ÇAĞRILI KONUŞMALAR / KEYNOTES Invited Speeches ... - TPJD
ÇAĞRILI KONUŞMALAR / KEYNOTES Invited Speeches ... - TPJD ÇAĞRILI KONUŞMALAR / KEYNOTES Invited Speeches ... - TPJD
Stratigraphic Framework of the Saudi Arabian Cambrian - Ordovician Successions, and Correlation with SE Turkey in the Arabian Platform Muhittin Şenalp 1 , Nihat Bozdoğan 2 1 Retired 2 Turkish Petroleum Corporation, Research Senterc Ankara Being an asymmetric wide basin, Arabian Plate deepens towards the east and reaches its maximum depth in the Zagros Collision Zone. The oldest Paleozoic succession is the Early Cambrian Siq Formation, a fluvial to marine deposition that consists of thick, red colored sandstones. During the Middle Cambrian, regionally Arabia and Turkey were under the shallow marine conditions represented by a carbonate-dominated sequence with clastic interbeds. Named as Burj Formation in Jordan and Arabia and as Koruk Formation in SE Turkey, this sequence is a key level in the region. By the rapid uplifting of the Arabian Shield, the carbonate deposition was disrupted in Late Cambrian and continental clastics started to deposit around Saudi Arabia, Jordan and SE Turkey. Beginning with conglomeratic sandstones and poorly sorted conglomerates consisting of magmatic rock fragments in the lower parts, the sequence gradually changes into medium-tocoarse grained, cross-bedded fluvial sandstones in Saudi Arabia. This unit is correlated with the Sosink Formation in Turkey. The boundary between the Cambrian and Lower Ordovician successions is a sharp transgressive contact in Saudi Arabia. This regional transgression, known as MSF O10, represents the beginning of the Ordovician (Tremadocian) period. The Lower Ordovician sequence was truncated with a well defined unconformity surface in Saudi Arabia and this discordance marks the erosion of the Tremadocian marine succession, characterized by Cruziana trace fossils. The same succession is known as Seydişehir Formation in SE Turkey. Base of this formation represents the earliest Ordovician transgression and is also correlated with MSF O10. Middle-Late Ordovician Qasim Formation, consists of shale and sandstone, includes Hanadir, Kahfah, Ra’an and Quwarah members. The base of Hanadir Shale Member; being the lowest part of the sequence, is an important regional transgressive surface (MSF O30). Ra’an Member, whose base is another regional transgressive surface (MSF O40), contains dark gray colored open marine shales. The equivalent of these successions is Middle to Late Ordovician Bedinan Formation that consists of four members in SE Turkey, After the deposition of Qasim Formation, present Saudi Arabia and Arabian Peninsula were affected by the Late Ordovician (Late Ashgill) glaciation. This glaciation was short-lived and estimations indicated that it lasted less 0.5 Myr and affected the intracratonic basins of Mauritania, Algeria, Libya, Egypt, Saudi Arabia, and Turkey. The Gondwana polar icecap advanced into western Arabia in two major pulses depositing the Zarqa and Sarah Formations. Keywords : Saudi Arabia, Paleozoic, Ordovician, Cambrian, Stratigraphy, SE Turkey 379
Suudi Arabistan’ın Silurian-Permiyen Stratigrafisi ve GD Türkiye ile Korelasyonu Muhittin Şenalp 1 , Nihat Bozdoğan 2 1 Emekli 2 Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, Ankara Arap Plakası Paleozoyik istiflerindeki karbonat ve kumtaşı rezervuarlarından önemli miktarlarda doğal gaz ve petrol üretilir. Paleozoyik istifinin çok ayrıntıda çalışıldığı bu çökelleri tanıyarak Paleozoyik petrol sistemlerini anlamak, bu plakanın kuzeyinde Halep ve Mardin yükselimleri gibi duraylı blokların oluşturduğu farklılıkları irdelemek ve GD Türkiye ile basitçe karşılaştırmalarını yapmak bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Ordovisiyen sonu Gondwana