ÇAĞRILI KONUŞMALAR / KEYNOTES Invited Speeches ... - TPJD
ÇAĞRILI KONUŞMALAR / KEYNOTES Invited Speeches ... - TPJD ÇAĞRILI KONUŞMALAR / KEYNOTES Invited Speeches ... - TPJD
Polymer Gel Treatments in Raman Oil Field Murat Demir 1 , Yıldız Şen Karakeçe 1 , Özlen Eriçok 1 , Uğur Karabakal 2 , Teoman Küçükkara 1 1 Turkish Petroleum Corporation, Department of Production, Ankara 2 Turkish Petroleum Corporation, Research Center, Ankara Raman field which is located in southeastern Turkey is the first discovered petroleum field in Turkey (1948). Raman field has naturally fractured limestone reservoir and strong aquifer pressure support. 18o API gravity oil is produced in the field. However, average water cut has exceeded 90% in recent years because of the fractures communicating between the aquifer and the oil zone, which required some remedial treatment such as polymer gels to reduce the WOR. 5,900 bbl/d oil is produced with a water-cut of 93% from 170 oil producing wells by the end of January 2011. Both to reduce water-cut value and to increase net oil production, polymer gel treatments which have become a more convenient method as they can penetrate deep into the reservoir without a complete shutoff applied in the field starting 2007. First pilot water shutoff polymer gel treatment was performed in 7 wells in September 2007 in Raman Field. Due to encouraging results of pilot application, polymer gel injection treatment has been spread out the whole Raman Field. Total 57 wells 25 of which were abandoned before treatment were injected polymer gel to the end of 2010. All the abandoned wells except one were put on production after gel treatment. After treatments, reduction in dynamic levels, gross production and water-cut value and increase in net oil production have been observed in most of the wells. About 540,000 barrels of additional oil were produced from 57 polymer gel injected wells by the end of January 2011. Keywords: IOR, polymer gel, water, fracture, injection 157
Petrollü Şeyllerinden Hidrokarbon Üretimi (Himmetoğlu-Hatıldağ) Hüseyin Çalışgan, Erşan Alpay, Y. Haluk İztan Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı, Araştırma Merkezi, Ankara Dünyada bilinen üretilebilir petrol ve doğal gaz rezervlerinin yakın gelecekte biteceği veya çok azalmış olacağı tahmin edilmektedir. Bu nedenle petrol ve doğal gaza alternatif hammadde kaynaklarının araştırılması gerekmektedir. Ülkemizde özellikle Batı Anadolu Bölgesinde bulunan Petrollü şeyllerin ekonomik potansiyelleri ve alternative olabilirliği araştırılmasında yarar vardır. Yakın bir gelecekte Petrollü Şeyllerden termal yöntemlerle sentetik petrol elde edilmesi gelişen dünyanın artan enerji ihtiyacı nedeniyle ülkemizin de bir seçenek olarak bu konuya ağırlık vermesi ön görülmektedir. Petrollü Şeyllerin ülke ekonomisine bir petrol kaynağı olarak kazandırılması amacıyla Beypazarı – Bolu, Mudurnu Göynük Himmetoğlu ve Hatıldağ sahalarından alınan arazi örneklerinde Araştırma Merkezi Laboratuvarlarında retort testleri yapılmıştır. Sahadan alınan Bitümen Şeyl numunelerinde yapılan retort test sonucunda çıkan mayiinin nitelik ve nicelik analizleri yapılarak teknik ve ekonomik olarak üretilebilirliği ortaya konulmaya çalışılmıştır. Petrollü Şeyller, yüksek miktarda organik madde içeren genellikle ince taneli, belirgin tabakalı ve yapraklı yapıya sahip, düşük porozite gösteren, “retorting” gibi termal yöntemlerle petrol ve gaz