55/87 เรื่อง (Epalzeorhynchos bicolor)
55/87 เรื่อง (Epalzeorhynchos bicolor)
55/87 เรื่อง (Epalzeorhynchos bicolor)
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
230 การประชุมวิชาการงานเกษตรนเรศวร ครั ้งที่<br />
01<br />
อาหารเสริมแคโรทีนอยด์จากดอกดาวเรืองต่อการเจริญเติบโตและสีผิวของปลาทรงเครื่อง<br />
(<strong>Epalzeorhynchos</strong> <strong>bicolor</strong>)<br />
Dietary supplementation of carotenoids from marigold flower on growth and coloration of<br />
red-tailed shark (<strong>Epalzeorhynchos</strong> <strong>bicolor</strong>)<br />
หทัยรัตน์ ญาณฤทธิ ์ 1* และ นงนุช เลาหะวิสุทธิ ์ 1<br />
Hathairat Yannarit 1 and Nongnuch Laohavisuti 1<br />
บทคัดย่อ<br />
งานวิจัยนี ้ มีวัตถุประสงค์เพื ่อศึกษาผลของแคโรทีนอยด์จากดอกดาวเรืองในอาหารที ่เหมาะสมต่อการ<br />
เจริญเติบโตและสีผิวของปลาทรงเครื ่อง โดยทดลองเลี ้ยงปลาทรงเครื ่องด้วยอาหารผสมแคโรทีนอยด์จากดอก<br />
ดาวเรืองที่ระดับ<br />
0, 25, 50, 75 และ 100 มิลลิกรัมต่ออาหาร 1 กิโลกรัม (มก./กก.) เป็ นเวลา 12 สัปดาห์ และวัดสี<br />
ผิวของปลาโดยใช้เครื่องวัดสีระบบ<br />
CIE L*a*b* (CIE LAB) พบว่า การเจริญเติบโตไม่มีความแตกต่างระหว่าง<br />
ชุดการทดลอง (P>0.05) ปลาที่เลี<br />
้ยงด้วยอาหารผสมแคโรทีนอยด์มีค่าความสว่าง (L*) ที่แตกต่างกันอย่างมี<br />
นัยส าคัญทางสถิติ (P
การประชุมวิชาการงานเกษตรนเรศวร ครั ้งที่<br />
01 231<br />
บทน า<br />
ปัจจุบันธุรกิจการเพาะเลี ้ยงปลาสวยงามเป็ นอีกหนึ ่งธุรกิจที ่สร้างรายได้ให้กับประเทศไทยและมีการ<br />
ขยายตัวเพิ ่มมากขึ ้น แต่ในการผลิตปลาสวยงามยังไม่เพียงพอกับความต้องการของตลาดโลก เนื่องจากมีผู้<br />
เพาะเลี ้ยงปลาสวยงามเพื่อการส่งออกเพียงไม่กี่ประเทศเท่านั<br />
้น ท าให้ธุรกิจการเพาะเลี ้ยงปลาสวยงามมีแนวโน้ม<br />
เพิ่มขึ<br />
้นอย่างรวดเร็ว การเลี ้ยงปลาสวยงามเป็ นงานอดิเรกเนื ่องจากปลาสวยงามเหล่านี ้ มีรูปร่างและสีสันสวย<br />
เลี ้ยงง่าย ใช้พื ้นที่น้อย<br />
ปลาทรงเครื่องเป็<br />
นปลาน ้าจืดขนาดเล็กที ่อยู่ในกลุ่มปลาที่ออกลูกเป็<br />
นไข่ ล าตัวเป็ นสีด า<br />
หรือน ้าเงินปนด า ครีบหางมีขนาดใหญ่เว้าเป็ นแฉกสีแดงปนส้ม พบเฉพาะในประเทศไทยในบริเวณแม่น ้า<br />
เจ้าพระยา เป็ นปลาสวยงามที่นิยมเลี<br />
้ยงกันอย่างแพร่หลายเป็ นปลาสวยงามน ้าจืดที่มีความสวยงามมากที<br />
่สุดใน<br />
โลกชนิดหนึ ่งปัจจุบันเชื ่อว่าสูญพันธุ์ไปแล้วจากธรรมชาติ เนื่องจากถูกคุมตามถิ<br />
่นที่อยู่อาศัยและถูกจับไปเป็<br />
น<br />
ปลาสวยงาม และยังพบปัญหาเรื ่องสีสันของปลาที ่มีลักษณะซีดท าให้ปลามีราคาถูก เกษตรกรจึงแก้ไขปัญหา<br />
