Zbornik - Društvo genetičara Srbije

192 ZBORNIK ABSTRAKATA III KONGRESA GENETIÈARA SRBIJE V-Usm-9
Subotica, 30. novembar - 4. decembar 2004.
MOLEKULARNA OSNOVA I POREKLO
TALASEMIJSKIH SINDROMA U SRBIJI
S. Pavloviæ 1 , J. Jovanoviæ 1 , B. Petruèev 1 , N. Tošiæ 1 , L. Krivokapiæ-Dokmanoviæ 2 ,
D. Janiæ 2 , M. Èvorkov-Draiæ 3 i G. Bunjevaèki 3
1
Institut za molekularnu genetiku i genetièko inenjerstvo, Beograd
2
Univerzitetska deèja klinika, Beograd
3
Institut za zdravstvenu zaštitu majke i deteta «Dr Vukan Èupiæ», Beograd
Talasemijski sindromi su grupa naslednih oboljenja koja se karakteriše poremeæajem u
sintezi jednog ili više polipeptidnih lanaca hemoglobina (Hb). Obuhvataju talasemije i
talasemijske strukturne hemoglobinske varijante. Posledica su mutacija u globinskim
genima. Ovaj rad predstavlja prvu sistematsku studiju molekularne osnove talasemijskih
sindroma u Srbiji. Otkriveno je osam razlièitih b-talasemijskih mutacija (kodon 39 (CT),
IVS-I-110 (GA), IVS-II-745 (CG), kodon 44 (-C), - 87 (CG), IVS-II-1 (GA),
IVS-I-6 (TC), IVS I-1 (GA)) kod 70 pacijenata iz 29 porodica. Metodologija kojom su
okarakterisane mutacije je obuhvatala metode molekularne biologije bazirane na lanèanoj
reakciji umnoavanja DNK (PCR): reverzni dot blot (RDB), alel-specifièni PCR (ARMS),
delecioni PCR (gap PCR), sekvenciranje amplifikovanog fragmenta DNK. Èetiri mutacije
(Hb Lepore, kodon 39, IVS-I-110, IVS-II-745) su detektovane u 80% analiziranih
pacijenata. Najèešæi uzrok talasemijskog fenotipa u našoj populaciji (30 %) je talasemijska
hemoglobinska varijanta, Hb Lepore. Dijagnostikovani su i nosioci retke hemoglobinske
varijante Hb Sabine, kao i pacijenti oboleli od a-talasemije. Pored toga, uraðena je detaljna
analiza diverziteta haplotipova â-globinskog lokusa kod nosilaca najèešæih â-talasemijskih
mutacija i zdravih betaA/betaA osoba u Srbiji. Identifikovan je novi haplotip asociran sa
Hb Lepore genom u srpskoj populaciji. Ovi podaci idu u prilog hipotezi o multicentriènom
poreklu ove mutacije. Mutacija je nastala de novo u hromozomskom kontekstu koji je
karakteristièan za populaciju u Srbiji. Takoðe je pokazano da su dve najèešæe mediteranske
mutacije, âo 39 i â + IVS-I-110, verovatno «uvezene» u populaciju Srbije iz Italije, odnosno
Turske, istorijskim migracijama i seobama naroda.
MOLECULAR BASIS AND ORIGIN OF THALASSEMIA
SYNDROMES IN SERBIA
Thalassemia syndromes are a group of hereditary disorders comprising thalassemias and
thalassemic hemoglobin (Hb) variants. They are generally caused by mutations in globin
genes resulting in reduced amount of globin produced. This study represents the first systematic
molecular characterization of thalassemia syndromes in Serbian populations. We
have identified eight b-thalassemia mutations (codon 39 (CT), IVS-I-110 (GA),
IVS-II-745 (CG), codon 44 (-C), - 87 (CG), IVS-II-1 (GA), IVS-I-6 (TC), IVS
I-1 (GA)) in 70 members of 29 families using polymerase chain reaction (PCR), reverse
dot blot (RDB), amplification refractory mutation system (ARMS) and direct sequencing
analysis. Among all detected mutations, 4 (Hb Lepore, codon 39, IVS-I-110, IVS-II-745)
accounted for more than 80%. Hemoglobin (Hb) Lepore is found to be the most common
cause of thalassemia phenotype (30%). Hb Sabine and a thalassemia were detected as well.
We have also studied â-globin gene cluster haplotypes and their association with the most
common mutations. A novel haplotype associated with Hb Lepore gene was identified.
These data support the hypothesis of multicentric origin of this mutation. The mutation has
arised de novo in the chromosomal background characteristic for Serbian population. Additionally,
we have shown that two most common Mediterranean mutations, âo 39 and â +
IVS-I-110, have probably been introduced into Serbian population from Italy and Turkey,
respectively, through historically documented migrations and settlements.