Prace komisji nauk.pdf - Instytut Filologii Angielskiej Uniwersytetu ...

Hillisa Millera (ale takŜe dla neopragmatystów Rorty’ego i Fisha) język – nie tylko
język poezji i literatury, ale język w ogóle – jest równieŜ z gruntu metaforyczny;
retoryka nie jest cechą „upiększającą”, dodaną do dyskursu, a stanowi jego istotę.
Przekonanie o nietransparentności i inherentnej metaforyczności i
retoryczności języka w sposób konieczny skutkuje krytyką metafizycznego
rozumienia prawdy. Dekonstruktywistyczna krytyka prawdy jako konstrukcji
retorycznej sięga do słynnej formuły Nietzschego z „Őber Wahrheit und Lüge im
außermoralischem Sinne”, wedle której prawda jest jedynie ruchomą armią
metafor, o których zapomnieliśmy, Ŝe są metaforami. Próby dotarcia do „prawdy”
są zaledwie interpretacją owych metafor, lub interpretacją ich wcześniejszych
interpretacji. W rozumieniu logocentrycznym prawda – czy to jako odpowiedniość
czy odkrywanie – wymaga pozadyskursywnej obecności. Prawda wpisana w
tekstualność jako “funkcja figur” rozmywa się grze pisma: différance, iterabilności,
dyseminacji: to, co tradycja metafizyki uznaje za prawdę, jest w istocie kreacją
figur i tropów.
Podobnie jak Derrida takŜe Michel Foucault sięga do Nietzschego,
przemieszcza jednak akcent z metaforyczności języka na powiązanie wiedzy z
władzą / mocą, szczególnie eksponowane przez niemieckiego filozofa w Der Wille
zur Macht. Foucault podziela przekonanie o konstruowanej naturze prawdy i łączy
ją z produkcją wiedzy powiązanej z władzą w formacjach dyskursywnych. Według
Foucault konstruowana w dyskursie wiedza petryfikuje się w nim jako prawda.
Dyskursywne warunki moŜliwości prawdy podlegają zmianom historycznym:
obszary tego, co wypowiadalne” i co „niewypowiadalne”, zepchnięte w milczenie,
warunkowane są aktualnym kształtem dyskursu i sposobem dyspersji w nim
władzy. Jednak i owe uwarunkowania poznać moŜna jedynie z perspektywy
usytuowanej poza tym dyskursem, w nowej epistemie, zawsze więc wiedza
165