infinite Beauty - Faculteit der Wiskunde en Natuurwetenschappen

de europese paling is een uiterst mysterieuze vis: als glasaaltjes doemen ze op aan de europese kust en leven dan jaren in
onze zoete wateren om op een maanloze nacht in de herfst te vertrekken naar een onbekende plek diep in de oceaan om te
paaien en vervolgens te sterven.
door: Christian tudoraChe
fotoGrafie: miChael de Korte
28
BioloGie
het mysterie van de paling
origin - universiteit leiden
Lang was het gissen waar de palingen vandaan kwamen.
Aristoteles veronderstelde nog dat palingen via
spontane generatie uit modder ontstonden. Diverse
grote geesten, zoals Antoni van Leeuwenhoek en
Sigmund Freud, hebben zich daarna gebogen over het
onopgeloste mysterie van de voortplantingscyclus van
de paling. In 1923 was het de Deense zooloog Johannes
Schmidt die een tip van de sluier kon oplichten door
jarenlang de Atlantisch oceaan af te varen en zoöplanktonmonsters
te nemen. De kleinste palinglarven
vond hij in de zuidwestelijke Sargasso-zee en kwam
tot de conclusie dat de paaiplekken zich daar moesten
bevinden. Dit betekent dat de geslachtsrijpe dieren , de
schieralen, zonder te eten moeten migreren over een
afstand van 6000 km, gedeeltelijk over de bodem van
de oceaan op dieptes van 2000 m. Zwangere vrouwtjes
of eieren zijn er echter nog steeds nooit gevonden.
De onwaarschijnlijk lange en moeilijke migratieroute,
met ongekende gevaren en predatoren, lijkt geen logische
strategie voor een evolutionair zo succesvolle
diersoort. Palingen bestaan in de tegenwoordige vorm
echter al meer dan 40 miljoen jaar. Destijds was het supercontinent
Gondwana aan het opsplitsen en de continentale
platen lagen nog vrij dicht bij elkaar rond de
Atlantische oceaan. De Sargasso-zee lag er midden in
op nog geen 2000 km van de Europese kust. Het langzaam
maar gestaag scheiden der platen heeft er voor
gezorgd dat dit “levende fossiel” steeds verder moest
gaan zwemmen om dezelfde paaigronden te bereiken.
De evolutionair succesvolle paling wordt nu echter
met uitsterven bedreigd. In de afgelopen 30 jaar zijn
de aantallen met meer dan 90% afgenomen zonder
dat we de precieze oorzaken kennen. Een combinatie
van oorzaken is mogelijk, zoals overbevissing, milieu