Prace komisji nauk.pdf - Instytut Filologii Angielskiej Uniwersytetu ...
Prace komisji nauk.pdf - Instytut Filologii Angielskiej Uniwersytetu ... Prace komisji nauk.pdf - Instytut Filologii Angielskiej Uniwersytetu ...
antologii Skwarczyńskiej zamieszczono krótki fragment Siedmiu typów wieloznaczności, nadając mu właśnie taki tytuł (por. Empson 1981). Doceniając wysiłki pierwszych popularyzatorów New Criticism w Polsce – a warto dodać, Ŝe oprócz przekładów, ukazało się kilka rzetelnych, choć aspektowych opracowań w formie artykułów (por. Rzeuska 1963; Sławińska 1960; Strzetelski 1966) – trzeba jednak podkreślić, Ŝe były one spóźnione o trzy dziesięciolecia. Dodam na marginesie, Ŝe w pięciokrotnie wydawanych (z uzupełnieniami) i rekomendowanych jako podręcznik akademicki Teoriach badań literackich Zofii Mitosek, New Criticism pomija się zupełnie; zaniedbanie to rekompensuje analogiczne kompendium Markowskiego i Burzyńskiej, ale dopiero w 2006 roku. Tymczasem popularność, a w jej efekcie dominacja Nowej Krytyki w Stanach Zjednoczonych i w Anglii, porównywalna do pozycji strukturalizmu w literaturoznawstwie słowiańskim czy we Francji, zaczęła się w juŜ w latach trzydziestych i trwała niemal pół wieku. W tym czasie reprezentanci szkoły, ich uczniowie i współpracownicy wykładali na wszystkich prestiŜowych uczelniach i odpowiadali za programy nauczania. Bardzo wpływowe czasopisma: „Southern Review” i „Kenyon Review” redagowali, odpowiednio, Brooks, i Warren wespół z Ransomem, a nauczanie literatury na amerykańskich uniwersytetach podporządkowane było podręcznikom tworzącym swoistą triadę: Understanding Poetry (Brooks & Warren 1938), Understanding Fiction (Brooks & Warren 1943), Understanding Drama [Brooks & Heilman, 1945] (nieodparcie nasuwa się skojarzenie z polskimi “trojakami”). Ciesząc się pozycją monopolisty, “nowi krytycy” nie korzystali z inspiracji formalistów, raczej nie podejmowali teŜ dyskusji ze strukturalistami. Dlatego na przykład w trzeciej edycji A Reader's Guide to Contempoary Literary Theory, pierwszy rozdział poświęcony jest New Criticism, a dopiero drugi rosyjskiej szkole formalnej, choć w oczywisty sposób narusza to chronologię. I bynajmniej nie 358
mamy tu do czynienia z przypadkiem, przeoczeniem czy tym bardziej z błędem. W uzasadnieniu tej decyzji podkreśla się, Ŝe powstałe w drugim dziesięcioleciu ubiegłego wieku, przełomowe koncepcje formalistów, były po prostu nieobecne w amerykańskim i angielskim Ŝyciu literackim, a sytuacja zaczęła się zmieniać dopiero w latach sześćdziesiątych (Selden & Widdowson 1993: 5–6). Oznacza to, Ŝe warunki dla powstania i rozwoju profesjonalnej teorii literatury na tym gruncie stworzyła Nowa Krytyka. Fakt, Ŝe nie dla wszystkich jest to oczywiste, częściowo tłumaczy się w ramach tradycji anglosaskiej, w której theory of literature jako nazwa dyscypliny zadomowiła się stosunkowo późno, a sami badacze chętniej identyfikowali się z określeniem „krytyk” niŜ „teoretyk”. Trzeba teŜ wziąć pod uwagę, Ŝe literary criticism bliŜsze jest naszemu literaturoznawstwu niŜ wąsko rozumianej krytyce literackiej. Poza tym, w związku z nieco innym niŜ w naszej tradycji pojmowaniem nauki (science), odmiennie wyraŜane i realizowane były tu dąŜenia do „unaukowienia” refleksji nad literaturą i sztuką (Thopmson 1971: 37). Wprawdzie praca Warrena i Welleka, którą – nie do końca słusznie – uwaŜa się za podsumowanie działalności „nowych krytyków”, nosi tytuł Teoria literatury, a w rozdziale pierwszym pada postulat: „Teoria literatury, organon metodologiczne, jest dzisiaj wielką potrzebą nauki o literaturze” (Wellek & Warren 1975: 18); ale nie moŜna zapominać, Ŝe René Wellek miał za sobą epizod strukturalistyczny, a i Austina Warrena trudno nazwać „nowym krytykiem” sensu stricto. Wimsatt, Ransom i Brooks, którzy tworzyli trzon interesującej mnie szkoły, swe teoretycznoliterackie ambicje formułowali ostroŜniej, wymiennie uŜywając określeń criticism, preparations for criticism, poetics czy poetic theory (Wimmsatt 1954: 232; Ransom 1938: 329–342; Brooks 1966: V–VI). Jednak waŜniejsza od tego, jakiej uŜywali nazwy na określenie róŜnych badawczych dokonań jest kwestia, czy w swoich pracach udzielali odpowiedzi na pytania z zakresu teorii dzieła literackiego. Zarówno lektura tych prac, jak i analiza ich wpływu na 359
- Page 308 and 309: Tekst jest w pełni informatywny i
- Page 310 and 311: (opracowanie własne) Kryterium Pod
- Page 312 and 313: Środowisko społeczne Sposób plan
- Page 314 and 315: Tekst spełnia kryteria intencjonal
- Page 316 and 317: Foote, P.G., Wilson, D.M. (1970). T
- Page 318 and 319: dolnośląskiej poetki, Salomei Kap
- Page 320 and 321: sposób dosłowny i skończony, teg
- Page 322 and 323: A teraz grupa pauz wyodrębniający
- Page 324 and 325: przez wahanie. Tego typu zjawiska
- Page 326 and 327: trzecią wersu, czyli dwie stopy, a
- Page 328 and 329: Przede wszystkim wyróŜniają one
- Page 330 and 331: Literatura podmiotu Salomea Kapuśc
- Page 332 and 333: 332
- Page 334 and 335: 829). In der einschlägigen Bibliog
- Page 336 and 337: dass es sich hier um die erste Gram
- Page 338 and 339: wird ihre regelmäßige und unregel
- Page 340 and 341: please? Universiteitsstraat is? Dru
- Page 342 and 343: 26. przeziębienie cold verkoudheid
- Page 344 and 345: Angielskie: 10, Gloucester Road, S.
