Abstracts - International Initiative for Georgian Cultural Studies

Abstracts - International Initiative for Georgian Cultural Studies Abstracts - International Initiative for Georgian Cultural Studies

symposiumgeorgia.org
from symposiumgeorgia.org More from this publisher
03.06.2013 Views

modernizmi saqarTveloSi gadawyvetas. uaxlesi drois xelovneba iazrebs ra binaruli opoziciis fundamentalur sawyisebs, kerZod im faqts, rom nebismieri suraTi, rogorc mxatvruli nawarmoebi, warmoadgens ormagi niSnobrivi rigis gaerTianebas erT did niSanSi da, amdenad, suraTi aris samganzomilebiani, dinamikuri, SemousazRvravi. suraTgareSe arsebuli samyaros niSnebis gadatana organzomilebian SemosazRvrul materialur safuZvlebze, aZlierebs am dapirispirebas da cdilobs miiRos axali tipis mxatvruli mTlianoba. Tanamedrove xelovnebis etapebi da mimarTulebebi ZiriTadSi ganisazRvreba swored imiT, Tu rogor, ra doneze gaiazreba aRniSnuli problematika. am gzaze did etapobriv movlenad gvevlineba e. delakruas, impresionistebis da, gansakuTrebiT p. sezanis Semoqmedeba. sainteresoa, rom n. firosmanaSvilis Semoqmedebis Camoyalibeba xdeba imave periodSi, 1880-90-ian wlebSi, rodesac p. sezani agvirgvinebs Tavis Ziebebs. magram saocreba isaa, rom araviTari kontaqti n. firosmanaSvils parizTan da frangul skolasTan ar hqonia. am periodSi saqarTveloSi araTu Tanamedrove mxatvrobis, aramed zogadad realisturi dazguri mxatvrobis pirvel nabijebTan gvaqvs saqme. mxolod 1900iani wlebis dasawyisidan Cndeba saqarTveloSi pirveli niSnebi Tanamedrove mxatvrobisa, im dros rodesac firosmanaSvilTan swored 1900-ian wlebSi vxedavT ara pirvel nabijebs, aramed iseT maRali donis gadawyvetebs, romelic, rogorc wesi, miiReba mniSvnelovani evoluciuri gzis Semdgom. am problemis gadawyvetisas warmoqmnil winaaRmdegobaTa mogvarebis erT-erT arsebiT maorganizebel principad gvevlineba Sesrulebis mZafri lakonizmi, romelsac firosmanaSvilTan vxedavT ufro adre, vidre parizuli skolis mxatvrebTan. Cveni amocanaa aRniSnul debulebaTa TvalnaTlivi Cveneba. liana anTelava Tbilisis saxelmwifo samxatvro akademia. saqarTvelo samyaros sivrce/drois kontinualuri modeli qarTul mxatvrobaSi mxatvroba tradiciulad drois ar mqone sivrciT xelovnebaTa rigs ganekuTvneba. Tumca udaoa, rom yovelives, rac myofobs, gaaCnia droiTi maxasiaTebeli. drois specifikas warmoadgens is, rom igi grZnobaTa organoebis mier ar aRiqmeba, arasensorulia, zegrZnobadia da amitomac misi saxe mWidrodaa mijaWvuli metaforasTan (risi meSveobiTac xdeba zegrZnobadis modelireba) da ganpirobebulicaa metaforebiT. sivrciT xelovnebad artikulirebul mxatvrobaSi dro metaforis saxiT monawileobs. drois yvelaze ufro arsobriv da sayovelTao maxasiaTebel niSanTa rigs miekuTvneba sivrcesTan kavSiri. amitom bunebrivia drois arsis axsna sivrcisaTvis damaxasiaTebeli niSnebis meSveobiT. sivrce da dro warmoadgens samyaros suraTis dRemde cnobili ganmartebis “mzidav konstruqcias~. mxatvrobaSi dro metaforulad vlindeba tiloze. sivrce/drois urTierobiT mJRavndeba samyaros xedva/gancda. sivrce/drois kontinualur modelSi akumulirebulia ama Tu im kulturis, epoqis, stilis, mxatvris ZiriTadi fenomenuri niSnebi, romelTa gamovlena-Seswavla mkafiod warmoaCens ama Tu im kulturis gansakuTrebul individualobas. warmodgenil moxsenebaSi es sakiTxi ganxiluli iqneba niko firosmanaSvilis da daviT kakabaZis namuSevarTa magaliTze. 97