ดังกล่าวด้วยการน าฮอร์โมนเพศผู้มาใช้ในการเร่งสีผิวของปลา แต่การใช้ฮอร์โมนเพศไม่สามารถคงทนในตัว<br />
ปลาได้นาน และส่งผลถึงพฤติกรรมความก้าวร้าวในเพศผู้ที ่สูงขึ ้น การใช้ฮอร์โมนเพศดังกล่าวท าให้ปลามีอายุ<br />
สั ้น สุขภาพอ่อนแอและไม่สามารถใช้ในการผสมข้ามสายพันธุ์ต่อไปได้ ต่อมามีการทดลองการใช้สารสีในกลุ่ม<br />
ของแคโรทีนอยด์ ได้แก่ เบต้าแคโรทีน, แคนทาแซนทิน, ซีแซนทิน และแอสตาแซนทินที่ได้จากมาจากแหล่ง<br />
ธรรมชาติ (ยีสต์, แบคทีเรี ย, พืช และพวกครัสเตเชียน) มาผสมในอาหารเพื ่อใช้ในการเร่งสีผิวของปลาและ<br />
พวกครัสเตเชียน (Wang et al., 2006) แต่สารสีในกลุ่มแคโรทีนอยด์ที่ใช้ในปลาสวยงามมีราคาแพงจึงได้มี<br />
การศึกษาค้นคว้าสารสีแหล่งอื ่นๆน ามาใช้ทดแทน พบได้ทั่วไปในพืช<br />
ผัก ผลไม้และดอกไม้ เช่น พริกแดง (Red<br />
pepper) และ ดอกดาวเรือง (Marigold flower) (Buyukapar et al., 2005) ดอกดาวเรืองเป็ นพืชดอกที่พบได้ใน<br />
ทั่วไปหาซื<br />
้อได้ง่ายและมีจ านวนมาก (Ezhill et al., 2008) โดยทั่วไปดอกดาวเรืองมีหลากหลายสี<br />
เช่น ขาวนวล,<br />
เหลือง, เหลืองอ่อน, เหลืองทอง และ สีส้ม โดยส่วนที่จะน<br />
ามาใช้คือส่วนของกลีบดอก เนื่องจากบริเวณส่วน<br />
ของกลีบดอกมีสารสีที่ชื่อว่า<br />
แคโรทีนอยด์เป็ นจ านวนมาก ซึ ่งแคโรทีนอยด์เป็ นกลุ่มของสารสีที ่พบในพืช ให้สี<br />
เหลือง, ส้ม และส้มแดง (Lewis et al., 1998) จึงได้มีการน าสารแคโรทีนอยด์จากดอกดาวเรืองมาใช้ในการเร่งสี<br />
ปลา ซึ ่งจะท าให้ต้นทุนการผลิตปลาลดลง ดังนั ้นการศึกษาปริมาณสารแคโรทีนอยด์จากดอกดาวเรืองที ่ผสมใน<br />
อาหารในระดับที ่เหมาะสมส าหรับการเจริญเติบโตและเร่งสีผิวปลาทรงเครื ่อง จะเป็ นแนวทางในการพัฒนา<br />
เทคนิคการเลี ้ยงปลาสวยงามเพื่อเพิ่มมูลค่าในเชิงพาณิชย์ต่อไปได้ในอนาคต<br />
อุปกรณ์และวิธีการ<br />
1. วางแผนการทดลอง<br />
วางแผนการทดลองแบบสุ่มสมบูรณ์ (Completely randomized design : CRD) ความเข้มข้นของสารแค<br />
โรทีนอยด์จากดอกดาวเรืองต่างๆกัน 5 ระดับ ได้แก่ 0, 25, 50, 75 และ 100 มิลลิกรัม/กิโลกรัมอาหาร (มก./กก.)<br />
ชุดการทดลองละ 4 ซ ้า แต่ละซ ้าใช้ปลา 25 ตัวต่อซ ้า ดังนี ้<br />
ชุดการทดลองที่<br />
1 ปลาที่เลี<br />
้ยงด้วยอาหารเม็ดที่ไม่ผสมสารแคโรทีนอยด์<br />
(กลุ่มควบคุม)<br />
ชุดการทดลองที่<br />
2 ปลาที่เลี<br />
้ยงด้วยอาหารเม็ดที่ผสมสารแคโรทีนอยด์<br />
ความเข้มข้น 25 มก./กก.<br />
ชุดการทดลองที่<br />
3 ปลาที่เลี<br />
้ยงด้วยอาหารเม็ดที่ผสมสารแคโรทีนอยด์<br />
ความเข้มข้น 50 มก./กก.<br />
ชุดการทดลองที่<br />
4 ปลาที่เลี<br />
้ยงด้วยอาหารเม็ดที่ผสมสารแคโรทีนอยด์<br />
ความเข้มข้น 75 มก./กก.<br />
ชุดการทดลองที่<br />
5 ปลาที่เลี<br />
้ยงด้วยอาหารเม็ดที่ผสมสารแคโรทีนอยด์<br />
ความเข้มข้น 100 มก./กก.
