ÇAĞRILI KONUŞMALAR / KEYNOTES Invited Speeches ... - TPJD
Share Embed Flag
Download ePaper

ÇAĞRILI KONUŞMALAR / KEYNOTES Invited Speeches ... - TPJD

ÇAĞRILI KONUŞMALAR / KEYNOTES Invited Speeches ... - TPJD ÇAĞRILI KONUŞMALAR / KEYNOTES Invited Speeches ... - TPJD

tpjd.org.tr
14.06.2013 Views

Cretaceous Tectonic Evolution of the Western and Central Black Sea Region Okan Tüysüz İstanbul Technical University, Eurasia Institute of Earth Science, İstanbul There are different views on the tectonic evolution of the Pontides, one of the main tectonic units of Turkey. Şengör and Yılmaz (1981) divided the Pontides (sensu Ketin, 1966) into Rhodope- Pontide and Sakarya continental fragments separated by an Intra-Pontide Suture. The Pontides were subdivided into Istanbul, Istranca and Sakarya zones by Okay et al. (1994). The most controversial issue on these different tectonic models is the relationships between Istanbul and the Sakarya zones (Western and Central Pontides) and oceanic realms (Palaeotethys, Neotethys and Black Sea) separating these continental fragments. Data from the Daday-Azdavay-İnebolu region and from the Kargı Massif shed light onto this discussion. Our data indicate that the Western and Central Pontides juxtaposed along the Intra-Pontide Suture at the beginning of Late Cretaceous. The ophiolites in the Kargı Massif and around the Çankırı Basin represent the İzmir- Ankara-Erzincan Ocean, which was consumed by northward subduction during the Triassic-Late Cretaceous interval. In this presentation I will describe tectonic units of the Cide-Sinop-Tosya area and discuss their Cretaceous evolution. Keywords: Western and Central Pontides, Tectonics, Cretaceous 291

Eski Avrasya Kıtasal Litosfer İçerisinde Oluşan Kara Deniz: Karadeniz Öncesi Rekonstrüksiyonlar ve Karadenizin Tektonik Gelişimini Kontrol Eden Faktörler Randell Stephenson Aberdeen Üniversitesi Yerbilimleri ve Petrol Jeolojisi, Aberdeen, İngiltere Isı akısı verileri, litosfer riyolojisi ve tomografi modelleri Karadeniz’ in altındaki litosferin soğuk ve sağlam olduğunu ortaya koymaktadır. Diğer yay gerisi basenler ve yay gerisi basen modelleri ile Karadeniz rift yapılarının bölgesel dağılımı karşılaştırıldığında, Karadeniz’ in altındaki litosferin soğuk ve sağlam olduğu öngörülür. Diğer güncel ve eski yay gerisi basenlerde görülenler ile Karadeniz kıyılarındaki tektonik çökmenin ters nümerik modelleri karşılaştırıldığında da Karadeniz’ in altındaki litosferin soğuk ve sağlam olduğu görülmektedir. Buradan, Karadeniz’in (büyük bölümünün) eski Avrasya kıtasal litosferi içinde oluştuğu sonucu çıkarılabilir. Gerçekten, bölgesel tektonik argümanlara dayalı rekonstrüksiyonlar, güncel Karadeniz’in iki yakasındaki kıtasal kabuğun Neoproterozoyik zamanlardan beri değilse de en azından Erken Paleozoyik’den bu yana Avrasya kıtasının parçaları ile temasta olduğunu göstermektedir. Dahası, Karadeniz’in çevresindeki bu Avrasya kıtasal litosferi en azından Geç Paleozoyik’den bu yana (geçiş)açılma tektonik ortamında bulunmaktadır. Buna ait jeolojik kayıtlar Karadeniz kıyılarında ve Karadeniz şelf alanlarındaki yeraltı verilerinde mevcuttur. Karadenizin günümüzdeki şeklini almasını sağlayan ve Kretase’de gelişen yay gerisi riftleşme, önceki bir seri oluşmuş riftleşme ve basen oluşturan olaylar (Geç Devoniyen-Karbonifer, Permo-Karbonifer, Permo-Triyas, Jura) gibi yapısal unsurlar ile birleşmiş durumdadır. Kretase riftleşmesi sırasında incelen kabuk zaten daha önceki bu olaylar neticesinde fazlasıyla incelmişti, Aksi halde litosfer ölçeğinde termal olarak büyük ölçüde dengelenirdi. Batı ve Doğu Karadeniz derin basenlerinin altındaki ince kabuk okyanusal kabuk değil, erken kıtasal metamorfik karmaşığa benzer şekilide, aşırı incelmiş kıtasak kabuktur. Bu gözlemler, Karadeniz’in tektonik gelişimine ait rekonstrüksiyonlar ve köken ve gelişimini kontrol eden etmenler ortaya konacak ve araştırılacaktır. Anahtar Kelimeler : Karadeniz gelişimi, basen modelleme, litosfer 292