- Page 346 and 347: 346
- Page 348 and 349: yła zjednoczonym krajem. Najpierw
- Page 350 and 351: uniwersyteckie i mnóstwo tu anglik
- Page 352 and 353: Literatura Aitchinson, J., H. Carte
- Page 354 and 355: przypominać najcenniejsze, najbard
- Page 356 and 357: W tej sytuacji trudno przecenić in
- Page 360 and 361: późniejsze amerykańskie badania
- Page 362 and 363: A verbal composition, through being
- Page 364 and 365: “formalistami”, to w zupełnie
- Page 366 and 367: Zwłaszcza The Intentional Fallacy
- Page 368 and 369: Richards, Ivor, Armstrong (1936) Th
- Page 370 and 371: 370
- Page 372 and 373: To poszukiwanie własnej, „orygin
- Page 374 and 375: samotności i przestrzeni pragnie s
- Page 376 and 377: 376
- Page 378 and 379: 3. Struktura i orientacja jest zaws
- Page 380 and 381: Szwedek, Aleksander (2000) “The O
- Page 382 and 383: teraźniejszego. Przedstawione fakt
- Page 384 and 385: imiesłów prezentuje morfologię s
- Page 386 and 387: Właściwym punktem rozpoczęcia op
- Page 388 and 389: features) (Adger 2003: 179-181), i
- Page 390 and 391: „C”, a podmiot w pozycji „Spe
- Page 392 and 393: Przedstawione powyŜej proponowane
- Page 394 and 395: Następnym etapem jest przedstawien
- Page 396 and 397: Brinton, Laurel J. (1988) The Devel
- Page 398 and 399: 398
- Page 400 and 401: Dr LuminiŃa Drugă zajmuje się hi
- Page 402 and 403: Mgr Aleksandra Knapik; absolwentka
- Page 404 and 405: fonetyce, fonologii, leksykografii,
antologii Skwarczyńskiej zamieszczono krótki fragment Siedmiu typów<br />
wieloznaczności, nadając mu właśnie taki tytuł (por. Empson 1981).<br />
Doceniając wysiłki pierwszych popularyzatorów New Criticism w Polsce – a<br />
warto dodać, Ŝe oprócz przekładów, ukazało się kilka rzetelnych, choć<br />
aspektowych opracowań w formie artykułów (por. Rzeuska 1963; Sławińska 1960;<br />
Strzetelski 1966) – trzeba jednak podkreślić, Ŝe były one spóźnione o trzy<br />
dziesięciolecia. Dodam na marginesie, Ŝe w pięciokrotnie wydawanych (z<br />
uzupełnieniami) i rekomendowanych jako podręcznik akademicki Teoriach badań<br />
literackich Zofii Mitosek, New Criticism pomija się zupełnie; zaniedbanie to<br />
rekompensuje analogiczne kompendium Markowskiego i Burzyńskiej, ale dopiero<br />
w 2006 roku. Tymczasem popularność, a w jej efekcie dominacja Nowej Krytyki w<br />
Stanach Zjednoczonych i w Anglii, porównywalna do pozycji strukturalizmu w<br />
literaturoznawstwie słowiańskim czy we Francji, zaczęła się w juŜ w latach<br />
trzydziestych i trwała niemal pół wieku. W tym czasie reprezentanci szkoły, ich<br />
uczniowie i współpracownicy wykładali na wszystkich prestiŜowych uczelniach i<br />
odpowiadali za programy nauczania. Bardzo wpływowe czasopisma: „Southern<br />
Review” i „Kenyon Review” redagowali, odpowiednio, Brooks, i Warren wespół z<br />
Ransomem, a nauczanie literatury na amerykańskich uniwersytetach<br />
podporządkowane było podręcznikom tworzącym swoistą triadę: Understanding<br />
Poetry (Brooks & Warren 1938), Understanding Fiction (Brooks & Warren 1943),<br />
Understanding Drama [Brooks & Heilman, 1945] (nieodparcie nasuwa się<br />
skojarzenie z polskimi “trojakami”).<br />
Ciesząc się pozycją monopolisty, “nowi krytycy” nie korzystali z inspiracji<br />
formalistów, raczej nie podejmowali teŜ dyskusji ze strukturalistami. Dlatego na<br />
przykład w trzeciej edycji A Reader's Guide to Contempoary Literary Theory,<br />
pierwszy rozdział poświęcony jest New Criticism, a dopiero drugi rosyjskiej szkole<br />
formalnej, choć w oczywisty sposób narusza to chronologię. I bynajmniej nie<br />
358