232 การประชุมวิชาการงานเกษตรนเรศวร ครั ้งที่<br />
01<br />
2. วิธีการทดลอง<br />
2.1 น าดอกดาวเรือง ล้างให้สะอาดแล้วน ากลีบดอกมาท าให้มีขนาดเล็ก จากนั ้นน าไปอบด้วยเครื่องอบ<br />
ที่อุณหภูมิ<br />
60 °C เป็ นเวลา 2 วัน เมื่อแห้งแล้วน<br />
ามาบด ร่อนผ่านตะแกรงขนาด 0.5 มิลลิเมตร ท าให้ได้ผงดอก<br />
ดาวเรื อง จากนั ้นน าผงดอกดาวเรื องเก็บบรรจุภัณฑ์ สกัดหาสารแคโรทีนอยด์จากดอกดาวเรื องโดยใช้วิธี<br />
ดัดแปลงจาก Mora et al. (2006) เพื่อตรวจสอบปริมาณสารแคโรทีนอยด์รวม<br />
(Total carotenoid content) ก่อน<br />
ท า ก า รทดลอง ซึ ่ ง วิธี ก ารสกัดท า โดย ชั่ง<br />
ผ ง ดอกดา วเรื อง 10 ก รั ม เติ ม ปิ โตรเลี ย ม อี เทอร์ ,<br />
อะซีโตนและน ้ากลั่น<br />
เป็ นสารสกัดในอัตราส่วน 15:75:10 และเติม butylated hydroxyanisole (BHA) หรือ<br />
butylated hydroxytoluene (BHT) 0.01% จากนั ้นน าไปเขย่าเป็ นเวลา 15 นาที แล้วกรองด้วยกระดาษกรองเบอร์<br />
1 น าส่ วนที่กรองได้ไปวัดค่าการดูดกลืนแสง<br />
ด้วยเครื ่ องวัดค่าการดูดกลืนแสงที ่มีความยาวคลื ่น<br />
467-475 นาโนเมตร และใช้คิวเวตแก้วในการวัดค่าการดูดกลืนแสง โดยใช้ปิ โตรเลียมอีเทอร์เป็ นแบลงค์<br />
(blank) และค านวณปริ มาณสารแคโรทีนอยด์จากผงดอกดาวเรื องโดยการน าค่าการดูดกลืนแสงของ<br />
แคโรทีนอยด์ในสมการเส้นตรงจากกราฟมาตรฐานของสารแคโรทีนอยด์ และบันทึกผล<br />
2.2 การเตรียมอาหาร โดยใช้อาหารผงส าเร็จรูปชื ่อนิวทรีน่าฟี ด (โปรตีนไม่น้อยกว่า 40) เป็ นอาหาร<br />
สูตรควบคุมโดยน าผงของดอกดาวเรืองที ่ได้จากข้อ 2.1 มาวิเคราะห์หาปริมาณสารแคโรทีนอยด์ แล้วผสมผง<br />
ดอกดาวเรืองให้มีความเข้มข้นของแคโรทีนอยด์ที่ระดับ<br />
0, 25, 50, 75 และ 100 มก./กก. ลงไปในอาหาร แล้ว<br />
เติมน ้า 60 เปอร์เซ็นต์คลุกเคล้าให้ทั ่ว จากนั ้นน าไปอัดเม็ดแล้วอบแห้งที่อุณหภูมิ<br />
60 °C แล้วน าอาหารเก็บใส่<br />
ถุงพลาสติกให้มิดชิดห่ออะลูมิเนียมฟอยล์และเก็บไว้ในตู้เย็นที ่อุณหภูมิ -20 °C<br />
2.3 น าปลาทรงเครื ่องจากฟาร์มปลาสวยงาม จังหวัดราชบุรี จ านวน 500 ตัว โดยฝึ กให้กินอาหาร<br />
ควบคุมวันละ 2 ครั ้ง (เช้า-เย็น) เป็ นระยะเวลา 2 สัปดาห์ มาปรับสภาพในถังพลาสติก จากนั ้นสุ่มปลาลงเลี ้ยงใน<br />
ถังพลาสติกขนาด 160 ลิตร ให้อาหารปลาวันละ 3 เปอร์เซนต์ ของน ้าหนักตัว โดยให้อาหารวันละ 2 มื ้อ เวลา<br />
10.00 น. และ 16.00 น. เปลี่ยนถ่ายน<br />
้าสัปดาห์ละ 1 ครั ้ ง ท าการชั่งน<br />
้าหนักปลาและวัดความยาวก่อนการทดลอง<br />
และบันทึกน ้าหนักทุก 2 สัปดาห์<br />
2.4 การบันทึกผล<br />
2.4.1 วัดการเจริญเติบโตของปลาทรงเครื ่อง ด้วยการชั่งน<br />
้าหนักและวัดความยาวก่อนการทดลอง<br />
