Engineering: Connecting Cosmos & Consciousness - Groep T
Engineering: Connecting Cosmos & Consciousness - Groep T
Engineering: Connecting Cosmos & Consciousness - Groep T
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Dr. ir. Pauwel Goethals, winnaar<br />
van de Best Demo Award tijdens<br />
de 11th Dutch Belgian Haptics<br />
Network Meeting.<br />
Winnaar Best Haptics Demo Award 2011<br />
Onderzoek op de tast<br />
‘Een tactiel terugkoppelingssysteem voor minimaal invasieve robotchirurgie’. Dat is wat dr. ir. Pauwel Goethals<br />
ontwikkelde in het kader van zijn doctoraatsonderzoek. In gewone mensentaal gaat het om technologie die<br />
chirurgen tijdens teleoperaties letterlijk gevoel in de vingers geeft. Met zijn opstelling won Pauwel op 8 maart<br />
2011 de Best Demo Award tijdens de 11th Dutch Belgian Haptics Network Meeting aan de K.U.Leuven.<br />
Pauwel is sinds 2 jaar praktijkassistent bij<br />
GROEP T. In de ingenieursopleiding Elektromechanica<br />
verzorgt hij de hoorcolleges<br />
Aandrijfsystemen/Drive systems en de oefeningen<br />
Statica. Tevens is hij nauw betrokken bij de<br />
<strong>Engineering</strong> Experiences 2 (Reverse <strong>Engineering</strong>) en<br />
4 (bouwen van een minizonnewagen). Binnen zijn<br />
afdeling coördineert hij eveneens de <strong>Engineering</strong><br />
Experiences, d.i. de bachelorproef. Daarnaast heeft<br />
Pauwel ook een onderzoeksopdracht. Hij werkt o.m.<br />
mee aan het Crossroads Project dat de coöperatie tussen<br />
bedrijven en kennisinstellingen wil bevorderen<br />
via gezamenlijke projecten. En met een onderneming<br />
in New York hoopt hij binnenkort een alternatief prototype<br />
te bouwen voor de tactiele sensor die hij ontwikkelde<br />
tijdens zijn doctoraatswerk.<br />
Opereren op afstand<br />
In de moderne chirurgie wordt hoe langer hoe meer<br />
een beroep gedaan op robots. Het gaat daarbij in<br />
de meeste gevallen om minimaal invasieve ingrepen<br />
waarbij één of meerdere instrumenten in het lichaam<br />
van de patiënt ingebracht worden zonder dat er<br />
groot snijwerk aan te pas komt zoals in de conventionele<br />
open chirurgie het geval is. “De instrumenten<br />
worden bediend door een robot die op zijn beurt<br />
aangestuurd wordt door de chirurg”, vertelt Pauwel.<br />
“Je kunt het vergelijken met een afstandsbediening.<br />
Via joysticks voert de chirurg de nodige operatieve<br />
handelingen uit. De robot vertaalt die bewegingen<br />
naar de instrumenten. Op 3D-beelden krijgt de chirurg<br />
te zien hoe de ingreep verloopt. Zulke teleoperatie<br />
laat de chirurg toe intuïtiever en ergonomischer<br />
te werken en uiteindelijk ook precieser en veiliger.<br />
De robot voert immers feilloos en onvermoeibaar uit<br />
wat de chirurg wil dat gebeurt.”<br />
Toch is er een serieuze beperking. De chirurg voelt niet<br />
wat hij doet. Er is enkel visuele terugkoppeling, geen<br />
fysieke. Pauwels doctoraatswerk bestond er precies in<br />
om tastzin te creëren, m.a.w. de chirurg te laten aanvoelen<br />
wat er tijdens de operatie gebeurt. “Dit geeft<br />
de robotchirurgie een grote meerwaarde”, vervolgt<br />
Pauwel. “De chirurg kan voortaan weefsels en zenuwen<br />
betasten of verborgen aders of tumoren ontdekken<br />
die niet altijd zichtbaar zijn maar die je tijdens de<br />
ingreep wel tactiel op het spoor kunt komen.”<br />
Levensechte robotchirurgie<br />
Het tactiele terugkoppelingssysteem van Pauwel<br />
bestaat uit twee apparaten: een tactiele sensor en<br />
een tactiele display. Daarover geeft hij de volgende<br />
