03.06.2013 Views

بارگیری - فرهنگستان زبان و ادب فارسی

بارگیری - فرهنگستان زبان و ادب فارسی

بارگیری - فرهنگستان زبان و ادب فارسی

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

* يمزرا<strong>و</strong>خ نابز<br />

سانشرز هرهز<br />

يناسنا م<strong>و</strong>لع هاگ شه<strong>و</strong>ژپ زا<br />

<strong>و</strong>ر ملق رد .تسا هد<strong>و</strong>ب مزرا<strong>و</strong>خ ميدق نابز ٬يناريا ياه نابز يقرش ه<strong>و</strong>رگ زا ٬يمزرا<strong>و</strong>خ نابز<br />

نرـق جنـپ رد .تسا هدـمآ ديدـپ يـناريا يبدا <strong>و</strong> يملع ردق نارگ راثآ زا يرايسب نابز نيا<br />

هک دنتساخرب رايد نآ زا يرايسب نادنم شناد ٬مزرا<strong>و</strong>خ نيمزرس رد ملاسا ر<strong>و</strong>ضح ِ نيتسخن<br />

دمحا نب دمحم ناحير<strong>و</strong>با <strong>و</strong> ( ربجلا باتک فلؤم) يمزرا<strong>و</strong>خلا فس<strong>و</strong>ي نب دمحم لله<strong>ادب</strong>عـ<strong>و</strong>با زا<br />

درب مان نا<strong>و</strong>ت يم يعيبط م<strong>و</strong>لع <strong>و</strong> ايفارغج <strong>و</strong> م<strong>و</strong>جن <strong>و</strong> يضاير هغبان ٬( هيقابلا راثآ فلؤم) ين<strong>و</strong>ريب<br />

.ميتـسه <strong>و</strong>ا ن<strong>و</strong>يدم ار يمزرا<strong>و</strong>خ رخأتم نابز هب يم<strong>و</strong>جن تاحلاطصا تسرهف <strong>و</strong> مي<strong>و</strong>قت هکـ<br />

رخـف» هـب بقلـم يرشخـمزلا رمـع نب د<strong>و</strong>محم مساقلا<strong>و</strong>با مزرا<strong>و</strong>خ ر<strong>و</strong> ِ مان دنم شناد رگيد<br />

يلـصا هندـب ي<strong>و</strong>اـح ٬گنهرـف بلاـق رد ٬<strong>و</strong>ا رثا هک تسا ( بدلاا ةمدقم فلؤم) «مزرا<strong>و</strong>خ<br />

.تسا يمزرا<strong>و</strong>خ نابز د<strong>و</strong>ج<strong>و</strong>م ناگژا<strong>و</strong><br />

ناـبز شز<strong>و</strong>ـمآ يارب ٬ يسراف بدا <strong>و</strong> نابز ناتسگنهرف تمه <strong>و</strong> راکتبا هب ٬هتشذگ لاس رد<br />

تاسلـج هک هر<strong>و</strong>د نيا رد .دش رازگرب ٧٤/١٠/١٠ ات ٧٤/٨/٢١ زا يا هر<strong>و</strong>د ٬يمزرا<strong>و</strong>خ<br />

Mikhail. N. فُب<strong>و</strong>يلاـگـاـب .ن .ليياخيـم ر<strong>و</strong>سف<strong>و</strong>رـپ ٬دش يـم رياد هبنشکي ز<strong>و</strong>ر نآ يگتفه<br />

.درک يم سيردت ٬د<strong>و</strong>ب هدمآ ناريا هب ناتسگنهرف مرتحم يايل<strong>و</strong>ا ت<strong>و</strong>عد هب هک ٬ـ Bogolyubov<br />

ل<strong>و</strong>بق پاچ زا لبق ار هلاقم نيا ندنا<strong>و</strong>خ تمحز هک مرازگ ساپس ٬يل ّضفت دمحا رتکد ياقآ ٬هيام نارگ داتسا زاـــ*<br />

.دند<strong>و</strong>مرف دز ش<strong>و</strong>گ دنمد<strong>و</strong>س يياه هتکن <strong>و</strong>


١/ ٢ ناتسگنهرف همان<br />

هلاقم ٥٤<br />

يمزرا<strong>و</strong>خ نابز<br />

<strong>و</strong> تسا نارـيا هنايـم <strong>و</strong> يناتساب ياه نابز داتسا <strong>و</strong> هيس<strong>و</strong>ر م<strong>و</strong>لع ناتسگنهرف <strong>و</strong>ضع ٬داتسا<br />

<strong>و</strong> ريامـض ٬تادا هراـبرد يياه هلاقـم <strong>و</strong> هداد ماجـنا يـمزرا<strong>و</strong>ـخ ناـبز رد يدايز تاعلاطم<br />

. ١تسا هدش رشتنم <strong>و</strong>ا زا يمزرا<strong>و</strong>خ ــيبرع طخ ياه يگژي<strong>و</strong><br />

ناداتـسا رـگيد <strong>و</strong> فب<strong>و</strong>يلاـگـاـب ر<strong>و</strong>سف<strong>و</strong>رپ رضحم زا يدنم هرهب <strong>و</strong> هر<strong>و</strong>د نيا رد تکرش<br />

ناـبز اـب ٬د<strong>و</strong>ـخ دادعتـسا ّدـح رد ٬هک نآ يارب منتغم د<strong>و</strong>ب يتصرف ٬ناتسگنهرف را<strong>و</strong> گرزب<br />

بتارم ماقم نيا رد هک مناد يم اج هب <strong>و</strong> مدرگ انشآ يرشخمز <strong>و</strong> ين<strong>و</strong>ريب ناحير<strong>و</strong>با يردام<br />

يدنم شزرا ناکما نينچ هک ٬ناتسگنهرف ناداتسا <strong>و</strong> ايل<strong>و</strong>ا ر<strong>و</strong>ضح هب ار د<strong>و</strong>خ يرازگ ساپس<br />

رارق ناريا هنايم <strong>و</strong> يناتساب ياه نابز <strong>و</strong> يسراف تايبدا <strong>و</strong> گنهرف هب نادنم هقلاع رايتخاردار<br />

ناکما راب ل<strong>و</strong>ا هک تسا هد<strong>و</strong>ب يا هتسجخ ماگ هر<strong>و</strong>د نيا يرازگرب ديدرت يب .منک ميدقت ٬دنداد<br />

نيا .تسا هدر<strong>و</strong>آ مهارف يمزرا<strong>و</strong>خ نابز اب يناريا ناه<strong>و</strong>ژپ شناد ييانشآ يارب رثؤم يلمع<br />

.يگنهرف شلات نيا زا يسانشردق يارب تسا يا هناهب اهنت هزيج<strong>و</strong><br />

ن<strong>و</strong>تم <strong>و</strong> (Uva¦ razmis § /Huwa¦ razmis § ) ٢يشنماخه ياه هبيتک رد تسخن ار مزرا<strong>و</strong>خ مان<br />

§ a ¦ iriz¡m) ٣يياتس<strong>و</strong>ا رب بارعا هبلغ نامز ات هنايم نار<strong>و</strong>د ن<strong>و</strong>رق ِ رسارسرد ٬سپس .مينيب يم (x<br />

رامش فشک يّتح .مي<strong>و</strong>نش يمن يمان يشنماخه يهاشنهاش عبات تلايا نيازا ٬م٨ نرقرد نآ<br />

<strong>و</strong> ب<strong>و</strong>چ رب هتشاگن دانسا <strong>و</strong> يا هرقن ياه نادلگ <strong>و</strong> يلگ حا<strong>و</strong>لا ي<strong>و</strong>ر ياه هتش<strong>و</strong>ن ٬ه ّکس يرايسب<br />

يکدنا ن<strong>و</strong>چ ٬ديازفا يمن ام تاعلاطارب يزيچ ٬قباس ي<strong>و</strong>ر<strong>و</strong>ش ناسانش ِ ناتساب تمه هب ٬مرچ<br />

زا يرايسب <strong>و</strong> تسين<strong>و</strong>نب .(نيياپ Ä) تسا هدش رشتنم ب<strong>و</strong>لطمان اًبلاغ يتّيفيک اب مه نآ اهنآزا<br />

airyan¡m vae ¦ jo ¦ ) جي<strong>و</strong> ناريا زا يشخب ار مزرا<strong>و</strong>خ ٬ت<strong>و</strong>افتم يليلاد رکـذ اب ٬ناسانش ناريا<br />

. ٤ دنناد يم ٬نيتسخن ِ<br />

نايناريا يلصا نهيم ٬(هنايم يسراف Era¦ nwe ¦ Ú <strong>و</strong> يياتس<strong>و</strong>ا<br />

:تسا هدش رکـذ اج نيا رد يمزرا<strong>و</strong>خ نابز هرابرد ناشيا تلااقم زا يدادعتــ(ـ١<br />

¨<br />

§<br />

¦ ¦<br />

M. N. Bogolyubov, "O nekotoryh osobennostjah arabo-horezmijskoj pis mennosti [On some<br />

peculiarities of the Arabo-Choresmian script]", NAA 1961, 4, 182-187; Casticy v horezmijskom jazyke<br />

[Particles in the Chorezmian language]", UZLU . Serija vostokovedc§ eskih nauk 12, 1961, 81-84; "Licnye<br />

mestoimenija v horezmijskom jazyke [Personal pronouns in the Choresmian language]", UZLU , Serija<br />

vostokovedc§ eskih nauk 16, 1962, 6-15; "Mestoimenija v horezmijskom jazyke [Pronouns in the<br />

Choresmian language]", KSINA 67, 1963, 99-103; Horezmijskie kalendarnye glossy v. `ـHronologii<br />

