ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

3. Αναδυόμενοι ρύποι προτεραιότητας (Emerging Contaminants – ECs)
Η ουσία αυτή (εικόνα 3.7) μεταβολίζεται στη συνέχεια μέσω μίας ομάδας
ενζύμων (3 ισοένζυμα είναι γνωστά μέχρι σήμερα με διαφορές κυρίως στη
στερεοδιαμόρφωση των θέσεων δέσμευσης του υποστρώματος) με 5 έως 10 nm
διάμετρο που ονομάζονται Κυκλοοξυγενάσες (Cyclooxygenase ή COX). Ως προϊόντα
του μεταβολισμού αυτού παράγονται ουσίες που ονομάζονται Προσταγλαδίνες
(Prostaglandins) και Θρομβοξάνες (Thromboxane) (οι ουσίες αυτές ονομάζονται και
Εικοσανοειδή λόγω των 20 ατόμων άνθρακα) (Richard & Mycek, 2007∙ Nonsteroidal
Anti-Inflammatory Pain Medications (NSAIDs)).
Η κυκλοοξυγεννάση έχει απομονωθεί ως αλληλουχία βάσεων mRNA και έχει
κλωνοποιηθεί (Yokoyama & Tanabe, 1989). To 1991 ανακαλύφθηκε το ένζυμο
COX-2 από τον Daniel Simmons στο Brigham Young University και απομονώθηκε
ως αλληλουχία mRNA (το τότε γνωστό COX ένζυμο μετονομάστηκε σε COX-1) (Xie
et al., 1991). Ένα χρόνο αργότερα ακολούθησε και η κλωνοποήσή του (Hla &
Neilson, 1992). Τα δύο ένζυμα είναι περίπου κατά 60% ομόλογα στην αλληλουχία
των αμινοξέων, αλλά η στερεοδιαμόρφωση των θέσεων δέσμευσης του
υποστρώματος και των καταλυτικών περιοχών είναι διαφορετική. Το COX-2 διαθέτει
μεγαλύτερο και πιο εύκαμπτο κανάλι για το υπόστρωμα, καθώς και ευρύτερο χώρο
στο ενεργό του κέντρο σε σχέση με το COX-1 (αξίζει να σημειωθεί ότι αυτές οι
δομικές διαφορές μεταξύ των ενζύμων επέτρεψαν την ανάπτυξη των επιλεκτικών
COX-2 αναστολών) (Richard & Mycek, 2007).
Μετά την ανακάλυψη του COX-2 o Daniel Simmons ανακάλυψε το 2002 και
το COX-3. Ουσιαστικά πρόκειται για μία παραλλαγή του COX-1 ενζύμου που
εντοπίζεται στο κεντρικό νευρικό σύστημα των σκυλιών (Botting, 2003). Το COX-3
ένζυμο κωδικοποιείται από το ίδιο γονίδιο που κωδικοποιεί το COX-1 ένζυμο, με τη
διαφορά ότι το mRNA ακολουθεί λίγο διαφορετική ωρίμανση (στον άνθρωπο ένα
από τα εσώνια περιλαμβάνει μία βάση παραπάνω, οδηγώντας σε πρωτεΐνη με τελείως
διαφορετική αλληλουχία αμινοξέων) (Botting, 2003∙ Wikipedia). Στα σκυλιά το
ένζυμο αυτό λειτουργεί όπως τα άλλα δύο στους ανθρώπους, αλλά στους ανθρώπους
δεν εμφανίζει την ίδια λειτουργία και δεν φαίνεται να επηρεάζει τη σύνθεση των
Προσταγλαδίνων. Η δράση του δεν είναι μέχρι σήμερα πλήρως κατανοητή (Warner
& Mitcell, 2002∙ Wikipedia).
~ 52 ~