ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ

3. Αναδυόμενοι ρύποι προτεραιότητας (Emerging Contaminants – ECs)
Το πιο κρίσιμο στάδιο για την επίδραση των EDCs σε έναν οργανισμό είναι
κατά τη διάρκεια της ανάπτυξής του από γονιμοποιημένο ωάριο σε πλήρως
σχηματισμένο έμβρυο. Στο στάδιο αυτό, όπου τα κύτταρα πολλαπλασιάζονται και
διαφοροποιούνται, υπάρχουν σημαντικές ισορροπίες που πρέπει να τηρηθούν, οι
οποίες καθορίζονται από τις αλλαγές των ορμονών στον οργανισμό. Κατά συνέπεια η
έκθεση σε EDCs σε αυτό το στάδιο της ανάπτυξης μπορεί να έχει σημαντικές
επιδράσεις στο έμβρυο, ενώ αντίθετα η ίδια δόση μπορεί να μην έχει καθόλου
επιδράσεις στις μητέρες (Crisp et al., 1998∙ Regan & Fogarty, 2005∙ Diamanti-
Kandarakis et al., 2009).
Τυπικό παράδειγμα αποτελεί η χρήση του οιστρογόνου DES (Di-Ethyl-
Stilbestrol) το οποίο χορηγούταν ως φάρμακο σε πάνω από 5 εκατομμύρια έγκυες
γυναίκες για την αποφυγή της πρόωρης αποβολής. Αποδείχθηκε ότι το DES επηρέασε
το αναπαραγωγικό σύστημα των παιδιών και οδηγούσε σε εμφάνιση καρκίνου της
μήτρας. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970 απαγορεύτηκε η χρήση του (Welshons et
al., 2006∙ Wikipedia).
Φαίνεται πάντως ότι όταν μία τοξική ουσία παύει να χρησιμοποιείται, ή
τίθεται υπό αυστηρή απαγόρευση η συγκέντρωσή της που απαντάται στον ανθρώπινο
οργανισμό σταδιακά μειώνεται. Από τη στιγμή που είναι γνωστές αυτές οι ουσίες το
πρώτο βήμα είναι ο καθορισμός στρατηγικών που θα περιορίζουν ή θα εξαλείφουν
την παραγωγή τους. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι από τη στιγμή της
απαγόρευσής του η συγκέντρωση του DDT και των PCBs στον ανθρώπινο οργανισμό
έχει μειωθεί τα τελευταία χρόνια. Επόμενο βήμα είναι η ενημέρωση του
καταναλωτικού κοινού και η σήμανση των προϊόντων που πιθανόν να περιέχουν τις
ουσίες αυτές σε συγκριτικά μεγάλες ποσότητες (Regan & Fogarty, 2005).
Μία από τις οδούς μεταφοράς των EDCs στο περιβάλλον είναι και μέσω των
Εγκαταστάσεων Επεξεργασίας Λυμάτων είτε από αστικά, είτε από βιομηχανικά
λύματα. Οι EDCs έχουν ανιχνευτεί στις εκροές των ΕΕΛ, την παραγόμενη ιλύ, αλλά
και σε επιφανειακά ύδατα και γεωτρήσεις. Οι συνήθεις ΕΕΛ φαίνεται πως δεν είναι
αποτελεσματικές όσον αφορά την πλήρη απομάκρυνση των EDCs από την εκροή
(Regan & Fogarty, 2005). Για παράδειγμα, έρευνα σε ΕΕΛ της Θεσσαλονίκης έδειξε
ότι οι συγκεντρώσεις των EDCs στην εκροή της εγκατάστασης αποτελούν κίνδυνο
για τους υδρόβιους οργανισμούς στο Θερμαϊκό κόλπο (Arditsoglou & Voutsa, 2009).
~ 37 ~