Prace komisji nauk.pdf - Instytut Filologii Angielskiej Uniwersytetu ...
Prace komisji nauk.pdf - Instytut Filologii Angielskiej Uniwersytetu ... Prace komisji nauk.pdf - Instytut Filologii Angielskiej Uniwersytetu ...
dolnośląskiej poetki, Salomei Kapuścińskiej. Pozostawiła ona praktycznie w większości utworów jeden tylko znak interpunkcyjny – pauzę. (Oprócz tego sporadycznie pojawiają się wykrzyknik i pytajnik). MoŜna powiedzieć, Ŝe w poezji owej artystki myślnik posiada charakter m.in. omniinterpunkcyjny, zmieniający swoją funkcję i semantykę w zaleŜności od utworu i usytuowania w danym wierszu. W tym miejscu rozwaŜań warto postawić pytanie: dlaczego poetka wybrała strategię uŜywania jednego tylko znaku pisarskiego? Sądzę, iŜ naleŜy wiązać taką postawę artystyczną m.in. z istotnym zjawiskiem ze sfery komunikacji literackiej, które opisał Michał Głowiński (1967), a mianowicie z zastąpieniem czytelnika pasywnego aktywnym odbiorcą wirtualnym we współczesnej poezji. Głowiński podkreśla, Ŝe waŜną rolę w zrozumieniu tego przekształcenia relacji w sferze komunikacji literackiej, w uznaniu znaczenia odbiorcy utworu poetyckiego odegrały prace językoznawców: Karla Bühlera i Romana Jakobsona, zwracające uwagę na funkcję impresywną, a takŜe myśli filozofów i estetyków, Romana Ingardena i Jeana Paula Sartre’a. Ingarden wskazał problem konkretyzacji dzieła literackiego, zaś Sartre podkreślił rolę odbiorcy jako współpracującego z autorem twórcy dzieła. Tak więc, wyznaczony przez poetykę wierszy odbiorca wirtualny tekstów Salomei Kapuścińskiej musi podjąć wyzwanie czytelnika aktywnego, który np. odróŜni pauzę’ kropkę’ od pauzy’ dwukropka’. Odnosi się to do wszystkich tych przypadków, gdy pauza pełni m. in. funkcję omniinterpunkcyjną. Odbiorca biernie percypujący znaki przestankowe byłby bezradny wobec strategii nadawczej tych wierszy. Nawiązując do myśli Sartre’a, moŜna powiedzieć, Ŝe Kapuścińska w kwestii pojmowania pauzy stawia odbiorcy wysokie wymagania. Drugą przyczyną takiego wyboru dokonanego przez Kapuścińską w sferze poetyki wierszy widziałbym w specyfice samego znaku jakim jest myślnik. OtóŜ Kapuścińska jest poetką o niezwykłej wraŜliwości rytmicznej. Właśnie rytm 318
stanowi często w jej poezji istotny czynnik sensotwórczy. A przecieŜ zgodnie z teorią Wiktora Wąsika (1919) pauza jest jedynym pisarskim znakiem literackim, którego jedną z ról jest funkcja ściśle rytmiczna, moŜna powiedzieć rytmotwórcza. Jest to bardzo twórcza interpretacja pauzy. Wąsik pierwszy przewidział jakby moŜliwość wystąpienia tego znaku interpunkcyjnego w określonym typie poezji, w której rytm (szczególnie waŜny) jest współorganizowany właśnie przez pauzę. Na znaczenie klasyfikacji znaków interpunkcyjnych dokonanej przez Wąsika zwróciła uwagę Iskra Angełowa (1985). Natomiast Zenon Klemensiewicz (1961) opisując składnię powieści Emila Zegadłowicza zauwaŜył, Ŝe pauza „często [...] oznacza rzeczywistą przerwę między fragmentami rozmowy, monologu lub epizodami zdarzenia, czyli ma wartość iloczasową, jak pauza muzyczna; [...] autor zaleŜnie od iloczasu tej przerwy uŜywa pauzy pojedynczej, podwójnej i potrójnej [...]”