthlbfktrn+^ 1998<br />
EDR< JJY^ Gjkj;tybt ,t;tywtd d vbht% Gznmltczn ktn uevfybnfhyjq ltzntkmyjcnb&<br />
Heccrbq gthtdjl% V&% Bynthlbfktrn+^ 2000&<br />
(tcnm gthtdjl yf ahfywepcrbq zpsr)<br />
UNHCR, Thematic Compilation of UNHCR Executive Committee Conclusions, 2001<br />
‚ J, EDR< JJY b tuj ltzntkmyjcnb<br />
UNHCR, Global Appeal 2001<br />
EDR< JJY^ Gjkj;tybt ,t;tywtd d vbht% Gznmltczn ktn uevfybnfhyjq ltzntkmyjcnb&<br />
Heccrbq gthtdjl% V&% Bynthlbfktrn+^ 2000&<br />
UNHCR, web site: www.unhcr.ch<br />
‚ J ghbpyfybb ,t;tywtd<br />
EDR< JJY^ Herjdjlcndj gj ghjwtlehfv b rhbnthbzv jghtltktybz cnfnecf<br />
,t;tywtd& :tytdf^ 1992&<br />
‚ J pfobnt yf ghfrnbrt^ cvjnhbnt%<br />
Guidelines on gender-related claims estblished by Canada, the United States of<br />
America, Australia, and the United Kingdom<br />
EDR< JJY^ Herjdjlcndj gj gjkbnbrt b ghjwtlehfv j,hfotybz c ytcjghjdj;lftvsvb<br />
ltnmvb^ bieobvb e,t;bof^ 1997<br />
143
UNHCR, Guidelines on the Protection of Refugee Women, 1991<br />
UNHCR, Handbook for Emergencies, 2nd ed.<br />
EDR< JJY^ Pfobnf ,t;tywtd% Ghfrnbxtcrjt herjdjlcndj lkz ytujcelfhcndtyys[<br />
jhufybpfwbq^ 1999<br />
(tcnm nfr;t gthtdjl yf ahfywepcrbq b bcgfycrbq zpsrb)<br />
EDR< JJY^ Ltnb-,t;tyws% Htrjvtylfwbb gj j,tcgtxtyb. pfobns b gjvjob^<br />
1994 (tcnm nfr;t gthtdjl yf ahfywepcrbq b bcgfycrbq zpsrb)<br />
UNHCR, Resettlement Handbook, 1997<br />
UNHCR, Sexual Violence against Refugees: Guidelines on Prevention and Response,<br />
1995 (tcnm nfr;t gthtdjl yf ahfywepcrbq b ytvtwrbq zpsrb)<br />
UNHCR, UNAIDS, WHO, Guidelines for HIV Interventions In Emergency Settings,<br />
1996<br />
‚ J pflth;fybb<br />
UNHCR Executive Committee Conclusion no. 44<br />
UNHCR, Guidelines on applicable Criteria and Standards relating to the Detention of<br />
Asylum Seekers, 1999 (gththf,jnfyyjt bplfybt)<br />
‚ J ghbcjtlbytybb r Rjydtywbb 1951 ujlf b Ghjnjrjke<br />
1967 ujlf<br />
EDR< JJY^ Byajhvfwbz b gfrtn ljrevtynjd lkz ghbcjtlbytybz r Rjydtywbb<br />
1951 ujlf b Ghjnjrjke 1967 ujlf^ rfcf.obvcz cnfnecf ,t;tywtd^ 1999<br />
(tcnm nfr;t gthtdjl yf ahfywepcrbq^ bcgfycrbq b fhf,crbq zpsrb)<br />
UNHCR, Signing On Could Make all the Difference (tcnm nfr;t gthtdjl yf<br />
ahfywepcrbq zpsr)<br />
‚ J ghbcjtlbytybb r Rjydtywbzv j ,tpuhf;lfycndt<br />
EDR< JJY^ Byajhvfwbz b gfrtn ljrevtynjd lkz ghbcjtlbytybz r Rjydtywbb<br />