buzullaşması sonrasında, deniz seviyesi yükselmiş, öncelikle buzul vadileri deniz suyunun istilasına uğramıştır. Arap Platformu’nun shelf alanlarında bölgesel transgresyonun (MFS S10) etkisi ile birbirleri ile bağlantılı olmayan küçük havzalarda ve anoksik koşullarda, hem kaynak kaya hem de örtü kaya özelliği taşıyan organik maddece zengin şeyller (hot shale) çökelmiştir (Qusaiba Üyesi). Bu birim Orta Doğu ülkelerininde oldukça yaygın olup, bölge petrolünün kaynağıdır (Ürdün’de Mudawwara, Umman’da Sahmah, Suriye’de Abba ve Türkiye’de Dadaş formasyonları). Bu şeyllerin üzerine regresif Siluriyen-Devoniyen çökelleri gelmektedir. Geç Siluriyen ile Erken Devoniyen yaşlı Kaledoniyen Orojenezi Arap Platformu’nun Paleozoyik istifinde bölgesel bir aşınmaya sebep olmuş ve orojenezin izleri Alt Siluriyen çökellerine kadar etkili olmuştur. Suudi Arabistan’ın Siluriyen-Devoniyen istifi; Qalibah, Tawil, Jauf ve Jubah formasyonlarından oluşur ve GD Türkiye’de Dadaş, Hazro ve Kayayolu formasyonları bu çökellerin karşılığıdır. Suudi Arabistan’ın Karbonifer istifi Hersiniyen Orojenezi sonrasında çoğunlukla aşınmıştır. Bazı derin kuyularda kesilen korunmuş Vizeyen-Namuriyenan birimleri kireçtaşı, dolomit ve klastiklerden oluşmakta ve altaki karasal Jubah Formasyonu üzerine transgresif olarak gelmektedir (MFS C10). Arabistan’da Permo-Karbonifer istifi kalın kumtaşlarından oluşmaktadır. İsifin tabanı Hersiniyen Orojenezi’nin aşınma yüzeyini temsil eder. Bu yüzey üzerinde kazılan Permo-Karbonifer yaşlı derin buzul vadilerinde Juwayl Formasyonu, bununla yanal geçişli Haradh Formasyonu gaz üretimi yapılan, düşük gözenek ve geçirimlikteki kumtaşlarından oluşmaktadır. Arabistanın Üst Permiyen istifi, karasal ortamda çökelmiş çok önemli petrol ve doğalgaz hazne kayalarını oluşturan Unayzah Formasyonu ile başlar ve denizel karbonatlardan oluşan Khuff Formasyonu’nun ortasına kadar uzanır. Bu formasyon rezervuar özelliği sunan örgülü akarsu ve eoliyen kumtaşlarından oluşmakta, tabanındaki derin aşınma nedeniyle Siluriyen kaynak kayaları ile yan yana gelebilmektedir. Bu önemli rezervuar birimin GD Türkiye’de karşılığı tanımlanamamıştır. Geç Permiyen sonuna doğru Neotetis’in açılmasını takiben transgresif kumtaşları ile başlayan istif, Arap Plakası’nın tamamını kaplayan sığ denizde çökelen karbonat kayaları Suudi Arabistan’da Khuff, GD Türkiye’de Gomaniibrik Formasyonları şeklinde çökelimine devam etmiştir. Tabanı MFS P20 olarak bilinen çökeller İran ve Arabistan’da en büyük gaz rezervlerini oluşturmaktadır. Anahtar Kelimeler: Arap Plakası, Paleozoyik, Stratigrafi, Siluriyen, Permiyen 380
- Page 303 and 304: Geothermal Energy Potential of Turk
- Page 305 and 306: Determination of Protection Areas i
- Page 307 and 308: Research of Geothermal Fields by Ut
- Page 309 and 310: Mineralogical and Petrographic Feat
- Page 311 and 312: 3D Subsurface Modeling of Gümüşk
- Page 313 and 314: Supplemantary Cementitious Material
- Page 315 and 316: Doğu Karadeniz Kıtasal Yamacını
- Page 317 and 318: Batı Karadeniz Kıtasal Yamacında
- Page 319 and 320: Zonguldak - Kozlu Açıklarında G
- Page 321 and 322: Akçakoca (Deniz) Dolaylarının Te
- Page 323 and 324: SONDAJ MÜHENDİSLİĞİ 6 Drilling
- Page 325 and 326: Subsea BOP, Secondary Intervention
- Page 327 and 328: AC Drilling Rigs in Turkish Petrole
- Page 329 and 330: Logistics Operations in Sürmene-1
- Page 331 and 332: Rig NOV2000 TD 500 PAC Utilization
- Page 333 and 334: Modeling of Cuttings Transport in H
- Page 335 and 336: 2007-2009 Yılları Arasında Batı
- Page 337 and 338: Libya Sirte Baseni’nde Yeni Büy
- Page 339 and 340: Libya Murzuk Baseni, 147/3-4 Ruhsat
- Page 341 and 342: NATURALHY (Hidrojen Dağıtımı İ
- Page 343 and 344: Yerçekimsel Üretim Yöntemi Yalç
- Page 345 and 346: DOĞALGAZ MÜHENDİSLİĞİ ve CO 2
- Page 347 and 348: Prediction of Temperature Change of