จากนั ้นสุ่มตัวอย่างปลาทรงเครื ่องจากทุกชุดการทดลอง ซ ้าละ 5 ตัว น ามาชั่งน<br />
้าหนักทุก 2 สัปดาห์ จนกระทั่ง<br />
ครบ 12 สัปดาห์ แล้วน ามาค านวณหาอัตราการเจริญเติบโตเฉลี ่ยต่อวัน (Average diary growth, ADG) และ<br />
อัตรารอด ดังนี ้<br />
อัตราการเจริญเติบโตเฉลี ่ยต่อวัน = น ้าหนักเฉลี่ยสุดท้าย<br />
– น ้าหนักเฉลี่ยเริ่มต้น<br />
อัตรารอด = จ านวนปลาที่เหลือหลังการทดลอง<br />
X 100<br />
จ านวนปลาที่เริ่มต้นการทดลอง<br />
2.4.2 วัดการเปลี่ยนแปลงของสี<br />
ก่อนการทดลองได้ท าการวัดค่าสีเริ ่มต้น โดยท าการสุ่มปลาทดลองมา<br />
60 ตัวจากปลาทดลองทั ้งหมด 500 ตัว มาสลบด้วยยาสลบ น าใส่ถุงพลสาติกและวัดสีผิวบริเวณล าตัวปลาด้วย<br />
เครื่องวัดสี<br />
(chromameter) วัดสีทั ้งสองด้านของล าตัวปลา เพื่อวัดค่าสีเริ<br />
่มต้นก่อนการทดลองแบบ CIE L*a*b*<br />
และเมื่อสิ้นสุดการทดลองโดยสุ่มปลาทดลองซ<br />
้าละ 3 ตัว จากทุกชุดการทดลอง เพื่อหาค่าสีที่เปลี่ยนแปลง<br />
ซึ ่งค่า<br />
L*,a*,b* มีความหมายดังนี ้<br />
L* แสดงถึงความสว่างของสี มีค่าระหว่าง 0 – 100 (สีด าถึงสีขาว)<br />
a* แสดงถึงค่า (+) สีแดง และ (-) สีเขียว<br />
b* แสดงถึงค่า (+) สีเหลือง และ (-) สีน ้าเงิน
การประชุมวิชาการงานเกษตรนเรศวร ครั ้งที่<br />
01 233<br />
3. การวิเคราะห์ข้อมูล<br />
น าข้อมูลที่ได้จากการทดลอง<br />
ได้แก่ การเจริญเติบโต และการเปลี่ยนแปลงของสีผิวปลา<br />
มาวิเคราะห์<br />
ความแปรปรวน (analysis of variance) และเปรียบเทียบความแตกต่างของค่าเฉลี ่ยระหว่างชุดทดลองด้วยวิธี<br />
duncan’s new multiple’s range test (DMRT) ที่ระดับความเชื่อมั่น<br />
95 % ด้วยโปรแกรมคอมพิวเตอร์ส าเร็จรูป<br />
ผลและวิจารณ์การทดลอง<br />
1. ผลของอาหารที่ผสมสารแคโรทีนอยด์ต่อการเจริญเติบโตของปลาทรงเครื<br />
่อง<br />
การศึกษาเปรียบเทียบอัตราการเจริญเติบโตเฉลี่ยต่อวัน<br />
มีหน่วยเป็ น กรัม/ตัว/วัน และอัตราการรอดตาย<br />
ของปลาทรงเครื่องที่เลี<br />
้ยงด้วยอาหารที่ความเข้มข้นของสารแคโรทีนอยด์จากดอกดาวเรืองทั<br />
้ง 5 ระดับ พบว่าทุก<br />
ชุดการทดลองไม่มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยส าคัญทางสถิติ (P>0.05) (ตารางที่<br />
1)<br />
่ ่<br />
ตารางที 1 การเจริญเติบโตของปลาทรงเครื ่องที่เลี<br />
้ยงด้วยอาหารผสมสารแคโรทีนอยด์จากดอกดาวเรืองที<br />
ระดับความเข้มข้นต่างกัน<br />
ความเข้มข้น น ้าหนักเฉลี่ย<br />
น ้าหนักเฉลี่ย<br />
อัตราการเจริญ อัตราการ<br />
แคโรทีนอยด์ เริ่มต้น<br />
(กรัม) สุดท้าย (กรัม) เติบโตเฉลี่ยต่อวัน<br />
รอดตาย<br />
(มก./กก.) (กรัม/ตัว/วัน) (%)<br />
0 1.49±0.05 2.08±0.04 0.59±0.07 96.43±2.70<br />
