ÇAĞRILI KONUŞMALAR / KEYNOTES Invited Speeches ... - TPJD

Yatırım Alanı Olarak Ülkemizdeki Petrol Arama-Üretim Sektörünün Genel
Görünümü ve Ekonomiye Katkısı
A. Uğur Gönülalan
Merty Energy, Ankara
Kalkınma planlarının ülkemiz gündemine geldiği 1963’den itibaren, I, II, IV, V, VI, VII, VIII Kalkınma
Planlarında petrol sektörünün maalesef adı dahi yoktur. Sektör madencilik sektörünün bir alt
başlığı olarak görülmüştür. Bu durum ise ülkemiz kalkınmasında önemli rol oynayan petrol
sektörüne olan bakışların net bir göstergesidir. [8] Sektörün tanınması, 2001 ve 2003 yıllarında
çıkarılan piyasa kanunlarıyla hayat bulmaya başlamış ve önce piyasa kanunları çıkarılıp sektör
tanımlaması yapılmış, geriye kalan arama ve üretim sektörü eski konumuyla devam etmiştir.
Arama ve üretim sektörünün faaliyetlerini incelerken iki ana eksende konuya bakmak gerekir.
Bunlardan birincisi, petrol hakkı sahibi dediğimiz ruhsat sahibinin, yani sermaye sahibinin
yatırımlarıdır. Diğeri de, ruhsatlarda yapılacak hizmet üretenlerin, yani teknik servis hizmeti
veren şirketlerin faaliyetleridir. Bu bildiride, 1. 1926–2010 yılları arasında tarihsel süreçlerin
bölümleri içerisinde; yapısal değişimler, mevzuatların durumu, faaliyetlerin dökümü ile kamu
ve Doğrudan Yabancı Yatırımcı (DYY) kapsamında yerli ve yabancı şirketler açısından yapılan
yatırımların Aralık 2009 ABD Doları cinsinden miktarları detaylı olarak incelenmiştir. 2. Petrol
arama üretim sektöründeki yatırımların ülke ekonomisine katkısı, yatırımlar açısından kamu ve
DYY karşılaştırılması, bu yatırımların karşılığı olarak, detay faaliyetler ile ortaya çıkarılan keşifler,
bunun sonucunda mal varlığı olan rezervleri, sektörün aktörlerinin üretim miktarları ortaya
konmuştur. 3. Sektörün durumu ile ilgili olarak yatırım faaliyetlerini etkileyen faktörler, sektörde
yeterince yatırım yapılamamasının nedenleri, sektörün rekabet gücüne bağlı olarak faaliyet
gösteren şirketlerin yapısı ve faaliyetlerinin değerlendirilmesi ile ülkemizde yatırım yapılabilecek
olan havzalar belirlenmiştir. 4. Ülkemizin yeterince aranmadığı, hala hiç faaliyette bulunulmamış
havzaların var olduğu, ülkemizde tespiti yapılan 33 havzanın potansiyel rezerv miktarının milyar
variller civarında olabileceği, bu amaçla 500 adet ruhsatlandırmada yatırım miktarının yaklaşık
20 milyar dolar tutabileceği, bu tutarın nasıl karşılanabileceğinin yanı sıra, sektördeki yatırımların
arttırılması hususunda tespit ve öneriler ortaya konmuştur. Sonuç olarak; bu bildiri ile bugüne
kadar yapılmış olan yatırımların, istenilen düzeye henüz ulaşamamış olması nedeniyle, daha çok
yatırım yapmamız gerektiği gerçeğinin ortaya konulması amaçlanmıştır.
Anahtar Sözcükler: Petrol, Yatırım, Petrol Arama&Üretim
254