ÇAĞRILI KONUŞMALAR / KEYNOTES Invited Speeches ... - TPJD

Tabaka Gözeneklerinin Sismik Yansıma Genliklerinin Açı ile Değişimine Etkisi
Volkan Uğur Karagöl, Hülya Kurt
İstanbul Teknik Üniversitesi, Jeofizik Mühendisliği Bölümü, İstanbul
Sismik yansıma genliklerinin ofsete veya geliş açısına bağlı değişimini (AVO/AVA) veren düz çözüm
modelleri petrol ve doğalgaz aramaları sürecinde ne tür genlik değişimleri ile karşılaşılabileceği
hakkında önemli bilgiler verebilir. Bu çalışmada yatay bir arayüzeyden yansıyarak gelen sismik
sinyallere ait genliklerin açı ile değişimi Zoeppritz denklemleri ile hesaplanmıştır. Petrol ve
doğalgaz kapanı oluşturabilecek şeylin, kireçtaşı ve kumtaşı ile oluşturduğu arayüzey modellerinde
hazne kayacın farklı gözeneklilik oranlarında doğalgaz, petrol ve tuzlu suya doygun olmalarına
göre yansıma genliklerinin açı ile değişimleri incelenmiştir. Arayüzeyden P dalgası olarak yansıyan
Rpp yansımaları için yüksek gözenekli tuzlu suya doygun ortamlarda oluşturulan modellerde
en belirgin genlikler -0.2 değerlerinde iken petrole doygun ortamlarlarda bu değer -0.3, doğal
gaza doygun ortamlarda -0.4’e kadar çıkmaktadır. Artan gözeneklilik ile gaz ve petrole doygun
ortamların tuzlu suya nazaran geliş açısının değişimine daha duyarlı olduğu görülmüştür. Yansıma
genliklerindeki bu farklılık arayüzeyden S dalgası olarak yansıyan Rps yansımaları durumunda
daha belirgindir. Tuzun kapan oluşturduğu kireçtaşı ve kumtaşı modellerinde de yüksek gözenekli
ortamlarda yansıma genlikleri 0.3’e kadar çıkmaktadır.
Anahtar Kelimeler: Zoeppritz Denklemleri, AVA, Gözeneklilik, Düz Çözüm, 3B model
202