Nr 1 - ITME

P. Potera, T, Łukasiewicz, M. Świrkowicz
W pracy [81] pokazano, że w krysztale YAP:Ce,Mn jony ceru stabilizują jony
manganu, tak że pod wpływem kwantów gamma nie zachodzi charakterystyczny
proces zmiany ładunku jonów manganu. Analogiczną rolę w krysztale YAP:Ce mogą
pełnić jony ceru w stosunku do defektów genetycznych. Wzrost absorpcji w paśmie
jonów Ce 3+ sugeruje, że powstawanie AA jest związane ze wzrostem koncentracji
jonów Ce 3+ . Wzrost koncentracji jonów Ce 3+ mógłby odbywać się np. na drodze
wychwytu elektronu przez jon Ce 4+ , zgodnie z reakcją: Ce 4+ + e - → Ce 3+ .
Napromieniowanie kryształu LN kwantami gamma o energii 1,25 MeV z dawką
10 6 Gy prowadzi do powstania AA w obszarze 30000-15000 cm -1 , z dwoma słabymi
maksimami w okolicy 27000 сm -1 i 21000 сm -1 (Rys.15). Pasmo absorpcji z maksimum
w okolicy 21000 сm -1 może być przypisane związanym polaronom dziurowym
(centra O - stabilizowane zniekształceniami sieci [59]) oraz bipolaronom (Nb Li
) 4-
-(Nb Nb
) 4+ . Maksimum krótkofalowe może być powiązane z dziurą zlokalizowaną
na wakansie litowym [41]. Możliwość występowania centrów O - w kryształach LN
napromieniowanych elektronami (E = 1.7 MeV, D = 10 5 Gy) została potwierdzona
przez autorów pracy [90] na drodze badania jednoczesnego zaniku termicznego
pasma 25000 cm -1 i sygnału EPR dla g = 2,0294. W niedomieszkowanym niobianie
litu występowanie wakansów tlenowych jest mało prawdopodobne, a więc wkład
centrów F i F + w tworzenie AA jest niewielki.
Rys. 15. Widma AA kryształów LN (D = 1,5·10 6 Gy) (1); LN:Nd,Mg ( D= 1,5·10 6 Gy) (2);
LN:Tm (D = 1,5·10 6 Gy)(3); LN:Yb (D = 10 6 Gy) (4); LN:Er (D = 1,5·10 6 Gy) (5); LN:Dy
(D = 10 6 Gy) (6).
Fig. 15. AA spectra in LN crystals gamma quantum irradiated: LN (D = 1,5·10 6 Gy) (1);
LN:Nd,Mg ( D= 1,5·10 6 Gy) (2); LN:Tm (D = 1,5·10 6 Gy)(3); LN:Yb (D = 10 6 Gy) (4); LN:
Er (D = 1,5·10 6 Gy) (5); LN:Dy (D = 10 6 Gy) (6).
W wyniku napromieniowania monokryształów LN domieszkowanych jonami
ziem rzadkich (Nd 3+ , Tm 3+ , Er 3+ , Dy 3+ , Yb 3+ ) kwantami gamma o energii 1,25 MeV
35