Biruni ـ' [Choresmian calendar glosses in Bâru¦<br />

nâs<br />

Chronology], VJa 1985, 1, 28-33.<br />

.١٤ دنب ٬تشيرهمــ(ـ٣ ؛٢٣ س ٬ـ (DNa) متسر شقن رد ش<strong>و</strong>يراد هبيتکــ(ـ٢<br />

E.Benveniste, L'Era¦ n-Ve¦ § Ú et l'origine le ¨ gendaire des Iraniens, BSOAS , VII. (1934) p.268. :ـ Äــ(ـ٤


١/ ٢ ناتسگنهرف همان<br />

٥٥ هلاقم<br />

يمزرا<strong>و</strong>خ نابز<br />

<strong>و</strong> ناداـبآ ٬مرـخ ياه ناتسرهـش زا يـکي يملاـسا ناخ ّر<strong>و</strong>ـم دـيد زا مزرا<strong>و</strong>ــخ نيمزرــس<br />

رد نآ زا يشخب هز<strong>و</strong>رما) ٥تسا هد<strong>و</strong> ـ ب(اـ يرد<strong>و</strong> ـ مآ) ن<strong>و</strong> ـ ح<br />

ـ ي ـ ج<br />

هنارک <strong>و</strong>د رد ناسارخ تيعمجرپ<br />

لارآ يايرد ب<strong>و</strong>نج رد عقا<strong>و</strong> ناتسنمکرت ير<strong>و</strong>همج رد رگيد يشخب <strong>و</strong> ناتسکبزا ير<strong>و</strong>همج<br />

رايـسب ار نآ يزبـس رـس <strong>و</strong> ش<strong>و</strong>ـخ يا<strong>و</strong>ـه <strong>و</strong> بآ ناسي<strong>و</strong>نايـفارغج <strong>و</strong> نادرگ ناهج .(تسا<br />

.دنا هد<strong>و</strong>تس<br />

يکي هن<strong>و</strong>من يارب هک تسا هدش راهظا ين<strong>و</strong>گـان<strong>و</strong>گ ءارآ مزرا<strong>و</strong>خ هژا<strong>و</strong> قاقتشا هج<strong>و</strong> هرابرد<br />

ِءزـج هـس زا بکرـم ار هژا<strong>و</strong> نـيا ٦فب<strong>و</strong>يلاـگـاـب .د<strong>و</strong>ش يـم رکـذ راصتخا هب اهنآ زا هرقف <strong>و</strong>د<br />

ار نآ ٧يزنـکم .دـناد يـم ٬«ب<strong>و</strong>ـخ ياه هاگتماقا ياراد نيمز» ِ يانعم هب ٬ـ hu-vara-Ú¡mi<br />

عـض<strong>و</strong> اـب هـک تسا هتـسناد «تسپ نيمزرـس» ِ يانعم هب Hwa ¦ ra-Zm⦠ِءزج <strong>و</strong>د زا بکرم<br />

تقباطم ٬ن<strong>و</strong>حيج <strong>و</strong> ن<strong>و</strong>حيس د<strong>و</strong>ر <strong>و</strong>د تسپ لحا<strong>و</strong>س رد عقا<strong>و</strong> ٬مزرا<strong>و</strong>خ نيمزرس ِ ييايفارغج<br />

«مزر» <strong>و</strong> (يمزرا<strong>و</strong>خ نابز رد تش<strong>و</strong>گ يانعم هب) «را<strong>و</strong>خ» زا بکرم ار هژا<strong>و</strong> نيا ٬يسدقم .دراد<br />

رـظـن هـب يا هـنايماـع قاقتـشا هـج<strong>و</strong> هــک دـناد يـم (يـمزرا<strong>و</strong>خ نابز رد مزيه ياـنعم هب)<br />

. ٨دسر يم<br />

نابز ب<strong>و</strong>لغم سپس <strong>و</strong> هد<strong>و</strong>ب هدنز مزرا<strong>و</strong>خ نيمزرس رد م ٤ نرق رخا<strong>و</strong>ا ات يمزرا<strong>و</strong>خ نابز<br />

٬« بدلاا ةمدقـم اي بدا <strong>و</strong>رشيپ » ٬يمزرا<strong>و</strong>خلا يرشخمزلا رمع نب د<strong>و</strong>محم مساقلا<strong>و</strong>با :ـ Ä رت شيب حيض<strong>و</strong>ت ياربــ(ـ٥<br />

.١٩ ص .١٣٤٢ ٬نارهت هاگشناد تاراشتنا ٬ماما مظاک دمحم ديس هتساريپ <strong>و</strong> هدر<strong>و</strong>آ درگـ<br />

.سرد سلاک رد ناشيا يهافش رظن راهظاــ(ـ٦<br />

7)ــ D. N. MackenÚie, "KhwaraÚmian language and literature", The cambridge History of Iran, 3 (2),<br />

Cambridge, 1993. pp. 1244-1249.<br />

:دنک يم نايب ريز حرش هب ار يناتساد مزرا<strong>و</strong>خ هيمست هج<strong>و</strong> هرابرد يسدقمــ(ـ٨<br />

مشخ شي<strong>و</strong>خ ر<strong>و</strong>شک رد کيدزن نارک<strong>و</strong>ن زا نت دص راهچ رب هک ٬نيمزر<strong>و</strong>اخ هتشذگ ناهاش زا يکي : هک دنا هدر<strong>و</strong>آ<br />

زا سپ .د<strong>و</strong>ب ثاک نآ <strong>و</strong> دشاب ر<strong>و</strong>د يدابآ زا گنسرف دص هک دنربب ر<strong>و</strong>د يا هطقن هب ار ناشيا داد ر<strong>و</strong>تسد ٬د<strong>و</strong>ب هدر<strong>و</strong>آ<br />

راکش اب ٬هتخاس اه هاگرخ هک دنديد ار ناشيا دنديسر اجن<strong>ادب</strong> ن<strong>و</strong>چ ٬داتسرف ناشيا زا يهاگـآ يارب ار يناسک يتدم<br />

هچ ار تش<strong>و</strong>گ ناشيا :ديسرپ <strong>و</strong>ا ٬دندرک هاگـآ ار <strong>و</strong>ا دنتشگ زاب هاش دزنب ن<strong>و</strong>چ .دنراد رايسب مزيه <strong>و</strong> دننک يم يگدنز يهام<br />

!ديمانب مزرا<strong>و</strong>خ ار اجنآ <strong>و</strong> دننامب اج نامه سپ :تفگ هاش !مزر :دش هتفگ ؟ار مزيه ديسرپ !را<strong>و</strong>خ :دش هتفگ :دنمان<br />

هدـيد يکرـت گر ناـشيا هفايـق رد ن<strong>و</strong>نـکـات ي<strong>و</strong>ر نيا زا <strong>و</strong> ٬دندرب ناشيارب کرت کرتخد دصراهچ داد ر<strong>و</strong>تسد سپ<br />

<strong>و</strong>با :کن :دنک ناشبآريس هک ديشک اجن<strong>ادب</strong> ن<strong>و</strong>حيج هناخد<strong>و</strong>ر زا يرهن ناشيا يارب هاش ٬ديعبت ماگنه دني<strong>و</strong>گ .د<strong>و</strong>ش يم<br />

<strong>و</strong> نافلؤم تکرش .ي<strong>و</strong>زنم يقنيلع رتکد همجرت « ميلاقلاا ةفرعم يف ميساقتلا نسحا » ٬يسدقم دمحا نب دمحم لله<strong>ادب</strong>ع<br />

.٤١٤-٤١٣ ص .١٣٦١ نارهت ٬ناريا نامجرتم<br />

لله<strong>ادب</strong>ـع نـب ت<strong>و</strong>قاـي :کن .تسا هدرک لقن مزرا<strong>و</strong>خ هژا<strong>و</strong> ليذ يرت لصفم ّ حرش اب ار ناتساد نيمه زين ت<strong>و</strong>قاي<br />

.٣٩٥ ص .١٩٥٦ ٬ت<strong>و</strong>ريب .٢ ج ٬« نادلبلا مجعم » ٬يدادغبلا يم<strong>و</strong> ّ رلا ي<strong>و</strong>م ِحلا


١/ ٢ ناتسگنهرف همان<br />

هلاقم ٥٦<br />

يمزرا<strong>و</strong>خ نابز<br />

هنايم هر<strong>و</strong>د ياه نابز رگيد اب ار نابز نيا يت<strong>و</strong>افتم ١٠يي<strong>و</strong>گمه<br />

ِ ياهزرم . ٩تسا هدش يکبز ُا<br />

يکيدزن زا يناريا ياه نابز هقلح رد يمزرا<strong>و</strong>خ نابز هاگياج .دزاس يم ط<strong>و</strong>برم يناريا <strong>و</strong>ن ِ <strong>و</strong><br />

هب ٬اما .دراد تياکح ٬رگيد ي<strong>و</strong>س زا ٬يسآ نابز اب <strong>و</strong> ٬<strong>و</strong>س کي زا ٬يدغس نابز اب نآ هطبار<br />

ار يدغـس <strong>و</strong> يـمزرا<strong>و</strong>ـخ ناـبز <strong>و</strong>د زيـگنا تريـح ياه تهابـش زا يرايسب ١١ ٬گنينه رظن<br />

نا ــ بز نــ يا ي ــ يا<strong>و</strong>آ تارييغـت يسرر ــ ب <strong>و</strong> تسناد ل ــ ي ـــ خد ياه هژا<strong>و</strong> د<strong>و</strong>ج<strong>و</strong> زا يشان نا<strong>و</strong>ت يم<br />

