ÇAĞRILI KONUŞMALAR / KEYNOTES Invited Speeches ... - TPJD

OBN (Deniz Tabanı Düğümleri) Sismik Veri Toplama ve Rezervuar
Görüntüleme ve Karakterizasyonu Üzerine Yapılan Uygulamalar
George Chou 1 , Sunkanmi Iyiola 2 , Larry Sydora 1
1 Chevron Energy Technology Company
2 Chevron Nigeria Limited
Hibrokarbon aramacılığı, saha geliştirmesi ve rezervuar yönetimi önemli oranda, etkili bir rezervuar
görüntülemeye, karakterizasyona ve rezervuar seviyelerdeki akışkan içeriğiyle doğrudan
ilişkili olan sismik sinyalin algılanmasına bağlıdır.Bu yüzden, konvansiyonel towed streamer kablolar
kullanarak yapılan geleneksel sismik veri toplamanın ötesine geçerek, sinyal-gürültü oranını
artırmak için istenmeyen deniz tabanı (veya diğer türlerdeki) her türlü multiple’ı bastırmak,
gürültüleri elimine etmek için yeni veri-işlem teknolojilerini kullanmaya izin veren yeni veri
setlerini kaydedecek oranda yüksek kaliteli sismik verileri toplamak çok önemlidir. Deniz tabanı
sensörlerinin (4 bileşenli Ocean Bottom Nodes) geliştirilmesi ve bunların kullanımından elde
edilen avantaj ile bu amaca ulaşma şansı oldukça yükselmiştir. OBN veri toplama tekniği özellikle,
tıkanıklık yaşayan petrol sahalarında petrol üretiminin monitörize edilmesinde, by-pass
edilmiş rezervlerin tespitinde, gereksiz yere kuyu açılmasının önlenmesinde, sahaların üretiminin
erken zamanda düşme riskinin azaltılmasında, kuyuları su basmasınınönlenmesinde yada
gazdan dolayı üretimin azaltılması gibi konularda rezervuarların izlenmesinde çok yararlıdır. Bu
tip kablosuz düğümler (node’lar), sürekli katlamalı full-azimut sismik çalışmalara ve çok sorunlu
alanlarda dahi P-dalgası ve dönüştürülmüş PS-dalgası kayıtlarına olanak tanır. Yüksek çözünürlüklü
USBL ve inertial konumlandırma sistemiyle bu düğümler +/- 5 m. hata payı ile belirlenen
konumlarına yerleştirilirler. Bu yeni veri toplama ve veri-işlem tekniklerinin (kısa kayıtlı migrasyon,
ayna görüntüsü ve RTM gibi) kombinasyonuyla kompleks ve zor derin deniz alanlarında data
kalitesinde bir sıçramaya ve sismik görüntüleme teknolojisinde bir atılıma neden olunmaktadır.
Chevron, offshore – Nijerya’da OBN teknolojisiyle bir veri toplama projesini çok yakın bir zaman
önce tamamladı. Agbami sahasındaki bu çalışmada, bir sismik kaynak gemisi ve 3B ile 4C (dört
bileşenli – hidrofon ve 3 bileşenli jeofon) sistemleriyle donatılmış bir node gemisi kullanıldı. Bu
operasyon, su derinliği 1300-1800 m. arasında değişen bir alanda ROV (uzaktan kumanda edilen
gemi) kullanmak suretiyle deniz tabanına 4C alıcılarının (node’larının) yerleştirilmesi şeklinde
yürütüldü. Buradaki temel amaç, rezervuarın daha iyi görüntülenmesi, sahip olduğu parametrelerin
daha iyi tespit edilmesi ve güvenirliği, temel üretim yapan intervallarin detaylı rezervuar
karakterizasyonu için mevcut streamer çekilerek yapılan geleneksel veri toplamanın çok daha
üzerinde yüksek kaliteli sismik veri toplamaktadır. Toplanılan verinin üzerinde yapılan ilk hızlı veriişlem
sonuçlarının gözden geçirilmesi spektrumu elde edildiği gözlenmiştir. Ayrıca kayıt edilmiş
olan bu çok bileşenli verinin çok daha etkili bir multiple bastırılmasını sağladığı ve ileri veriişlem
/ görüntüleme teknolojilerinin (3B Up / Down Deconvolution ve ayna görüntüleme gibi)
uygulamalarına da olanak sağladığı görülmüştür.
Keywords : Sismik görüntüleme, Rezervuar Karakterizasyonu, Deniz Tabanı Düğümleri
206