1954 ujlf j cnfnect fgfnhbljd b Rjydtywbb 1961 ujlf j cjrhfotybb<br />
,tpuhf;lfycndf^ 1999 yf ahfywepcrbq^ bcgfycrbq b fhf,crbq zpsrb)<br />
UNHCR, Signing On Could Make all the Difference (tcnm nfr;t gthtdjl yf<br />
ahfywepcrbq zpsr)<br />
‚ J vt;leyfhjlyjv uevfybnfhyjv ghfdt<br />
Inter-Parliamentary Union and International Committee of the Red Cross, Respect for<br />
International Humanitarian Law, Handbook for Parliamentarians No.1, 1999<br />
‚ J Vt;gfhkfvtyncrjv Cj.pt b tuj ltzntkmyjcnb<br />
IPU web site: www.ipu.org (yf ’njv web-cfqnt ds vj;tnt yfqnb gjkysq ntrcn<br />
htpjk.wbq VGC gj djghjcfv ,t;tywtd)<br />
144
‚ EDR< JJY<br />
EDR< JJY zdkztncz jhufyjv JJY<br />
gj ltkfv ,t;tywtd^ bvt.obv vfylfn<br />
Jhufybpfwbb J,]tlbytyys[<br />
Yfwbq yf ghjdtltybt b rjjhlbybhjdfybt<br />
vt;leyfhjlys[ ltqcndbq<br />
gj j,tcgtxtyb. pfobns ,t;tywtd<br />
dj dctv vbht b gjbcre htitybq<br />
ghj,ktv ,t;tywtd&<br />
Jcyjdyfz wtkm EDR< JJY --- ufhfynbz<br />
b pfobnf ghfd b ,kfujgjkexbz<br />
,t;tywtd& EDR< JJY cnhtvbncz<br />
ufhfynbhjdfnm ghfdj rf;ljuj xtkjdtrf<br />
bcrfnm e,t;bot b yf[jlbnm<br />
,tpjgfcyjt ghbcnfybot d lheujv<br />
ujcelfhcndt^ f nfr;t lj,hjdjkmyj<br />
dthyenmcz yf hjlbye& Jrfpsdfz gjvjom<br />
,t;tywfv d djpdhfotybb d<br />
cdj. cnhfye bkb gjctktybb d lheue.<br />
cnhfye^ EDR< JJY nfr;t botn<br />
htitybz b[ nz;tkjuj gjkj;tybz&<br />
D cdjb[ ecbkbz[ EDR< JJY ltqcndetn<br />
d cjjndtncndbb c Ecnfdjv jhufybpfwbb<br />
b herjdjlcndetncz Rjydtywbtq<br />
1951 ujlf j cnfnect ,t;tywtd b<br />
Ghjnjrjkjv r ytq 1967 ujlf&<br />
Bcgjkybntkmysq Rjvbntn EDR<<br />
JJY b Utythfkmyfz Fccfv,ktz<br />
JJY egjkyjvjxbkb EDR< JJY<br />
dtcnb hf,jne c lheubvb uheggfvb<br />
kbw& "nb uheggs drk.xf.n kbw ,tp<br />
uhf;lfycndf bkb nt[ kbw^ xmt<br />
uhf;lfycndj cnfdbncz gjl cjvytybt^<br />
f nfr;t^ ghb jghtltktyys[<br />
j,cnjzntkmcndf[^ kbw^ gthtvtotyys[<br />
dyenhb cnhfys&<br />
D cdjtq ltzntkmyjcnb EDR< JJY<br />
cnhtvbncz cjrhfnbnm j,]tvs dsye;ltyyjuj<br />
gthtvtotybz k.ltq^<br />
ghbpsdfz ujcelfhcndf b lheubt<br />
jhufybpfwbb cjplfdfnm eckjdbz^<br />
rjnjhst ,s cgjcj,cndjdfkb pfobnt<br />
ghfd xtkjdtrf b vbhyjve hfphtityb.<br />
cgjhjd& Lkz ljcnb;tybz<br />
gjcnfdktyyjq wtkb EDR< JJY<br />
jrfpsdftn gjvjom d htbyntuhfwbb<br />
djpdhfof.ob[cz ,t;tywtd d b[<br />