بلاج رايسب هتکن .تسا يقرش ب<strong>و</strong>نج <strong>و</strong> ب<strong>و</strong>نج ياه نابز اب نآ ه ــ ط<br />

فـيلأت « ةينـملا ةينق » يمزرا<strong>و</strong>خ تارابع <strong>و</strong> تاغل حيض<strong>و</strong>ت يارب متشه نرق رد هک « هيمزرا<strong>و</strong>خلا ظافللاا ةلاسر » زاــ(ـ٩<br />

حيض<strong>و</strong>ت جاتحم نآ مهف <strong>و</strong> هتفر يم يش<strong>و</strong>ما رف هب <strong>و</strong>ر يمزرا<strong>و</strong>خ نابز متشه نرق د<strong>و</strong>دح رد هک ديآ يم رب نينچ ٬هدش<br />

رابرد هب هاشمزرا<strong>و</strong>خ ن<strong>و</strong>مأم نب ن<strong>و</strong>مأم سابعلا<strong>و</strong>با ريفس يدنج ب<strong>و</strong>قعي هرابرد يقهيب خيرات ترابع زا اما تسا هد<strong>و</strong>ب<br />

(٦٧١ ص ٬ينغ رتکد <strong>و</strong> ضايف رتکد پاچ) «هاشمزرا<strong>و</strong>خ هب يمزرا<strong>و</strong>خ نابز هب تشبن يتعقر» :هک ي<strong>و</strong>نزغ د<strong>و</strong>محم<br />

ي<strong>و</strong>ر نآ زا سپ يکرت <strong>و</strong> يسراف لماک هبلغ <strong>و</strong> هد<strong>و</strong>ب ل<strong>و</strong>معم ز<strong>و</strong>نه يرجه مجنپ نرق رد يمزرا<strong>و</strong>خ نابز هک تسا راکشآ<br />

٬٢ ش ٬ل<strong>و</strong>ا لاس ٬ نارهت تايبدا هدکشناد هّلجم ٬«يمزرا<strong>و</strong>خ نابز هرابرد هتکن دنچ» ٬رطاشراي ناسحا :ـ Ä.تسا هداد<br />

isoglassــ(ـ١٠ .٤٨-٤١ ص ٬١٣٣٢<br />

:ـ Äرت شيب حيض<strong>و</strong>ت ياربــ(ـ١١<br />

W. B. Henning, "The Khwarezmian language," in: Zeki Velidi Togan'a Armag § an [Symbolae in<br />

honorem Zeki Velidi Togan], Istanbul 1950-55, 421-436 [basic linguistic analysis].<br />

ـ بار<br />

هدنهد ناشن ر ـ ت شـ ي ـ ب<br />

لاس راز ـ ه <strong>و</strong>د د<strong>و</strong>د ـ حاـ ب٬نـ يا <strong>و</strong> تسا يياتس<strong>و</strong>ا <strong>و</strong> يمزرا<strong>و</strong>خ نابز <strong>و</strong>د ناگژا<strong>و</strong> يکيدزن ٬هج<strong>و</strong>ت<br />

ناـبز هـک ينعـم نـيا تابـثا ات ز<strong>و</strong>نه ٬هتبلا .دسر يمن ر ـ ظ ــ ن هـ<br />

ب يــ<br />

فدا<br />

ـ ص ـ ت٬ي ـ نا ـ مز<br />

ه ـ ل ـ صا<br />

شيپ رد يزارد هار دشاب هدش قتشم يياتس<strong>و</strong>ا ياه شي<strong>و</strong>گ زا يکي زا اًميقتسم يمزرا<strong>و</strong>خ<br />

يگياسمه رد ٬ اتس<strong>و</strong>ا شخب نيرت نهک ٬ناهاگـ» هک ار ١٣ گنينه هيضرف رگـا ٬يل<strong>و</strong> . ١٢ تسا<br />

هد<strong>و</strong>ب يشنماخه يهاشنهاش زا شيپ مزرا<strong>و</strong>خ<br />

ِ<br />

تلايا زا يشخب نامز نآ رد هکـ) تاره <strong>و</strong> <strong>و</strong>رم<br />

تايـبدا زا يشخـب هـک ميسرـب هجيتن نيا هب دياش ٬مير<strong>و</strong>آ رطاخ هب «هدش هد<strong>و</strong>رس (تسا<br />

هک تسا دقتعم ١٤ خابم<strong>و</strong>ه ٬دنچره ٬تسا هديسر ام هب نهک ياه هد<strong>و</strong>رس نآ رد يمزرا<strong>و</strong>خ<br />

.تسا د<strong>و</strong>درم يرايسب ييا<strong>و</strong>آ ِ ليلاد هب يياتس<strong>و</strong>ا <strong>و</strong> يمزرا<strong>و</strong>خ نابز نايم کيدزن هطبار<br />

D. N. Mackenzie, op. cit, p. 1248-1249. :ـ Ä.تسا هتخادرپ هتکن نيا رکـذ هب گنينه زا ي<strong>و</strong>ر يپ هب يزنکمــ(ـ١٢<br />

13) W. B. Henning, zoroaster, politician or witch doctor? Oxford, 1951, pp. 43 ff.<br />

14) H. Humbach, "choresmian", compendium Linguarum Iranicarum, Wiesbaden, 1989, p. 191.<br />

ـ<br />

يمزرا<strong>و</strong>خ نابز زا هدنام يقاب راثآ<br />

تسا يکّتم نابز زا ت<strong>و</strong>افتم هر<strong>و</strong>د <strong>و</strong>د هب ط<strong>و</strong>برم کرادم <strong>و</strong> راثآ رب يمزرا<strong>و</strong>خ نابز زا ام شناد<br />

ف


١/ ٢ ناتسگنهرف همان<br />

٥٧ هلاقم<br />

يمزرا<strong>و</strong>خ نابز<br />

:دنرگيد کي لّمکم ٬ت<strong>و</strong>افتم يياه يگژي<strong>و</strong> نتشاد نمض ٬هکـ<br />

طخ هب ـــدمان يم ناتساب يمزرا<strong>و</strong>خ ار نآ گنينه ـــهنايم يمزرا<strong>و</strong>خ هب ط<strong>و</strong>برم کرادم .١<br />

؛يمزرا<strong>و</strong>خ ــيمارآ<br />

.يمزرا<strong>و</strong>خ ــيبرع يابفلا هب ٬(يمزرا<strong>و</strong>خ طقف اي) ر ّخأتم يمزرا<strong>و</strong>خ هب ط<strong>و</strong>برم کرادم .٢<br />

ياه نيمزرس ياه يرافح رد هتشذگ لاس لهچ يط هنايم يمزرا<strong>و</strong>خ کرادم <strong>و</strong> راثآ .١<br />

ياه سنج زا يماسجا ي<strong>و</strong>ر رب هتشاگن <strong>و</strong> ع ّ <strong>و</strong>نتم لاکشا رد <strong>و</strong> دايز رادقم هب قباس ي<strong>و</strong>ر<strong>و</strong>ش<br />

هدش رشتنم ب<strong>و</strong>لطم يتر<strong>و</strong>ص هب اهنآ زا يکدنا طقف ٬هنافسأتم ٬يل<strong>و</strong> هدمآ تسد هب ددعتم<br />

مـيدــق هّطـخرد قيقحـت <strong>و</strong> ش<strong>و</strong>اک هـب ٬ف<strong>و</strong>تسل<strong>و</strong>ت يـتسرـپرـس هـب ٬يتئيه ١٩٤٩-١٩٣٧ ياه لاس للاخ ردــ(ـ١٥<br />

:ـ Äرت شيب حيض<strong>و</strong>ت يارب .در<strong>و</strong>آ تسد هب هريغ <strong>و</strong> کچ<strong>و</strong>ک ياه همسجم <strong>و</strong> هّکس يدايز رادقم <strong>و</strong> تخادرپ مزرا<strong>و</strong>خ<br />

W. B. Henning, "The Choresmian documents", Asia Major 11, 1965, 166-179.<br />

:ـ Äيس<strong>و</strong>ر نابز هب زتيش<strong>و</strong>يل <strong>و</strong> ف<strong>و</strong>تسل<strong>و</strong>ت هلاقم :کن زين <strong>و</strong><br />

S. P. Tolstov and V. A. Livshitz, "Datiro vannye nadpisi na xorezmijskix ossyarix s gorodis§ § ca<br />

Tok-kala",<br />

Sovetskaya Etnografia 2, 1964, 50-69.<br />

:ـ Äيسيلگنا نابز هب <strong>و</strong><br />

"Decipherment and interpretation of the khwarezmian inscriptions from Tok Kala", AAntH 12,<br />

1964, 231-251.<br />

:رب تسا لمتشم راثآ نيا . ١٥ تسا<br />

<strong>و</strong> هدمآ تسد هب koy-krylgan نگليرک ي<strong>و</strong>ک هعلق رد هک راد هتش<strong>و</strong>ن يلِگ نادلگ <strong>و</strong>د (فلا<br />

؛(هنايم يمزرا<strong>و</strong>خ هّيل<strong>و</strong>ا نار<strong>و</strong>د ِ هب ب<strong>و</strong>سنم) م ق م<strong>و</strong>د اي م<strong>و</strong>س نرق هب تسا قلعتم ٬لاًامتحا<br />

؛ ١٦يمزرا<strong>و</strong>خ هتش<strong>و</strong>ن اب هکس يدايز رامش (ب<br />

ژد <strong>و</strong> (Topraq-qal ـ ß ـa) ١٧ هعلق قارپ<strong>و</strong>ت زا هف<strong>و</strong>شکم مرچ <strong>و</strong> ب<strong>و</strong>چ رب هتش<strong>و</strong>ن يدانسا (ج<br />