. Wreszcie naleŜy teŜ wspomnieć o funkcji pauzy wyodrębniającej w wierszu lirycznym poszczególne głosy „ja” lirycznego lub bohaterów lirycznych. Tak opisana rola pauzy dotyczy utworów charakteryzujących się instrumentacją rodzajową, to jest zawierających elementy dramatyczne, dialogowe. Wreszcie, kończąc wstępną część artykułu, trzeba przypomnieć starą, dobrą zasadę strukturalistyczną, którą uznaję za myśl przewodnią mojego tekstu. Pragnę nawiązać do myśli Romana Jakobsona (1960), według którego nie ma w dziele literackim podziału na treść i formę, zaś kaŜdy element, nawet zdawałoby się najbardziej techniczny, pełni jednocześnie funkcję semantyczną. Współczesnym echem owej prawdy moŜe być opinia Alicji Nowakowskiej (1984) iŜ „wszystkie zaznaczone przez autorów pauzy są pauzami semantycznymi”, wyraŜona w opozycji do klasyfikacji pauz dokonanej przez Lajmdota Ceplitisa (1974). Jest to tym bardziej właściwe ujęcie, iŜ sztuka, nie tylko literacka, to właściwie gra tego, co wyraŜone bezpośrednio, tego, co sugerowane pośrednio i tego, co nie zostało wyraŜone. Nic tak bowiem nie niszczy artyzmu, jak grubiańskie wyłoŜenie w 319
- Page 268 and 269: Kant, I., ([1770] 1968) Inaugural D
- Page 270 and 271: Norman, D.A. (1993) Things that Mak
- Page 272 and 273: 272
- Page 274 and 275: W największym skrócie istotę nie
- Page 276 and 277: edukcja wyrazu prostego polegająca
- Page 278 and 279: [v]. W dawniejszej polszczyźnie is
- Page 280 and 281: tego rodzaju nieregularnemu rozwojo
- Page 282 and 283: Wreszcie z pewnej gazety holendersk
- Page 284 and 285: innych wierzchowców. Chodzi o to,
- Page 286 and 287: której niektórzy Australijczycy s
- Page 288 and 289: Jest kilkanaście 1-sylabowych wyra
- Page 290 and 291: mianowicie it, przy czym it jest u
- Page 292 and 293: Moim zdaniem wymowa ta powstała na
- Page 294 and 295: Literatura 1 F. Diez, Altromanische
- Page 296 and 297: the Younger Futhark 62 , czy teŜ S
- Page 298 and 299: zaznaczyć, iŜ poszczególne inskr
- Page 300 and 301: sytuacji komunikacyjnej, w której
- Page 302 and 303: powszechnym szacunkiem, a monument
- Page 304 and 305: Mediacja wyjaśnieniem komu i dlacz
- Page 306 and 307: (oprac. na podstawie: Moltke [1976]
- Page 308 and 309: Tekst jest w pełni informatywny i
- Page 310 and 311: (opracowanie własne) Kryterium Pod
- Page 312 and 313: Środowisko społeczne Sposób plan
- Page 314 and 315: Tekst spełnia kryteria intencjonal
- Page 316 and 317: Foote, P.G., Wilson, D.M. (1970). T
- Page 320 and 321: sposób dosłowny i skończony, teg
- Page 322 and 323: A teraz grupa pauz wyodrębniający
- Page 324 and 325: przez wahanie. Tego typu zjawiska
- Page 326 and 327: trzecią wersu, czyli dwie stopy, a
- Page 328 and 329: Przede wszystkim wyróŜniają one
- Page 330 and 331: Literatura podmiotu Salomea Kapuśc
- Page 332 and 333: 332
- Page 334 and 335: 829). In der einschlägigen Bibliog
- Page 336 and 337: dass es sich hier um die erste Gram
- Page 338 and 339: wird ihre regelmäßige und unregel
- Page 340 and 341: please? Universiteitsstraat is? Dru
- Page 342 and 343: 26. przeziębienie cold verkoudheid
- Page 344 and 345: Angielskie: 10, Gloucester Road, S.