25 1.46±0.05 2.25±0.08 0.79±0.13 97.14±2.02<br />
50 1.40±0.05 1.96±0.04 0.56±0.09 96.43±2.14<br />
75 1.48±0.07 2.06±0.03 0.59±0.09 97.86±2.14<br />
100 1.37±0.05 2.17±0.06 0.80±0.05 94.29±2.61<br />
จากผลการทดลองพบว่า เมื่อครบ<br />
12 สัปดาห์ ปลาทรงเครื่องมีน<br />
้าหนักเฉลี่ยสุดท้าย<br />
และอัตราการ<br />
รอดตายของทุกชุดการทดลองไม่มีความแตกต่างอย่างมีนัยส าคัญทางสถิติ (P>0.05) สอดคล้องกับการทดลอง<br />
ของ Yanar et al. (2007) ทดลองเลี ้ ยงปลาเรนโบว์เทร้าท์ด้วยอาหารผสมแคโรทีนอยด์จาก<br />
ดอกดาวเรืองที ่ระดับความเข้มข้น 1.8%, พริกแดง 5% และแอสตาแซนทิน 70 มก./กก. เป็ นเวลา 60 วัน พบว่า<br />
น ้าหนักที่เพิ่มขึ<br />
้น และอัตรารอดไม่มีความแตกต่างทางสถิติ (P>0.05) และดาราวรรณและคณะ (2546) ศึกษาผล<br />
ของแอสตาแซนทินต่อสีของปลากระแห ที่ระดับความเข้มข้นของแอสตาแซนทินที<br />
่ระดับ 0, 25, 50, 100 และ<br />
200 มก./กก. เป็ นเวลา 10 สัปดาห์ พบว่าอาหารผสมแอสตาแซนทินไม่มีผลต่อการเจริญเติบโต และอัตรารอด<br />
(P>0.05) รวมทั ้งการทดลองของ Ezhil et al. (2008) ทดลองเลี ้ยงปลาสอดแดงหางดาบด้วยอาหารผสมแคโรที<br />
นอยด์จากดอกดาวเรืองที ่ระดับความเข้มข้น 0, 3, 4, 6, 8, และ 15 กรัม/อาหาร 100 กรัม พบว่า น ้าหนักเริ ่มต้น<br />
และน ้าหนักสุดท้ายไม่มีความแตกต่างกันทางสถิติ (P>0.05) และพบว่า อัตราการเจริ ญเติบโตมีค่าเท่ากับ<br />
30.6±3.3, 12.2±0.2, 17.2±2.6, 18.5±1.1, -10.5±1.5, 17.4±0.6 และ 8.6±1.1 มิลลิกรัม/กรัม/วัน ตามล าดับ ซึ ่งการ<br />
ให้ปลากินอาหารที่ผสมแคโรทีนอยด์จากดอกดาวเรืองนั<br />
้นไม่มีผลต่ออัตราการเจริญเติบโตของปลานั ้นเป็ นไป<br />
ได้ว่าแคโรทีนอยด์จัดว่าเป็ นแหล่งของสารสีที ่มีประสิทธิภาพสูงเมื ่อมีการดูดซึมเข้าสู ่ร่างกายจะถูกน าไปใช้<br />
ประโยชน์ในแง่ของการช่วยเพิ่มสีมากกว่าที่จะใช้เป็<br />
นแหล่งของสารอาหาร เนื่องจากแคโรทีนอยด์มีสารอาหาร<br />
ที่มีคุณค่าในปริมาณที<br />
่น้อยและมีการน ามาใช้เป็ นแหล่งของสารสีเพียงอย่างเดียว จากการทดลองพบว่าเมื่อให้<br />
อาหารที่ผสมแคโรทีนอยด์จากดอกดาวเรืองที<br />
่ระดับ 15 กรัม/100 กรัม มีค่าปริมาณแคโรทีนอยด์รวมในเนื ้อเยื่อ
234 การประชุมวิชาการงานเกษตรนเรศวร ครั ้งที่<br />
01<br />
ของปลามากที่สุดเท่ากับ<br />
28.48±0.38 ไมโครกรัม/กรัม และในกลุ่มควบคุมมีค่าเท่ากับ 2.76±0.34 ไมโครกรัม/<br />
กรัม<br />
2. ความเข้มสีของปลาทรงเครื่อง<br />
จากการศึกษาค่าการเปลี ่ยนแปลงความเข้มสี ของผิวปลาทรงเครื ่ องที่เลี<br />
้ ยงด้วยอาหารผสมสาร<br />
แคโรทีนอยด์จากดอกดาวเรืองที ่ระดับความเข้มข้น 0, 25, 50, 75 และ 100 มก./กก. โดยวัดค่าการเปลี ่ยนแปลง<br />