رد) خيراـت ياراد هعلـق قارپ<strong>و</strong>ـت ياه هتش<strong>و</strong>ـن زا يضعـب .ـ (yakke parsan) ١٨ نسرـپ هــّکي<br />

.دشاب نش<strong>و</strong>ر اًقيقد خيرات أدبم هک نآ يب دنا (٢٣٢ اي ٢٣١ ات ٢٠٧ ينامز هد<strong>و</strong>دحم<br />

؛دنا هدمآ تسد هب لارآ هقطنم زا هک راد هتش<strong>و</strong>ن هرقن نادلگ يرامش (د<br />

S. P. Tolstov, VDI 4 (5) , 1938, 120-145 and Dre § nej Xorezm , 1948, 173-195.<br />

:ـ Äرت شيب حيض<strong>و</strong>ت ياربــ(ـ١٦<br />

:ـ Ä.تسا هدنام ک<strong>و</strong>رتم دعب هب يدلايم ٣٠٠ د<strong>و</strong>دح زا هک هد<strong>و</strong>ب يتنطلس يرصق ف<strong>و</strong>تسل<strong>و</strong>ت هتفگ رب انب ناکم نياــ(ـ١٧<br />

S. P. Tolstov, Trudy Xorezmskoj Arxeologo-Etnorafic § eskoj EkspediciiII, 1958, 208-212 and po<br />

drevnim del´ tam Oksa i yaksarta, 1962, 217 ff.<br />

S. P. Tolstov, podrevnim del'tam Oksa i yaksarta, 1962, p. 257.<br />

:ـ Äرت شيب حيض<strong>و</strong>ت ياربــ(ـ١٨


٢٠ه ــ پ ــ ت (ز<strong>و</strong> ــ ب ـ<br />

م<strong>و</strong> ــ<br />

ه) ز<strong>و</strong> ــ ب ـ م<strong>و</strong><br />

ــ<br />

خ<strong>و</strong> (Toq-qal ـ ßـ a) ١٩ه ــ ع<br />

١/ ٢ ناتسگنهرف همان<br />

هلاقم ٥٨<br />

يمزرا<strong>و</strong>خ نابز<br />

:ـ Ä.تسا مزرا<strong>و</strong>خ لامش رد Nukus ز<strong>و</strong>ک<strong>و</strong>ن يبرغ لامش يرتم<strong>و</strong>ليک ١٤رد يا ه ّپترب هبارخ يرهش ناکم نياــ(ـ١٩<br />

S. P. Tolstov -V.ALivshits, "Decipherment and interpretation of the khwarezmian inscriptions from<br />

Tok-Kala", AAntH 12, 1964, 231-251; A. V. Gudkova, Tok-kala, Tas§ kent, 1964.<br />

:ـ Äرت شيب حيض<strong>و</strong>ت ياربــ(ـ٢٠<br />

V. A. Livs § âc' M.M.Mambetulaev", Ostrak iz Humbuz-Tepe [Ostracon from Khumbuz-Tepe]", in:<br />

pamjatniki istorii i literatury vostoka, Moskva, 1986, 34-45.<br />

ـ ل ــ ق ق<strong>و</strong>ـــ تزا هــ ف<strong>و</strong> ــ ش ـ ک ـ مراـــ ثآ (ـه<br />

يناـمز هد<strong>و</strong>دحم رد) خيرات ياراد زين هعلق ق<strong>و</strong>ت ياه هتش<strong>و</strong>ن زا يضعب . (Humbuz-Tepe)<br />

.دنا صخشمان يخيرات أدبم اب نانچمه (٧٥٣-٦٥٨<br />

مساقلا<strong>و</strong>با للهاراج هملاع ّ يمزرا<strong>و</strong>خ همجرت اب ٬همه زا شيپ ٬ار رخأتم يمزرا<strong>و</strong>خ راثآ .٢<br />

يـمزرا<strong>و</strong>ـخ ٢١<br />

ِ ياهريسفت <strong>و</strong> بدلاا ةمدقم زا (ـه ٥٣٨ :تاف<strong>و</strong>) يرشخمزلا رمع نب د<strong>و</strong>محم<br />

س<strong>و</strong>ماق يع<strong>و</strong>ن هک ٬ار باتک نيا يرشخمز . ٢٢ميسانش يم نتم نامه ياه سي<strong>و</strong>ن تسد رگيد<br />

بيترت لاعفا <strong>و</strong> يماسا شخب ِ <strong>و</strong>د رد <strong>و</strong> يمزرا<strong>و</strong>خ <strong>و</strong> يکرت <strong>و</strong> يسراف نابز هس هب ٬تسا يبرع<br />

درک داي يهات<strong>و</strong>ک ياه هلمج اي تارابع زا نا<strong>و</strong>ت يم رخأتم يمزرا<strong>و</strong>خ راثآ رگيد زا .د<strong>و</strong>ب هداد<br />

فيلأت ٢٣ رصعلا لها ي<strong>و</strong>اتف يف رهدلا ةميتي ريظن ٬تسا هدمآ ن<strong>و</strong>گـان<strong>و</strong>گ يهقف ياه باتک رد هکـ<br />

(٦٤٥ :تاـف<strong>و</strong>) يـمزرا<strong>و</strong>خلا يکلملا ينامجرتلا ميحرل<strong>ادب</strong>ع نيدلاءلاع د<strong>و</strong>محم نب د ّمحم<br />

فيلأت ٢٤ « هينملا ةينق » <strong>و</strong>؛يّلحم هلثما نداد ناشن يارب يمزرا<strong>و</strong>خ تارابع يضعب رب لمتشم<br />

مان هب يرصتخم هلاسر <strong>و</strong> ؛(ـه ٦٥٨ :تاف<strong>و</strong>) يدهازلا د<strong>و</strong>محم نب راتخم اجر <strong>و</strong>با ني ّدلا مجن<br />

glossesــ(ـ٢١<br />

:ـ Ä.درکرشتنم ١٩٥١رد ار نآ يسکع پاچ <strong>و</strong> فشک هيکرترد ١٩٤٨رد ار بدلاا ةمدقم يمزرا<strong>و</strong>خ هخسن ناغ<strong>و</strong>طــ(ـ٢٢<br />

Z. V. Togan, Horezmce Tercümeli Muqaddimat al Adab , Istanbul, 1951.<br />

Ä.دناسر پاچ هب حيض<strong>و</strong>ت ن<strong>و</strong>دب ار رهدلا ةميتي يمزرا<strong>و</strong>خ تلامج راب نيتسخن ناغ<strong>و</strong>طــ(ـ٢٣<br />

Z. V. Togan, Hwarezmische Satze in einem Arabischen Fiqh-Werke, Islamica, 3, 1927, p. 195 ff.<br />

تسا ر<strong>و</strong>هشم <strong>و</strong> هتخانش يملاسا ياهر<strong>و</strong>شک رت شيب رد هک ار ةينملا ةينق يهقف باتک زا يا هخسن ناغ<strong>و</strong>طــ(٢٥ـ-ـ٢٤<br />

رد نآ هرابرد يشرازگ ١٩٣٦ رد <strong>و</strong> فشک «ط<strong>و</strong>سبملا ةينق يف يتلا ةيمزرا<strong>و</strong>خلا ظافللاا ةلاسر» سي<strong>و</strong>ن تسد اب هارمه<br />

ةينـق باتک <strong>و</strong>د زا يد ّدعتم ياه هخسن زين اهدعب .درک رشتنم (Deutsche Orientalistentag, VIII. Bonn 1936)<br />

:ـ Ä.تسا هدمآ تسد هب قباس ي<strong>و</strong>ر<strong>و</strong>ش <strong>و</strong> هيکرت رد ... هلاسر <strong>و</strong> ةينملا<br />

Z. V. Togan, "Uber die sprache und kultur der alten chwarezmier", ZDMG , 1936, pp. 27-35.<br />

:ـ Äيمزرا<strong>و</strong>خ يهقف بتک هرابرد تاعلاطا نيرخآ يارب زين <strong>و</strong><br />

D. N. Mackenzie, "khwarezmian in The law books. Studia Iranica-cahier 7, Ëtudes IRANO-Aryennes<br />

offertes à Gilbert Lazard, pp. 265-276.


