Prace komisji nauk.pdf - Instytut Filologii Angielskiej Uniwersytetu ...

Prace komisji nauk.pdf - Instytut Filologii Angielskiej Uniwersytetu ... Prace komisji nauk.pdf - Instytut Filologii Angielskiej Uniwersytetu ...

ifa.uni.wroc.pl
from ifa.uni.wroc.pl More from this publisher
08.02.2014 Views

zaznaczyć, iŜ poszczególne inskrypcje mogą mieścić się w charakterystyce kilku typologii. Analizę językową dokonano w oparciu o trzy standardy tekstowości. Robert de Beaugrande i Wolfgang Dressler ([1972] 1981: 34) zakładali w swoich badaniach, iŜ dany tekst jest tekstem, jeśli spełnia dane kryteria. Aby uwierzytelnić kaŜde z kryteriów, wyodrębniono kilka parametrów lub testów, na podstawie których sprawdzano, czy kryterium zostało spełnione. W przypadku kryterium intencjonalności Robert de Beaugrande i Wolfgang Dressler ([1972] 1981:113-114) załoŜyli, iŜ opiera się ono na zamierzonej konfiguracji elementów konstruujących daną intencję. Twórca tekstu powinien mieć na uwadze moŜliwość wystąpienia zakłóceń aktu komunikacyjnego w trakcie jego trwania. Zakłócenia te są przewidywalne i moŜliwe do uniknięcia poprzez planowanie przebiegu aktu komunikacyjnego, jego stałe monitorowanie oraz pewien stopień tolerancji zakłóceń. Wydawać by się mogło, iŜ takie przedstawienie problemu komplikuje go dodatkowo i sprawia, iŜ panowanie nad wymienionymi aspektami jest bardzo utrudnione. De Beaugrande i Dressler ([1972] 1981: 124) przedstawili więc proces planowania jako czynność opartą na wzajemnych przeciwieństwach. Planowanie moŜe opierać się na prawdopodobieństwie lub nieprawdopodobieństwie uzyskania poŜądanego efektu, obecności lub braku stabilnej sytuacji społecznej, sprzyjającej uzyskaniu poŜądanego efektu oraz na krótko lub daleko terminowym planowaniu aktu komunikacyjnego. Stopień, w jakim dany tekst jest informacyjny, jest nieco prostszy do określenia. W zasadzie kaŜdy tekst prezentuje chociaŜby najniŜszy poziom informacyjności, co wynika z samego faktu jego zaprezentowania. Niemniej Robert de Beaugrande i Wolfgang Dressler ([1972] 1981: 143) wykazali trzy moŜliwe jej stopnie. Informacyjność pierwszego stopnia opiera się tylko na zaprezentowaniu 298