modernizmi saqarTveloSi marina meZmariaSvili g. CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriis da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centri. saqarTvelo firosmanis Semoqmedeba evropuli modernizmis CarCoebSi moxseneba eZRvneba TviTnaswavli xelovanis - niko firosmanis da dasavleT evropisa da ruseTis modernizmis Tematikas. moxsenebaSi ganixileba firosmanis xelovnebis ramdenime aspeqti, rogorc saqarTveloSi modernizmis pirveli gamoxatuleba. firosmans ar miuRia profesiuli ganaTleba da igi tfilisis sazogadoebis yvelaze dabali fenis warmomadgeneli iyo. firosmanis fenomeni mxatvris SemoqmedebaSi grZnobebis asaxvaSi mdgomareobs, romelic codnas ar eqvemdebareba. firosmanis Semoqmedebis sawyis etapze Seiqmna namuSevrebi, romelic me-20 saukunis dasawyisSi axali iyo dasavleT evropisa da ruseTisaTvis, amasTan ki, ucxo saqarTvelosaTvis. firosmanis namuSevrebi agreTve mniSvnelovania sivrcis, feris da formis gansakuTrebuli, SemoqmedebiTi midgomis TvalsazrisiT. aRniSnuli problemebi imave dros arsebobda ruseTis, safrangeTisa da germaniis SemoqmedebiT samyaroSi. moxsenebaSi firosmanis Sedarebulia a. rusos, p. pikasos, n. gonCarovas, m. Sagalis, a. makisa da sxva SemoqmedTa namuSevrebs. moxseneba miuTiTebs firosmanis Semoqmedebis zegavlenaze rusul “neo-primitivizm”-sa da avangarduli xelovnebis sxva mimdinareobebze. rusma mxatvrebma - m. le dantium da m. SevCenkom firosmanis namuSevrebi gadaakeTes. zemoaRniSnuli sakiTxi dRemde TiTqmis Seuswavleli iyo. rusi mxatvrebis is namuSevrebi, romlebic sazogadoebisaTvis iyo cnobili, arasodes ganixileboda, rogorc reproduqciebi. Cven yuradRebas vamaxvilebT rusi avangarduli mimdinareobis wamyvani mxatvris - le dantiusa da futuristTa - iliazdisa da kirile zdaneviCis rolze, romlebmac aRmoaCines firosmani da misi namuSevrebi gaacnes saqarTvelos, ruseTsa da safrangeTs (1972 wels p. pikasom Seqmna firosmanis portreti). firosmanis fenomeni dasavleTisa Tu aRmosavleTis, erovnuli Tu msoflio xelovnebis mimarTulebebiT, folklorisa da modernizmis SemoqmedebiTi ideebiTaa gamsWvaluli. nana yifiani g. CubinaSvilis sax. qarTuli xelovnebis istoriis da ZeglTa dacvis erovnuli kvlevis centri. saqarTvelo “poeturad binadrobs adamiani” XX saukunis dasawyisis qarTuli saxviTi da literaturuli modernizmi, romelsac tfilisur modernizmsac uwodeben, axali da uaxlesi qarTuli kulturis istoriaSi yvelaze Tavisufalia Tavisi arsiT da imavdroulad yvelaze tragikuli bedis mqone. moxsenebis mizania dasvas tfilisuri modernizmis erovnuli identurobis problema, rac xsenebuli Tavisufali kulturul-mxatvruli cnobierebis pirobebSi mis vizualur Tu sityvier teqstebSi wakiTxvadia. identurobis problemis dayeneba aqtualuria gamomdinare qarTuli modernizmis 98

modernizmi saqarTveloSi<br />

gadawyvetas. uaxlesi drois xelovneba iazrebs ra binaruli opoziciis fundamentalur<br />

sawyisebs, kerZod im faqts, rom nebismieri suraTi, rogorc mxatvruli nawarmoebi,<br />

warmoadgens ormagi niSnobrivi rigis gaerTianebas erT did niSanSi da, amdenad, suraTi<br />

