I_kongres_streszczenia.pdf

zapalenia przełyku. Wydaje się jednak, Ŝe większość opisywanych dolegliwości wynika głównie z przyjmowania leku
w sposób niezgodny z zaleceniami. W badaniach klinicznych nad stosowaniem alendronianu u bardzo
zróŜnicowanych chorych: kobiet, męŜczyzn, a takŜe osób leczonych glikokortykoidami, częstość występowania
objawów niepoŜądanych była taka sama u pacjentów otrzymujących leczenie aktywne, co placebo. Jednak w
“prawdziwym Ŝyciu” nasilenie dolegliwości z górnego odcinka przewodu pokarmowego stanowiło istotną przyczynę
rezygnacji z terapii. Niewątpliwym przełomem jest więc wprowadzenie preparatów do stosowania raz w tygodniu,
które wykazując taką sama skuteczność, niwelują praktycznie do zera ryzyko podraŜnień przełyku i Ŝołądka.
Hamowanie obrotu metabolicznego kości przez alendronian od wielu lat stanowi przedmiot niepokoju. Całkowite
zahamowanie obrotu kostnego i “zamroŜenie” kości opisywano przed laty jako skutek przewlekłego leczenia
etidronianem. Jednak dziesięcioletnie rozwinięcie badania fazy III, a takŜe dwunastoletnie rozwinięcie badania FIT
(Fracture Intervention Trial Long-term Extension, FLEX) przedstawiły uspokajające wyniki wieloletnich obserwacji
zachowania się markerów obrotu metabolicznego kości. Obawy o zbyt silne hamowanie metabolizmu kostnego i
ryzyko powstania adynamicznej, “zamroŜonej” kości po kilkuletnim leczeniu alendronianem ponownie nabrały mocy
po opublikowaniu przez grupę badaczy amerykańskich opisu dziewięciu przypadków chorych, u których doszło do
tego powikłania. We wszystkich przypadkach manifestację kliniczną stanowiły niegojące się złamania obwodowe, a
rozpoznanie potwierdzono w oparciu o obrazy biopsyjne kości. Jednak u ponad osiemdziesięciu, wybranych losowo
chorych, leczonych alendronianem przez 12 lat (badanie FLEX), wykonane badania biopsyjne wykazały prawidłową
tkankę kostną, wykazującą zachowany obrót metaboliczny i prawidłową, heterogenną mineralizację. Wydaje się więc,
Ŝe problem “zamroŜenia” kości po leczeniu alendronianem występuje jedynie sporadycznie i dotyczy pojedynczych,
prawdopodobnie szczególnie predysponowanych chorych. NaleŜy rozwaŜać moŜliwość tego powikłania u osób
leczonych alendronianem, u których po kilkuletnim leczeniu dochodzi do złamań obwodowych, a następnie
opóźnionego lub braku zrostu kostnego.
L41
SAFETY OF ALENDRONATE TREATMENT
Waldemar Misiorowski
Department of Endocrinology CMKP, ul. Cegłowska 80, 01-809 Warsaw, Poland
(English version of the abstract not submitted)
L42
SYSTEMATYCZNOŚĆ I WYTRWAŁOŚĆ W ZAśYWANIU LEKÓW W TRAKCIE WIELOLETNIEGO
LECZENIA OSTEOPOROZY
Edward Franek
Klinika Chorób Wewnętrznych i Endokrynologii CSK MSWiA, Warszawa
Słowa kluczowe: osteoporoza, wytrwałość i systematyczność leczenia
Wprowadzenie do praktyki klinicznej badań densytometrycznych, pozwalających na wczesne rozpoznanie choroby,
spowodowało znaczny wzrost częstości jej rozpoznawania. Fakt ten oraz wzrost średniej długości Ŝycia powoduje, Ŝe u
wielu kobiet trzeba się liczyć z długoterminowym, planowanym na wiele lat leczeniem tej choroby. Z takim
wieloletnim leczeniem wiąŜe się wiele problemów i pytań: Jak długo moŜna leczyć osteoporozę? Czy długotrwałe
leczenie jest skuteczne? Jak zdefiniować sukces leczenia, a jak poraŜkę? Jakie mogą być niebezpieczeństwa związane z
długoterminowym leczeniem i co zrobić, Ŝeby je zmniejszyć?
Jak dotąd najdłuŜsze opublikowane okresy leczenia chorych wynoszą 7-10 lat. Wydaje się, Ŝe nawet po 7 latach leki
przeciwosteoporotyczne powodują zmniejszenie resorpcji kostnej i aktywnie chronią przed wystąpieniem złamań.
JednakŜe w praktyce trudno jest czasem zdefiniować skuteczność i nieskuteczność leczenia. O jego nieskuteczności
świadczyć moŜe brak reakcji markerów obrotu kostnego na leczenie, zmniejszanie się BMD w trakcie leczenia, a
przede wszystkim wystąpienie złamania. Trudniej jest ocenić, czy niewystępowanie złamań świadczy o skuteczności
leczenia, czy teŜ chora i tak, nawet mimo braku leczenia, nie doznałaby złamania.
Długotrwałe leczenie osteoporozy niesie za sobą wiele potencjalnych niebezpieczeństw. Jednym z nich jest
zwiększająca się z upływem czasu częstość reakcji niepoŜądanych na leki. Mimo pewnych róŜnic metodologicznych, a
takŜe faktu, Ŝe nie zawsze wszystkie dane są uwzględniane w publikacjach, na podstawie opublikowanych badań
wydaje się, Ŝe częstość objawów niepoŜądanych wzrasta wraz ze wzrostem długości okresu leczenia. Objawy
niepoŜądane są główną przyczyną zarówno niesystematyczności (non-compliance), jak i braku wytrwałości (nonpersistence)
w zaŜywaniu leków przeciwosteporotycznych.
W praktyce klinicznej natomiast łatwiej moŜna ocenić częstość zmian leków. Podobnie jak w badaniach klinicznych,
najczęstszą ich przyczyną są objawy niepoŜądane, drugą z kolei (przynajmniej w warunkach polskich) koszt leczenia.
Zarówno w badaniach klinicznych, jak i w praktyce, brak systematyczności i wytrwałości w zaŜywaniu leków stanowi
problem dotyczący duŜej części leczonych na osteoporozę.
95