danego tekstu, bez względu na jego prostotę czy brak jakiegokolwiek sensu. Nawet najkrótsze i najbardziej lapidarne teksty spełniają więc to podkryterium, gdyŜ stoją w opozycji do tekstów, które nigdy nie zostały zaprezentowane. Informacyjność drugiego stopnia opiera się na wyborach domyślnych (defaults) lub preferencjach (preferences). Są to operacje przeprowadzane przez odbiorcę tekstu w celu zredukowania obciąŜenia, jakie moŜe spowodować tekst zawiły lub specjalistyczny i w efekcie, „odszyfrowania” jego znaczenia. Po przeprowadzeniu tych operacji test uzyskuje status informacyjności drugiego stopnia, którą de Beaugrande i Dressler określają jako standardową w komunikacji tekstowej. Wynika to równieŜ z załoŜenia, iŜ teksty mieszczące się jedynie w pierwszym stopniu byłyby trudne do skonstruowania i niezbyt interesujące dla odbiorcy. Trzeci stopień informacyjności zarezerwowany jest dla tekstów, których pojawienie się jest mało prawdopodobne w danej sytuacji komunikacyjnej, a samo odszyfrowanie ich treści wymaga duŜego wkładu ze strony odbiorcy. W zamian obie te cechy czynią dany tekst bardziej interesującym dla jego odbiorcy. Stopniowanie informacyjności nie jest jednak definitywne i moŜe ulec zmianie. Sytuacja taka zazwyczaj ma miejsce, gdy tekst jest niekompletny, niespójny lub nie znajduje odzwierciedlenia w wiedzy ogólnej odbiorcy tekstu. De Beaugrande i Dressler ([1972] 1981: 144) sugerują, iŜ odbiorca tekstu jest w tej sytuacji zmuszony odwołać się do wcześniejszego lub późniejszego jego fragmentu, a nawet wyjść poza ramy i odwołać się znajomości innych tekstów. Ostatnim standardem tekstowości, który wziąłem pod uwagę przeprowadzając analizę jest sytuacyjność. Określa ona, czy dany tekst ma jakikolwiek związek z sytuacją, w której się pojawia. Pośród kilku sposobów na opisanie tego zjawiska de Beaugrande i Dressler ([1972] 1981: 163, 182) wyróŜniają jedną bardzo wpływową zmienną – mediację. Została ona zdefiniowana jako wkład własnych przekonań i celów, jakie starają się wnieść uczestnicy do 299

zaznaczyć, iŜ poszczególne inskrypcje mogą mieścić się w charakterystyce kilku<br />

typologii.<br />

Analizę językową dokonano w oparciu o trzy standardy tekstowości. Robert<br />

de Beaugrande i Wolfgang Dressler ([1972] 1981: 34) zakładali w swoich<br />

badaniach, iŜ dany tekst jest tekstem, jeśli spełnia dane kryteria. Aby uwierzytelnić<br />

kaŜde z kryteriów, wyodrębniono kilka parametrów lub testów, na podstawie<br />

których sprawdzano, czy kryterium zostało spełnione.<br />

W przypadku kryterium intencjonalności Robert de Beaugrande i Wolfgang<br />

Dressler ([1972] 1981:113-114) załoŜyli, iŜ opiera się ono na zamierzonej<br />

konfiguracji elementów konstruujących daną intencję. Twórca tekstu powinien<br />

mieć na uwadze moŜliwość wystąpienia zakłóceń aktu komunikacyjnego w trakcie<br />

jego trwania. Zakłócenia te są przewidywalne i moŜliwe do uniknięcia poprzez<br />

planowanie przebiegu aktu komunikacyjnego, jego stałe monitorowanie oraz<br />

pewien stopień tolerancji zakłóceń. Wydawać by się mogło, iŜ takie<br />

przedstawienie problemu komplikuje go dodatkowo i sprawia, iŜ panowanie nad<br />

wymienionymi aspektami jest bardzo utrudnione. De Beaugrande i Dressler<br />

([1972] 1981: 124) przedstawili więc proces planowania jako czynność opartą na<br />

wzajemnych przeciwieństwach. Planowanie moŜe opierać się na<br />

prawdopodobieństwie lub nieprawdopodobieństwie uzyskania poŜądanego efektu,<br />

obecności lub braku stabilnej sytuacji społecznej, sprzyjającej uzyskaniu<br />

poŜądanego efektu oraz na krótko lub daleko terminowym planowaniu aktu<br />

komunikacyjnego.<br />

Stopień, w jakim dany tekst jest informacyjny, jest nieco prostszy do<br />

określenia. W zasadzie kaŜdy tekst prezentuje chociaŜby najniŜszy poziom<br />

informacyjności, co wynika z samego faktu jego zaprezentowania. Niemniej Robert<br />

de Beaugrande i Wolfgang Dressler ([1972] 1981: 143) wykazali trzy moŜliwe jej<br />

stopnie. Informacyjność pierwszego stopnia opiera się tylko na zaprezentowaniu<br />

298

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!