ÇAĞRILI KONUŞMALAR / KEYNOTES Invited Speeches ... - TPJD

Gümüşköy Jeotermal Sahası 3 Boyutlu Yeraltı Modellemesi, Aydın, Türkiye
Sertaç Akar 1 , Ozan Atalay 1 , Özgür Çağlan Kuyumcu 1 , Umut Destegül Solaroğlu 1 ,
Sadun Arzuman 2 , Burcu Çolpan 1
1 BM Mühendislik ve İnşaat A.Ş., Ankara
2 Schlumberger İnformation Solutions, Ankara
Bu çalışma, Gümüşköy Jeotermal Sahasının jeolojisini ve jeotermal sistemini tanımlamak için
3 Boyutlu Yeraltı Modelini oluşturmayı amaçlamaktadır. Bu kapsamda, çalışma alanı içerisinde
Petrel® modelleme yazılımı kullanılarak 3 Boyutlu litoloji, yapısal jeoloji, rezistivite ve sıcaklık
modelleri hazırlanmıştır. BM Mühendislik ve İnşaat A.Ş. bu alandaki arama faaliyetlerine 2005
yılında başlamış ve bu süre zarfında jeoloji, jeokimya ve jeofizik verilerden oluşan geniş bir altyapı
oluşturmuştur. Çalışma alanının yer aldığı Batı Anadolu Bölgesi, Türkiye’deki birçok önemli
jeotermal sistemi ihtiva etmesi sebebiyle özel bir öneme sahiptir. Gümüşköy sahası jeotermal
sistemi ise Büyük Menderes Grabeni (BMG) içerindeki faylı, çatlaklı yapıda derin dolaşım ile
gelişen sıcak su ağırlıklı hidrotermal kaynak olarak ifade edilebilmektedir. İzlenen metot dört ana
aşamadan oluşmaktadır. Bunlar; Veri Girişi, Yapısal Modelleme, Özellik Modellemesi ve Belirsizlik
Tespitidir. Veri girişi aşamasında Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) ortamından gelen sayısal verilerin
yanı sıra sayısal olmayan verilerden de yararlanılmıştır. Yapısal modelleme aşaması 3 boyutlu
modelin iskeletini oluşturan fay modeli, grid sistemi, düzlemler ve zonların tanımlanmasından
oluşmaktadır. Özellik Modellemesi ise litoloji, rezistivite, sıcaklık ve basınç gibi özelliklerin
modellenmesinden oluşan sonuç aşamasıdır. Bu aşamada, litoloji modeli hem deterministik hem
de stokastik yöntemler kullanılarak yapılmıştır. Bu modellerden deterministik yöntem ile yapılanın
gerçeği daha iyi yansıttığı sonucuna varılmıştır ve modelin belirsizliği yeni açılacak kuyulardan
gelen veriler ile güncellenip iyileştirilebilinmektedir. Rezistivite ve sıcaklık modelleri ise “Minimum
Curvature”, “Gaussian Random Function Simulation (GRFS)”, “Co-krigging” ve eğilim alma gibi
farklı algoritmalar denenerek oluşturulmuştur. Yapılan analizler sonucunda “GRFS with collocated
co-krigging” metodu en uygun sonuç olarak belirlenmiş ve bu model üzerine belirsizlik analizleri
yapılmıştır. Belirsizlik analizi çeşitli olasılık hesapları yapılarak hesaplanmış ve mevcut modelin
gerçeği ne kadar iyi tayin ettiğini değerlendirmektedir. Modelin uygunluğu ve tutarlılığı mevcut
tüm veri ile araştırılmış ve yeni açılan kuyular ile de doğrulanmıştır. Ortaya konulan 3 boyutlu
model yapısal iskelet, jeoloji ve jeotermal sistemin etkileşimlerin görselleştirmek ve anlamak
için oldukça yardımcı olmuştur. Bu model ileriki çalışmalarda sayısal rezervuar modellemesi için
temel oluşturacaktır.
Anahtar Kelimeler: Jeotermal, Gümüşköy, 3 Boyutlu Modelleme, Yapısal İskelet, Megnetotellurik,
Yeraltı Sıcaklığı
330