- Page 349 and 350: Matrix Fracture Interaction in Sand
- Page 351 and 352: Cap Rock Integrity in Co 2 Storage
- Page 353: Suudi Arabistan’ın Kambriyen-Ord
- Page 357 and 358: Batman Kuzeyi Miyosen İstifi Strat
- Page 359 and 360: Diyarbakır XI. Bölge Petrol Arama
Suudi Arabistan’ın Silurian-Permiyen Stratigrafisi ve GD Türkiye ile<br />
Korelasyonu<br />
Muhittin Şenalp 1 , Nihat Bozdoğan 2<br />
1 Emekli<br />
2 Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, Ankara<br />
Arap Plakası Paleozoyik istiflerindeki karbonat ve kumtaşı rezervuarlarından önemli miktarlarda<br />
doğal gaz ve petrol üretilir. Paleozoyik istifinin çok ayrıntıda çalışıldığı bu çökelleri tanıyarak<br />
Paleozoyik petrol sistemlerini anlamak, bu plakanın kuzeyinde Halep ve Mardin yükselimleri gibi<br />
duraylı blokların oluşturduğu farklılıkları irdelemek ve GD Türkiye ile basitçe karşılaştırmalarını<br />
yapmak bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır.<br />
Ordovisiyen sonu Gondwana buzullaşması sonrasında, deniz seviyesi yükselmiş, öncelikle buzul<br />
vadileri deniz suyunun istilasına uğramıştır. Arap Platformu’nun shelf alanlarında bölgesel<br />
transgresyonun (MFS S10) etkisi ile birbirleri ile bağlantılı olmayan küçük havzalarda ve anoksik<br />
koşullarda, hem kaynak kaya hem de örtü kaya özelliği taşıyan organik maddece zengin şeyller (hot<br />
shale) çökelmiştir (Qusaiba Üyesi). Bu birim Orta Doğu ülkelerininde oldukça yaygın olup, bölge<br />
petrolünün kaynağıdır (Ürdün’de Mudawwara, Umman’da Sahmah, Suriye’de Abba ve Türkiye’de<br />
Dadaş formasyonları). Bu şeyllerin üzerine regresif Siluriyen-Devoniyen çökelleri gelmektedir.<br />
Geç Siluriyen ile Erken Devoniyen yaşlı Kaledoniyen Orojenezi Arap Platformu’nun Paleozoyik<br />
istifinde bölgesel bir aşınmaya sebep olmuş ve orojenezin izleri Alt Siluriyen çökellerine kadar<br />
etkili olmuştur. Suudi Arabistan’ın Siluriyen-Devoniyen istifi; Qalibah, Tawil, Jauf ve Jubah<br />
formasyonlarından oluşur ve GD Türkiye’de Dadaş, Hazro ve Kayayolu formasyonları bu çökellerin<br />
karşılığıdır.<br />
Suudi Arabistan’ın Karbonifer istifi Hersiniyen Orojenezi sonrasında çoğunlukla aşınmıştır.<br />
Bazı derin kuyularda kesilen korunmuş Vizeyen-Namuriyenan birimleri kireçtaşı, dolomit ve<br />
klastiklerden oluşmakta ve altaki karasal Jubah Formasyonu üzerine transgresif olarak gelmektedir<br />
(MFS C10).<br />
Arabistan’da Permo-Karbonifer istifi kalın kumtaşlarından oluşmaktadır. İsifin tabanı Hersiniyen<br />
Orojenezi’nin aşınma yüzeyini temsil eder. Bu yüzey üzerinde kazılan Permo-Karbonifer yaşlı<br />
derin buzul vadilerinde Juwayl Formasyonu, bununla yanal geçişli Haradh Formasyonu gaz<br />
üretimi yapılan, düşük gözenek ve geçirimlikteki kumtaşlarından oluşmaktadır.<br />
Arabistanın Üst Permiyen istifi, karasal ortamda çökelmiş çok önemli petrol ve doğalgaz hazne<br />
kayalarını oluşturan Unayzah Formasyonu ile başlar ve denizel karbonatlardan oluşan Khuff<br />
Formasyonu’nun ortasına kadar uzanır. Bu formasyon rezervuar özelliği sunan örgülü akarsu<br />
ve eoliyen kumtaşlarından oluşmakta, tabanındaki derin aşınma nedeniyle Siluriyen kaynak<br />
kayaları ile yan yana gelebilmektedir. Bu önemli rezervuar birimin GD Türkiye’de karşılığı<br />
tanımlanamamıştır.<br />
Geç Permiyen sonuna doğru Neotetis’in açılmasını takiben transgresif kumtaşları ile başlayan<br />
istif, Arap Plakası’nın tamamını kaplayan sığ denizde çökelen karbonat kayaları Suudi Arabistan’da<br />
Khuff, GD Türkiye’de Gomaniibrik Formasyonları şeklinde çökelimine devam etmiştir. Tabanı MFS<br />
P20 olarak bilinen çökeller İran ve Arabistan’da en büyük gaz rezervlerini oluşturmaktadır.<br />
Anahtar Kelimeler: Arap Plakası, Paleozoyik, Stratigrafi, Siluriyen, Permiyen<br />
380
Change language