03.01.2014 Views

Engineering: Connecting Cosmos & Consciousness - Groep T

Engineering: Connecting Cosmos & Consciousness - Groep T

Engineering: Connecting Cosmos & Consciousness - Groep T

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Dr. ir. Pauwel Goethals, winnaar<br />

van de Best Demo Award tijdens<br />

de 11th Dutch Belgian Haptics<br />

Network Meeting.<br />

Winnaar Best Haptics Demo Award 2011<br />

Onderzoek op de tast<br />

‘Een tactiel terugkoppelingssysteem voor minimaal invasieve robotchirurgie’. Dat is wat dr. ir. Pauwel Goethals<br />

ontwikkelde in het kader van zijn doctoraatsonderzoek. In gewone mensentaal gaat het om technologie die<br />

chirurgen tijdens teleoperaties letterlijk gevoel in de vingers geeft. Met zijn opstelling won Pauwel op 8 maart<br />

2011 de Best Demo Award tijdens de 11th Dutch Belgian Haptics Network Meeting aan de K.U.Leuven.<br />

Pauwel is sinds 2 jaar praktijkassistent bij<br />

GROEP T. In de ingenieursopleiding Elektromechanica<br />

verzorgt hij de hoorcolleges<br />

Aandrijfsystemen/Drive systems en de oefeningen<br />

Statica. Tevens is hij nauw betrokken bij de<br />

<strong>Engineering</strong> Experiences 2 (Reverse <strong>Engineering</strong>) en<br />

