ÇAĞRILI KONUŞMALAR / KEYNOTES Invited Speeches ... - TPJD

Yüzeyden Jeokimyasal Yöntemlerle Hidrokarbon Aramacılığı, Murzuk Baseni
(Libya)
Feridun Alp Uğur, Hüsnü Çorbacıoğlu, Y. Haluk İztan, Şakir Özsoy
Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, Araştırma Merkezi, Ankara
Yüzeyde jeokimyasal prospeksiyon uygulamaları, yeraltı aktif petrol ve gaz rezervuarlarından
kaynaklanan hafif hidrokarbon (C1-C4) mikrosızıntılarının yüzeyde tespit ve değerlendirilmesi
esasına dayanan ve son dönemde yaygın olarak kullanılmaya başlanan aramacılık yöntemlerinden
biridir. Murzuk Baseni (Libya) kuzeyinde, yaklaşık 500 km2’lik bir alanda, 1.2 metre derinlikten
özel bir sonda sistemi kullanılarak alınan 700 adet toprak gazı örneği, gaz kromatografi yöntemi
ile analizlenerek içerdiği metan, etan, propan ve bütan miktarları belirlenmiştir. Elde edilen
verilerden hazırlanan hafif hidrokarbon dağılım ve anomali haritaları, nokta haritaları, Pixler
diyagramları ve benzeri materyalin değerlendirilmesi sonucu, çalışma alanı içerisinde yeralan
olası rezervuarların yaklaşık yayılım ve içerdikleri hidrokarbon tipi ile ilgili veriler elde edilmiştir.
Yüzeyde tespit edilen gaz anomalileri rezervuarlardan olduğu kadar, fay ve çatlak
sistemlerinden de kaynaklanabileceği için, özellikle çizgisel karakterde olan bu tip anomalilere
dikkat edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle, çalışma alanında belirlenen her tipteki yüzey
anomalisi, yeraltı jeofizik ve jeolojik verileri ile birlikte değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, Murzuk
Baseni’nde gerçekleştirilen yüzey jeokimya çalışmalarından elde edilen verilerin güvenilirlik ve
hassasiyeti, takip eden süreçte gerçekleştirilen diğer arama ve sondaj faaliyetlerinin sonuçları
ile birlikte değerlendirildiğinde ve sözkonusu uygulamaların, düşük maliyet ve kısa sürede
sonuçlandırılabilmeleri de göz önüne alındığında hidrokarbon aramacılığında daha yaygın olarak
kullanılması noktasında pozitif bir görünüm sunmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Organik jeokimya, yüzeyden jeokimyasal prospeksiyon, hafif hidrokarbonlar,
Murzuk Baseni, Libya
50