ÇAĞRILI KONUŞMALAR / KEYNOTES Invited Speeches ... - TPJD

Reitbrook, Eski Bir Karmaşık Petrol Sahasının Yeraltı Gaz Deposuna Başarılı Bir
Şekilde Dönüştürülmesi
Claude Bontemps 1 , Patrick Egermann 1 , Rolf Foerster 2 , Guenter Gerken 2
1 Storengy (GDFSUEZ)
2 Dexpro (GDFSUEZ)
Reitrook, Almanya’nın kuzeyinde Hamburg şehri sınırlarında yer alan eski bir petrol sahasıdır.
Saha 1937 yılında keşfedilmiş ve ardından geliştirilmiştir. Sahanın derinliği 700 m/deniz seviyesi
ve petrolün başlangıç saturasyon şartlarında olduğu varsayılmıştır. Başlangıç rezervuar basıncı
84 barg olan sahada 22 API graviteli petrol bulunmaktadır. Rezervuar yapısı Kretase zamanında
oluşmuş ve irili sıkılaşmış ve çatlaklı kireçtaşı formasyonundan oluşmaktadır. Formasyon Zeichtein
yapısının kısmi olarak kırılmış tuz domu yapısının üzerine binmesiyle oluşmuştur. Rezervuar
kalınlığı 65 – 80 m arasında değişmektedir. Porozite %25 olmasına rağmen matris porozitesi
gözenekli yapının düşük olduğu kısımlarda 0.1 – 1 md değerlerine ulaşmaktadır. Diğer taraftan
doğal çatlak dağılımın sonucu olarak dinamik kuyu performanslarından geçirgenlik 1 – 2 Darcy
olarak gözlenmektedir. Yıllık petrol üretimi 200 ilave kuyunun kazılmasıyla birlikte 1940 yılında
maksimum 360 000 ton olarak gerçekleşmiştir. 1943 – 1953 yılları arasında gaz enjeksiyonu
gerçekleştirilen sahada 1956 yılında su enjeksiyonu gerçekleştirilmiştir. 1964 yılından sahanın
terk edildiği 1973 yılına kadar petrol ve gaz boşaltma döneminde birlikte üretilmiştir. 1973
yılında sahanın yeraltı gaz deposu (UGS) amacıyla kullanılmasına karar verilmiş ve yoğun bir
şekilde petrol kuyularının gaz kuyusu olarak yeniden tamamlama faaliyetine geçilmiş ve gözlem
yapılmıştır. 1979 yılında rezervuarın yeraltı gaz depolama sahasına çevrilme işlemin ilk adımı
olarak 150 Milyon m 3 ’lük çalışma gazı ve 200 000 m 3 /saat geri üretim kapasitesine ulaşılmıştır.
İlk adımın başarıyla tamamlanmasının ardından depolama kapasitesi enjeksiyon ve geri üretim
stratejilerinin optimizasyon faaliyetleri ile artırılmıştır. Saha, mevcut durumda 350 Milyon m 3
çalışma gazı ve 350 000 m 3 /saat geri üretim kapasitesine sahiptir. Rezervuar basıncı kış mevsimin
başlarında maksimum 80 barg ve kış mevsiminin sonlarında minimum 40 barg’dir. Sahada
bulunan 78 adet kuyu, gaz üretim, petrol ve su üretimi ve gözlem kuyusu olarak kullanılmaktadır.
İstenilen depolama performansına ulaşabilmek amacıyla sahanın alt-çukur kısımlarına dikey ve
yatay sıvı üretim kuyuları kazılmıştır. Bu kuyular, rezervuarın üst-çukur kısımlarında yer alan gaz
kuyularına sıvı gelişlerini kısıtlayarak, rezervuar basıncının düşmesiyle oluşan basılan gazın sıkışma
kapasitelerini sınırlandırmaya olanak sağlamaktadır. Böylece, basılan gazın doğal çatlaklardan
geçerek rezervuar matrisinde kısmi yayılımı ikincil petrol üretimine olanak sağlamaktadır. Matris
yapısından üretilen ve çatlaklı yapıda gravite farkıyla ayrışan petrol, rezervuarın derin-çukur
kısımlarına açılan sıvı kuyularından üretilmektedir. Şu ana kadar, dikkat çekici ve sürdürebilir bir
debide petrol üretilmektedir. Depolanan gaz kapasitelerinin artırım tecrübesinden daha fazla
petrolün hareket ettirilebileceği anlaşılmıştır. Sonuç olarak; uzun süren üretim sürecine rağmen,
Reitbrook petrol üretim ve gaz depolama aktivitelerinin birbirine paralel olarak yürütülmesiyle
ikinci bir hayat buldu. GDFSUEZ grubunun arama, üretim ve yeraltı gaz depolama alanındaki
tecrübesi ve kabiliyeti Reitbrook sahasının terk edilme sürecini erteleyerek kazan- kazan
sisteminin uygulanmasına imkan vermiştir. Bu özellik grubun gaz taşıma, yerel pazarlama ve
olgun petrol sahalarından üretim yapabilme alanlarında iş geliştirmesini sağlamaktadır.
Keywords : Eski Bir Petrol Sahasının Yeraltı Gaz Deposuna Başarılı Bir Şekilde Dönüştürülmesi
96