4 (bouwen van een minizonnewagen). Binnen zijn<br />

afdeling coördineert hij eveneens de <strong>Engineering</strong><br />

Experiences, d.i. de bachelorproef. Daarnaast heeft<br />

Pauwel ook een onderzoeksopdracht. Hij werkt o.m.<br />

mee aan het Crossroads Project dat de coöperatie tussen<br />

bedrijven en kennisinstellingen wil bevorderen<br />

via gezamenlijke projecten. En met een onderneming<br />

in New York hoopt hij binnenkort een alternatief prototype<br />

te bouwen voor de tactiele sensor die hij ontwikkelde<br />

tijdens zijn doctoraatswerk.<br />

Opereren op afstand<br />

In de moderne chirurgie wordt hoe langer hoe meer<br />

een beroep gedaan op robots. Het gaat daarbij in<br />

de meeste gevallen om minimaal invasieve ingrepen<br />

waarbij één of meerdere instrumenten in het lichaam<br />

van de patiënt ingebracht worden zonder dat er<br />

groot snijwerk aan te pas komt zoals in de conventionele<br />

open chirurgie het geval is. “De instrumenten<br />

worden bediend door een robot die op zijn beurt<br />

aangestuurd wordt door de chirurg”, vertelt Pauwel.<br />

“Je kunt het vergelijken met een afstandsbediening.<br />

Via joysticks voert de chirurg de nodige operatieve<br />

handelingen uit. De robot vertaalt die bewegingen<br />

naar de instrumenten. Op 3D-beelden krijgt de chirurg<br />

te zien hoe de ingreep verloopt. Zulke teleoperatie<br />

laat de chirurg toe intuïtiever en ergonomischer<br />

te werken en uiteindelijk ook precieser en veiliger.<br />

De robot voert immers feilloos en onvermoeibaar uit<br />

wat de chirurg wil dat gebeurt.”<br />

Toch is er een serieuze beperking. De chirurg voelt niet<br />

wat hij doet. Er is enkel visuele terugkoppeling, geen<br />

fysieke. Pauwels doctoraatswerk bestond er precies in<br />

om tastzin te creëren, m.a.w. de chirurg te laten aanvoelen<br />

wat er tijdens de operatie gebeurt. “Dit geeft<br />

de robotchirurgie een grote meerwaarde”, vervolgt<br />

Pauwel. “De chirurg kan voortaan weefsels en zenuwen<br />

betasten of verborgen aders of tumoren ontdekken<br />

die niet altijd zichtbaar zijn maar die je tijdens de<br />

ingreep wel tactiel op het spoor kunt komen.”<br />

Levensechte robotchirurgie<br />

Het tactiele terugkoppelingssysteem van Pauwel<br />

bestaat uit twee apparaten: een tactiele sensor en<br />

een tactiele display. Daarover geeft hij de volgende<br />

uitleg: “De sensor is een robotvinger waarvan het<br />

uiteinde gevoelig is. De informatie die dit apparaatje<br />

detecteert, wordt teruggekoppeld naar de joystick.<br />

Aan de vinger van de chirurg bevindt zich de tactiele<br />

display. Dit is een toestel met kleine pinnetjes die op en<br />

neer gaan en maken dat je de informatie die de sensor<br />

registreert in het lichaam van de patiënt kunt aanvoelen.<br />

Voorlopig is het doel slechts één vinger te laten<br />

voelen, maar meerdere vingers is in principe niet uitgesloten.<br />

Zo wordt het mogelijk om de robotchirurgie<br />

nog meer ‘levensecht’ te maken.”<br />

“De chirurg kan voortaan<br />

weefsels en zenuwen<br />

betasten of verborgen<br />

aders of tumoren<br />

ontdekken.”<br />

Dat de bijkomende tactiele informatie tot een extra<br />

belasting van het systeem zou leiden, wordt door Pauwel<br />

ontkend. “Tactiele data wegen beduidend minder<br />

zwaar dan visuele. Het tactiel ‘beeld’ dat doorgestuurd<br />

moet worden heeft uiteindelijk maar een beperkte<br />

resolutie, hooguit een honderdtal elementen. Er is wel<br />

een hogere frequentie vereist dan bij beelden, maar er<br />

is minder tijd nodig. Kortom, met de tactiele informatie<br />

erbij, krijg je zeker geen vertragingen.”<br />

Kleppen en pinnetjes<br />

Tijdens de 11th Dutch Belgian Haptics Network<br />

Meeting demonstreerde Pauwel een display met<br />

32 pinnetjes in een 4 x 8 matrix. “De pinnetjes worden<br />

pneumatisch aangestuurd met kleppen die de<br />

luchtdruk regelen. Ik maakte gebruik van commerciële<br />

kleppen. Die hebben het nadeel dat ze groot<br />

en lawaaierig zijn – wat zeker niet ideaal is in een<br />

operatiekamer – maar ook qua bandbreedte zitten<br />

ze op het randje. Ik hoop ooit zelf mijn onderzoek<br />

naar nieuwe, betere kleppen te finaliseren. Je hebt<br />

er gemakkelijk 100 nodig om voldoende pinnetjes<br />

aan te sturen. Dat is stof voor een nieuw doctoraat.”<br />

Pauwel ontving de ‘Best Demo Award’ uit handen<br />

van het Dutch Belgian Haptics Network, dit is<br />

een organisatie van diverse onderzoeksgroepen in<br />

Nederland en België die met haptische technologie<br />

en research bezig zijn. “Het is een erg breed en gevarieerd<br />

toepassingsveld over alles wat met gevoel en<br />

tastzin te maken heeft”, aldus Pauwel. “Van krachtterugkoppeling<br />

en interactie met machines tot trillingen<br />

en textuur. Elk jaar komen de leden van het<br />

netwerk bij elkaar om hun activiteiten en vorderingen<br />

te presenteren en te bespreken.”<br />

In maart 2011 was het Departement Werktuigkunde<br />

van de K.U.Leuven de gastheer. Zeven demonstratieopstellingen<br />

dongen mee naar de Award, gesponsord<br />

door MOOg, een Nederlands bedrijf dat onder andere<br />

haptische joysticks ontwikkelt die kracht kunnen leveren.<br />

De jury, bestaande uit prof. Y. Yokokohji van de<br />

Kobe University in Japan en Piet Lamertse van Moog,<br />

trad doortastend op en riep Pauwel uit tot winnaar.<br />

“A tactile feedback system for minimally invasive<br />

robot surgery.” This is what Dr. Pauwel Goethals<br />

developed in the framework of his doctoral<br />

research. In layman’s terms, it is a technology that<br />

literally gives surgeons feeling in the fingers during<br />

tele-operations. On 8 March 2011, his installation<br />

won Pauwel the Best Demo Award at the<br />

11th Dutch Belgian Haptics Network Meeting at<br />

the K.U.Leuven.<br />

Y.P.<br />

GROEP T - LEUVEN ENGINEERING COLLEGE<br />

13<br />

jg. 20, nr. 3, 16 augustus 2011<br />

03183_INGENIEURS_Interview_3_20.indd 13 11/07/11 17:02

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!