Ytcrjkmrj ckjd j &&&&<br />
‚ Vt;gfhkfvtyncrjv<br />
Cj.pt<br />
Cjplfyysq d 1889 ujle^<br />
Vt;gfhkfvtyncrbq Cj.p zdkztncz<br />
vt;leyfhjlyjq jhufybpfwbtq^ rjnjhfz<br />
c,kb;ftn b j,]tlbyztn<br />
ghtlcnfdbntktq gfhkfvtynjd cedthtyys[<br />
ujcelfhcnd&<br />
D ctynz,ht 2001 ujlf d<br />
Vt;gfhkfvtyncrbq Cj.p d[jlbkb<br />
gfhkfvtyns 142 cnhfy&<br />
Vt;gfhkfvtyncrbq Cj.p ,jhtncz<br />
vbh b dscnegftn pf cjnhelybxtcndj<br />
vt;le yfhjlfvb c wtkm. erhtgktybz<br />
ghtlcnfdbntkmys[ bycnbnenjd&<br />
Lkz ’njuj Vt;gfhkfvtyncrbq<br />
Cj.p%<br />
u<br />
u<br />
u<br />
cgjcj,cndetn hfcibhtyb. rjynfrnjd^<br />
cjnhelybxtcndf b<br />
j,vtyf jgsnjv vt;le gfhkfvtynfvb<br />
b gfhkfvtynfhbzvb<br />
dct[ cnhfy*<br />
hfccvfnhbdftn djghjcs^ ghtlcnfdkz.obt<br />
vt;leyfhjlysq<br />
bynthtc^ b dshf;ftn cdjb<br />
dpukzls gj nfrbv djghjcfv c<br />
ntv^ xnj,s d b[ j,ce;ltybb<br />
ghbyzkb exfcnbt gfhkfvtyns<br />
b gfhkfvtynfhbb*<br />
dyjcbn cdjq drkfl d pfobne b<br />
lfkmytqitt hfpdbnbt ghfd xtkjdtrf^<br />
rjnjhst eybdthcfkmys<br />
gj catht cdjtuj ghbvtytybz^ b<br />
cj,k.ltybt rjnjhs[ zdkztncz<br />
df;ysv afrnjhjv gfhkfvtyncrjq<br />
ltvjrhfnbb b hfpdbnbz*<br />
u cgjcj,cndetn hfcibhtyb. pyfybq<br />
j hf,jnt ghtlcnfdbntkmys[<br />
bycnbnenjd b erhtgktyb. b<br />
hfpdbnb. vtnjljd b[ ltzntkmyjcnb&<br />
Vt;gfhkfvtyncrbq Cj.p hfpltkztn<br />
wtkb b pflfxb Jhufybpfwbb<br />
J,]tlbytyys[ Yfwbq^ gjl-<br />
145
cnhfyf[ ghjbc[j;ltybz^ ntv cfvsv<br />
ghtljndhfofz gjdnjhyjt djpybryjdtybt<br />
cbnefwbq^ ghbdjlzob[<br />
r gjzdktyb. ,t;tywtd&<br />
EDR< JJY ghtljcnfdkztn pfobne b<br />
gjvjom ,t;tywfv b lheubv rfntujhbzv<br />
kbw^ b ltkftn ’nj ,tcghbcnhfcnyj^<br />
c extnjv b[ gjnht,yjcntq^ b<br />
ytcvjnhz yf b[ hfce^ dthjbcgjdtlfybt^<br />
gjkbnbxtcrbt e,t;ltybz bkb<br />
gjk& Dj dct[ yfghfdktybz[ cdjtq<br />
ltzntkmyjcnb EDR< JJY j,hfoftn<br />
jcj,jt dybvfybt yf ye;ls ltntq^ f<br />
nfr;t cnhtvbncz r njve^ xnj,s<br />
;tyobys b ltdjxrb gjkmpjdfkbcm<br />
hfdysvb ghfdfvb&<br />
D cdjb[ ecbkbz[ pfobnbnm<br />
,t;tywtd b yfqnb htitybt b[ ghj-<br />
,ktv EDR< JJY hf,jnftn d ntcyjv<br />
rjynfrnt c ghfdbntkmcndfvb^ htubjyfkmysvb<br />
jhufybpfwbzvb^<br />
vt;leyfhjlysvb b ytghfdbntkmcndtyysvb<br />
jhufybpfwbzvb&<br />
EDR< JJY ghbdth;tyj ghbywbge<br />
exfcnbz d htitybb celm,s<br />
,t;tywtd b c ’njq wtkm. ghtljcnfdkztn<br />
