view - Department of Reproduction, Obstetrics and Herd Health

SAMENVATTING
De voorbije decennia heeft er zich binnen de paardenfokkerij een ware evolutie voltrokken.
Diverse geassisteerde reproductie technieken hebben hun intrede gedaan waardoor de voortplanting
bij het paard niet langer gedomineerd wordt door natuurlijke dekking. Zo wordt tegenwoordig veel
gebruik gemaakt van kunstmatige inseminatie (KI) met gekoeld of met diepvries sperma.
In tegenstelling tot de humane geneeskunde waar strikte richtlijnen bestaan voor de analyse
en het verwerken van sperma, wordt de veterinaire andrologie gekenmerkt door een gebrek aan
eenduidige richtlijnen. Normaliter zou na elke sperma afname de kwaliteit ervan moeten
gecontroleerd worden, waarna het ejaculaat verwerkt wordt en verschillende KI dosissen bereid
worden. Dit is echter niet het geval. Tot op heden blijft de beweeglijkheid van de spermatozoa het
belangrijkste in vitro kenmerk om de spermakwaliteit te beoordelen. De subjectieve bepaling ervan is
sterk afhankelijk van de ervaring van de onderzoeker en is vaak onderhevig aan discussie. Met
behulp van computer geassisteerde sperma analyse (CASA) kan de beweeglijkheid echter objectief en
met een goede herhaalbaarheid geanalyseerd worden.
De algemene doelstelling van dit proefschrift is de beweeglijkheid van hengstensperma op
een uniforme en gestandaardiseerde manier te onderzoeken. Hiertoe werd zowel de invloed van
verschillende CASA instellingen als van het gebruik van verschillende telkamers, op de beweeglijkheid
van het sperma na gegaan (Hoofdstuk 3.1 en 3.2). Ook werd een nieuw toestel voor de analyse van
hengstensperma als alternatief voor de CASA uitgetest (Hoofdstuk 3.3 en 3.4). Daarnaast werden de
opbrengst van sperma en de spermakwaliteit na verschillende centrifugatieprotocollen onderzocht
(Hoofdstuk 4.1). Als laatste werd de mogelijkheid van een nieuwe techniek na gegaan waarbij het
sperma voor het invriezen opgezuiverd wordt met als doel de kwaliteit van het sperma na het
ontdooien te verbeteren (Hoofdstuk 4.2).
Zoals reeds vermeld is het bepalen van de beweeglijkheid van sperma één van de
belangrijkste onderdelen van het spermaonderzoek. Hiervoor wordt meer en meer gebruik gemaakt
van CASA toestellen die een goede herhaalbaarheid hebben met betrekking tot de analyse van o.a.
ontdooid hengstensperma. Bovendien zouden de resultaten van de CASA tussen verschillende
laboratoria kunnen vergeleken worden, ware het niet dat elk laboratorium zijn eigen analysetechniek
heeft. Verschillen tussen diverse CASA instellingen zoals de minimale en medium afkapwaarden voor
snelheid (VAP) en de rechtlijnigheid (STR), hebben een grote impact op de bekomen waarde voor de
205