Zbornik - Društvo genetičara Srbije

IV-Usm-4 ZBORNIK ABSTRAKATA III KONGRESA GENETIÈARA SRBIJE 93
Subotica, 30. novembar - 4. decembar 2004.
STRUKTURA PRINOSA PASULJA PRIKAZANA METODAMA
MULTIVARIJACIONE ANALIZE
Mirjana Vasiæ 1 , Jelica Gvozdanoviæ-Varga 1 i Marija Kraljeviæ-Balaliæ 2
1
Nauèni institut za ratarstvo i povrtarstvo, Novi Sad
2
Poljoprivredni fakultet, Novi Sad
Pasulj se gaji zbog korišæenja zrna, te tako masa zrna po biljci i broj biljaka po jedinici
površine èine prinos. Masa zrna po biljci, kao glavni i krajnji cilj selekcije, u centru je
panje oplemenjivaèa. Direktna selekcija na prinos je neprecizna, pa se moraju razmotriti
neki vaniji elementi strukture prinosa kao i njihove meðuzavisnosti. Znaèaj pojedinih
komponenti se menja u zavisnosti od ekoloških èinilaca. U selekciji za odreðene uslove
uspevanja velika je vanost poznavanja i upotrebe lokalnih populacija jer su kod njih
odnosi komponenata prinosa izbalansirani i usklaðeni sa dejstvom konkretnih klimatskih i
edafskih fatora. U radu je analizirana genetièka divergentnost genotipova pasulja iz
kolekcije pasulja Nauènog instituta za ratarstvo i povrtarstvo iz Novog Sada i Banke biljnih
gena Jugoslavije. Analizirane su direktne komponente prinosa (broj zrna i mahuna po
biljci, broj zrna po mahuni, masa 1000 zrna ili apsolutna masa zrna i masa zrna po biljci).
Korišæeno je nekoliko metoda multivarijacione analize. Analiza glavnih komponenata
(PCA) prikazuje koja komponenta prinosa na koji naèin vrši podelu genotipova u okviru
kolekcije. PCA je bazirana na Pirsonovoj korelacionoj matrici (prikazanoj u radu) i
Euklidijanskim rastojanjima. U radu je prikazana povezanost ispitivanih osobina sa glavnim
komponentama i uèešæe pojedinaènih glavnih komponenata u ukupnoj varijabilnosti
skupa, nerotiranih i rotiranih vrednosti. Za rotaciju glavnih komponenata korišæen je
Varimax metod. Konstruisan je biplot grafikon preko izraèunavanja vektorskih (za sve
ispitivane osobine) i objekatskih (za sve ispitivane genotipove) koordinata u faktorskoj
analizi. Ovakav naèin prikazivanja podataka omoguæava uspešno sagledavanje meðusobnih
odnosa izmeðu pojedinaènih genotipova i njih sa komponentama prinosa
STRUCTURE OF BEAN YIELD AS SHOWN BY MULTIVARIATE ANALYSIS
Bean is grown for grain, so grain mass per plant and plant number per unit area constitute
the yield of this crop. Grain mass per plant is the focus of bean breeders’ attention and the
main and ultimate goal of bean selection. As direct breeding for yield is not precise enough,
some major elements of yield structure and their interdependence need to be considered.
The importance of individual components varies according to environmental factors. When
breeding for a particular set of growing conditions, it is highly important to know and use
the local populations, since in them the relationships among yield components are balanced
and in harmony with the effects of the specific climatic and edaphic factors.
We studied the divergence of the bean collection of the Institute of Field and Vegetable
Crops in Novi Sad. Genotypes were analyzed for direct yield components. The study included
several methods of multivariate analysis. Principal component analysis (PCA)
showed which of the traits were decisive in genotype differentiation. The principal components
analysis was based on Pearson’s correlation matrix and Euclidean distances. The
Warimax method was used for the rotation of principal components. The percentage contribution
of particular main components to total variability was shown, as was the accumulation
of variability. The variability of the collection was interpreted based on the two
principal components. Vector coordinates for all traits and object coordinates for all genotypes
were shown by row biplot graphs. This enables us to overview interactions of individual
genotypes with traits in factor analyses.