ของสีผิวบริเวณล าตัวด้วยเครื่องวัดสีผิว<br />
(chromameter) อ่านค่าในระบบ CIE L*a*b* ซึ ่งจะท าการวัดเมื่อสิ้นสุด<br />
การทดลองเป็ นระยะเวลา 12 สัปดาห์ พบว่าปลาที่ได้รับอาหารผสมสารแคโรทีนอยด์ในทุกชุดการทดลอง<br />
มีค่า<br />
ความสว่าง (L*) บริเวณล าตัวของปลาทรงเครื ่อง มีแนวโน้มค่าความสว่างลดลง ซึ ่งเมื่อน<br />
ามาวิเคราะห์ทางสถิติ<br />
พบว่ามีความแตกต่างอย่างมีนัยส าคัญทางสถิติ (P0.05) (ตารางที่<br />
2 และภาพที่<br />
1)<br />
เ มื่<br />
อ ค ร บ 12 สั ป ด า ห์ ป ล า ท ร ง เ ค รื่<br />
อ ง ใ น ชุ ด ก า ร ท ด ล อ ง ที่<br />
เ ลี ้ ย ง ด้ ว ย อ า ห า ร ผ ส ม ส า ร<br />
แคโรทีนอยด์จากดอกดาวเรืองที ่ระดับความเข้มข้น 75 และ 100 มก./กก. มีค่าความสว่างน้อยที ่สุด คือ<br />
42.42±0.82 และ 42.77±1.67 ตามล าดับ ซึ ่ งมีความแตกต่างกันอย่างมีนัยส าคัญทางสถิติ (P0.05) (ตารางที่<br />
3 และ 4)<br />
่ ่ ้ ตารางที 2 ค่าความสว่าง (L*) ของสี ผิวปลาทรงเครื องที่เลี<br />
ยงด้วยอาหารผสมสารแคโรทีนอยด์จากดอก<br />
ดาวเรืองที่ระดับความเข้มข้นต่างกัน<br />
ความเข้มข้น<br />
แคโรทีนอยด์<br />
ระยะเวลา (สัปดาห์)<br />
(มก./กก.) 0 12<br />
0 47.28±0.08 a 46.19±0.69ª<br />
25 47.28±0.08 a 44.64±0.68 ab<br />
50 47.28±0.08 a 43.92±0.16 ab<br />
75 47.28±0.08 a 42.42±0.82 b<br />
100 47.28±0.08 a 42.77±1.67 b<br />
*ค่าที่แสดงในตารางเป็<br />
น ค่าเฉลี่ย±S.E.<br />
*อักษรที่ไม่ต่างกันในแนวเดียวกัน<br />
หมายถึงไม่แตกต่างอย่างมีนัยส าคัญทางสถิติ (P>0.05)
การประชุมวิชาการงานเกษตรนเรศวร ครั ้งที่<br />
01 235<br />
่ ตารางที 3 ค่าความเข้มของสีแดง (a*) ของสีผิวปลาทรงเครื ่องที่เลี<br />
้ยงด้วยอาหารผสมสารแคโรทีนอยด์จากดอก<br />
ดาวเรืองที่ระดับความเข้มข้นต่างกัน<br />
ความเข้มข้น<br />
แคโรทีนอยด์<br />
ระยะเวลา (สัปดาห์)<br />
(มก./กก.) 0 12<br />
0 0.98±0.10 0.94±0.08<br />
25 0.98±0.10 1.04±0.10<br />
50<br />
75<br />
0.98±0.10<br />
0.98±0.10<br />
0.69±0.14<br />
0.61±0.07<br />
100 0.98±0.10 0.80±0.17<br />
*ค่าที่แสดงในตารางเป็<br />
น ค่าเฉลี่ย±S.E.<br />
่ ตารางที 4 ค่าความเข้มของสีเหลือง (b*) ของสีผิวปลาทรงเครื่องที่เลี<br />
้ยงด้วยอาหารผสมสารแคโรทีนอยด์จาก<br />
ดอกดาวเรืองที่ระดับความเข้มข้นต่างกัน<br />
ความเข้มข้น<br />
แคโรทีนอยด์<br />
ระยะเวลา (สัปดาห์)<br />
(มก./กก.) 0 12<br />
0 0.17±0.22 0.20±0.23<br />
25 0.17±0.22 0.01±0.10<br />
50 0.17±0.22<br />
0.05±0.10<br />
75 0.17±0.22 0.00±0.17<br />
100 0.17±0.22 0.48±0.36<br />
*ค่าที่แสดงในตารางเป็<br />
น ค่าเฉลี่ย±S.E.<br />