türetebilen, kayaçlar olarak tanımlanabilir. Petrollü şeyller az veya hiç sıvı hidrokarbon içermezler. Petrollü şeyller genellikle belirgin tabakalanma ve laminalanma gösterdiklerinden, kolaylıkla kazılıp, parçalanabilir ve toz haline getirilebilmesi nedeniyle kazı ve taşıma maliyetleri düşük olmaktadır. Retorting” işlemi sonucu kayaç içindeki kerojenin % 75-80’ i sıvı ve gaz hidrokarbonlara dönüşür. Isıl işlem sonucunda sera gazları (greenhouse gases) oluşur. Kerojenin bir bölümü ise hidrokarbonlara dönüşmez. Şeyl içersinde “Residual Carbon veya coke” olarak kalır. “Modified in-situ” yönteminde şeyl yataklarının geçirgenliğini artırmak için çatlatma işlemi yapılır. Sıcak hava, su buharı veya sıcak gazlar yeraltına enjekte edilerek “Retorting” işlemi başlatılır ve kerojen hidrokarbonlara dönüşünceye kadar uzun süre yavaş olarak devam eder. Retort testi sonunda çıkan mayiide yapılan ölçüm sonuçlarına göre Himmetoğlu Petrollü Şeyllerinden birim ton başına yaklaşık 208 litre ve Hatıldağ Petrollü Şeyllerinden ise 11,5 litre hidrokarbon menşei mayi elde edilmiştir. Himmetoğlu sahasından elde edilen mayii de yapılan analiz sonucunda akışkan özellikleri 18,8 o API, %S 1,73, % asphalten 2,35 ve P.Wax %1,68 tespit edilmiştir. Değişik katmanlardan alınan numuneden çıkan sonuçların değişimini göreli olarak göstermesi ve sahalar arası farklılığı göreli olarak kıyaslanabilmesini sağlaması açısından önemli sonuçlar vermektedir. The U.S. Geological Survey’in ekonomik ve ticari olarak petrollü şeyl sınıflandırılmasına gore alt limit ton başına 40 lt olarak tanımlanmakla birlikte bu oran 25 lt/ton’a kadar ticari olarak değerlendirilmektedir. Bu çalışmada Himmetoğlu ve Hatıldağ petollü şeyl numuneleri retort tekniği ile laboratuvarda testleri yapılmıştır. Himmetoğlu bitümlü şeyllerinden göreli olarak daha fazla petrol türetimi sağlanmıştır. Retort test sisteminde akışkanların kayaçlardan ayrılması için 2 farklı denge sıcaklıkları uygulanmaktadır. Petrollü Şeyl örneği ilk once 400 o F‘da 40 dakika bekletilirek kayacın içerisindeki formasyon suyundan arındırılır daha sonra 1200 o F’da (650 o F) örnekten petrol elde edilir. Yüksek sıcaklık numunenin bir kısmı kok haline gelirken küçük bir kısım petrol kaybı da oluşur. 158
- Page 101 and 102: Reservoir Engineering and Simulatio
- Page 103 and 104: Integrated Geostatistical Reservoir
- Page 105 and 106: Reservoir Simulation Study for Unde
- Page 107 and 108: Soma Kömür Havzasında Kömürle
- Page 109 and 110: Kömürleşme Süreci ve Paleoortam
- Page 111 and 112: Beydili Kayası (Nallıhan/Ankara)
- Page 113 and 114: Organik Maddece Zengin Kayaçlarda
- Page 115 and 116: Dağşeyhler Köyü (Göynük/Bolu)
- Page 117 and 118: KARIŞIK KARBONAT VE SİLİSİKLAST
- Page 119 and 120: Clastic-Carbonate Facies of Çayba
- Page 121 and 122: An Example of Siliciclastic, Carbon
- Page 123 and 124: High Frequency Paleoclımate Change
- Page 125 and 126: Gaz Sıvı Karışımlı Sondaj Ak
- Page 127 and 128: Kaçaklı Formasyonlarda Sert “Ko
- Page 129 and 130: Polimer Esaslı Reservuar Sondaj S
- Page 131 and 132: Katkı Maddelerinin Çimento Dayan
- Page 133 and 134: Karbondioksitçe Doygun Tuzlu Suyun
- Page 135 and 136: HİDROKARBON ARAMACILIĞINDA POTANS
- Page 137 and 138: Evaluation of the Black Sea Magneti
- Page 139 and 140: Identification of the Petroleum Tra
- Page 141 and 142: Magnetic Signatures of the Kula Vol
- Page 143 and 144: Evaluation of Resistivity Method in
