ÇAĞRILI KONUŞMALAR / KEYNOTES Invited Speeches ... - TPJD

Petrol, Doğal Gaz ve Jeotermal Mühendisliği Uygulamalarında Belirsizliğin
Sayısallaştırılması
Ömer İnanç Türeyen, Mustafa Onur
İstanbul Teknik Üniversitesi, Petrol ve Doğal Gaz Mühendisliği Bölümü, İstanbul
Petrol, doğal gaz ya da jeotermal rezervuar mühendisliği uygulamalarındaki ana hedef
ileriye yönelik performans tahminleri yapabilmektir. Basınçlar, üretilebilir petrol, jeotermal
rezervuarlardan üretilebilir ısı, su kesimi, gaz-petrol oranı gibi değişkenler ileriye yönelik
performansı tahmini yapılacak değişkenlerden sadece bazılarını temsil etmektedir. İleriye yönelik
tahminler kaynakların ekonomik olarak kullanımı için büyük önem taşımaktadır. Bundan daha da
önemlisi, yapılan bu tahminler üstündeki belirsizliklerin sayısallaştırılmasıdır. Yapılan tahminler
üstündeki belirsizliklerin nedenleri (i) veriler üstündeki gürültü ya da ölçüm hataları, (ii) eksik
veriler, (iii) modelleme hataları, (iv) verilerin kapsam alanları ve (v) veriler ve model sonuçları
arasındaki doğrusal olmayan ilişki olarak sıralanabilir. Bu çalışmada petrol, doğal gaz ve jeotermal
rezervuarlarıyla ilgili ileriye yönelik performans tahminlerindeki belirsizlikleri sayısallaştırmak için
kullanılan bazı yöntemler tanıtılacaktır. Yerinde gaz miktarı, jeotermal rezervuarlarda yerinde ısı
miktarı, petrol kuyularında ki su-petrol oranları ve jeotermal rezervuarlar için ortalama basınç
ve sıcaklık tahminlerindeki belirsizliklerin sayısallaştırılmaları bazı yapay örnekler üstünde
gösterilecektir. Monte Karlo yöntemi, analitik belirsizlik ilerleme yöntemi, aşamalı deformasyon
yöntemi, rastgele maksimum olasılık yöntemi ve daha yeni olan Ansambl Kalman Filtresi yöntemi
bu çalışmada belirsizliğin sayısallaştırılması için kullanılan yöntemlerdir.
Anahtar Kelimeler: Belirsizlik, rezervuar mühendisliği, veri entegrasyonu, tarihsel çakıştırma
272