١/ ٢ ناتسگنهرف همان<br />

٥٩ هلاقم<br />

يمزرا<strong>و</strong>خ نابز<br />

هدس) يناجرجلا يدامعلا ني ّدلا لامک فيلأت ٢٥ « ط<strong>و</strong>سبملا ةينق يف يتلا ةيمزرا<strong>و</strong>خلا ظافللاا ةلاسر »<br />

ه<strong>و</strong>لاع . ةينملا ةينق يمزرا<strong>و</strong>خ تاملک حيض<strong>و</strong>ت رب لمتشم ٬(هط<strong>و</strong>طب نبا رصاعم ٬يرجه متشه<br />

راثآرد يدنچ يمزرا<strong>و</strong>خ ِ ياهريسفت<strong>و</strong> ييايفارغج هنکما مان <strong>و</strong> صاخشا يماسا ٬راثآ نيا رب<br />

هک يناهاشداپ يماسا <strong>و</strong> يم<strong>و</strong>جن <strong>و</strong> يمي<strong>و</strong>قت تاحلاطصا هک د<strong>و</strong>ش يم هديد يملاسا نافلؤم<br />

<strong>و</strong> ناهايـگ يماـسا <strong>و</strong> يـي<strong>و</strong>راد ياـه هژا<strong>و</strong> <strong>و</strong> هدش تسرهف ين<strong>و</strong>ريب ناحير<strong>و</strong>با ٢٦ هيقابلا راثآ رد<br />

.تساهنآ نيرت مهم زا هدمآ فلؤم نيمه زا ٢٧ بّطلا يف هنديصلا رد هک اه يناک <strong>و</strong> نار<strong>و</strong>ناج<br />

يبرع لصا ٬اًقيقد ٬مجرتم .تسا نا<strong>و</strong>ر <strong>و</strong> هداس اًتبسن بدلاا ةمدقم يمزرا<strong>و</strong>خ ِ تلامج<br />

هدننک لسک <strong>و</strong> ٬دحا<strong>و</strong> راتخاس اب ٬تخا<strong>و</strong>ن کي ٬يرارکت <strong>و</strong>ا تارابع <strong>و</strong> هتشاد رظن دم ار نتم<br />

رد .دراذگ يم هدننا<strong>و</strong>خ سر تسد رد يمزرا<strong>و</strong>خ نابز هرابرد يريظن مک تاعلاطا اما .تسا<br />

ميهافم <strong>و</strong> ظافلا زا رپ بلغا <strong>و</strong> رت هديچيپ يکدنا ةينملا ةينق هات<strong>و</strong>ک تارابع <strong>و</strong> تلامج اب سايق<br />

اهنآ يانعم نا<strong>و</strong>ت يم يمزرا<strong>و</strong>خ نابز اب لماک ييانشآ تر<strong>و</strong>ص رد طقف <strong>و</strong> تسا مهبم <strong>و</strong> <strong>و</strong>لهپ<strong>و</strong>د<br />

غاب نيا» اي «مداد <strong>و</strong>ت هب نيباک رانيد دصکي لباقم رد ار د<strong>و</strong>خ رتخد» ريظن يتارابع .تفايرد ار<br />

راکـهب زين هرمز<strong>و</strong>ر يگدنز رد <strong>و</strong> هتشاد تيمها يق<strong>و</strong>قح ي<strong>و</strong>اعد رد هک ٬«هدب هراجا ام هب ار<br />

رد نآ نايب ه<strong>و</strong>حن <strong>و</strong> يمزرا<strong>و</strong>خ نابز <strong>و</strong>حن يسررب رگـا .در<strong>و</strong>خ يم مشچ هب نآ رد ٬دنا هتفر يم<br />

يسررـب ٬ض<strong>و</strong>ـع رد .تخادرـپ ةينملا ةينق هعلاطم هب دياب دشاب رظن در<strong>و</strong>م هرمز<strong>و</strong>ر يگدنز<br />

هدنامزاب کرادم .تسا دنمد<strong>و</strong>س نابز نيا ناگژا<strong>و</strong> هنيجنگ هب يباي تسد يارب بدلاا ةمدقم<br />

.ديمان تايبدا نا<strong>و</strong>تب لکشم ٬ر<strong>و</strong>کذم تايص<strong>و</strong>صخ هب هج<strong>و</strong>ت اب ٬ار رخأتم يمزرا<strong>و</strong>خزا<br />

يمزرا<strong>و</strong>خ ن<strong>و</strong>تم طخ<br />

٬مزرا<strong>و</strong>خ هياسمه ما<strong>و</strong>قا طخ دننام هک تسا هدش هتش<strong>و</strong>ن يطخ هب هنايم يمزرا<strong>و</strong>خ راثآ همه<br />

يهاشنهاش ياه نيمزرس رسارس رد جيار طخ ـــيمارآ لصا زا ٬نايتراپ <strong>و</strong> نايدغس ينعي<br />

ــيمارآ طخ ار نآ لاً<strong>و</strong>معم هک طخ نيا .تسا هتفر راکـهب شرا<strong>و</strong>زه نآرد <strong>و</strong> هدش هتفرگ ـــناريا<br />

.تسا لکشم <strong>و</strong> هديچيپ رايسب <strong>و</strong> ٬هدش يم هتش<strong>و</strong>ن پچ هب تسار زا ٬دنمان يم يمزرا<strong>و</strong>خ<br />

هـب ر ّخأتـم يمزرا<strong>و</strong>خ راثآ همه .دش خ<strong>و</strong>سنم نهک يراتش<strong>و</strong>ن تنس نيا ملاسا ر<strong>و</strong>هظ اب<br />

Chronologie orientalischer Vo« lker, ed. E. Sachau, 1878. = <strong>و</strong>ئاخاز پاچ ٬ هيقابلا راثآ ؛ين<strong>و</strong>ريب ناحير<strong>و</strong>باــ(ـ٢٦<br />

.٢٤١-٢٣٥ <strong>و</strong> ٧٠ <strong>و</strong> ٤٧ <strong>و</strong> ٤٦ ص<br />

.١٣٧٠ ٬نارهت ٬يهاگشناد رشن زکرم .بايرز سابع حيحصت ٬ بطلا يف هنديصلا ٬ين<strong>و</strong>ريب ناحير<strong>و</strong>باــ(ـ٢٧


١/ ٢ ناتسگنهرف همان<br />

هلاقم ٦٠<br />

يمزرا<strong>و</strong>خ نابز<br />

يمزرا<strong>و</strong>خ ــيبرع لاً<strong>و</strong>معم <strong>و</strong> هدش هتفرگ يسراف ــيبرع يابفلا زا هک دنا هدش هتش<strong>و</strong>ن يطخ<br />

يضعب ندشن سکعنم ريظن ـــيمزرا<strong>و</strong>خ ـ ـيبرع طخ رد د<strong>و</strong>ج<strong>و</strong>م صياقن . ٢٨د<strong>و</strong>ش يم هديمان<br />

<strong>و</strong> فرح کي اب تماص هس اي <strong>و</strong>د تبث ٬اهنآ ِ ييا<strong>و</strong>آ شزرا ند<strong>و</strong>ب م<strong>و</strong>لعمان اي <strong>و</strong> اه ت<strong>و</strong>صم ّ زا<br />

ينعـي ل<strong>و</strong>ا شخـب دننام) اه سي<strong>و</strong>ن تسد زا يضعب رد ف<strong>و</strong>رح مظعا شخب ند<strong>و</strong>ب هطقن يب<br />

رد ف<strong>و</strong>رح ي<strong>و</strong>ر رب رايسب ياه هطقن نتشاذگ ٬( بدلاا ةمدقم سي<strong>و</strong>ن تسد رد يماسا شخب<br />

رد هژي<strong>و</strong> هب) بارعا ند<strong>و</strong>بن ِ ٬( بدلاا ةمدقم سي<strong>و</strong>ن تسد يناياپ شخب رد لاًثم) رگيد يضعب<br />

.دزاس يم را<strong>و</strong>شد ار يمزرا<strong>و</strong>خ ر ّخأتم ن<strong>و</strong>تم يسررب ـــ( بدلاا ةمدقم يمزرا<strong>و</strong>خ ِ سي<strong>و</strong>ن تسد<br />

يمزرا<strong>و</strong>خ نابز تاعلاطم هچخيرات<br />

رگ<strong>و</strong>جتـسج نـهذ <strong>و</strong> ريذپان يگتـسخ شش<strong>و</strong>ک ن<strong>و</strong>يدم يمزرا<strong>و</strong>خ نابز زا ام يز<strong>و</strong>رما شناد<br />

نا ــ بز رد ار د<strong>و</strong> ــ خ تاـ ي ـ فـشک نـ ي ـ تس ـ خ ــ ن ي<strong>و</strong> .تسا نا ــ غ<strong>و</strong> ــ ط يد ـ ي ــــ ل<strong>و</strong> ي ــــ کز .ا ر<strong>و</strong>سف<strong>و</strong>رــپ<br />

. ٢٩تخاس رشتنم ١٩٢٧ رد ٬ بدلاا ةمدقم <strong>و</strong> رهدلا ةميتي زا يياه تشادرب ل ـ ما ـ ش٬ي ـ مزرا<strong>و</strong> ـ خ<br />

هز<strong>و</strong>رـما .تسا هتفاي همادا يدنک هب ن<strong>و</strong>نک ات خيرات نآ زا يمزرا<strong>و</strong>خ يتخانش ِ نابز تاعلاطم<br />

نيتسخن .دسرب نا<strong>و</strong>نع تسيب هب لکشم هدش رشتنم يمزرا<strong>و</strong>خ نابز هرابرد هک يياه باتکـ<br />

يـسکع پاـچ رـشن هّتـبلا . ٣٠تفاـي راشتـنا ناغ<strong>و</strong>ـط هلاقـم زا سپ لاـس ٩ گنينـه هلاقم<br />

هار رد د<strong>و</strong>ـب يگرزـب ماـگ ناغ<strong>و</strong>ـط تمه هب ١٩٥١ رد يرشخمز بدلاا ةم ّدقم سي<strong>و</strong>ن تسد<br />

رد زين (A. A. Freiman) ناميارف .ا .ا ٬نا<strong>و</strong>ا نامه رد . ٣١ يمزرا<strong>و</strong>خ نابز يسررب <strong>و</strong> قيقحت<br />

هـب) ح هزاـت فرح <strong>و</strong>د نايمزرا<strong>و</strong>خ ٬تسا هد<strong>و</strong>بن يفاک يمزرا<strong>و</strong>خ تا<strong>و</strong>صا يادا يارب يبرع يابفلا هک اجنآ زاــ(ـ٢٨<br />

(هسنارف نابز رد V <strong>و</strong> يناملآ نابز رد W هب هيبش يظفلت اب) ث <strong>و</strong> (يناملآ نابز رد Z هيبش يظفلت اب ي<strong>و</strong>ق لامتحا<br />

