ÇAĞRILI KONUŞMALAR / KEYNOTES Invited Speeches ... - TPJD

Harmonik Bozulma ve Eliminasyonu
Orhan Güreli
Nageco, Tripoli, Libya
Vibrosismik veri toplama yönteminde en önemli parametreler sweep parametreleridir. Harmonik
bozulma –ki açıkcası lineer olmayan işlemlerden doğmaktadır- genellikle karada yapılan sismik veri
toplama da yüzey kaynağı olarak kullanılan frekans bağımlı mekanik vibratörlerde görülmektedir.
Özellikle vibratör Base Plate’nin yerle temasına bağlıdır. Konvensiyonel sismik veri toplamada
genelde harmonik bozulmaya dikkat edilmez. Fakat harmoniklerin etkisini sismik kayıtlarda
görülür. Özellikle son yıllarda HFVS, HPVA, Slip sweep gibi yeni veri toplama yöntemleriyle elde
edilen kayıtlarda çok daha fazla harmonik bozulma görülmektedir. Bu bozulmayı kaldırmak
veya en aza indirgemek için, öncelikle vibratörler tarafından üretilen sweep ve harmoniğin iyi
bilinmesi gereklidir. Eğer sweep parametreleri iyi düzenlenirse, harmonik bozulmanın en az
seviyede olması sağlanabilinir veya kaldırılabılınır. Bu yüzden sweep fazı önemli bir parametredir.
Harmonik bozulmanın etkilerini gidermek için sweep’in fazı kullanılmaktadır. Bu çalışmada,
harmonik bozulmanın tanımı ve sweep parametreleri ile ilişkisi gösterilmiştir. Ayrıca harmonik
bozulmanın etkisini görebilmek için farklı sweep açıları ile sweep üretilmiş ve hardwire benzerlik
testi ve gerçek veri üzeründe test çalışmaları yapılmıştır. Bu test çalışmaları sonucunda, harmonik
bozulmanın etkilerinin azaldığı kayıtlarda görülmüştür.
Keywords: Sweep, Harmonik bozulma, Harmonik Bozulma Eliminasyonu
204