ÇAĞRILI KONUŞMALAR / KEYNOTES Invited Speeches ... - TPJD

Erzurum Civarında Yer Alan Bir Kuyuda Geçilen Üst Oligosen Yaşlı
Kumtaşlarının Diyajenezi
Aynur Büyükutku 1 , Fatih Gültekin 2 , Ömer Şahintürk 3
1 Ankara Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Ankara
2 Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Jeoloji Mühendisliği Anabilim Dalı, Ankara
3 Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, Arama Daire Başkanlığı, Ankara
Bu çalışmada Doğu Anadolu Havzası’nda, Aşkale Alt Baseninde Erzurum civarında yer alan bir
sondaj kuyusunda geçilen Üst Oligosen Yaşlı Kömürlü ve Penek Formasyonu kumtaşlarının
diyajenezi tamamen yeraltı verilerinden (karot numuneleri) yararlanılarak belirlenmiştir.
Erzurum civarında yer alan bir kuyudan alınan Üst Oligosen kumtaşlarının diyajenetik tarihçesi
örneklerin petrolojik analizlerine dayalı olarak tanımlanmıştır. Kumtaşlarının diyajenezi birbirini
takip eden sırada çeşitli tipteki çimento gelişimini içerir. Bunlar, kalsit ve feldspat oluşumu,
simektit, karışık tabakalı simektit-illit ve simektit-klorit otijenezi, illit, klorit otijenik mineralleri
ve kuvars büyümeleri şeklindedir. Kuvars büyümelerinin göründüğü safhadan sonra tane çatısı
ve çimentonun çözünmesi ile oluşmuş bir ikincil gözeneklilik oluşumu izlenmiştir. Bu ikincil
gözeneklilik zonu hidrokarbon oluşumu için rezervuar özellikleri içerir. Otijenik mineraller kumtaşı
rezervuarlarını negatif olarak etkilemişlerdir.
Anahtar Kelimeler: Karot, otijenik minerali, diyajenez, kumtaşı rezervuarı, hidrokarbon
180