aris samganzomilebiani, dinamikuri, SemousazRvravi. suraTgareSe arsebuli samyaros<br />

niSnebis gadatana organzomilebian SemosazRvrul materialur safuZvlebze, aZlierebs<br />

am dapirispirebas da cdilobs miiRos axali tipis mxatvruli mTlianoba.<br />

Tanamedrove xelovnebis etapebi da mimarTulebebi ZiriTadSi ganisazRvreba<br />

swored imiT, Tu rogor, ra doneze gaiazreba aRniSnuli problematika. am gzaze did<br />

etapobriv movlenad gvevlineba e. delakruas, impresionistebis da, gansakuTrebiT p.<br />

sezanis Semoqmedeba. sainteresoa, rom n. firosmanaSvilis Semoqmedebis Camoyalibeba<br />

xdeba imave periodSi, 1880-90-ian wlebSi, rodesac p. sezani agvirgvinebs Tavis Ziebebs.<br />

magram saocreba isaa, rom araviTari kontaqti n. firosmanaSvils parizTan da frangul<br />

skolasTan ar hqonia. am periodSi saqarTveloSi araTu Tanamedrove mxatvrobis, aramed<br />

zogadad realisturi dazguri mxatvrobis pirvel nabijebTan gvaqvs saqme. mxolod 1900iani<br />

wlebis dasawyisidan Cndeba saqarTveloSi pirveli niSnebi Tanamedrove mxatvrobisa,<br />

im dros rodesac firosmanaSvilTan swored 1900-ian wlebSi vxedavT ara pirvel nabijebs,<br />

aramed iseT maRali donis gadawyvetebs, romelic, rogorc wesi, miiReba mniSvnelovani<br />

evoluciuri gzis Semdgom. am problemis gadawyvetisas warmoqmnil winaaRmdegobaTa<br />

mogvarebis erT-erT arsebiT maorganizebel principad gvevlineba Sesrulebis mZafri<br />

lakonizmi, romelsac firosmanaSvilTan vxedavT ufro adre, vidre parizuli skolis<br />

mxatvrebTan. Cveni amocanaa aRniSnul debulebaTa TvalnaTlivi Cveneba.<br />

liana anTelava<br />

Tbilisis saxelmwifo samxatvro akademia. saqarTvelo<br />

samyaros sivrce/drois kontinualuri modeli qarTul mxatvrobaSi<br />

mxatvroba tradiciulad drois ar mqone sivrciT xelovnebaTa rigs ganekuTvneba.<br />

Tumca udaoa, rom yovelives, rac myofobs, gaaCnia droiTi maxasiaTebeli.<br />

drois specifikas warmoadgens is, rom igi grZnobaTa organoebis mier ar aRiqmeba,<br />

arasensorulia, zegrZnobadia da amitomac misi saxe mWidrodaa mijaWvuli meta<strong>for</strong>asTan<br />

(risi meSveobiTac xdeba zegrZnobadis modelireba) da ganpirobebulicaa meta<strong>for</strong>ebiT.<br />

sivrciT xelovnebad artikulirebul mxatvrobaSi dro meta<strong>for</strong>is saxiT monawileobs.<br />

drois yvelaze ufro arsobriv da sayovelTao maxasiaTebel niSanTa rigs miekuTvneba<br />

sivrcesTan kavSiri. amitom bunebrivia drois arsis axsna sivrcisaTvis damaxasiaTebeli<br />

niSnebis meSveobiT. sivrce da dro warmoadgens samyaros suraTis dRemde cnobili<br />

ganmartebis “mzidav konstruqcias~.<br />

mxatvrobaSi dro meta<strong>for</strong>ulad vlindeba tiloze. sivrce/drois urTierobiT<br />

mJRavndeba samyaros xedva/gancda. sivrce/drois kontinualur modelSi akumulirebulia<br />

ama Tu im kulturis, epoqis, stilis, mxatvris ZiriTadi fenomenuri niSnebi, romelTa<br />

gamovlena-Seswavla mkafiod warmoaCens ama Tu im kulturis gansakuTrebul<br />

individualobas.<br />

warmodgenil moxsenebaSi es sakiTxi ganxiluli iqneba niko firosmanaSvilis da daviT<br />

kakabaZis namuSevarTa magaliTze.<br />

97

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!