ÇAĞRILI KONUŞMALAR / KEYNOTES Invited Speeches ... - TPJD

Macondo: Bir Petrol Faciasının Anatomisi
Ferruh Demirmen
Bağımsız Petrol Danışmanı, Houston, Teksas, A.B.D
20 Nisan 2010 tarihinde ABD Meksika Körfezinde meydana gelen petrol faciası dünya petrol
tarihinde unutulmayacak bir iz bıraktı. Facianın yol açtığı yaşam kaybı, vahim çevre kirlenmesi,
sağlığa gelen zararlar, ve balıkçılıktan turizme kadar uzanan derin ekonomik yaralar da facianın
ana unsurları olarak uzun süre anılarda yer alacak. Facia, BP (British Petroleum) petrol şirketinin
derin-deniz “Macondo” prospektinde açtığı Macondo-1 arama kuyusunun patlaması ile meydana
geldi. Sondaj bir “semi-submersible” platformundan yapılyordu. Kuyu lokasyonunda su derinliği
1.522 m, petrollü seviyeler yaklaşık 5.500 m derinlikte idi. Macondo kuyusu derin denizde yeni
bir petrol keşfini müjdelemişti. BP’nin planı keşif kuyusunu geçici olarak terketmek, daha sonra ek
değerlendirme ve üretim için geri dönmekti. Kuyu terkinden sonra platform başka bir lokasyona
sevkedilecekti. Patlamanın olduğu tarihte sondaj 43 gün gecikmeyle ilerliyordu. Kuyu patlaması
(“blowout”) 20 Nisan gecesi kuyuyu terk işlemleri sırasında yüzeye ulaşan metan gazın alev
almasıyla vuku buldu. Patlama şiddeti ile yana doğru eğilen 33 bin tonluk platform alevler içinde
sulara gömüldü. Kuyudan denize ham petrol ve gaz fışkırmaya başladı. Kazada 11 işçi yaşamını
yitirdi, 17 kişi yaralandı, 115 personel canını zor kurtardı. Dev platform kuyudan 400 m öteye
fırlatılmıştı. Gece-gündüz süren hummalı çalışmalardan sonra petrol sızıntısı 15 Temmuz’da kontrol
altına alındı. Ancak nihai kontrol, önlem olarak açılan 2 kurtarma kuyusundan bir tanesinin deniz
tabanından 3.910 m’de Maconda’yı kesmesi ve kuyuya ağir çamur pompalanması ile 19 Eylül’de
mümkün oldu. Petrol sızıntısının devam ettiği 3 ay süresinde 4.9 milyon varil petrol denize döküldü.
Tahminlere göre dökülen petrolün %75’i halen şu veya bu şekilde doğa içinde. İmajı darbe yiyen
BP’nin New York Kambiyo Borsası’ndaki değeri Haziran ortalarına kadar 90 milyar dolar düştü.
Kongre ve federal hükümetin açtığı çeşitli soruşturmalardan sonra, patlamadan kısa bir süre önce
sondajda bir takım kestirme yollara başvurmanın kazanın ana nedeni olduğu kanaatına varıldı.
Maliyette tasarruf hedefini güden kestirme yollar kuyunun güvenliğini tehlikeye sokmuştu. En
önemlisi, “negatif basınç” testleri yeterince dikkate alınmamıştı. Sondaj bitiminin gecikmesiyle
maliyet 43 milyon dolar artmıştı. Ek olarak, patlamayı önleyebilecek “Blowout Preventer” (BOP)
sistemi görevini yapamamıştı. Macondo faciası, 300’den fazlası BP aleyhine olmak üzere yüzlerce
davayı gündeme getirdi ve Meksika Körfezi’nde petrol arama ve üretimini büyük ölçüde sekteye
uğrattı. Sektörün ciddi bir “offshore” kaza durumunda yeterince hazırlıklı olmadığı açıkça ortaya
çıktı. Bu vesile ile sektör geriye dönüş olmayan bir değişime girdi. Sondajlarda güvenlik konusunda
hiçbir ödün verilmemesi (“sıfır tolerans”) ilkesi sektörce benimsendi ve sondaj güvenliği ile ilgili
yeni düzenlemeler gündeme geldi. Türkiye’nin faciadan alması gereken önemli dersler var.
Anahtar Kelimeler: Macondo, Meksika Körfezi, çevre, kuyu patlaması, facia, derin-deniz, arama
72