٬س ٬ر ٬د دننام هطقن يب ِف<strong>و</strong>رح يضعب ريز رد هک تسا هد<strong>و</strong>ب ل<strong>و</strong>معم مزرا<strong>و</strong>خ رد ٬نآ رب ه<strong>و</strong>لاع .دنا هد<strong>و</strong>زفا نآ هب ار<br />

رت شيـب لمـع رد اـما .د<strong>و</strong>ـش هداد زيمت يناسآ هب ف<strong>و</strong>رح نيا راد هطقن تر<strong>و</strong>ص زا ات دنا هتشاذگ يم هطقن ٬ص ٬ط<br />

د<strong>و</strong>ج<strong>و</strong> گ <strong>و</strong> ک نايم يزيامت طخ نيا رد ٬نينچ مه .صقان يراذگـهطقن ياراد اي دنا هطقن يب اي يمزرا<strong>و</strong>خ ياه هژا<strong>و</strong><br />

.درادن<br />

29) A. Zekâ ¦ Walâ ¦ dâ ¦ , "Hwa ¦ rezmische Sa « tze in einem arabischen Fiqh-Werk", Islamica 3, 1927/8, 190-213<br />

["ZV" = Zeki Velidi, glosses of Yatâ¦<br />

mat ad-Dahr and Muqaddimat al-Adab].<br />

30) Z. V. Togan and W. B. Henning,"U« ber die sprache der alten Chvarezmier" and "U« ber die sprache<br />

der Chvarezmier", ZDMG 90, 1936, 27-30 and 30-34. [superseded by Henning's later publications].<br />

31) A. Zekâ ¦ Velâ ¦ dâ ¦ Togan, Documents on Khorezmian Culture. Part 1: Muqaddimat al-Adab, with the<br />

translation in Khorezmian, Istanbul 1951 [Konya MS of Muq.]<br />

Z. V. Togan, Khorezmian glossary of the Muqaddimat al-Adab , 1951. :ـ Äزين <strong>و</strong>


١/ ٢ ناتسگنهرف همان<br />

٦١ هلاقم<br />

يمزرا<strong>و</strong>خ نابز<br />

نابز همان هژا<strong>و</strong> مان رکـذ ِتر<strong>و</strong>رض . ٣٢ د<strong>و</strong>ب ل<strong>و</strong>غشم نابز نيا شه<strong>و</strong>ژپ هب ايند زا يرـگيد ياج<br />

ملسم داتسا نيا ن<strong>و</strong>چ ؛دزاس يم نيگه<strong>و</strong>دنا <strong>و</strong> رثأتم رايتخا يب ار ناسنا ٬گنينه ِ يمزرا<strong>و</strong>خ<br />

دا<strong>و</strong>م همه لاس لهچ يط <strong>و</strong> هدرک يم راک نآ رد يگدنز مد نيسپا<strong>و</strong> ات اًبيرقت يناريا ياه نابز<br />

٢٦٠ نتخاس هدامآ هب طقف ٬هنافسأتم ٬اما ؛تسا هدرک يسررب ار نابز نيا سر تسد رد<br />

راشتـنا ا ــ ب ٬هز<strong>و</strong>ر ــ ما . ٣٣تسا هدـش قـ ف<strong>و</strong> ـ م پاـ چ يارـ ب(ـ ß ـkw ات ß ـ)هـ ما ـ ن هژا<strong>و</strong> نآ زا ل ـ خد ـ م<br />

ناــبز ٬ـ (J. Benzing) گنيزنـب سناه<strong>و</strong>ـي تمـه هـب ٬ بدلاا ةمدقـم همجرـت <strong>و</strong> يسي<strong>و</strong>ن فرح<br />

تاقيقحت نيرت هزات زا يکي . ٣٤تسين يا هدش ش<strong>و</strong>مارف <strong>و</strong> هتخانشان نابز رـگيد يـمزرا<strong>و</strong>خ<br />

ماجنا ار نآ يزنکم .ن .يد ر<strong>و</strong>سفرپ هک تسا ةينملا ةينق يسررب ِ <strong>و</strong> همجرت يمزرا<strong>و</strong>خ نابز رد<br />

. ٣٥تسا هداد<br />

Khorezmiskije » نا<strong>و</strong>نـع اـب د<strong>و</strong>ـخ ط<strong>و</strong>سبـم هلاقم رد ار ةينملا ةينق يمزرا<strong>و</strong>خ ِ هلمج ٢٧٥ د<strong>و</strong>دح ناميارف .ا .اــ(ـ٣٢<br />

:ـ Ä.تسا هديناسر پاچ هب « يمزرا<strong>و</strong>خ نابز » باتک رد رگيد هلاقم راهچ اب ار نآ هک هدر<strong>و</strong>آ « Glossi<br />

A. A. Freiman, Xorezmijskij jazyk, Oriental Institute of the Academy of Sciences, Moskow & Leningrad,<br />

1951.<br />

همـجرـت «هنايم يناريا ياه نابز» ٬ندسرد کرام :ـ Ä يمزرا<strong>و</strong>خ نابز هرابرد يدعب تاراشتنا زا علاطا يارب زين <strong>و</strong><br />

.٣٠-٢٩ ص ٬٦ ش ٬مهن لاس ٬ يخيرات ياه يسررب هلجم ٬يل ّضفت دمحا<br />

33) W. B. Henning, A Fragment of a Khwarezmian Dictionary, Ed. by D. N. Mackenzie, London 1971<br />

[contains additional Qunya quotations]. Review by H. Humbach, ZDMG , 124, 1974, 175 f.<br />

:زا دنا ترابع ينامز بيترت هب گنيزنب راثآــ(ـ٣٤<br />

J. Benzing, "Das Chwaresmische Sprachmaterial einer Handschrift der ``muqaddimat al-Adab'' von<br />

Zamaxs§ arâ ¦ , Wiesbaden 1968 [transcribed edition of Konya Muq. and ZV glossses]", Reviews by M.<br />

Schwartz, ZDMG 120, 1970, 288-304; R. E. Emmerick, JRAS 1970, 67-70; O. Klâ ¦ ma, AO 39, 1971, 217-220;<br />

W. Sundermann, OLZ 66, 1971, 578 f; G. Doerfer GGA 224, 1972, 161-164; cf. H. Humbach, ZDMG 123,<br />

1973, 93-97;<br />

D. N. Mackenzie, The Khwarezmian glossary, 1-5, BSOAS 33, 1970, 540-558; 34, 1971, 74-90. 314-330.<br />

521-536; 35, 1972, 56-74 [very numerous corrections to Benzing];<br />

J. Benzing, Chwaresmischer Wortindex, mit einer Einleitung von H. Humbach. Hrsg. von Z. Taraf,<br />

Wiesbaden 1983;<br />

J. Benzing-N. Y« uce, Chwaresmische Wo« rter und Sa « tze aus einer choresmtu« rkischen Handschrift der<br />

Muqaddimat al-Adab, ZDMG 135, 1985, 92-103 [``NY'' = Nuri Yuce, glosses of Muq.];<br />

35) D. N. Mackenzie, The khwarezmianelementintheQunyat-al-munya, school of Oriental and<br />

African studies, University of London, 1990<br />

فطل رس زا يل ّضفت رتکد ياقآ <strong>و</strong> دندرک يم سيردت يمزرا<strong>و</strong>خ ِ نابز سلاک رس رد ار باتک نيا فُب<strong>و</strong>يلاگـاب ر<strong>و</strong>سف<strong>و</strong>رپ<br />

.دنداد رارق بناج نيا رايتخا رد ار نآ زا يا هخسن


١/ ٢ ناتسگنهرف همان<br />

هلاقم ٦٢<br />

يمزرا<strong>و</strong>خ نابز<br />

<strong>و</strong> ٣٦ درـک زاغآ ١٩٥٨ رد گنينه ار هنايم يمزرا<strong>و</strong>خ کرادم <strong>و</strong> راثآ يسررب <strong>و</strong> شه<strong>و</strong>ژپ<br />

يـپ ار نآ (V. A. Livshits) ستيش<strong>و</strong>ـيل <strong>و</strong> (S. P. Tolstov) ف<strong>و</strong>تسل<strong>و</strong>ـت ن<strong>و</strong>ـچ ينادنم شناد<br />

. ٣٧دنتفرگـ هعماج هب هلاقم <strong>و</strong>د راشتنا اب ار يمزرا<strong>و</strong>خ نابز ٬راب تسخن ٬رطاشراي ناسحا ٬ناريا رد<br />

هدنه<strong>و</strong>ژـپ ٬يدمـص اقل هم مناخ زا دياب ٬ناياپ رد . ٣٨درک يفرعم نابز يسراف ناگدنه<strong>و</strong>ژپ<br />

راـک .مربب مان ٬تسا ل<strong>و</strong>غشم يمزرا<strong>و</strong>خ نابز رد شه<strong>و</strong>ژپ <strong>و</strong> هعلاطم هب ناملآ رد هک يناريا<br />

. ٣٩تسا هدش رشتنم ٬يمزرا<strong>و</strong>خ نابز رد لعف هرابرد ٬يناملآ نابز هب <strong>و</strong>ا هدنزرا<br />

يمزرا<strong>و</strong>خ نابز ياه يگژي<strong>و</strong><br />

رگيد دننامه ٬<strong>و</strong> دريگ يم اج يقرش ه<strong>و</strong>رگ يناريا ياه نابز دادع رد يمزرا<strong>و</strong>خ نابز هک ميتفگـ<br />

ريظن ٬يناتساب ياه نابز ي<strong>و</strong>حن <strong>و</strong> يفرص تايص<strong>و</strong>صخ زا يخرب ظفح ٬ه<strong>و</strong>رگ نيا ياه نابز<br />