uitleg: “De sensor is een robotvinger waarvan het<br />
uiteinde gevoelig is. De informatie die dit apparaatje<br />
detecteert, wordt teruggekoppeld naar de joystick.<br />
Aan de vinger van de chirurg bevindt zich de tactiele<br />
display. Dit is een toestel met kleine pinnetjes die op en<br />
neer gaan en maken dat je de informatie die de sensor<br />
registreert in het lichaam van de patiënt kunt aanvoelen.<br />
Voorlopig is het doel slechts één vinger te laten<br />
voelen, maar meerdere vingers is in principe niet uitgesloten.<br />
Zo wordt het mogelijk om de robotchirurgie<br />
nog meer ‘levensecht’ te maken.”<br />
“De chirurg kan voortaan<br />
weefsels en zenuwen<br />
betasten of verborgen<br />
aders of tumoren<br />
ontdekken.”<br />
Dat de bijkomende tactiele informatie tot een extra<br />
belasting van het systeem zou leiden, wordt door Pauwel<br />
ontkend. “Tactiele data wegen beduidend minder<br />
zwaar dan visuele. Het tactiel ‘beeld’ dat doorgestuurd<br />
moet worden heeft uiteindelijk maar een beperkte<br />
resolutie, hooguit een honderdtal elementen. Er is wel<br />
een hogere frequentie vereist dan bij beelden, maar er<br />
is minder tijd nodig. Kortom, met de tactiele informatie<br />
erbij, krijg je zeker geen vertragingen.”<br />
Kleppen en pinnetjes<br />
Tijdens de 11th Dutch Belgian Haptics Network<br />
Meeting demonstreerde Pauwel een display met<br />
32 pinnetjes in een 4 x 8 matrix. “De pinnetjes worden<br />
pneumatisch aangestuurd met kleppen die de<br />
luchtdruk regelen. Ik maakte gebruik van commerciële<br />
kleppen. Die hebben het nadeel dat ze groot<br />
en lawaaierig zijn – wat zeker niet ideaal is in een<br />
operatiekamer – maar ook qua bandbreedte zitten<br />
ze op het randje. Ik hoop ooit zelf mijn onderzoek<br />
naar nieuwe, betere kleppen te finaliseren. Je hebt<br />
er gemakkelijk 100 nodig om voldoende pinnetjes<br />
aan te sturen. Dat is stof voor een nieuw doctoraat.”<br />
Pauwel ontving de ‘Best Demo Award’ uit handen<br />
van het Dutch Belgian Haptics Network, dit is<br />
een organisatie van diverse onderzoeksgroepen in<br />
Nederland en België die met haptische technologie<br />
en research bezig zijn. “Het is een erg breed en gevarieerd<br />
toepassingsveld over alles wat met gevoel en<br />
tastzin te maken heeft”, aldus Pauwel. “Van krachtterugkoppeling<br />
en interactie met machines tot trillingen<br />
en textuur. Elk jaar komen de leden van het<br />
netwerk bij elkaar om hun activiteiten en vorderingen<br />
te presenteren en te bespreken.”<br />
In maart 2011 was het Departement Werktuigkunde<br />
van de K.U.Leuven de gastheer. Zeven demonstratieopstellingen<br />
dongen mee naar de Award, gesponsord<br />
door MOOg, een Nederlands bedrijf dat onder andere<br />
haptische joysticks ontwikkelt die kracht kunnen leveren.<br />
De jury, bestaande uit prof. Y. Yokokohji van de<br />
Kobe University in Japan en Piet Lamertse van Moog,<br />
trad doortastend op en riep Pauwel uit tot winnaar.<br />
“A tactile feedback system for minimally invasive<br />
robot surgery.” This is what Dr. Pauwel Goethals<br />
developed in the framework of his doctoral<br />
research. In layman’s terms, it is a technology that<br />
literally gives surgeons feeling in the fingers during<br />
tele-operations. On 8 March 2011, his installation<br />
won Pauwel the Best Demo Award at the<br />
11th Dutch Belgian Haptics Network Meeting at<br />
the K.U.Leuven.<br />
Y.P.<br />
GROEP T - LEUVEN ENGINEERING COLLEGE<br />
13<br />
jg. 20, nr. 3, 16 augustus 2011<br />
03183_INGENIEURS_Interview_3_20.indd 13 11/07/11 17:02