ÇAĞRILI KONUŞMALAR / KEYNOTES Invited Speeches ... - TPJD

Organik Maddece Zengin Kayaçlarda Element Kompozisyonlarındaki Değişimi
Etkileyen Faktörler (Taşpınar/Nallıhan)
Derya Koca 1 , Ali Sarı 2
1 Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara
2 Ankara Üniversitesi, Jeoloji Mühendisliği Bölümü, Ankara
Bu çalışmada incelenen kayaç örnekleri Paleosen – Eosen Çamalan Formasyonuna ait organik
maddece zengin bitümlü şeyl ve bitümlü marnlardan oluşmaktadır. Taşpınar organik maddece
zengin kayaçlarının kompozisyon değişimlerini etkileyen faktörleri ve kaynak kayalarını belirlemek
amacıyla çeşitli jeokimyasal (organik ve inorganik) ve mineralojik analizler kullanılmıştır. 52 adet
örneğin organik madde miktarı % 0,12 ve 11,32 arasında değişmekte olup, % 2,97 ortalamaya
sahiptir. Mevcut örneklerden 5 adet örnek üzerinde yapılan mineralojik analizlerle örneklerin
bileşiminde dolomit, kuvars, kil mineralleri, analsim, mika grubu ve çok az miktarlarda da
feldispat grubu ve kalsit mineralleri belirlenmiştir. Bununla birlikte Kimyasal Alterasyon İndeks
(CIA) değerleri Taşpınar örneklerinin orta şiddette weatheringden etkilenmiş kaynak kayalardan
geldiğini işaret etmektedir. Ni/Co, V/Cr, U/Th gibi çeşitli jeokimyasal parametreler ile elde edilen
depolanma ortamının redoks koşulları hakkındaki sonuçlar ve belirli elementlerin Corg ile
arasındaki ilişki örneklerin element kompozisyonlarındaki değişimleri göstermektedir. Taşpınar
örneklerinin ortalama ∑NTE’leri ise Kondrit ortalamasına göre yüksek bir oran sergilerken, Şeyl,
PAAS, UCC gibi referanslara oranla düşük sonuçlar ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelimeler: Jeokimya, provenans, bitümlü şeyl, organik madde, nadir toprak elementi
114