يــ xt <strong>و</strong> ft <strong>و</strong> b <strong>و</strong> d <strong>و</strong> g هب b <strong>و</strong> d <strong>و</strong> g ليدبت دننام ٬ييا<strong>و</strong>آ يتارييغت زين <strong>و</strong> ٤٠ يفرص تلااح<br />

ليدبت ريظن يداع ريغ ييا<strong>و</strong>آ تارييغت ٬هتبلا .دراد ينعم نيا زا تياکح ـــ gd <strong>و</strong> bdهب ينايم<br />

يسراف ش<strong>و</strong>م هژا<strong>و</strong> ياج هب mwf رانک رد («ش<strong>و</strong>گـ» يانعم هب gws § ياج هب gwxرد) x هب § s<br />

يگتخيـمآ هدنـهد ناـشن تارييغـت نيا زا يضعب دياش هک د<strong>و</strong>ش يم هديد نابز نيا رد زين<br />

ريظن ؛دشاب يناگژا<strong>و</strong> ياه يريگ ما<strong>و</strong> زا يشان لاًامتحا اي <strong>و</strong> نابز رد ددعتم يراتفگ ياه شيارگـ<br />

36) W. [B.] Henning, "Mitteliranisch," in: HBO, Iranistik I, 1958, 20-130, esp 56 f., 84-86, 109-120.<br />

:ـ Äزين <strong>و</strong> د<strong>و</strong>ش ع<strong>و</strong>جر ١٨ <strong>و</strong> ١٥ ياه تش<strong>و</strong>ناپ رد هراشا در<strong>و</strong>م عبانم هبــ(ـ٣٧<br />

V. A. "Livshits, The Khwarezmian calendar and the eras of ancient Chorasmia", AAntH 16, 1968,<br />

433-446 [With an outline of the sources];<br />

B. J. Vajnberg, Monety drevnego Horezma [Coins of Ancient Choresm], Moskva 1977;<br />

V. A. Lâvs § âc, Dokumenty [Documents], in: Toprak-Kala. Dvorec, Moskva 1984, 251-286.<br />

هتکن دنچ ٬<strong>و</strong>مه ؛ـ٥٨٨-٥٨٤ ص ٬١٠ ش ٬ـ٨ لاس ٬ رهم هلجم ٬«يمزرا<strong>و</strong>خ نابز هتفاي زاب راثآ» ٬رطاشراي ناسحاــ(ـ٣٨<br />

.٤٨-٤١ ص ٬٢ ش ٬ل<strong>و</strong>ا لاس ٬ نارهت تايبدا هدکشناد هلجم ٬يمزرا<strong>و</strong>خ نابز هرابرد<br />

39) M. Samadi. Das chwaresmischeVerbum, Wiesbaden 1986, Review by D. N. Mackenzie, JRA S<br />

1988, 197-199.<br />

H. Humbach, op. cit. p. 202-203 :ـ Äيمزرا<strong>و</strong>خ نابز يسانش باتک زا رت شيب يهاگـآ يارب زين <strong>و</strong><br />

٬درفم رامش هس <strong>و</strong> (تسا هدشن هديد يثنخ هن<strong>و</strong>من) ثن<strong>و</strong>م <strong>و</strong> رّکذم سنج <strong>و</strong>د ياراد يماسا ٬يمزرا<strong>و</strong>خ نابز ردــ(ـ٤٠<br />

يل<strong>و</strong>عفم ٬(يزا) هنع يل<strong>و</strong>عفم ٬يفاضا ٬حيرص يل<strong>و</strong>عفم اي يلعاف يفرص ياه تلاح رد <strong>و</strong>دنتسه (تردن هب) يّنثم <strong>و</strong> عمج<br />

صاخ ياه يدنم ن<strong>و</strong>ناق هب ه ّج<strong>و</strong>ت اب) يدغس نابز در<strong>و</strong>م رد بلطم نيا .دن<strong>و</strong>ش يم هديد (يرد) هيف يل<strong>و</strong>عفم <strong>و</strong>(يياب) هعم<br />

.تسا قداص زين (نابز نآ


١/ ٢ ناتسگنهرف همان<br />

٦٣ هلاقم<br />

يمزرا<strong>و</strong>خ نابز<br />

اب ديجنسب) هدزيس يانعم هب hrdys رانک رد (يدغس نابز دننامه) هس يانعم هب § sy<br />

د<strong>و</strong>ج<strong>و</strong><br />

.(يتراپ نابز رد هس يانعم هب hry<br />

هدنام ظ<strong>و</strong>فحم هنايم هر<strong>و</strong>د نابز ِ نيا رد هک يناتساب ياه نابز بلاج ياه هديدپ زا يکي<br />

ثنؤـم تر<strong>و</strong>ـص رد <strong>و</strong> / ـiـ/ ـ ß ـy رّکذم تر<strong>و</strong>ص رد) تسا ينيعم فيرعت فرح د<strong>و</strong>ج<strong>و</strong> تسا<br />

زين يياتس<strong>و</strong>ا نابز رد <strong>و</strong> تسا هدش قتشم ( ya-) يناتساب يل<strong>و</strong>ص<strong>و</strong>م ريمض زا هک ( ـ/ ya ¦ / yـ ß /)<br />

41) pausa, pause<br />

.دراد يهباشم دربراکـ<br />

.تسا نابز نيارد ٤١ فق<strong>و</strong> د<strong>و</strong>ج<strong>و</strong> يمزرا<strong>و</strong>خ نابز زيگنا تفگش ياه يگژي<strong>و</strong>زا رگيد يکي<br />

همه رد هک ٬ار ن<strong>و</strong>ناق نيا .د<strong>و</strong>ش يم هديد زين يمارآ <strong>و</strong> يربع ريظن يياه نابز رد هک يا هديدپ<br />

ِت ّ <strong>و</strong>صـم هک درک يدنب ل<strong>و</strong>مرف نينچ نا<strong>و</strong>ت يم ٬دراد قادصم هلمج يناياپ ناکم رد اه هژا<strong>و</strong><br />

<strong>و</strong> د<strong>و</strong>ش يم دنلب <strong>و</strong> هديشک اي راد هيکت فق<strong>و</strong> رد هلمج ِ ناياپ رد هژا<strong>و</strong> ره ِتماص نيرخآ زا لبق<br />

دننام يا هژا<strong>و</strong> ٬ساسا نيا رب .ددرگ يم رهاظ يتابث يب Y فرح تر<strong>و</strong>ص هب طخ رد لاً<strong>و</strong>معم<br />

«رد» يانعـم هـب dbr هژا<strong>و</strong> <strong>و</strong> Úـ ß ـ dyk ِتر<strong>و</strong>ـص هـب فـق<strong>و</strong> ماگنه هب «رسپ» يانعم هب Úـ ß ـdk<br />

هب هلمج ناياپ رد «داد <strong>و</strong>ا» يانعم هب hـ ß ـbrd دننام يلعف اي <strong>و</strong> dbyr تر<strong>و</strong>ص هب فق<strong>و</strong> ماگنه هب<br />

.ديآ يم رد hـ ß ـbryd تر<strong>و</strong>ص<br />

ار نآ هـک ير<strong>و</strong>آ تريـح <strong>و</strong> ييانثتـسا ياه يگژـي<strong>و</strong> <strong>و</strong> يمزرا<strong>و</strong>خ نابز رد لعف نامتخاس<br />

د<strong>و</strong>ـخ تسا هدر<strong>و</strong>آ رد يناريا ياه نابز رگيد نايم رد درف هب رصحنم يا هديدپ تر<strong>و</strong>صـهب<br />

هب طقف هک تسا هد<strong>و</strong>ب نآ رب يعس هلاقم نيا رد هک نآ اب . ٤٢هعلاطم ر<strong>و</strong>خ ِ رد تسا يثحبم<br />

هک تسا رادر<strong>و</strong>خرب ي ّصاخ ياه يگژي<strong>و</strong> زا يدغس نابز دننامه يمزرا<strong>و</strong>خ نابز رد لعف نامتخاس ٬يلک ر<strong>و</strong>ط هبــ(ـ٤٢<br />

رد نابز <strong>و</strong>د نيا کرتشم ه<strong>و</strong>ج<strong>و</strong> زا .دزاس يم زيامتم يبرغ هنايم يناريا ياه نابز زا ار يقرش هنايم يناريا نابز <strong>و</strong>د نيا<br />

٬يبرغ هنايم يناريا ياه نابز فلاخ رب ٬نابز <strong>و</strong>د نيا رد .١ :درک هراشا نا<strong>و</strong>ت يم ريز هتکن <strong>و</strong>د هب لعف نامتخاس در<strong>و</strong>م<br />

هدش انب يضام ِ ٬تخاس رظن زا ٬لعف ع<strong>و</strong>ن نيا .تسا هدنام ظ<strong>و</strong>فحم يناتساب (imperfect) مات ريغ يضام نامتخاس<br />

رظـن زا مـه ٬يضام ع<strong>و</strong>ن نيا هک نآ د<strong>و</strong>ج<strong>و</strong> اب .تسا هداس يضام اي قلطم يضام م<strong>و</strong>هفم ياراد <strong>و</strong> عراضم هدام رب<br />

زا يه<strong>و</strong>رگ اما دنک يم ي<strong>و</strong>ر يپ (ناتساب يسراف زا لاثم يارب) د<strong>و</strong>خ يناتساب هن<strong>و</strong>من زا ٬فيرعت رظن زا مه <strong>و</strong> تخاس<br />

