Nr 1 - ITME

P. Potera, T, Łukasiewicz, M. Świrkowicz
ziem rzadkich jest prawdopodobnie związana z tym, że część jonów Nd 3+ zajmuje
pozycje Nb 5+ [70] (dla której nie występuje tworzenie defektów kompleksowych
[72]), a więc koncentracja V O
jest mniejsza niż dla innych domieszek.
Nadmiar Nb 2
O 5
w krysztale prowadzi do wchodzenia jonów niobu w pozycje
litu i tworzenia centrów (Nb Li
) 4+ . Kompensacja ładunku antypołożeniowych jonów
niobu ma miejsce na drodze tworzenia wakansów w podsieci kationowej kryształu
[59, 62]. W strukturze LN jony Mg 2+ zajmują pozycje litu, zaś dla koncentracji magnezu
większych od progowej (∼ 4% mol Mg 2+ ) pozycje litu i niobu zmniejszając
koncentrację jonów Nb Li
oraz wakansów litowych [65], a więc także koncentracje
bipolaronów i centrów dziurowych związanych z wakansami litowymi. Prowadzi
to do wyraźnie słabszej AA w krysztale współdomieszkowanym magnezem. W tym
krysztale możliwe jest także zmniejszenie koncentracji wakansów tlenowych wchodzących
w skład kompleksów (RE Li
) 2+ - (V O
) 2+ .
Napromieniowanie kwantami gamma kryształu LN:Fe z dawką do 10 6 Gy prowadzi
do powstania AA, rozciągającej się jak dla niedomieszkowanego LN w zakresie
liczb falowych 27000 - 13000 cm -1 (Rys. 16). Dla kryształów LN:Fe intensywność
AA jest większa niż dla LN i w porównaniu do kryształu czystego, zaznacza się
przewaga maksimum długofalowego.
Rys. 16. Widma AA kryształów: LN:Fe (0,2%) napromieniowanych kwantami gamma
(E = 1,25 MeV, D = 10 6 Gy) (1) oraz LN:Fe (0,03%) napromieniowanych kwantami gamma
(E = 1,1 MeV, D = 8 x·0 5 Gy) (2) [80]; elektronami (E = 3,5 MeV, F=10 16 cm -2 ) (3) [80].
Fig. 16. AA spectra in crystals: LN:Fe(0,2%) gamma quantum irradiated (E = 1,25 MeV,
D = 10 6 Gy) (1); LN:Fe (0.03%) gamma quantum irradiated (E = 1,1 MeV, D = 8 x 10 5 Gy)
(2) [80]; and electron beam (E = 3,5 MeV, F=10 16 cm -2 ) (3) [80].
37