ÇAĞRILI KONUŞMALAR / KEYNOTES Invited Speeches ... - TPJD

Sandıklı (Afyon) Jeotermal Alanı Çevresinde Görülen Hidrotermal
Alterasyonun Mineralojik ve Petrografik Özellikleri
Duygu Okur 1 , İbrahim Gündoğan 2 , İsmail Hakkı Karamanderesi 1 , Yeşim Yücel Öztürk 2 ,
Cahit Helvacı 2 , Eşref Kanlı 1
1 JEM Jeolojik Etüd Müşavirlik Bürosu, İzmir
2 Dokuz Eylül Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, İzmir
Çalışma alanı Afyon ilinin yaklaşık 40 km güneybatısında olan Sandıklı yöresindedir. Bölge,
Batı Anadolu Neo-tektonik döneminde gelişen tektonik aktivite ve volkanizma ile ilişkili olarak
şiddetli hidrotermal alterasyon ve jeotermal sistemlerden etkilenmiştir. Sandıklı çevresindeki
Miyosen yaşlı volkanizma alkali lavlar ve kalk-alkali piroklastikler üretmiştir. Bölgede, hidrotermal
alterasyon ve mineralizasyon ürünlerinin gözlenebileceği birçok mostra görülür. Bölgenin temel
kayalarını, Afyon zonuna ait düşük dereceli metamorfizmaya uğramış olan Paleozoyik-Tersiyer
birimleri oluşturur. Hidrotermal alterasyon izleri Hüdai kaplıcalarından itibaren daha doğuya ve
kuzeydoğuya doğru olan volkanik kayalarda rahatlıkla gözlenebilmektedir. Hidrotermal alterasyon
etkileri, sondaj verilerine göre yer altında çok geniş bir alanda devam eder. Sondaj kuyularına
ait örnekler üzerinde yapılan mineralojik ve petrografik çalışmalar sonucunda, kuyuların
alterasyon mineral parajenezleri ortaya konmuştur. AFS 12 ve 13 no’lu kuyularda, 50-60 m’lerde,
silisifikasyon ve kalsedon ve hematit oluşumu yaygındır. Daha derin seviyelerde hidrotermal
alterasyondan dolayı, markazit ve serisitle birlikte, pirit ve hematit bolluğu artmaktadır. 110-180
m. seviyelerinde, özşekilli Fe-Ti oksit mineralleri gözlenmektedir. Bununla birlikte, trakiandezit
içinde, sanidin ve özşekilli piroksen (ojit) ile birlikte, birincil apatit ve titanomagnetit mineralleri
tespit edilmiştir. AFS 15 no’lu kuyuda 316 m’de Seydişehir formasyonuna girilmiştir. Buna ek
olarak 136 m, 179 m, 217 m, 452 m, 484 m ve 598 m’lerde fay zonuna ait çatlaklı sülfürlü zonlar
kesilmiştir. AFS 16 no’lu kuyuda 312 m’de Seydişehir formasyonuna girilmiştir ve 218 m, 244
m, 246 m, 396 m, 478 m, 634 m, 638 m, 654 m, 678 m, 916 m ve 920 m’lerde fay zonuna ait
çatlaklı sülfürlü zonlar kesilmiştir. AFS 17 no’lu kuyuda ise 332 m’de Seydişehir formasyonuna
girilmiştir ve 156 m, 260 m, 304 m, 380 m, 762 m ve 960 m’lerde fay zonuna ait çatlaklı sülfürlü
zonlar kesilmiştir. Yapılan sondajlarda Hüdai kuvarsitleri II. hazne kaya olarak saptanmıştır. Hüdai
kuvarsitleri genellikle 500m’de kesilmiştir. Bölgede önceki kuyulara ek olarak 7 kuyuda, daha
yüksek sıcaklık elde etmek hedeflenmiştir. Bu 7 kuyuda temel kayalar farklı istif göstermektedir.
Ana üretim zonu Hüdai kuvarsiti olarak belirlenmiştir. Hüdai kuvarsitinde derine doğru hidrotermal
cevherleşme zenginleşmekte kuyu derinliklerine bağlı olarak kuyu dibi sıcaklıklarıda artmaktadır.
Üretim sıcaklıkları sadece üretime bağlı olarak verilmektedir. Jeotermal alandaki çalışmalarımız
daha detaylı veriler elde etmek üzere devam etmektedir.
Anahtar Kelimeler: Hidrotermal alterasyon, Alterasyon mineralojisi, Jeotermal kaynaklar, Batı
Anadolu, Sandıklı jeotermal alanı
328