status quo of quo vadis? - KCE

KCE Reports 76A Kwaliteitsbevordering in de huisartsenpraktijk: status quo of quo vadis? iii
De meest gebruikte instrumenten in kwaliteitssystemen zijn praktijkaudits, peer review
groepen en praktijkbezoeken. Er is echter weinig literatuur over hun effecten op de
patiëntenzorg. Peer review kan het aanvraaggedrag voor diagnostische testen
verbeteren. Huisartsen zijn tevreden over praktijkbezoeken en peer review groepen.
Praktijkaudits zijn matig effectief: hun voornaamste beperking is dat zij berusten op een
beperkt aantal indicatoren waarvan de validiteit soms in vraag wordt gesteld.
NATIONALE STRATEGIEËN VOOR IMPLEMENTATIE VAN
KWALITEITSINITIATIEVEN
De vijf in dit rapport geanalyseerde landen ontwikkelden een strategie en instrumenten
om een kwaliteitssysteem in de huisartsgeneeskunde te implementeren. De literatuur
behelst vooral kwaliteitsinitiatieven in Australië, Verenigd Koninkrijk en Nederland.
Australië ontwikkelde onlangs een interessant kwaliteitskader met een sterke
betrokkenheid van de beroepsgroep. Belangrijke stimuli van dat kwaliteitssysteem zijn
de steun van de Royal College en de overheid, de definitie van standaarden op
praktijkniveau en een nationaal certificatieproces op basis van een 3-jaarscyclus.
Regionale platforms steunen de huisartsen actief door datacollectie en –analyse en gaan
hierover met hen in interactie.
Nederland heeft ook een sterk praktijkaccreditatie programma op basis van een
driejarige cyclus. Een externe bezoeker coacht de praktijk na het praktijkbezoek. Er zijn
geen directe financiële incentives, maar in de toekomst zou de accreditatiestatus van de
praktijk de terugbetaling kunnen beïnvloeden.
In het Verenigd Koninkrijk verbindt het ‘Quality and Outcomes Framework’ (QOF) een
derde van het huisartsenereloon aan vooraf bepaalde kwaliteitsdoelen. Voorwaarden bij
de start van het systeem waren een reeds bestaande beroepscultuur voor kwaliteit, een
definitie van klinische indicatoren gebaseerd op de EBM literatuur, een krachtig IT
systeem en een accurate raming van het budget voor de bijkomende kosten. Het QOF
is het best beschreven initiatief in de internationale literatuur. De artikels wijzen ook op
nadelen zoals manipulatie van de data, onbillijkheid (minder loon in achtergestelde
gebieden), toenemende aandacht voor financieel lonende aandoeningen en de behoefte
aan controle om manipulatie te minimaliseren.
Deze drie landen hebben zwaar geïnvesteerd in kwaliteitsverbetering. De Britse
regering besteedde het grootste budget, namelijk 1,4 miljard euro in 2004, voor
bijkomende betalingen aan de huisartsen die de doelstellingen behaalden. Dit bedrag
staat gelijk aan meer dan 23 euro per inwoner en meer dan 20 procent van het
vroegere huisartsengeneeskunde budget. Nederland betaalt een deel van de kosten
voor de accreditatieprocedure (6000 euro per praktijk) terug a rato van ongeveer 1
euro per patiënt die ingeschreven is in de praktijk. In 2004/2005 investeerde Australië
ongeveer 5 euro per inwoner voor de oprichting van de “Divisions of General
Practice”: de evaluatie doet vermoeden dat deze structuren een positieve impact
hebben op de zorg die door huisartsen wordt geleverd. België besteedt meer dan 73
000 000 euro aan huisartsenaccreditatie welke geen aantoonbaar effect heeft op de
zorgkwaliteit. Deze verschillen roepen vragen op over het optimale budget voor een
huisartsenkwaliteitssysteem. Helaas is de literatuur over de resultaten van de
verschillende systemen te schaars om een uitspraak te doen over hun doelmatigheid.