status quo of quo vadis? - KCE

ii Kwaliteitsbevordering in de huisartsenpraktijk: status quo of quo vadis? Kce Reports 76A
INLEIDING
Samenvatting
Dit project wenst een aantal elementen aan te reiken voor de bouw van een
kwaliteitssysteem in de Belgische huisartsenpraktijk. Kwaliteit in de huisartsenpraktijk is
slechts één onderdeel van het globale systeem dat bijdraagt tot een kwalitatieve
gezondheidszorg: kwaliteit van zorg in andere settings, levensstijl en
volksgezondheidsbeleid zijn andere belangrijke stukken van de puzzel. Huisartsen waken
over vele gezondheidsproblemen van de bevolking en de trend naar meer
verantwoording in de zorgsector raakt ook hen: daarom staat kwaliteit in de
huisartsenpraktijk vandaag op de agenda van de meeste Europese landen.
Een eerder KCE rapport stelde een conceptueel kader voor een kwaliteitssysteem in de
gezondheidszorg voor (KCE rapport 41). Dit project analyseert de specifieke literatuur
en ervaringen die sommige landen hebben opgedaan met de (poging tot) implementatie
van een kwaliteitssysteem in de huisartsenpraktijk. Een tweede deel van het project test
de haalbaarheid van een Europees kwaliteitsinstrument om de organisatie van een
huisartsenpraktijk te evalueren. Deze elementen leiden tot een voorstel om in de
Belgische huisartsgeneeskunde een kwaliteitssysteem uit te bouwen.
KWALITEITSSYSTEEM IN DE HUISARTSEN-
PRAKTIJK: LITERATUUR EN INTERNATIONALE
ERVARINGEN
Een systematisch literatuuroverzicht analyseerde alle van 1997 tot 2007 in Medline en
Embase gepubliceerde artikels over kwaliteitssystemen in de huisartsenpraktijk. Een
meer specifieke zoektocht focuste op de meest aangehaalde instrumenten, zijnde de
praktijkbezoeken, de praktijkaudits en de collegiale overleggroepen (peer review). Dit
literatuuronderzoek werd aangevuld met een analyse van kwaliteitsinitiatieven in België
en in vijf landen, namelijk Frankrijk, Duitsland, Nederland, VK en Australië. De selectie
van deze landen berustte op hun vooruitgang in huisartsenkwaliteit (Duitsland,
Nederland, Verenigd Koninkrijk en Australië) of op hun gelijkenis met het Belgische
zorgsysteem (Frankrijk).
DE BELGISCHE CONTEXT: LOSSE KWALITEITSINITIATIEVEN
Belgische, nationale kwaliteitsinitiatieven in de huisartsgeneeskunde bestaan uit
richtlijnontwikkeling, feedback over voorschrijfgedrag, peer review groepen (LOKs) en
een certificatie van individuele artsen ("accreditatie"). De schaarse literatuur toont
slechts een beperkt effect van feedback op het voorschrijven van antibiotica, LOKs
hebben een positieve invloed op de onderlinge verstandhouding tussen artsen. Er is
echter een gebrek aan bewijs voor enig effect op de kwaliteit van de patiëntenzorg.
KWALITEITSVERBETERING IN DE HUISARTSENPRAKTIJK: SLEUTELS
VOOR SUCCES
Initiatieven voor kwaliteitsverbetering in andere landen zijn maar succesvol als zij
onderdeel zijn van een nationaal beleid dat door wetgeving wordt ondersteund. Een
reeds bestaand kader inclusief de visie van de beroepsgroep, de doelstellingen van het
kwaliteitssysteem, de domeinen voor verbetering en de praktische instrumenten die
gebruikt worden, bevorderen de verdere implementatie van het kwaliteitssysteem.
Deze implementatie hangt ook af van de beroepscultuur, de opinieleiders, de
financiering, de organisatie van de huisartsgeneeskunde, de incentives en de
verwachtingen van de patiënten.