- Page 346 and 347: 346
- Page 348 and 349: yła zjednoczonym krajem. Najpierw
- Page 350 and 351: uniwersyteckie i mnóstwo tu anglik
- Page 352 and 353: Literatura Aitchinson, J., H. Carte
- Page 354 and 355: przypominać najcenniejsze, najbard
- Page 356 and 357: W tej sytuacji trudno przecenić in
- Page 358 and 359: antologii Skwarczyńskiej zamieszcz
- Page 360 and 361: późniejsze amerykańskie badania
- Page 362 and 363: A verbal composition, through being
- Page 364 and 365: “formalistami”, to w zupełnie
- Page 366 and 367: Zwłaszcza The Intentional Fallacy
dolnośląskiej poetki, Salomei Kapuścińskiej. Pozostawiła ona praktycznie w<br />
większości utworów jeden tylko znak interpunkcyjny – pauzę. (Oprócz tego<br />
sporadycznie pojawiają się wykrzyknik i pytajnik). MoŜna powiedzieć, Ŝe w poezji<br />
owej artystki myślnik posiada charakter m.in. omniinterpunkcyjny, zmieniający<br />
swoją funkcję i semantykę w zaleŜności od utworu i usytuowania w danym<br />
wierszu.<br />
W tym miejscu rozwaŜań warto postawić pytanie: dlaczego poetka wybrała<br />
strategię uŜywania jednego tylko znaku pisarskiego? Sądzę, iŜ naleŜy wiązać taką<br />
postawę artystyczną m.in. z istotnym zjawiskiem ze sfery komunikacji literackiej,<br />
które opisał Michał Głowiński (1967), a mianowicie z zastąpieniem czytelnika<br />
pasywnego aktywnym odbiorcą wirtualnym we współczesnej poezji. Głowiński<br />
podkreśla, Ŝe waŜną rolę w zrozumieniu tego przekształcenia relacji w sferze<br />
komunikacji literackiej, w uznaniu znaczenia odbiorcy utworu poetyckiego<br />
odegrały prace językoznawców: Karla Bühlera i Romana Jakobsona, zwracające<br />
uwagę na funkcję impresywną, a takŜe myśli filozofów i estetyków, Romana<br />
Ingardena i Jeana Paula Sartre’a. Ingarden wskazał problem konkretyzacji dzieła<br />
literackiego, zaś Sartre podkreślił rolę odbiorcy jako współpracującego z autorem<br />
twórcy dzieła. Tak więc, wyznaczony przez poetykę wierszy odbiorca wirtualny<br />
tekstów Salomei Kapuścińskiej musi podjąć wyzwanie czytelnika aktywnego, który<br />
np. odróŜni pauzę’ kropkę’ od pauzy’ dwukropka’. Odnosi się to do wszystkich<br />
tych przypadków, gdy pauza pełni m. in. funkcję omniinterpunkcyjną. Odbiorca<br />
biernie percypujący znaki przestankowe byłby bezradny wobec strategii nadawczej<br />
tych wierszy. Nawiązując do myśli Sartre’a, moŜna powiedzieć, Ŝe Kapuścińska w<br />
kwestii pojmowania pauzy stawia odbiorcy wysokie wymagania.<br />
Drugą przyczyną takiego wyboru dokonanego przez Kapuścińską w sferze<br />
poetyki wierszy widziałbym w specyfice samego znaku jakim jest myślnik. OtóŜ<br />
Kapuścińska jest poetką o niezwykłej wraŜliwości rytmicznej. Właśnie rytm<br />
318
Change language