bv rjycekmnfwbb gj ntv<br />
htitybzv^ rjnjhst jrfpsdf.n<br />
dkbzybt yf b[ ;bpym& n<br />
lth;bdftn tt ecbkbz b hf,jnftn d<br />
ntcyjv cjnhelybxtcndt c ytq&<br />
Jy nfr;t cjnhelybxftn c htubjyfkmysvb<br />
vt;gfhkfvtyncrbvb<br />
jhufybpfwbzvb^ f nfr;t c<br />
vt;leyfhjlysvb^ vt;ghfdbntkmcndtyysvb^<br />
ytghfdbntkmcndtyysvb<br />
jhufybpfwbzvb^ rjnjhst<br />
ghtndjhz.n d ;bpym nt ;t cfvst<br />
bltfks& n<br />
http://www.ipu.org<br />
146
# Inter-Parliamentary Union 2001<br />
(Vt;gfhkfvtyncrbq Cj.p 2001)<br />
Bplfyj Vt;gfhkfvtyncrbv Cj.pjv dvtcnt c<br />
Eghfdktybtv Dth[jdyjuj rjvbccfhf<br />
JJY gj ltkfv ,t;tywtd<br />
Dct ghfdf pfobotys& Ybrfrfz xfcnm yfcnjzotq ge,kbrfwbb yb d rfrb[<br />
wtkz[ yt vj;tn ,snm djcghjbpdtltyf bkb gthtlfyf d rfrjq ,s nj yb ,skj<br />
ajhvt b rfrbv ,s nj yb ,skj chtlcndjv^ drk.xfz ’ktrnhjyyst^<br />
vt[fybxtcrbt^ ajnjrjgbhjdfybt b pfgbcm yf vfuybnysq yjcbntkm ,tp<br />
ghtldfhbntkmyjuj hfphtitybz Vt;gfhkfvtyncrjuj Cj.pf bkb Eghfdktybz<br />
Dth[jdyjuj rjvbccfhf JJY gj ltkfv ,t;tywtd&<br />
"nf ge,kbrfwbz hfcghjcnhfyztncz ghb eckjdbb^ xnj jyf yt ,eltn gentv<br />
njhujdkb kb,j rfrbv kb,j bysv j,hfpjv gthtlfdfnmcz dpfqvs^ ghjlfdfnmcz^<br />
clfdfnmcz dyftv bkb hfcghjcnhfyznmcz rfrbv ,s nj yb ,skj<br />
lheubv cgjcj,jv ,tp ghtldfhbntkmyjuj cjukfcbz bplfntkz d k.,jq<br />
lheujq ajhvt j,kj;rb bkb gthtgktnf^ jnkbxyjq jn jge,kbrjdfyyjq^ f<br />
nfr;t yt ,eltn hfcghjcnhfyznmcz ,tp fyfkjubxyjuj eckjdbz^ drk.xfz<br />
yfkj;tybt lfyyjuj eckjdbz yf gjcktle.otuj bplfntkz&<br />
ISBN 92-9142-122-7 (VGC)<br />
Inf,-rdfhnbhf VGC<br />
Inter-Parliamentary Union<br />
5, chemin du Pommier<br />
P.O. Box 330<br />
1218 Le Grand Saconnex/<br />
Gene` ve<br />
Switzerland<br />
Tel.: +41 22 919 41 50<br />
Fax: +41 22 919 41 60<br />
e-mail: postbox@mail.ipu.org<br />
Ghtlcnfdbntkmcndj VGC<br />
ghb Jhufybpfwbb<br />
J,]tlbytyys[ Yfwbq<br />
Office of the Permanent Observer<br />
of the Inter-Parliamentary Union<br />
to the United Nations<br />
220 East 42 nd Street-suite 3102<br />
NEW YORK, N.Y. 10017<br />
USA<br />
Tel.: + 1212 557 58 80<br />
Fax: +1212 55 73 954<br />
e-mail: ny-office@mail.ipu.org<br />
Eghfdktybt Dth[jdyjuj rjvbccfhf JJY gj ltkfv ,t;tywtd<br />
Case Postale 2500<br />
CH-1211 GENEVA 2 De´poˆt<br />
Switzerland<br />
Tel.: +41 22 739 81 11<br />
Fax: +41 22 739 73 53