ÇAĞRILI KONUŞMALAR / KEYNOTES Invited Speeches ... - TPJD

Orta Miyosen Yaşlı Hırka Formasyonu Bitümlü Şeyllerinin Karbon Izotop
(δC13) Karakteristikleri (Beypazarı, Ankara / Türkiye)
Berna Yavuz Pehlivanlı 1 , Şükrü Koç 2 , Ali Sarı 2
1 Bozok Üniversitesi, Mühendislik-Mimarlik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Yozgat
2 Ankara Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Ankara
İncelenen örnekler Beypazarı Havzası Orta Miyosen yaşlı Hırka Formasyonuna ait bitümlü
şeyllerden derlenmiştir. Örneklerin organik madde bakımından oldukça zengin (TOK % 2,08-
48,48) ve karbon izotoplarının özellikle biyolojik süreçlerde etkili olmasından dolayı 13C izotopu
ortamsal yorum için oldukça önemli veriler sunmaktadır. Çalışma sahasında elde edilen karbon
izotop verileri ‰ -33,52 ile ‰ -24,6 arasında değişmektedir (ortalama ‰ -28, 85). Çeşitli
jeolojik ortamlara ait δ13C verileriyle kıyaslandığında örneklerin, dağılım aralıkları bakımından
C-3 bitkileri, sedimanter metamorfik kayaçlar ve magmatik kayaçların δ13C izotoplarının
dağılım aralığına benzer olduğu da tespit edilmiştir. C izotop fraksiyonları, sıcaklığa bağlı olarak
değişmektedir (Park and Epstein 1960). Soğuk su planktonları içinde yüksek değerlerde olan C
izotop fraksiyonları sıcaklıkla çözülebilme etkisi arttığı için ılık sularda daha az çözülmüş CO2
bulunur ve dolayısıyla düşük değerler gösterir. C-3 bitkilerinin kökeni ve bulunduğu fizikokimyasal
şartlar göz önüne alındığında, Beypazarı havzası Hırka formasyonu bitümlü şeyllerinin karasal
kökenli olduğu ve ılık sular içinde oluştuğu sonucuna varılabilir.
Anahtar Kelimeler: Beypazarı Havzası, Hırka Formasyonuna, bitümlü şeyller, C izotop
fraksiyonları (δ13C), C-3 bitkileri, karasal köken
168