ÇAĞRILI KONUŞMALAR / KEYNOTES Invited Speeches ... - TPJD

Küresel ve Bölgesel Politikaların Türkiye’nin Enerji Politikasına Etkileri
Necdet Pamir
TMMOB, Petrol Mühendisleri Odası, Enerji Politikaları Çalışma Grubu Başkanı
Enerji, ülkelerin ekonomik ve toplumsal gelişimlerinin vazgeçilmez girdisi ve gereksinimidir.
Enerji kaynaklarına ve bu kaynaklardan elde edilen enerjiye erişim, ülkelerin gelişim düzeylerini
olduğu kadar, ekonomik ve ulusal güvenliklerini de doğrudan etkileyen, yaşamsal bir olgudur.
Bunun yanı sıra; kesintisiz, ödenebilir, temiz ve kaliteli enerjiye erişebilmek, ayrımsız tüm insanlar
için, su ve hava kadar gerekli bir insanlık hakkıdır. Buna karşın halen dünyada 1.5 milyar insan
elektrikten, 2.5 milyar insan ticari enerji kaynaklarına erişimden yoksundur.
Bugün dünyada enerji tüketimi; çok büyük oranda petrol (% 34.8), doğal gaz (%23.7) ve kömürle
(% 29.4) karşılanmaktadır. Bu gerçek, bir yandan kısıtlı coğrafyalara yoğunlaşmış olan söz konusu
kaynaklara erişebilmek için sıcak ve soğuk savaşlara, dış müdahale ve işgallere, masum sivillerin
katledilmesine yol açan bir sürecin alt yapısını oluşturmaktadır. Diğer yandan ise, bu kaynakların
üretimlerinden tüketimlerine uzanan zincirde yaydıkları sera gazları, gelecek nesilleri tehdit eden
küresel ısınmaya ve iklim değişikliklerine yol açmaktadır.
Özellikle fosil kaynaklara dayalı mevcut tüketim alışkanlıklarımızın neden olduğu küresel ısınma,
bugün yakın geleceğimizi tehdit eden bir gerçeklik olarak karşımızda durmaktadır. Önümüzdeki
yıllar, daha temiz ve yenilenebilir kaynaklarla, temiz yakma teknolojileri kullanımının, giderek
artan oranda etkin olması için tüm ülkelerin ortak çaba göstermesi ve önceki yıllardan daha
sorumlu davranması gereken yıllar olacaktır.
Ne var ki, özellikle enerji tüketiminde en büyük payı alan ülkelerin, özellikle fosil kaynaklara dayalı
tüketim alışkanlıklarından vazgeçmelerini beklemek, gerek ekonomik ve gerekse psikolojik diye
tanımlayabileceğimiz nedenlerden dolayı, henüz iyimserlikten de öte bir beklenti konumundadır.
Başta ABD olmak üzere, büyük tüketici ülkelerin ve AB gibi toplulukların, özellikle petrol ve doğal
gaz tüketimlerindeki dışa bağımlılıkları ise, bir yandan bu kaynaklara sahip ülkelerin diğer yandan
bu kaynakların taşındığı güzergahlarda yer alan ülkelerin güvenliklerini de tehdit edecek biçimde
paylaşım mücadelelerine sahne olmaktadır.
Bildiri, bu çerçevede ABD, Rusya ve AB gibi aktörlerin, kendi çıkarlarına odaklı politikalarının,
bölgemizdeki gelişmelere ve Türkiye’nin enerji politikalarına (çoğunlukla olumsuz) olan etkilerini
irdelemektedir. İddia edilenin aksine, önemli yerli enerji kaynaklarına sahip Türkiye’nin, tamamına
yakınını ithal etmekte olduğu petrol ve doğal gaza aşırı bağımlı tüketim profilinden, tek kaynağa
aşırı bağımlılığına, uluslar arası boru hattı projelerinde “terminal miyiz, ‘hub’mı olacağız?”
söylemleri arasındaki açmazlarına uzanan bir yelpazede, politika ve stratejilerindeki söylem ve
eylem farklılıkları değerlendirilecektir.
Türkiye’nin sürdürülebilir bir enerji politikasını hayata geçirmek için, yerli kaynaklarının
yeterliliğine karşın, asıl eksikliğin politikalarındaki yanlış tercihler olduğuna dikkat çekilecektir.
16