ซึ ่ งสอดคล้องกับ Kalinowski et al. (2005) ทดลองเลี ้ ยงปลา red porgy ด้วยอาหารที ่ผสม<br />
แคนทาแซนทินสังเคราะห์ที ่ระดับความเข้มข้น 40 และ 100 มก./กก. และอาหารที่ผสมแอสตาแซนทินจาก<br />
เปลือกกุ้งที่ระดับความเข้มข้น<br />
20 และ 40 มก./กก. เป็ นระยะเวลา 105 วัน โดยท าการวัดสีบริเวณด้านข้างล าตัว,<br />
ด้านหน้าของครีบหลัง และด้านหน้าของครีบหาง พบว่า ค่าความสว่าง (L*) ในบริเวณผิวด้านข้างล าตัว,<br />
ด้านหน้าของครีบหลัง และด้านหน้าของครีบหาง ไม่มีความแตกต่างกันทางสถิติ (P>0.05) ทั ้งนี ้ความเข้มของสี<br />
ปลาจะเพิ่มขึ<br />
้นตามล าดับความเข้มข้นของปริมาณแคโรทีนอยด์ที่ได้รับจากการผสมลงในอาหาร<br />
และระยะเวลา<br />
ในการกินอาหาร โดยปลานั ้นจะดูดซึมสารแคโรทีนอยด์ที่บริเวณทางเดินอาหาร<br />
แล้วจะส่งไปตามอวัยวะต่างๆ<br />
เช่น เกล็ด เป็ นต้น ท าให้เกล็ดมีสีเข้มขึ ้นและเกิดสีแตกต่างกันไป (Kiessling et al., 2006) เมื่อสิ้นสุดการทดลอง<br />
พบว่าปลาทรงเครื่องมีสีผิวเข้มจึงท<br />
าให้ค่าความสว่าง (L*), ค่าเข้มสีแดง (a*) และความเข้มของสีเหลืองมีค่า<br />
ลดลง
236 การประชุมวิชาการงานเกษตรนเรศวร ครั ้งที่<br />
01<br />
ค่าการเปลี่ยนแปลงของสีผิว<br />
ปลาทรงเครื่อง<br />
ค่าการเปลี่ยนแปลงของสีผิว<br />
ปลาทรงเครื่อง<br />
ค่าการเปลี่ยนแปลงของสีผิว<br />
ปลาทรงเครื่อง<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
0<br />
1.5<br />
1<br />
0.5<br />
0<br />
0.60<br />
0.40<br />
0.20<br />
0.00<br />
ควบคุม 25% 50% 75% 100%<br />
ระดับความเข มข น<br />
ควบคุม 25% 50% 75% 100%<br />
ระดับความเข มข น<br />
ควบคุม 25% 50% 75% 100%<br />
ระดับความเข มข น<br />
ภาพที่<br />
1 ค่าความสว่าง (L*), ค่าความเข้มของสี แดง (a*) และความเข้มของสี เหลือง (b*) ของสี ผิว<br />
ปลาทรงเครื่องที่เลี<br />
้ยงด้วยอาหารผสมสารแคโรทีนอยด์จากดอกดาวเรืองที ่ระดับความเข้มข้นต่างกัน<br />
สรุปผลการทดลอง<br />
ในการใช้สารแคโรทีนอยด์จากดอกดาวเรืองในอาหารที ่ระดับความเข้มข้น 0, 25, 50, 75 และ 100 มก./<br />
กก. พบว่าสารแคโรทีนอยด์จากดอกดาวเรืองไม่มีผลต่ออัตราการเจริญเติบโต อัตราการเจริญเติบโตเฉลี ่ยต่อวัน<br />
และอัตราการรอดตายของปลาทรงเครื ่อง ซึ ่งในทุกชุดการทดลองไม่มีความแตกต่างกัน (P>0.05) ส่วนค่าการ<br />
เปลี่ยนแปลงความเข้มสีของผิวปลาทรงเครื<br />
่องที่เลี<br />
้ยงด้วยอาหารผสมสารแคโรทีนอยด์จากดอกดาวเรืองที ่ระดับ<br />
ความเข้มข้น 75 และ 100 มก./กก. พบว่าท าให้ปลาทรงเครื่องมีสีผิวเข้มโดยมีค่าความสว่าง<br />
(L*), ค่าเข้มสีแดง<br />
(a*) และความเข้มของสีเหลืองมีค่าลดลง ดังนั ้นในการเลี ้ยงปลาทรงเครื ่องให้มีสีเข้มควรเลี ้ยงด้วยอาหารที ่ผสม<br />