- Page 145 and 146: 3D Electrical Resistivity Imaging o
- Page 147 and 148: Yeraltı Doğal Gaz Depolarının R
- Page 149 and 150: Ağır Petrol Üretim Teknolojileri
- Page 151: Raman Petrol Sahasında Polimer Jel
- Page 155 and 156: Yüksek Sıcaklığa Dayanıklı El
- Page 157 and 158: JEOKİMYA VE HAVZA MODELLEMESİ 3 G
- Page 159 and 160: Investigation of Redox, Provenance
- Page 161 and 162: Redox Conditions of Depositional En
- Page 163 and 164: Carbon Isotope (δC13) Characterist
- Page 165 and 166: Origin of Carbondioxide and Hydroge
- Page 167 and 168: Investigation of Sulphate Reducing
- Page 169 and 170: Ege Bölgesi, Geleceğin Petrol Ara
- Page 171 and 172: Tuzluca (Iğdır) Civarı Geç Olig
- Page 173 and 174: Erzurum Civarında Yer Alan Bir Kuy
- Page 175 and 176: İzmir Körfezi’ndeki Sığ Gaz B
- Page 177 and 178: Üst Kretase Haymana Formasyonu'nda
- Page 179 and 180: SONDAJ MÜHENDİSLİĞİ 3 Drilling
- Page 181 and 182: Slim Hole Technology Erem Arıkan M
- Page 183 and 184: Optimization of Drilling Hydraulics
- Page 185 and 186: Gelation and Time-Dependent Effect
- Page 187 and 188: Drilling Operations of Turkish Petr
- Page 189 and 190: Batı Karadeniz’de Gaz Hidrat Ano
- Page 191 and 192: Marmara Denizi’ndeki Sığ Gaz Bi
- Page 193 and 194: Tabaka Gözeneklerinin Sismik Yans
- Page 195 and 196: Harmonik Bozulma ve Eliminasyonu Or
- Page 197 and 198: OBN (Deniz Tabanı Düğümleri) Si
- Page 199 and 200: Çift Yönlü Alıcı Deniz Sismiğ
- Page 201 and 202: Sismik Karot Alımı Amir Abo El Ro
Polymer Gel Treatments in Raman Oil Field<br />
Murat Demir 1 , Yıldız Şen Karakeçe 1 , Özlen Eriçok 1 , Uğur Karabakal 2 , Teoman Küçükkara 1<br />
1 Turkish Petroleum Corporation, Department of Production, Ankara<br />
2 Turkish Petroleum Corporation, Research Center, Ankara<br />
Raman field which is located in southeastern Turkey is the first discovered petroleum field in<br />
Turkey (1948). Raman field has naturally fractured limestone reservoir and strong aquifer<br />
pressure support. 18o API gravity oil is produced in the field. However, average water cut has<br />
exceeded 90% in recent years because of the fractures communicating between the aquifer and<br />
the oil zone, which required some remedial treatment such as polymer gels to reduce the WOR.<br />
5,900 bbl/d oil is produced with a water-cut of 93% from 170 oil producing wells by the end of<br />
January 2011. Both to reduce water-cut value and to increase net oil production, polymer gel<br />
treatments which have become a more convenient method as they can penetrate deep into the<br />
reservoir without a complete shutoff applied in the field starting 2007. First pilot water shutoff<br />
polymer gel treatment was performed in 7 wells in September 2007 in Raman Field. Due to<br />
encouraging results of pilot application, polymer gel injection treatment has been spread out the<br />
whole Raman Field. Total 57 wells 25 of which were abandoned before treatment were injected<br />
polymer gel to the end of 2010. All the abandoned wells except one were put on production after<br />
gel treatment. After treatments, reduction in dynamic levels, gross production and water-cut<br />
value and increase in net oil production have been observed in most of the wells. About 540,000<br />
barrels of additional oil were produced from 57 polymer gel injected wells by the end of January<br />
2011.<br />
Keywords: IOR, polymer gel, water, fracture, injection<br />
157