ÇAĞRILI KONUŞMALAR / KEYNOTES Invited Speeches ... - TPJD

Ham Petrol ile Kirlenmiş Alanların Rehabilitasyonu ve Atıkların Bertarafı
Bahadır Ekizer, Elif Gökçek , Ş. Doğa Atay, Naci Köse, Erkan Buzpınar
Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, İGÇ Daire Başkanlığı, Ankara
Hidrokarbon arama, sondaj ve üretim faaliyetleri sonucu çeşitli atıklar ortaya çıkmaktadır.
Sözkonusu faaliyetler sonucu ortaya çıkan atıklardan biri de ham petrol ile kirlenmiş atıklardır.
Ham petrol ile kirlenmiş atıklar genellikle tehlikeli atık olarak nitelendirilmekte olup su, toprak,
havaya olumsuz etkiler yaparak çevre kirliliğine neden olabilmektedir. Ham petrol ile kirlenmiş
atıklar; petrol ile kirlenmiş toprak, ambalaj, absorbanlar, temizleme bezleri ve koruyucu giysilerdir.
Bu atıkların çevreye zarar vermesinin önlenmesi için bertarafının sağlanması gerekmektedir.
Tehlikeli atıklar sınıfında bulunan ham petrolün üretimi ve boru hatları ile taşınması sırasında
meydana gelen problemlerden dolayı ham petrol saçılmaları sonucunda toprakta petrol kirliliği
meydana gelmektedir. Toprakta meydana gelen petrol kirliliğini giderme yöntemlerinden
biri; uluslararası faaliyet gösteren şirketler ve TPAO tarafından da yaygın olarak kullanılan
“Biyoremidasyon Yöntemi” uygulamaları ile bertaraf edilmesidir. Biyolojik arıtma yöntemi olan
biyoremidasyon; doğal mikroorganizmalar kullanılarak tehlikeli atıkların daha az toksik veya toksik
olmayan bileşiklere indirgenmesi olarak tanımlanmaktadır. Biyoremidasyon uygulamasındaki en
önemli faktörlerden birisi toprağın yerinde rehabilitasyonunun sağlanmasıdır. Geri kazanımla
elde edilen selüloz lifleri ve tamamen doğal bakteri ile bu bakterilerin yaşaması için gerekli
olan azot ve fosfor bileşenlerinden oluşan biyoremidasyon ürünleri; içindeki bakteri grupları
ürün içinde spor halde bulunmakta su ve hidrokarbonla temas halinde canlanarak faaliyete
geçip hızla bölünerek çoğalmaktadır. Absorblanmış hidrokarbon atığı (bakterilerin faaliyeti)
biyoremidasyon yöntemi ile 90–240 günlük süreçte karbondioksit, su ve tamamen zararsız olan
biyokütleye dönüşmektedir. Petrolle kirlenmiş toprakların rehabilitasyonu için kullanılan ve TPAO
tarafından uygulanan bir diğer yöntem de, nötralizasyon-stabilizasyon yöntemidir. Bu yöntemde,
kirli toprak, petrol içeriğine uygun olarak belirli oranlarda; kül, kil, kireç, toprak ya da çimento
ile karıştırılarak rehabilite edilmektedir. Yukarıda belirtilen iki yöntemin yanısıra, ham petrol
ile kirlenmiş atıklardan ambalaj, temizleme bezleri, koruyucu giysiler vb. atıklar ise faaliyetin
gerçekleştirildiği noktada bulunan mobil yakma sistemlerinde (atık yakma fırını) yakma yöntemi
ile bertarafı sağlanmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Petrol kirlenmiş rehabilitasyon waste atık bertarafı
284