สารแคโรทีนอยด์จากดอกดาวเรืองที่ระดับ<br />
75 มก./กก. ซึ ่งท าให้ปลามีสีเข้มที ่สุดจะมีค่าความสว่าง (L*) ต ่าที่สุด<br />
a<br />
L<br />
b
การประชุมวิชาการงานเกษตรนเรศวร ครั ้งที่<br />
01 237<br />
เอกสารอ างอิง<br />
ดาราวรรณ ยุทธยงค์, จูอะดี พงศ์มณีรัตน์ และ สนธิพันธุ์ ผาสุกดี. 2546. ผลของแอสตาแซนทินในอาหารต่อสี<br />
ปลากระแห. หน้า 45 ใน การประชุมวิชาการประมงประจ าปี 2546.กรุงเทพฯ:กรมประมง.<br />
Buyukcapar, H.M., Yanar, M. & Yanar, Y. (2005). Pigmentation of rainbow trout (Oncorhynchus mykiss)<br />
with carotenoids from marigold flower (Tagetes erecta) and red pepper (Capsicum annuum). Turk. J.<br />
Vet. Anim. Sci, 31(1), 7-12.<br />
Ezhil, J., Jeyanthi, C. & Narayanan, M. (2008). Marigold as a carotenoid source on pigmentation and growth<br />
of red Swordtail, Xiphophorus helleri. Turkish Journal of Fisheries and Aquatic Sciences, 8, 99-102.<br />
Kalinowski, C.T., Robiana, L.E., Fernandez-Palacios, H., Schuchardt, D. & Izquierdo, M.S. (2005). Effect of<br />
different carotenoid sources and their dietary levels on red porgy (Pagrus pagrus) growth and skin<br />
colour. Aquaculture, 244, 223-231.<br />
Kiessling, A., Bakshish, D., Koppe, W. & Higgs, D. (2006). Relationship between blood and muscle levels of<br />
astaxanthin in dorsal aorta cannulated Atlantic salmon. Aquaculture, 254, 653-657.<br />
Lewis, D.H., Bloor, S.J. & Schwin, K.E. (1998). Flavonoid and carotenoid pigments in flower tissue of<br />
Sandersonia aurantiaca (Hook). Scientia Horticulture, 72, 179-192.<br />
Mora, G. Ingle de la, Arredondo-Figueroa, J.L., Ponce-Palafox, J.T., Angeles Barriga-Soca, I. delos &<br />
Vernon-Carter, J.E. (2006). Comparison of red chilli (Capsicum annuum) oleorescin and astaxanthin<br />
on rainbow trout (Oncorhyncus mykiss) fillet pigmentation. Aquaculture, 258, 4<strong>87</strong>-495.<br />
Wang, Y-J., Chien, Y-H. & Pan, C.H. (2006). Effect of dietary supplementation of carotenoids on survival,<br />
growth, pigmentation, and antioxidant capacity of characins, Hyphessobrycon callistus. Aquaculture,<br />
261, 641-648.<br />
Yanar, Y., Buyukcapar, H., Yanar, M. & Gocer, M. (2007). Effect of carotenoids from red pepper and<br />
marigold flower on pigmentation, sensory properties and fatty acid compodition of rainbow trout.<br />
Food Chemistry, 100, 326-330.
Change language