د<strong>و</strong>ج<strong>و</strong> هب دقتعم (يدغس لاعفا در<strong>و</strong>م رد زمايلي<strong>و</strong> زميس <strong>و</strong> يمزرا<strong>و</strong>خ لاعفا در<strong>و</strong>م رد خابم<strong>و</strong>ه لاثم يارب) ناگدنه<strong>و</strong>ژپ<br />

:ـ Äرت شيب حيض<strong>و</strong>ت يارب .دنتسه (imperfect stem) ماتريغ هدام<br />

(H. Humbach, op. cit, p. 199; N. Sims-Williams, The christianSogdian manuscriptc2 (= Berliner<br />

turfantexte 12), 1985. Berlin.)<br />

هک نآ حيض<strong>و</strong>ت .دنزاس يم لبقتسم اي هدنيآ لعف ٬عراضم لعف ياه هغيص هب kـ ß m ظفل ند<strong>و</strong>زفا اب نابز <strong>و</strong>د ره رد .٢<br />

Ä


١/ ٢ ناتسگنهرف همان<br />

هلاقم ٦٤<br />

يمزرا<strong>و</strong>خ نابز<br />

ر<strong>و</strong>تسد تايئزج <strong>و</strong> ينف ثحابم هب د<strong>و</strong>ر<strong>و</strong> زا <strong>و</strong> د<strong>و</strong>ش هتخادرپ يمزرا<strong>و</strong>خ نابز يلامجا يفرعم<br />

نا<strong>و</strong>ت يمن تسا يمزرا<strong>و</strong>خ نابز صتخم ّ هک در<strong>و</strong>م نيا رد هتکن دنچ رکـذ زا ٬ددرگ زيهرپ نابز<br />

يلعف ياه تر<strong>و</strong>ص هب هک يياهدن<strong>و</strong>سپ يلا<strong>و</strong>ت زا تسا يماظن د<strong>و</strong>ج<strong>و</strong> تسخن .ديش<strong>و</strong>پ مشچ<br />

تسا نکمم هک يياهدن<strong>و</strong>سپ رامش .دنزاس يم را<strong>و</strong>شد <strong>و</strong> هديچيپ ار نابز <strong>و</strong>حن <strong>و</strong> دندن<strong>و</strong>يپ يم<br />

:تسا ريز ه<strong>و</strong>رگ هس لماش لاً<strong>و</strong>معم <strong>و</strong> دسر يم ١٥ هب هاگ ٬دندن<strong>و</strong>يپب لاعفاـهب<br />

؛(لصّتم درفم صخش م<strong>و</strong>س ريمض) -hi دننام (ظفل ٩) لصّتم ريامض .١<br />

زا قتشم) «زا» يانعم هب cـ â ¨ ريظن (ظفل ٤ لاً<strong>و</strong>معم) نّيعم رخ<strong>و</strong>م هفاضا ف<strong>و</strong>رح يخرب .٢<br />

.(ناتساب يناريا رد hac § ¦ a<br />

.(ناتساب يناريا رد awada زا قتشم) «اجنآ» يانعم هب wـ Ñ qريظن (ظفل ٢) ناکم ديق .٣<br />

٬ريمـض بيترـت ِ هب ٬لاً<strong>و</strong>معم ٬دندن<strong>و</strong>يپ يم لعف کي هب يد ّدعتم ياهدن<strong>و</strong>سپ هک يماگنه<br />

نـ يا .( wa زا ل ــ ب ـ<br />

ق bir ند ـ ِ مآ ريظن انثتسا د ـ ن ـ چاـ ب) .د ـ ن ـ يآ ي ـ م<br />

فرص ٬د<strong>و</strong>ر يم راک هب لبقتسم نتخاس يارب <strong>و</strong> تسا kـ ß m يانعم نامه ياراد هک «نتسا<strong>و</strong>خ» يسراف نابز رد Ã<br />

ظفل <strong>و</strong> هدش فرص يلصا لعف يمزرا<strong>و</strong>خ <strong>و</strong> يدغس نابز <strong>و</strong>د رد هک يلاح رد دنام يم تباث يلصا لعف <strong>و</strong> د<strong>و</strong>ش يم<br />

:ـ Äيمزرا<strong>و</strong>خ لاعفا در<strong>و</strong>م رد رت شيب حيض<strong>و</strong>ت يارب <strong>و</strong> .تسا تباث kـ ß m<br />

W. B. Henning, "The structure of the Khwarezmian verb, Asia Major 5, 1955, 43-49 [pronouns and<br />

local adverbs suffixed to verbal forms; noun inflection]; D. N. Mackenzie, "Khwarezmian imperfect<br />

stems, in: mélanges linguistiques offerts à Émile Benveniste, Louvain 1975, 389-395 [detailed<br />

investigation of the formation of the impf.; see also H. Humbach , MSS 45, 1985, 97-103].<br />

دـ<br />

ي ـ ق<strong>و</strong>رــ خ<strong>و</strong> ـ م هفاضا فرح<br />

cـ ß ـytـ ß ـhywـ ß ـbyr ترابع رد اهدن<strong>و</strong>سپ يلا<strong>و</strong>ت ٬لاًثم .د<strong>و</strong>ش يم عقا<strong>و</strong> م<strong>و</strong>هفم اب ضراعترد هاگ يلا<strong>و</strong>ت<br />

cـ ß ـytـ ß ـ-hy-wـ ß ـ-byr<br />

:تسا ريز بيترت هب ٬«دش لخاد اجنآ (يل<strong>و</strong>عفم) <strong>و</strong>ا زا رت<strong>و</strong>لج <strong>و</strong>ا» يانعم هب<br />

رت<strong>و</strong>لج ـــاجنآ ـــ(يل<strong>و</strong>عفم) <strong>و</strong>ا ـــدش لخاد <strong>و</strong>ا<br />

ترادص اي ٤٣ييارگ شيپ لصا د<strong>و</strong>ج<strong>و</strong> يمزرا<strong>و</strong>خ نابز لاعفا هرابرد رگيد رکـذ ر<strong>و</strong>خرد ِ هتکن<br />

نامتخاس تخانش ٬لصا نيا حيحص کرد ن<strong>و</strong>دب .تسا (يبرع نابز حلاطصا رد) يبلط<br />

دازآ لاً<strong>و</strong>معم هلمج رد لعف ناکم ٬يمزرا<strong>و</strong>خ نابز رد .تسين رسيم يمزرا<strong>و</strong>خ نابز رد لعف<br />

مه رگيد راب کي ل<strong>و</strong>عفم ٬دريگ رارق ل<strong>و</strong>عفم زا لبق لعف رگـا ٬ر<strong>و</strong>کذم لصا رب انب ٬اما ؛تسا<br />

نآ زا لبـق يا هژا<strong>و</strong> هـب اـي لعـف د<strong>و</strong>ـخ هـب ريمـض نيا <strong>و</strong> د<strong>و</strong>ش يم نايب لصّتم ريمض کي اب<br />

anticipation ــ(ـ٤٣


١/ ٢ ناتسگنهرف همان<br />

٦٥ هلاقم<br />

يمزرا<strong>و</strong>خ نابز<br />

hـ ß ـbrnyd yـ ß ـ dwgـd ß ـm=ha¦ birnâ ¦ di ya ¦ dugda ¦ m :لاثم يارب .ددن<strong>و</strong>يپ يم<br />

ـــ(ثّنؤم) ار <strong>و</strong>ا ـــما هداد ـــنم» تر<strong>و</strong>ص هب يلصا ِتخاس اب «ما هداد <strong>و</strong>ت هب ار مرتخد نم»<br />

يتسردان لاًماک م<strong>و</strong>هفم ٬د<strong>و</strong>شن هج<strong>و</strong>ت ييارگ شيپ لصا هب رگـا ٬هک ديآ يم رد «مرتخد ـــ<strong>و</strong>ت هب<br />

ريظـن ٬هلمـج کي يازـجا رياس نايب يارب ٬ل<strong>و</strong>عفم زا رظن فرص .ديآ يم تسد هب نآ زا<br />

ارگ شيپ ياهدن<strong>و</strong>سپ ٬لعف م ّدقت طرش هب ٬هفاضا فرح ه<strong>و</strong>رگ اي هفاضا فرح ياراد ترابع<br />

هتـشاد ارگ شيپ دن<strong>و</strong>سپ <strong>و</strong>د ات دننا<strong>و</strong>ت يم يلعف ياه تر<strong>و</strong>ص زا يخرب يتح .دن<strong>و</strong>ر يم راک هب<br />

.دنشاب<br />

نا ـ سا ـ نش نا ـ بز د ـ يد ـ ج تاـ ع ـ لا ـ ط ـ ماـ ب نــ يزا ـ غآ يا ـ ه ي ـ يا ـ نشآ ه ــ ن<strong>و</strong> ـ گ نـ يا يار ـ ب هـ ک يشلات<br />

ي<strong>و</strong>ر زا هدرـپ هـک دراد يـم يـنازرا ام هب ار هزات ناکما نيا دريگ يم ماجنا ناسانش نا ريا <strong>و</strong><br />

ار (Shelley) ٤٤يلش رعش م<strong>و</strong>هفم د<strong>و</strong>خ نيا <strong>و</strong> ميرادرب يمزرا<strong>و</strong>خ نابز رارسا زا يياه هش<strong>و</strong>گـ<br />

:دزاس يم رت گنر مکـ<br />

ح ـا ــــ ســــ<br />

©<br />

.اه بادرم ِکـانه<strong>و</strong>دنا يهابت هرتسگـ ــــ...ـم ـزـرـا ـ<strong>و</strong> ـــ خ يـا ــ ه ـ ن ــ ت لـــ<br />

.٧ ش تش<strong>و</strong>ناپ Äــ(ـ٤٤

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!