Zbornik - Društvo genetičara Srbije

V-Usm-12 ZBORNIK ABSTRAKATA III KONGRESA GENETIÈARA SRBIJE 195
Subotica, 30. novembar - 4. decembar 2004.
EVALUACIJA CITOTOKSIÈNIH I GENOTOKSIÈKIH EFEKATA
ESTRADIOLA PRIMENOM IN VITRO MIKRONUKLEUS TESTA
N. Ðeliæ 1 , Biljana Spremo-Potpareviæ 2 , Dijana Ðeliæ 3 i V. Bajiæ 4
1
Katedra za biologiju, Fakultet veterinarske medicine, Univerzitet u Beogradu, Beograd
2
Institut za fiziologiju, Farmaceutski fakultet, Univerzitet u Beogradu, Beograd
3
Katedra za anatomiju, Fakultet veterinarske medicine, Univerzitet u Beogradu, Beograd
4
Institut za biomedicinska istraivanja «Galenka», Beograd
Hormoni predstavljaju jedan od glavnih faktora rizika za nastanak malignih oboljenja,
naroèito u organima pod snanim uticajem hormona (dojka, endometrijum, prostata).
Najbolje prouèena grupa hormona su seksualni steroidi, posebno estrogeni. Pokazano je
da prirodni i sintetièki, steroidni i nesteroidni estrogeni mogu da ostvare stimulaciju
mitotièkih deoba delujuæi na taj naèin kao tumor-promotori. Meðutim, sve je više
podataka da estrogeni mogu da deluju i na nivou inicijacije kancerogeneze. Naime, pri
metabolièkoj transformaciji estrogena u æeliji dolazi do stvaranja oksidativnog stresa
praæenog ošteæenjima molekula DNK, ukljuèujuæi kovalentne modifikacije azotnih baza.
Praæen je širok spektar koncentracija estradiola, ukljuèujuæi koncentracije koje
odgovaraju terapijskim dozama u humanoj medicini, kao i znatno veæe koncentracije od
terapijskih. In vitro mikronukleus test uraðen je po odgovarajuæim smernicama OECD-a
o testiranju na genotoksiènost. Korišæena je periferna venska krv tri zdrave muške osobe
mlaðe od 35 godina. Za statistièku analizu upotreljen je Studentov t-test.
Dobijeni rezultati ukazuju da tek pri koncentracijama 30 i 100 puta veæim od
maksimalnih terapijskih doza u humanoj medicini estradiol znaèajno poveæava uèestalost
mikronukleusa. Prema tome, rizik od izraenih genotoksiènih efekata estradiola postoji u
sluèaju predoziranja estradiola i, verovatno, pri dugotrajnoj terapiji. Pored toga ove dve
najviše ispitivane koncentracije dovele su do usporavanja progresije kroz æelijski ciklus i
do smanjenja procenta binukleisanih limfocita verovatno usled citotoksiènih efekata.
EVALUATION OF CYTOTOXIC AND GENOTOXIC EFFECTS OF
OESTRADIOL IN CYTOKINESIS BLOCK MICRONUCLEUS ASSAY
Hormones can be considered as the major risk factor for the development of cancer, especially
in organs under strong hormonal influence (breast, endometrium, prostate). The
best studied group of hormones are sexual steroids, especially oestrogens. It has been revealed
that oestrogens (natural and synthetic, steroidal and nonsteroidal) can stimulate
mitotic divisions and, therefore, act as tumor promoters. However, there is increasing evidence
of the genotoxic effects of oestrogens (tumor initiation). According to the modern
standpoint, metabolic conversion (redox cycling) of oestrogens leads to oxidative stress
and DNA damage, including formation of DNA adducts.
We examined a wide range of oestradiol concentrations, including those corresponding
therapeutic doses in human medicine, as well as much higher concentrations. In vitro
micronucleus assay was performed according to the standard genotoxicity OECD guidelines.
Peripheral venous blood from three healthy men younger than 35 was used in these
experiments. Statistical analysis was performed by Student´s t-test.
The obtained results showed that only the concentrations of 30 and 100 fold maximal
therapeutic doses have caused a significant increase of micronucleus frequency. Therefore,
there is some genetic risk if oestradiol is overdosed and, possibly, after a long term
therapy. In addition, the two highest concentrations caused cell cycle delay and decrease
of binucleated lymphocytes which probably resulted from cytotoxic effects.