Eski Avrasya Kıtasal Litosfer İçerisinde Oluşan Kara Deniz: Karadeniz Öncesi<br />

Rekonstrüksiyonlar ve Karadenizin Tektonik Gelişimini Kontrol Eden Faktörler<br />

Randell Stephenson<br />

Aberdeen Üniversitesi Yerbilimleri ve Petrol Jeolojisi, Aberdeen, İngiltere<br />

Isı akısı verileri, litosfer riyolojisi ve tomografi modelleri Karadeniz’ in altındaki litosferin soğuk<br />

ve sağlam olduğunu ortaya koymaktadır. Diğer yay gerisi basenler ve yay gerisi basen modelleri<br />

ile Karadeniz rift yapılarının bölgesel dağılımı karşılaştırıldığında, Karadeniz’ in altındaki litosferin<br />

soğuk ve sağlam olduğu öngörülür. Diğer güncel ve eski yay gerisi basenlerde görülenler<br />

ile Karadeniz kıyılarındaki tektonik çökmenin ters nümerik modelleri karşılaştırıldığında da<br />

Karadeniz’ in altındaki litosferin soğuk ve sağlam olduğu görülmektedir. Buradan, Karadeniz’in<br />

(büyük bölümünün) eski Avrasya kıtasal litosferi içinde oluştuğu sonucu çıkarılabilir. Gerçekten,<br />

bölgesel tektonik argümanlara dayalı rekonstrüksiyonlar, güncel Karadeniz’in iki yakasındaki<br />

kıtasal kabuğun Neoproterozoyik zamanlardan beri değilse de en azından Erken Paleozoyik’den<br />

bu yana Avrasya kıtasının parçaları ile temasta olduğunu göstermektedir. Dahası, Karadeniz’in<br />

çevresindeki bu Avrasya kıtasal litosferi en azından Geç Paleozoyik’den bu yana (geçiş)açılma<br />

tektonik ortamında bulunmaktadır. Buna ait jeolojik kayıtlar Karadeniz kıyılarında ve Karadeniz<br />

şelf alanlarındaki yeraltı verilerinde mevcuttur. Karadenizin günümüzdeki şeklini almasını<br />

sağlayan ve Kretase’de gelişen yay gerisi riftleşme, önceki bir seri oluşmuş riftleşme ve basen<br />

oluşturan olaylar (Geç Devoniyen-Karbonifer, Permo-Karbonifer, Permo-Triyas, Jura) gibi yapısal<br />

unsurlar ile birleşmiş durumdadır. Kretase riftleşmesi sırasında incelen kabuk zaten daha önceki<br />

bu olaylar neticesinde fazlasıyla incelmişti, Aksi halde litosfer ölçeğinde termal olarak büyük<br />

ölçüde dengelenirdi. Batı ve Doğu Karadeniz derin basenlerinin altındaki ince kabuk okyanusal<br />

kabuk değil, erken kıtasal metamorfik karmaşığa benzer şekilide, aşırı incelmiş kıtasak kabuktur.<br />

Bu gözlemler, Karadeniz’in tektonik gelişimine ait rekonstrüksiyonlar ve köken ve gelişimini<br />

kontrol eden etmenler ortaya konacak ve araştırılacaktır.<br />

Anahtar Kelimeler : Karadeniz gelişimi, basen modelleme, litosfer<br />

292

logo

products

Resources

Company

Terms of service
Privacy policy
Cookie policy
Cookie settings
Imprint
Change language
Made with love in Switzerland
© 2024 Yumpu.com all rights reserved

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!